Alþýðublaðið - 13.02.1996, Blaðsíða 1

■ Framsóknarmenn ósáttir við frumvarp sjálfstæðismanna um eignarhlut útlend-
inga í íslenskum sjávarútvegsfyrirtækjum
Mjög sérkennilegt frumvarp
- segir Valgerður Sverrisdóttir formaður þingflokks
Framsóknar. Stefán Guðmundsson: Algjörlega and-
vígur frumvarpinu og mun berjast gegn því.
„Mér finnst þetta mjög sérkenni-
legt hjá sjálfstæðismönnum," sagði
Valgerður Sverrisdóttir formaður
þingflokks Framsóknar í samtali við
Alþýðublaðið um frumvarp fjögurra
þingmnna Sjálfstæðisflokksins um
fjárfestingar útlendinga í íslenskum
sjávarútvegi. I gær voru lögð fram á
Alþingi þrjú lagafrumvörp um er-
lendar fjárfestingar: stjórnarfrum-
varp sem heimilar óbeina eignarað-
ild útlendinga í sjávarútvegsfyrir-
tækjum, frumvarp tveggja þing-
manna Þjóðvaka sem gerir ráð fyrir
allt að 20% eignarhlut útlendinga,
og áðumefnt frumvarp sjálfstæðis-
manna. Sjálfstæðismennirnir fjórir
ganga lengst, vilja heimila 49%
eignaraðild útlendinga í íslenskum
sjávarútvegsfyrirtækjum. Flutnings-
menn frumvarpsins eru Kristján
Pálsson Reykjanesi, Pétur Blöndal
Reykjavík, Guðjón Guðmundsson
Vesturlandi og Vilhjálmur Egilsson
Norðurlandi vestra.
Valgerður sagði að frumvarp
sjálfstæðismannanna hefði komið
sér á óvart. Hún sagði að þingflokk-
ur Framsóknar hefði ekki tekið af-
stöðu til málsins, en kvaðst ekki
eiga von á því að það fengi mikinn
hljómgrunn. „Við teljum passlega
langt gengið í stjómarfrumvarpinu.
Þar er farin millileið sem allir ættu
að geta sæst á,“ sagði Valgerður.
„Það er of langt gengið að heim-
ila útlendingum svona stóran eign-
arhlut. Þetta eru óskaplega stór mál,
og þetta var sá fyrirvari sem við
settum í sambandi við EES. Það
segir meira en mörg orð að okkur
finnst að þama eigi að ríkja ákveðin
Vaigerður: Frumvarp sjálfstæðis-
manna kemur mér mjög á óvart.
sérstaða, enda snertir þetta sjálft
fjöregg þjóðarinnar," sagði Val-
gerður ennfremur.
Stefán Guðmundsson þingmaður
Framsóknar á Norðurlandi vestra
sagðist vita til þess að meðal þing-
manna og ráðherra Sjálfstæðis-
flokksins væri hörð andstaða gegn
frumvarpi fjórmenninganna. Um
eigin afstöðu sagði Stefán: „Ég er
algjörlega andvígur þessu fnimvarpi
og mun berjast gegn því. Ég óttast
að útlendingar komist í auðlindir
okkar, auðvitað eru þeir bara að
sækjst eftir hráefninu í hafinu. Við
höfum séð hvemig þetta hefur geng-
ið fyrir sig með hentifánaskipin og
þurfum ekki annað en líta á mann-
skapinn um borð til að sjá hvemig
fer ef við hleypum útlendingum í
okkar sjávarútveg."
Stefán kvaðst undrandi á því að
frumvarpið væri lagt fram: „Maður
veltir mjög vöngum yfir þessu. Það
hlýtur að hafa farið frarn umræða í
þingflokki sjálfstæðismanna um
málið, en samt er þetta lagt fram
með þessum hætti."
Aðalfundur
Alþýðu-
flokksfélags
Reykjavíkur
Aðalfundur Alþýðuflokksfélags
Reykjavíkur verður haldinn á
Kornhlöðuloftinu við Bankastræti
í kvöld, 13. febrúar, klukkan
20.30. Á dagskrá fundarins eru
venjuleg aðalfundarstörf og
stjórnarkosning. Hlín Daníels-
dóttir formaður lætur nú af störf-
um og hefur uppstillinganefnd
gert tillögu um að Gunnnar Ingi
Gunnarsson verði kjörinn for-
maður. Aðrir á lista nefndarinnar
eru Áslaug Þórisdóttir, Birgir
Jónsson, Bolli Valgarðsson, Bryn-
dís Kristjánsdóttir, Erlingur Þor-
steinsson, Helgi Daníelsson,
Hólmfríður Sveinsdóttir, Jónas
Þór og Sigrún Benediktsdóttir.
S-----------------------: þHWItJ' P 11 —~~
Það fór býsna vel á með þeim félögum Össuri Skarphéðinssyni og Ólafi Ragnari Grímssyni þar sem þeir sátu í
þinginu í undir utandagskrárumræðum um heilbrigðismál. Þeir eru reyndar svo sælir á svip að engu er líkara en
þeir séu fremur í stjórn en stjórnarandstöðu. A- mynd E.ÓI.
■ Jón Baldvin Hannibalsson tekur undir hugmyndir um
að leyfa erlendarfjárfestingar í sjávarútvegi
Ríkjandi lagatakmarkanirverðurað rýmka
- segir Jón Baldvin. íslendingar eru að affjárfestast og það skapar hættu á því að ísland dragist hratt aftur úr öðrum þjóðum.
„Á undanfömum árum höfum við
jafnaðarmenn verið í fararbroddi
þeirra sem hafa viljað binda endi á
haftakerfi og innlenda einokun. Við
höfum beitt okkur fyrir fríverslun,
auknu fijálsræði í viðskiptum og vilj-
um opna fyrir erlendar f]árfestingar,“
sagði Jón Baldvin Hannibalsson í
samtali við Alþýðublaðið, en á Al-
þingi liggja nú fyrir þrjú frumvörp til
laga um breytingar á lögum um er-
lendar fjárfestingar í íslenskum sjávar-
útvegsfyrirtækjum.
„Það ánægjulega við þetta er að
flestum er að verða ljóst að ríkjandi
lagatakmarkanir á erlendri fjárfestingu
duga ekki lengur og þær verði að
rýmka,“ sagði Jón Baldvin. Hann seg-
ir EES-samninginn hafa verið stærsta
skrefið í þá átt að opna fyrir erlendar
fjárfestingar og gera landið fýsilegra
fyrir erlenda fjárfesta. „Grundvallar-
regla EES-samningsins er sú að þar
ríkir gagnkvæmur almennur réttur
allra á Evrópska efnahagssvæðinu til
að fjárfesta hvar sem er á svæðinu.
Það má ekki mismuna fjárfestum eftir
þjóðerni innan svæðisins, auk þess
sem samræmdar samkeppnisreglur
eiga að gilda á svæðinu öllu,“ sagði
Jón Baldvin.
Jón Baldvin segir eftirtektarvert að
erlendir fjárfestar hafi ekki sóst eftir
því að fjárfesta á íslandi. Hann segir
einnig að íjárfesting í heild hafi dreg-
ist stórlega saman. „Hlutur erlendrar
íjárfestingar í íslenskum þjóðarbúskap
er afar takmarkaður og hefur til dæm-
is, öfugt við spárnar kringum EES-
samninginn, ekkert aukist. Við erum
með öðrum orðum að affjárfestast.
Þetta skapar þá hættu að ísland dragist
hratt aftur úr öðrum þjóðum. Megin-
einkenni í samtímanum er alþjóða-
væðing vérslunar, viðskipta og fram-
leiðslu, og gríðarleg erlend fjárfesting
er uppbyggjandi afl í endurreisn þjóð-
arbúskapar mjög víða á hnettinum. Is-
lendingar eru reyndar loks famir að
fjárfesta beinlínis í útgerð og fisk-
vinnslu vítt og breitt um heiminn.
Þegar það er haft í huga þá vaknar sú
spuming hvort það sé stórháskalegt
efnahagslegu sjálfstæði íslendinga ef
erlent áhættufjármagn kemur inn í ís-
lenskan sjávarútveg. Hingað til hefur
það verið ráðandi skoðun áratugum
saman eða allt frá þriðja áratugnum og
fram undir þann síðasta. Þetta hefur
þýtt að fyrirtæki í sjávarútvegi hafa
orðið að byggja sig upp á lánum. Þau
hafa þess vegna safnað gríðarlegum
erlendum skuldum. Þau hafa ekki átt
þess kost að efna til samstarfs við er-
lenda eignaraðila með áhættufé og það
hefur áreiðanlega skaðað þau stórlega
á undanfömum árum,“ segir Jón Bald-
vin.
Jón Baldvin segir brýna nauðsyn
bera til að draga úr fákeppni og einok-
un og telur aukna erlenda fjárfestingu
vera líklega til þess. „íslendingar
gleyma því gjarnan að ríkisforsjár-
hyggja og skortur á samkeppni ein-
kenna okkar hagkerfi umfram flest
önnur. Sem dæmi um það má nefna
að 75% af viðskiptum í bankakerfmu
fara um ríkisbanka. Langtímalán til
fjárfestinga fara í gegnum opinbera
fjárfestingarsjóði sem yfirleitt bera
ríkisábyrgð. Raforkuiðnaður er ríkis-
rekinn án samkeppni. Fjarskiptakerfið
er að mestu í eigu hins opinbera.
Stærsta fjölmiðlafyrirtækið er ríkis-
rekið. Póstur og sími er ríkiseign.
Landbúnaður er á opinbem framfæri
og sjávarútvegur er stórlega styrktur,
bæði með úthlutun ókeypis veiðheim-
ilda og niðurgreiðslu launa. Þetta er
úrelt kerfi sem skýrir að verulegu leyti
af hverju samkeppnishæfni íslands er
lítil, arðsemi íslensku fyrirtækjanna
■ Halldór Ásgrímsson vill
stokka upp spilin ef Davíð
fer í forsetaframboð
Neyðarlegt
ástand á stjórn-
arheimilinu
- segir þingmaður Framsókn-
ar. Þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins telja vaxandi líkur á
framboði Davíðs.
„Þetta er að verða mjög vandræða-
legt, það er ekki hægt að neita því,“
sagði þingmaður Sjálfstæðisflokksins
í samtali við Alþýðublaðið í gær um
þá óvissu sem skapast hefur innan
flokksins vegna möguleika á forseta-
framboði Davíðs Oddssonar. Þing-
menn flokksins em ófúsir að tjá sig
opinberlega um málið enda óttast þeir
að baka sér reiði formannsins. Heim-
ildamaður blaðsins sagði að í þinglið-
inu teldu menn vaxandi líkur á því að
Davíð gæfi kost á sér. „Auðvitað er
hann að íhuga málið í fyllstu alvöm,
annars væri hann búinn að eyða óviss-
unni fyrir löngu. Ég veit satt að segja
ekki hvemig ástandið verður ef hann
ætlar að bíða í tvo mánuði til viðbótar
með að tilkynna hvað hann gerir.“
Athygli vakti að Halldór Ásgríms-
son formaður Framsóknarflokksins
sagði í viðtali við DV um helgina, að
bjóði Davíð sig fram þuríi að mynda
nýja ríkisstjóm. Halldór er nú í útlönd-
um en þingmaður Framsóknar sem
blaðið ræddi við sagði að ástandið á
ríkisstjómarheimilinu væri orðið „afar
neyðarlegt.“ Framsóknarmenn hefðu
ékki hugmynd um fyrirætlanir Davíðs
en gæfi hann kost á sér hlytu fram-
sóknamienn að gera tilkall til forsætis-
ráðuneytisins. „Það þarf einfaldlega
að semja uppá nýtt ef Davíð fer í
framboð. Þá er ekki nema eðlilegt að
Halldór verði forsætisráðherra,“ sagði
framsóknarmaðurinn.
Annar þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins sem blaðið ræddi við sagði
að enginn þyrði að spyrja Davíð hvað
hann ætlaði sér. „Þú verður að skilja
hvað Davíð hefur mikil völd. Hann
ræður öllu sem hann vill, smáu sem
stóm. Ég efast um að hann hafi sagt
nánustu samstarfsmönnum sínum í
þingflokknum eða stjórninni hvað
hann ætlar að gera. En mér fyndist
furðulegt ef hann færi í forsetafram-
boð, maðurinn ræður bókstaflega
öllu,“ sagði þessi þingmaður.
Fyrirtæki í sjávarútvegi hafa ekki
átt þess kost að efna til samstarfs
við erlenda eignaraðila með
áhættufé og það hefur áreiðanlega
skaðað þau stórlega á undanförn-
um árum," segir Jón Baldvin.
lítil, hagnaður íslenskra fyrirtækja lít-
ill, endanlegt verðlag til almennings of
hátt og launin of lág,“ sagði Jón Bald-
vin.