Alþýðublaðið - 13.11.1996, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 1996
ALÞÝÐUBLAÐK)
5
m e n n i n c
■ Lofsamlegir ritdómar um Tröllakirkju Ólafs Gunnarssonar
„Saga, ekta saga“
- segir ritdómari The Tlmes
Tröllakirkja eftir Ólaf Gunnars- í mjög lofsamlegri grein. Ritdóm-
son hefur fengið góða dóma í ar' telur bókina raunsæislega
breskum blöðum cn bókin kom út skáldsögu sem nái áhrifum sínum
hjá forlaginu Mare’s Nest í Lund- « !'|fe með því að kynna okkur fjöl-
únum í þýðingu David McDuff Æ 1 j skyldulíf sem hægt sé að taka trú-
og Jill Burrows. Þrír dómar hafa Hfe anlegt. Lærifaðir höfundar sé Do-
þegar birst. Stórblaðið The Times §ML stojevskí en Ólafur Gunnarsson
getur bókarinnar með fyrirsögn- é \ ^ || minni um margt á annan höfund,
inni: „Saga, saga, ekta saga.“ HBm * ‘ Æjájjjk. ý.Æmgm Japanann Shusku Endo sem einn-
Ritdómari The Times segir að í PM - ' ‘W* ÆmŒíksi' ig hali 'læfileika lil að Aéttó sam-
Tröllakirkju sé að finna flest af l, J an raunverulegu lífi og tilvistar-
því sem einkenni íslendingasög- FjB umræðu og sýna fram á yfirþyrm-
urnar. The Mail on Sunday, fjallar -fmk ^BMHuMP andi vissu um nað- Skáldskapur
einnig um bókina og ritdómarinn *j^^fe beggja hafi til að bera þéttleika
sem reyndar kvartar yfir þýðing- Ólafur Gunnarsson hefur fengið nítjándu aldarinnar og tilvistar-
unni segir sögupersónurnar birt- lofsamlega dóma fyrir Tröllakirkju í kreppu þeirrar tuttugustu, samfara
ast lesanda í skýru ljósi og þjóna Bretlandl' örvæntingarfullri löngun til þess
bæði stórfenglegu en einföldu söguefni. The Tim- að koma einhvers konar formi á brotakenndan
es Literary Supplement fjallar ítarlega um bókina huga nútímamannsins.
■ Skáldsagan
Svanurinn komin
út á frönsku hjá
Gallimard
Ekkert
háskóla-
kjaftæði
- segir Guðbergur Bergs-
son rithöfundur.
„Það hringdi í mig frönsk blaða-
kona frá Le Monde og það var
einnig beðið um ljósmynd af mér í
skyndi vegna þess að það ætti að
koma umsögn um bókina og jafn-
vel umfjöllun,“ sagði Guðbergur
Bergsson rithöfundur í samtali við
Alþýðublaðið.
„Eg veit þó ekki nema það sé
■Til hamingju meðfallið
- nýr diskur frá Megasi
Öll þessi
föll sem
þoka okk-
ur áleiðis
-segir Megas um nýjasta
diskinn sinn.
„Það er ótrúlega margt sem ég er að
syngja um á disknum, „Til hamingju
með fallið,“ segir Megas um væntan-
legan geisladisk sinn sem ber nafnið,
„Til hamingju með fallið.“
„Ég er að tala um hlutfallið og
fimmta fallið og öll þessi föll sem
þoka okkur áleiðs í lífinu, þess vegna
Íykkjuföllin."
Eru einhverjar breytingar á þessari
plötu?
„Það breytist í sjálfú sér ekki neitt
nema ef vera skildi að það tekur alger-
um stakkaskiptum. Ég notast einungis
við akústíkhljóðfæri, það er ekkert raf-
magn heldur silkimjúk hljómgítar-
áferð og svo em skrifaðir hljómar íyrir
selló trompet og klarinett. Þetta er
hæg plata og einskonar andóf gegn
skelfingu trommuheila og fjölmiðla
enda baðstofuplata og hljómtækin
ganga fyrir lýsi og diskurinn sjálfur
eru gerður úr mó.“
En textamir? Eru þeir í sauðalitun-
um?
„Ég hef aldrei gert texta nema í
sauðalitunum en þeir eru samlitir inn-
volsinu. Ég er alltaf eins í textagerð
nema hvað að ég tek stakkaskiptum."
Hvað ertu að yrkja um?
„Ég er að yrkja um það sem er í líf-
inu allt kringum okkur. Þegar stigið er
á rófuna á kettinum mjálmar hann en
menn hafa mislöng skott.“
Ætlarðu (tónleikaferðalag?
„Nei, ég ætla ekki í ferðalag. Ég
verð nokkum veginn á sama stað en
staðimir fara kannski á ferð í kringum
mig.“
„Baöstofutonlist þar sem hljóm-
tækin ganga fyrir lýsi en diskurinn
sjálfur er gerður úr mó," segir
Megas um nýjasta diskinn sinn.
Haraldur Jónsson: Umhverfið fellur að efninu eins og lykill af læstum fangaklefa og klefinn sjálfur að íslandi.
■ Sýningin Tukt opnar í Síðumúlafangelsi á Laugardag
Eru listamenn meðvitaðir um sína fangavist?
-spyr Haraldur Jónsson
myndlistarmaður
„Þegar ég kom inn skall á mig
þrýstingsbylgja, ekki ósvipuð því og
að ganga inn í reimt hús eða vera á
miðilsfundi," sagði Haraldur Jónsson
myndlistarmaður en hann tekur þátt í
sýningunni Tukt sem er nú í undir-
búningi. Haraldur hefur áður fjallað
um einangran í verkum sínum.
Sýningin opnar í Síðumúlafangels-
inu á Laugardag en alls taka sextán
listamenn þátt í samsýningunni og
hefúr hver þeirra einn klefa til umráða
fyrir „innsetningu." Hugtakið Innsetn-
ing er þekkt í myndlist en það er notað
þegar listamaðurinn tekur mið af rým-
inu þegar hann setur inn verk sín eða
þá ef verkin era unnin sérstaklega fyr-
ir rýmið. Hugtakið er einnig notað um
fangelsun fólks. Það má leiða að því
rök að manneskjan þurfi einnig að
taka mið af rýminu þegar hún er lokuð
inni, oft með skelfilegum afleiðingum.
Það var Illugi Eysteinsson arkitekt
sem fékk hugmyndina að sýningunni
en hann á einnig klefa á sýningunni en
að auki má nefna þau Áslaugu Thorl-
acius, Magneu Þ. Ásmundsdóttur,
Finnboga Pétursson og Þórodd
Bjarnason. „Það var draugagangur
þama inni,“ sagði Haraldur. „Það var
eins og allt gæti þá og þegar farið á
fljúgandi ferð. En inni i slíkum fang-
elsum er allt boltað niður og engin
hætta á þvr að lausamunir fari af stað.
Umhverfið fellur að efninu eins og
lykill af læstum fangaklefa og klefinn
sjálfúr að íslandi. Er ísland fangelsi?.
Eg hugsa um það fólk sem hefur dval-
ið á þessum stað og ímynda mér að
það hafi verið vakjúmpakkað. Hvar
það sé statt í tilveranni, hvort það hafi
Almanak Þjóðvinafélagsins komið út
Almanak Hins íslenska Þjóðvinaféiags er nýkomið út í 123, sinn. Það konr
fyrst út í Kaupmannahöfú árið 1874. Auk almanaksins hefur árbók Þjóðvina-
félagsins verið fastur liður í ritinu og má þannig finna í almanakinu yfirlit um
sögu síðustu 120 ára og nflega það. Fjallað er um árferði, helstu atvinnuvegi,
stjómmál, íþróttir, mannslát og fleira.
Almanakið fyrir árið 1997 er 208 bls. að stærð. Þorsteinn Sæmundsson
stjömufræðingur hefur reiknað og búið almanakið sjálft til prentunar en ár-
bókina, fyrir árið 1995, ritar Heimir Þorleifsson menntaskólakennari. Árbókin
er í lengra lagi að þessu sinni vegna umfjöllunar unr alþingiskosningar og
stjómarmyndun á árinu 1995.
Ég hef ekki lent í slrku áður. Að stíga
þar inn fyrir dyr er eins og að koma
inn á myrkustu búlluna í vafasömu
hverfi í stórborg. Maður stígur út úr
landakortinu og gatnakerfinu og er
staddur í algerri einangrun. Þetta er
ögrandi og krefjandi verkefni fyrir
listamenn en efnið býður uppá að
menn festist í klisju. Það er þvf spenn-
andi að sjá hvað listamenn eru með-
vitaðir um stna eigin fangavist."
Eygló Harðardóttir myndlistarmað-
ur gengur frá verkum sínum á sýn-
inguna.
fengið tilfinningalega og félagslega
anorexíu og hangi nú uppi t hjalla ein-
hversstaðar rétt fyrir utan bæinn.
Ég heimsótti eitt sinn höfuðstöðvar
Gestapó r Berlín en Síðumúlafangels-
ið hafði margföld áhrif á við það. Það
er ferskari þrýstingur í Síðumúlanunt.
Guðbergur Bergsson: Það hafa yfir-
leitt birst umsagnir um íslenskar
bækur en það er þá kurteisishjal og
ég vil frekar vera laus við það.
bara ritdómur. Það er sjaldgæft en
mikill heiður ef erlendir höfundar
fá einhverja aðra umfjöllun."
Skáldsagan Svanurinn eftir Guð-
berg kom út í Frakklandi þann 24.
október og nœstu daga verður for-
vitnilegt að vita hvað þarlendir
hafa að segja um verkið. Þegar
hafa margir blaðamenn hringt til
að forvitnast um höfundinn en Mil-
an Kundera mun hafa sett hugleið-
ingar sínar um verkið á blað og
mun greinin birtast í Le Nouvelle
Observateur, sem er vikurit
frönsku intelligensíunnar.
Jáhann Páll Valdimarsson stað-
festi í samtali við Alþýðublaðið að
það vœri að koma heilsíðuviðtal
við Guðberg í Le Monde.
Guðbergur sagðist vera á leið til
Frakklands í nœstu viku til að
rceða við forlagið vegna útgáfu á
verkum hans.
En Guðbergur ertu ekki spennt-
ur að sjá hvað þeim finnst um bók-
ina ?
„Það hafa yfirleitt birst umsagnir
um íslenskar bækur en það er þá
kurteisishjal og ég vil frekar vera
laus við það. Ég veit ekkert neyð-
arlegra."
En ttú hefur heyrst að sjálfur
Milan Kundera hafi skrifað grein
um bókina sem mun birtast á
nœstu dögum ?
„Ég hef heyrt ávæning af því og
ég bjóst ekki við að hann mundi
skrifa um þetta. Það eru mjög fáir
rithöfundar sem fjalla um bók-
menntir en hann er einn af þeim og
skrifar á vitsmunalega hátt og af
þekkingu enda skilur hann bók-
menntir. Hans álit er því ekki há-
skólakjaftæði heldur umfjöllun um
bókina sem slíka. Það er lítil hætta
á því að hann komi með umsögn
sem hæfir gerlagreiningu en ekki
bókmenntum. Það kemur gerla-
svipur á ritdómara eins og Sú-
sönnu svo maður tali ekki um
gerlafræðinginn Jón Viðar en það
er vont fyrir leiklistina að fá á sig
gerlana hans. Ef listamenn rrsa
ekki upp gegn gerlafræðingum,
svara fullum hálsi og fjalla sjálfir
unt listina leysast þeir upp og
fræðingarnir komast upp með að
drepa listina í landinu. Listin verð-
ur verslunarvara og snoturt föndur
fyrir félagasamtök og stuðnings-
hópa. List getur ekki lifað góðu lífi
undir smásjá þessa fólks.
En hvað um það bókin var þýdd
á tékknesku og Milan Kundera las
hana á tékknesku en hann situr í
bókmenntaráði frönsku útgáfunn-
ar, Gallimard," sagði Guðbergur.
Svanurinn kom út í sérstakri út-
gáfu hjá Gallimard í Frakklandi
sem nefnist, Du Monde Entier, en
þar eru einungis skáldverk eftir
valda höfunda. Fyrri hlutinn af
Sölku Völku kom út r þessari út-
gáfu og þótti sérstakur heiður.
Seinna bindið kom ekki hverju
sem um er að kenna.
„Þeir hafa hringt oft í mig frá út-
gáfunni og eru ánægðir með bók-
ina og vilja framhald á útgáfustarf-
semi,“ sagði Guðbergur.
„Ég er á leið út r næstu viku til
að ræða við þá um þá hluti.“