Alþýðublaðið - 30.05.1997, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 30. MAÍ 1997
■ Neskaupstaður
Bestu sjómenn í heimi
Finnbogi Jónsson framkvæmdastjóri Síldarvinnslunnar í Neskaupstað: Síldarvinnslan hefur verið almenningshlutafélag í 40 ár. Vatna-
skil hjá hinu norðfirska stórfyrirtæki á afmælisári
Sfldarvinnslan í Neskaupstað
mun vera í hópi sex stærstu fyrir-
tækja í íslenskum sjávarút-
vegi,ásamt Samherja, HB,
Vinnslustöðinni, Granda og ÚA.
Sfldarvinnslan er meðal stærri
liluthafa í SH (6,5%) og á einnig
smærri hlut í SÍF h/f (1,5%). Auk
þess á félagið hlut í Hraðfrystihúsi
Eskifjarðar h/f SR-mjöIi, Trygg-
ingamiðstöðinni, Oliuverslun ís-
lands og fleiri fyrirtækjum. Fyrir-
tækið stendur traustum fótum á
hlutabréfamarkaði. Sfldarvinnsl-
an hefur að nokkru leyti farið
aðrar leiðir en sum hinna stórfyr-
irtækjanna á síðustu árum, hún
hefur lagt áherslu á að styrkja sig
heima fyrir meðan önnur fyrir-
tæki hafa farið í útrás til útlanda
og í margvíslega sameiningu.
Finnbogi Jónsson framkvæmda-
stjóri er hér tekinn tali:
Súdan’innslan hefur verið í lölu-
verðum fjárfestingum á sl. árum,
hverjar eru þœr helstu?
-Það sem ber vafalaust hæst í þeim
efnum eru kaup okkar á nýjum sérút-
búnum rækjufrystitogara fyrir fjórum
árum, endurbygging loðnuverk-
smiðjunnar á s.l. ári með uppsetn-
ingu á nýjum þurrkurum til fram-
leiðslu á hágæðamjöli og á þessu ári
gangsetning nýs frystihúss sem er
sérstaklega tæknivætt til frystingar á
uppsjávarfiskum, síld og loðnu. Með
þessu nýja frystihúsi teljum við okk-
ur vera að stíga ákveðin skref inn í
framtíðina með því að byggja nýtt
hús frá grunni og taka í notkun alla
þá sjálfvirkni og tækni sem best
þekkist í dag. Gamla húsið var yfir
50 ára gamalt og markaðurinn, bæði
í Evrópu og í Ameríku hefur verið að
gera nýjar kröfur sem erfitt hefði ver-
ið að mæta nema með miklum til-
kostnaði á gamia staðnum auk þess
sem að ekki hefði verið hægt að
koma við nútíma tækni við fram-
leiðsluna.
Þœr breytingar sem orðið hafa á
veiðum og vinnslu eru gífurlegar á
síðustu misserum, hverjar eru ykkar
sérstöku áherslur?
Þær endurspeglast að nokkru leyti
í þessum fjárfestingum sem ég
nefndi. Aherslan hefur verið lögð á
að auka verðmætasköpunina í veið-
um og vinnslu á uppsjávarfiskum og
að hasla okkur völl á nýju rekstrar-
sviði sem er veiðar og sjófrysting á
rækju. Við höfum verið að endur-
byggja nótaskipin þannig að þau geti
komið með ferskt hráefni að landi
ýmist til framleiðslu á hágæðafiski-
mjöli sem fer til fóðurframleiðslu
fyrir laxeldi eða til að frysta í miklu
magni í hinu nýja tæknivædda frysti-
húsi. Hér áður fyrr fluttum við tölu-
vert út af fiski á fersfiskmarkaðina í
Evrópu en eftir að verðin lækkuðu
þar verulega, breyttum við um
stefnu og fórum í staðinn að frysta
bolfisk út á sjó jafnhliða frystingu í
landi. Við teljum að sjófrysting hafi
ákveðna kosti og landvinnsla
ákveðna kosti. Hvorttveggja á rétt á
sér og ekki er ólíklegt að þessar tvær
vinnsluleiðir muni eiga vaxandi sam-
leið í framtíðinni. Nýja frystihúsið er
afar vel tæknivætt í frystingu á upp-
sjávarfiskum og við gerum okkur
vonir um að við verðum mjög vel
samkeppnisfær í framleiðslu á síld
og loðnu fyrir markað sem gera kröf-
ur um mjög ódýra matvöru.
360 manns að störfum
Breyttist vinnuaflsþörfin eftir að
nýja húsið var tekið í notkun, og
,,Þá hefur fyrirtækið
notið góðs af hinum
félagspólitíska bak-
grunni í bæjarfélaginu,
en meirihluti bæjar-
stjórnar sem hefur ver-
ið við völd í yfir hálfa
öld, hefur ævinlega
lagt áherslu á öfluga
atvinnustarfsemi og
þannig stutt Síldar-
vinnsluna.“
hversu margir eru nú vinnandi hjá
fyrirtœkinu - í landi - og á sjó?
Með nýja frystihúsinu eykst af-
kastageta í loðnufrystingu mikið eða
úr 60 tonnum á sólarhring í 300 tonn
á sólarhring. Við gerum hins vegar
ráð fyrir lítilli aukningu í mannskap
frá því sem verið hefur, þegar við
höfum náð fullum tökum á þessum
nýju framleiðslulínum. Við höfum átt
við ákveðna byrjunarörðugleika að
etja, enga stórvægilega en það tekur
ákveðinn tíma að leysa þau vanda-
mál sem upp hafa komið. Við erum
einnig með gamla húsið áfram í
rekstri og hyggjumst nota það í tvö ár
til viðbótar. Hjá Síldarvinnslunni
starfa nú um 360 manns, þar af um
100 á sjó.
Fyrirtœki í sjávarútvegi hafa verið
að sameinast og stokkast upp - eruð
þið einangraðir frá þessari þróun
eða œtlið þið að taka þátt í henni?
Hvað nœst?
-Nei við erum ekki einangraðir frá
þessari þróun. Við höfum hins vegar
valið aðrar áherslur. Reyndar má líka
halda því fram að við höfum verið
með þeim fyrstu sem fóru að kaupa í
öðrum sjávarútvegsfyrirtækjum. Það
eru næstum sex ár síðan við keyptum
helmingshlut í útgerðarfyrirtæki í
Reykjavík sem gerði út eitt af öflug-
ustu nótaskipum landsins og fimm ár
síðan við stofnuðum fyrirtæki ásamt
Seyðfirðingum til reksturs á ísfisk-
togara. A þessum tíma var sáralítið
um sameiginlegt eignarhald í sjávar-
útvegsfyrirtækjum milli staða eða
landssvæða.
Á síðustu árum hafa vissulega átt
sér stað umfangsmiklar sameiningar
í sjávarútvegi Við höfum farið aðrar
leiðir og staðið í verulegri innri upp-
byggingu. Að hluta til er ástæðan sú
að við erum þegar með margar stoð-
ir undir rekstrinum og góða áhættu-
dreifingu. Þörfin hjá okkur að sam-
einast öðrum t.d í því skyni að skjóta
fleiri stoðum undir reksturinn hefur
því ekki verið fyrir hendi hjá okkur
eins og hjá sumum öðrum. Nú er hins
vegar ákveðnu innra uppbyggingar-
starfi að verða lokið í bili og við get-
um farið að huga að öðrum hlutum.
Við höfum fram að þessu haft nóg
með að hagræða og styrkja núver-
andi rekstrargrundvöll og byggja upp
sterka eiginfjárstöðu.
Margir óttast að hér sé um einok-
unartilhneygingu að rceða - ert þú
hrœddur við slíkt?
Það má bæði sjá ýmislegt jákvætt
og ýmislegt neikvætt við þessa þró-
un. Það er jákvætt að eftir því sem
einingamar em stærri og sterkari
þeim mun meiri áherslu er hægt að
leggja á vömþróun og nýsköpun.
Stærri fyrirtæki geta tekist á við
stærri verkefni og nýjungar sem fela
í sér áhættu. Fyrirtækin verða að vera
það burðug að þau geti tekið áhættu
af nýsköpunarverkefnum og tapað á
þeim. Öðruvísi verður engin fram-
þróun í atvinnugreininni.
Það sem er neikvætt er hins vegar
ef völd og áhrif í mikilvægri atvinnu-
grein færast á of fáar hendur. Byggð-
arlög geta skaðast veralega ef öll
stefnumörkun og stjómun á sér stað
fjarri vettvangi. Best er að aðilar
heima fyrir eigi sterk ítök í fyrirtæk-
inu og beri á því ábyrgð jafnhliða því
sem utanaðkomandi fjárfestar eiga í
því og gera eðlilegar arðsemiskröfur
og veita því aðhald. Ábyrgðin á
rekstrinum verður að vera á staðn-
um. Eg held að það hafi verið afar
óheppilegt hér áður þegar Samband-
ið sáluga rak frystihús og útgerðir í
plássum um land allt og heimamenn
voru í raun firrtir allri rekstrarábyrgð.
Svipaða sögu má segja um SR-verk-
smiðjunnar þegar að ríkið rak þær.
Heimamenn þurfa að axla ábyrgð og
verða að skilja að þeir geta ekki bara
treyst á aðra.
Ströng innri uppbygg-
ing
Sjávarútvegsfyrirtœkin standa vel
á markaði, hvernig stendur Síldar-
vinnslan sig íþeim samanburði?
-Síldarvinnslan hefur staðið ágæt-
lega á hlutabréfamarkaði. Við fóram
tiltölulega snemma, upp úr 1990, á
hinn svokallaða opna tilboðsmarkað
og árið 1994 var félagið skráð á
Verðbréfaþingi Islands. Hlutabréf í
félaginu hafa hækkað veralega í
verði á undanförnum áram jafnhliða
því sem afkoman hefur farið batn-
andi og félagið styrkst fjárhagslega.
En hvað segir Síldarvinnslan á
Síldarvinnslan
á afmælisári
Síldarvinnslan hf í Neskaupstað var stofnuð 11. desember 1957
þannig að fyrirtækið verður fertugt á þessu ári. Tilgangur félagsins var
í upphafi að reisa og reka síldarverksmiðju, sfldarverkun og annan
skyldan atvinnurekstur í Neskaupstað.
í upprifjun í ársskýrslu fyrirtækisins á afmælisárinu er sagt frá því að
helsta ástæðan fyrir stofnun Sfldarvinnslunnar hafi verið aukin sfld-
veiði úti fyrir Austfjörðum, en er síldin fór að veiðast upp úr 1950 háði
það söltuninni að engin síldarverksmiðja var á staðnum. Sfldarverk-
smiðjan sem byggð var skilaði góðum arði og lagði grunn að hinu öfl-
uga fyrirtæki sem átti eftir að starfa á flestum sviðum íslensks sjávar-
útvegs.
Fyrirtækið hefur oftssinnis verið brautryðjandi í atvinnugreininni,
t.d. keypti Síldarvinnslan fyrsta skutttogara íslenska flotans og afkasta-
mikil loðnu- og síldveiðiskip. í skipaflotanum eru einnig fjölveiðskip
með búnað til að frysta afla um borð, auk hefðbundins frystitogara og
rækjufrystitogara.
Nöfn þriggja manna hafa ævinlega verið samofin útvegssögu Norð-
firðinga, þeirra Bjama Þórðarsonar bæjarstjóra, Lúðvíks Jósefssonar
ráðherra og Jóhannesar Stefánssonar framkvæmdastjóra. Þeir vora líf-
ið og sálin í útgerð og fiskvinnslu um miðja þessa öld og um áratugi.
„Við höfum iokið að mestu ferli innri uppbyggingar fyrirtækisins í bili og
getum nú vel skoðað nýja möguleika til landvinninga bæði innanlands
og utan.“ Blængur, er nýjasta skip norðfirska flotans.