Alþýðublaðið - 08.03.1995, Blaðsíða 8

K ✓ ■r tr TVrT\ii"|\T mr T|Tm * * K 1 #>
\WREVFÍLU ii hvniiM iiiiii 'mV/FILL/
4 - 8 farþega og hjólastólabílar 4 - 8 farþega og hjólastólabílar
5 88 55 22 HIjí 1 lf U IIIiIlIIIII 5 88 55 22
Miðvikudagur 8. mars 1995 38. tölublað - 76. árgangur Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Vöruþróun ’95
Gæðavara
úr góðum
hugmyndum
Iðnlánasjóður og Iðntæknistofnun
hleypa nú af stokkunum.nýju þróun-
arverkefni sem hlotið hefur nafnið
Vöruþróun '95. Hugmyndin er að
taka inn 10 verkefni þar sem unnið
verður að því að koma hugmynd sem
fyrirtækið hefur yfir í vöru sem upp-
fyllir gæðakröfur markaðarins. Há-
marksstyrkur verður ein milljón
króna auk þess sem fyrirtækin fá
áhættulán sem nemur 50% af áætl-
uðum kostnaði.
Hér er um að ræða sambærilegt
verkefni og þessir aðilar hafa verið
með síðustu ár en það eru nýmæli að
auglýsa vöruþróunarverkefni með
árs millibili eins og nú er gert. Þetta
er fjórða áfangaverkefnið á þessu
sviði frá árinu 1988 og alls hafa um
50 fyrirtæki tekið þátt í verkefninu
frá upphafi.
Þátttökufyrirtækjum er veitt fjár-
hagsleg og fagleg aðstoð við vöru-
þróun. Stefnt er að því að koma megi
samkeppnishæfri vöru á markað sem
fyrst og í seinasta lagi innan tveggja
ára frá upphafi verkefnisins. Þau
verkefni sem verða samþykkt hljóta
styrk frá Iðntæknistofnun sem nem-
ur 25% af viðurkenndum kostnaði
en þó að hámarki ein milljón króna.
Jafnframt fá verkefnin áhættulán frá
Iðnlánasjóði samkvæmt reglum
sjóðsins sem nemur 50% af áætluð-
um kostnaði. Umsóknarffestur er til
17. mars næst komandi.
Hreingerningavika stendur yfir í fjármálum fjölskyldunnar. Sæmundur Guövinsson kynnti sér málið
Koma með skókassann undir hendinni
- segir Anna Ólsen þjónustufulltrúi Landsbankans um þá sem leita ekki aðstoðar fyrr en í allt er komið í óefni.
Anna Ólsen: Viö höfum verið vön að lifa nokkuð hátt og treysta á reddingar. í þessari viku beinist athyglin frek-
ar að slíkum almennum vanda og stuðla að fyrirbyggjandi aðgerðum. Á heildina litið held ég að fjármál heimil-
anna séu á réttri leið. A-mVnd:E.ói.
útgjöld heimilisins og þurft að leita
aðstoðar. Anna Ólsen var spurð
hvort einhver ein ástæða væri áber-
andi fyrir vanskilum fólks.
„Síðasta sumar var áberandi hve
margir leituðu aðstoðar vegna þess
að þeir höfðu misst vinnuna, eða bú-
ið var að skera niður alla yfirvinnu.
Um leið og tekjur dragast saman um
10 til 15 þúsund krónur á mánuði er
allt komið í hönk ef boginn er hátt
spenntur. En í dag er þetta meira al-
menns eðlis. Við höfum verið vön að
lifa nokkuð hátt og treyst á að hægt
væri að redda þessu. I þessari viku
beinist athyglin frekar að slíkum al-
mennum vanda og stuðla að fyrir-
byggjandi aðgerðum. Til dæmis með
því að hvetja fólk til að skrifa ekki
upp á lán fyrir Pétur og Pál og að
spara frekar fyrir ýmsum hlutum í
stað þess að kaupa þá á lánum. Það
er alltof mikið um það að fólk er að
missa allt sitt vegna ábyrgða sem það
hefur tekið á lánum annarra. Eg man
eftir því fyrir jólin að þá komu þrjú
slík mál hér í röð og það voru stórar
skuldir. Þar var fólk að missa allt sitt
vegna þess að ganga þurfti að þeim
sem ábyrgðarmönnum. En fólk er
líka að verða meðvitaðra um nauð-
syn þess að hafa peningamálin í lagi
og á heildina litið held ég að fjármál
heimilanna séu á réttri leið,“ sagði
Anna Ólsen.
I fyrmefndri könnun Félagsvfs-
indastofnunar, sem náði til 1200
manns á aldrinum 18 til 75 ára á öllu
landinu, koma fram, að um 45%
þeirra sem skulda vegna húsnæðis-
kaupa eru með skuldir innan við
tvær milljónir króna. Fólk á aldrin-
um 25 til 39 ára skuldar að jafnaði
mest, tæplega 3,8 milljónir króna að
meðaltali vegna húsnæðisskulda og
greiða að meðaltali 18% tekna sinna
í þær skuldir. Þeir sem keyptu hús-
næði 1979 eða fyrr skulda minnst, að
meðaltali innan við eina milljón. Þeir
sem keyptu húsnæði á árunum 1990
til 1995 skulda mest, að meðaltali
liðlega 4,8 milljónir króna. Þeir
borga að meðaltali 37 þúsund krónur
á mánuði í afborganir, vexti og verð-
bætur af lánum vegna húsnæðis-
kaupa. Þeir sem hafa hæstar heimil-
istekjur skulda mest. Skuldir fólks
með yfir 250 þúsund í heimilistekjur
eru tæpar fjórar milljónir króna.
Seðlabankanum hefur verið falið
að gera úttekt á skuldastöðu einstak-
linga og heimila hjá innlánsstofnun-
um, Húsnæðisstofnun ríkisins og líf-
eyrissjóðum. Aflað er upplýsinga
um þróun vanskila undanfarin ár og
útlánatöp vegna einstaklinga. Gert er
ráð fyrir að fyrstu niðurstöður úr
þessari umfangsmiklu könnun liggi
fyrir í lok þessa mánaðar.
„Það er búið að vera mikið að gera
í ljármálaráðgjöf það sem af er þess-
um mánuði og eftir að þetta átak
hófst nú í vikunni hefur verið mjög
mikið um fyrirspumir frá fólki um þá
þjónustu sem er í boði, svo sem út-
gjaldadreifingu," sagði Anna Ólsen
þjónustufulltrúi hjá Landsbankanum
f samtali við Sœrmmd Guðvinsson í
gær.
Á mánudaginn hófst kynningar-
og fræðsluátak undir yfirskriftinni
Gerum hreint ífjármálum fjölskyld-
unnar. Það var Rannveig Guð-
mundsdóttir félagsmálaráðherra
sem kynnti átakið á fundi með frétta-
mönnum, en það stendur út þessa
viku. Markmiðið er að hvetja fólk til
umhugsunar um fjármál sín, stuðla
að ráðdeild og fyrirhyggju í ljármál-
um heimilanna og efla þá ráðgjafar-
og Ieiðbeiningarþjónustu sem fyrir
er hjá ýmsum aðilum í landinu. Að
átakinu standa félagsmálaráðuneytið
og Húsnæðisstofnun ríkisins í félagi
við viðskiptabankana, sparisjóðina,
samtök lífeyrissjóða, ASÍ, BSRB,
Neytendasamtökin og samtök sveit-
arfélaga.
Þjónustufulltrúar Landsbankans
em með sérstakan símatíma frá
klukkan 17:00 til 21:00 fram að helgi
og Anna Ólsen átti von á því að lín-
umar yrðu rauðglóandi. Auk þess
em þjónustufulltrúar bankans til við-
tals yfir daginn eins og venjulega. En
em dæmi þess að fólk komi í öngum
sínum með fullan plastpoka af
ógreiddum reikningum og spyrji
hvað sé til ráða?
„Það em dæmi til um það, en við
reynum að láta fólk setja þetta niður
á blað svo það komi ekki með skó-
kassann undir hendinni eins og við
köllum það. Með því móti fær það
betri yfirsýn og getur betur gert sér
grein fyrir því hvemig það getur
klofið þetta. Við reynum að finna
farsæla lausn og hún er oft fólgin í
skuldbreytingum, lengja lán eða
jafnvel að frysta lán ef hægt er. Þetta
fólk kemur síðan í greiðsluþjónustu
til okkar, svo fremi að það hafi ein-
hver laun til að standa undir þessu.“
Kemur fólk of seint til að leita
aðstoðar?
„Þetta er að breytast en samt er
alltaf einhver hópur sem er búinn að
bíða of lengi í þeirri von að þetta
bjargist einhvem veginn. En sem
betur fer er það orðið algengara að
fólk kemur þegar það sér fram á að
lenda í vandræðum, til dæmis vegna
samdráttar í tekjum. Þá kemur það
og spyr hvemig það eigi að snúa sér
í málinu og það er mjög gott. Við
reynum alltaf að hjálpa fólki eins og
hægt er svo lengi sem það er innan
skynsamlegra marka."
í könnun sem Félagsvísindastofn-
un Háskólans hefur gert á húsnæðis-
aðstæðum og skuldum heimilanna
kemur fram að 37% allra svarenda á
aldrinum 25 til 39 ára hafa á síðustu
tveimur ámm lent í vandræðum með
að standa í skilum með hefðbundin
Rannveig Guðmundsdóttir: Á mánudaginn hófst kynningar- og fræðslu-
átak undir yfirskriftinni Gerum hreint í fjérmálum fjölskyldunnar. Félags-
málaráðherra kynnti átakið á fundi með fréttamönnum, en það stendur
út þessa viku. Að átakinu standa félagsmálaráðuneytið og Húsnæðis-
stofnun ríkisins í félagi við viðskiptabankana, sparisjóðina, samtök lífeyr-
issjóða, ASÍ, BSRB, Neytendasamtökin og samtök sveitarfélaga. A-mynd: E.ÓI.
Umhverfisráðuneytið
Verðlaun-
aði þrjú
fyrirtæki
Umhverfisráðuneytið hefur í
fyrsta sinn veitt íslensku fyrir-
tæki sérstaka viðurkenningu
fyrir góða viðleitni í umhverfis-
málum á undanförnum misser-
um. Það voru Umbúðamiðstöð-
in hf., Gámaþjónustan hf. og
Kjötumboðið sem hlutu viður-
kenninguna. I gær fór fram ráð-
stefna um umhverfísmál fyrir-
tækja sem umhverfisráðuneytið
stóð fyrir í samstarfí við Islands-
banka, Olís, Skeljung og Sól hf.
að Hótel Sögu.
SAÁ heldur fræðslufundi fyrir foreldra
Af hverju drekka
unglingar?
„Við erum að efna til fræðslu- og
umræðufunda með foreldrum um
vímuefnaneyslu unglinga þar sem
rætt verður um málið vítt og breytt.
Allt frá minnstu unglingadrykkju til
þess að svara fyrir þá unglinga sem
þurfa að leita sér meðferðar. Þetta er
tímabært starf sem á eftir að mótast,"
sagði Þórarinn Tyrfingsson yfir-
læknir og formaður SAÁ í gær í
spjalli við Alþýðublaðið.
Næstu mánuði verður SÁÁ með
fræðslufundi í Reykjavík og á lands-
byggðinni fyrir foreldra. Þar verður
fjallað um vímuefnaneyslu unglinga
og foreldrum hjálpað til að skilja að-
stæður unglinganna. Meðal spum-
inga sem íjallað verður um er hvers
vegna unglingar fara að drekka.
Einnig verður fjallað um til hvaða
ráðstafana hægt er að grípa til að
koma í veg fyrir að unglingar hefji
neyslu áfengis eða annarra vímu-
efna.
Þórarinn Tyrfingsson sagði að
SÁÁ hefði ráðið mann til að sinna
forvamastörfum sérstaklega og þetta
væri liður í forvörnum. Fræðslu-
fundimir væm öllum opnir og að-
gangur ókeypis. Þessir fundir hefðu
verið lengi í undirbúningi og með
fjölgun félaga í SÁÁ kæmi meira fé
inn í formi félagsgjalda sem gerði
SÁÁ kleift að gera átak á þessu
sviði.
Fundimir í Reykjavík verða á
þriðjudagskvöldum í marsmánuði
og hefjast klukkan 20:00. Fundir út
um land verða auglýstir sérstaklega í
Qölmiðlum á hverjum stað.
Söngur og súkkulaði
Reykjavíkurangi Kvennalistans opnar kosningaskrifstofu f dag, mið-
vikudag, á Alþjóðabaráttudegi kvenna, að Laugavegi 17 klukkan 18. Krist-
ín Ástgeirsdóttir þingkona, sem skipar I. sæti listans í Reykjavík, flytur
ávarp, sönghópur skemmtir, súkkulaði og bakkelsi á borðum. Allir em vel-
komnir við opnunina.
Félag íslenskra fræða
Laxness og íslenski skólinn
Félag íslenskra fræða boðar til
fundar með Jóni Karli Helgasyni í
Skólabæ við Suðurgötu, íkvöld mið-
vikudagskvöld, 8. mars klukkan
20.30. Á undanfömum áratugum
hefur töluvert verið íjallað um hug-
myndir fylgismanna íslenska skól-
ans svokallaða, einkum Sigurðar
Nordals, um íslenskar fombók-
menntir. Ennfremur hafa viðhorf
Halldórs Laxness til fornbókmennt-
anna verið nokkuð til umræðu, en
þau birtast í skáldverkum Halldórs,
ritgerðum hans og útgáfu á einstök-
um Islendingasögum. Hingað til hef-
ur hinsvegar lítið borið á tilraunum
til að gera grein fyrir sambandi Hall-
dórs og íslenska skólans. í fyrirlestri
sínum, Halldór Laxness og íslenski
skólinn, gerir Jón Karl Helgason at-
lögu að efninu og ver þá kenningu að
Halldór haft verið óopinber fylgis-
maður íslenska skólans, og þeirra
djarfastur.
Jón Karl Helgason er doktor í
samanburðarbókmenntum frá The
University of Massachusetts, Am-
Laxness: Djarfur fylgismaður íslenska skólans.
herst. Doktorsritgerð hans, The Saga
ofNjáls Saga: A Study in Rewriting,
fjallar um sex endurritanir á Njáls
sögu sem út komu í Danmörku, Nor-
egi, Bretlandi, Bandaríkjunum og á
íslandi átímabilinu 1861 til 1945.
Eftir framsögu Jóns Karls gefst
mönnum kostur á léttum veitingum
áður en almennar umræður hefjast.
Fundurinn er öllum opinn.