Alþýðublaðið - 16.07.1997, Qupperneq 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 16. JÚLÍ1997
Þverholti 14 Reykjavík Sími 562 5566
Útgáfufélag
Ritstjóri
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Auglýsingasími
Auglýsinga fax
Dreifing og áskrift
Umbrot
Prentun
Ritstjórn
Fax
Áskriftarverð kr. 1
Alþýðublaðsútgáfan ehf.
Össur Skarphéðinsson
Sigurjón M. Egilsson
Ámundi Ámundason
562 5576
562 5097
562 5027
HBK
ísafoldarprentsmiðja hf.
Sími 562 5566
562 9244
.500 m/vsk á mánuði.
Samkeppnin um unga
fólkið
Island einkennist af stöðugum flutningum fólks utan af landsbyggðinni til
þéttbýlisins á suðvesturhominu. Ástæðuna er ekki hægt að rekja til lágra launa
á landsbyggðinni, því þau em að jafnaði hærri þar en í Reykjavík. Ekki heid-
ur til betra atvinnustigs, því atvinnuleysið er hæst í höfuðborginni. Nærtækasta
skýringin á þessari þróun felst í þvf að unga fólkið flytji til Reykjavíkur í sókn
eftir menntun sem ekki er að fá annars staðar, og ílendist síðan við störf í höf-
uðborginni. Þegar aldurinn færist yfir flytja svo foreldramir suður í kjölfarið,
bæði til að njóta samvista við börn og bamaböm og skjólsins af bestu spítöl-
um landsins.
Spumingin sem þá er ósvarað, er þessi: Hversvegna flytur unga fólkið ekki
aftur í heimahaganna þegar það hefur lokið menntun sinni syðra? Ástæðan er
aðallega sú, að heima bjóðast einungis fábrotin störf, sem byggjast á tiltölu-
lega einfaldri fmmframleiðslu. I flestum byggðarlögum landsbyggðarinnar á
fólk með menntun á háskólastigi í engin hús að venda, fyrir utan þau sem
tengjast heilsugæslu og kennslu. Margra ára sémám nýtist því unga fólkinu
sjaldnast í heimahögunum, og þar er aldrei hægt að tala um úrval starfa fyrir
háskólamenntað fólk. Hin óvænta niðurstaða er því sú, að aukin menntun
þjóðarinnar er frumorsök þess, að landið er að sporðreisast vegna fólksflótta
frá landsbyggðinni til suðvesturhomsins.
Margbrotið og flókið menntunarstig kallar á margbrotið og flókið atvinnu-
líf. Einungis þannig er hægt að ná jafnvægi á milli annars vegar framboðs
menntaðs mannafla með vaxandi sérhæfmgu í farteskinu og hinsvegar eftir-
spumar eftir sérhæfðum og flóknum störfum. Það er einfalt lögmál, að finni
vinnuaflið ekki hentug störf á heimamarkaði leitar það á aðra markaði, sem
kunna að vera fyrir hendi. Segullinn, sem dregur unga fólkið burt af lands-
byggðinni er því fyrst og fremst fjölskrúðugt og margbrotið atvinnulíf höfuð-
borgarinnar. Þetta er ástæðan fyrir því, að engri ríkisstjóm hefur tekist að
spoma við fólksflóttanum af landsbyggðinni, og engri mun takast það í fram-
tíðinni. Landsbyggðin getur ekki lengur sigrað í samkeppninni um unga fólk-
ið. Þróunin er óumflýjanleg.
Þau lögmál, sem hér em að verki, fela einnig í sér aðra og ógnvænlegri vá-
boða. Þróunin er nefnilega ekki séríslensk, heldur alþjóðleg. Menntað vinnu-
afl, sem nærist á flóknum vinnumarkaði, mun leita hann uppi, fmnist hann
ekki á heimaslóðum. íslendingar standa þessvegna frammi fyrir þeirri hættu,
að á næstu ámm og áratugum verði þjóðin sem heild fómarlamb sömu lögmála
og hafa leikið landsbyggðina svo grátt. Þetta þýðir í hnotskum, að þegar fram
í sækir nemi flóttinn af landsbyggðinni ekki staðar í höfuðborginni, heldur
breytist í það, að blómi kynslóðanna, best menntuðu og hæfustu einstakling-
amir, flytji alfarið af landi brott og festi rætur með öðmm þjóðum.
Það er margt sem hnígur að því að þessi bölsýnisspá rætist, ef ekki verður
gripið til mótspymu. I fyrsta lagi hafa á allra síðustu ámm orðið giska miklar
breytingar á samskiptum okkar og annarra þjóða, sem hafa leitt til þess, að nú
stendur ekkert lengur í vegi fyrir því að íslendingar leiti til annarra ríkja um
menntun og störf, og festi þar rætur að lokum. Þetta er gerbreyting sem hefur
orðið á örskömmum tíma, og skapað möguleika sem engar fyrri kynslóðir
þurftu að taka afstöðu til. í öðm lagi em að verki hagræn öfl, sem munu knýja
þessi þróun. Þau em tvennskonar: Annars vegar siðlaus láglaunastefna, sem
hefur meðal annars gert íslenskt menntafólk að bónbjargamönnum, og mun í
samvinnu við námslánakerfið framleiða á allra næstu ámm hámenntaða ein-
staklinga, sem munu ekki einu sinni geta eignast þak yfir höfuð sér kjósi þau
ísland að dvalarstað. Hinsvegar virk samkeppni erlendra stórfyrirtækja, sem
bjóða einfaldlega í efnilegt, ungt menntafólk, - hvort sem það kemur frá fs-
landi eða annars staðar frá.
Mesta hættan sem steðjar að örlítilli eyþjóð á borð við okkur íslendinga er
því sú, að við verðum einfaldlega undir í samkeppninni við umheiminn um
okkar eigið æskufólk. Eina leiðin til að lágmarka þessa hættu er að freista þess
að hverfa í vaxandi mæli frá frumframleiðslu og byggja í staðinn upp fjölþætt
atvinnulíf þar sem iðnaður og þjónusta hafa margfalt meira vægi en í dag. Um
leið verður til vinnumarkaður, sem getur í senn boðið upp á miklu hærri laun
fyrir háskólamenn en í dag, og miklu fjölbreyttari störf.
Islendingar verða því senn að vega og meta af hlutlægni hvaða vamarleiðir
eru bestar. Jafnaðarmenn eru staðfastlega þeirrar skoðunar, að tryggasta leiðin
til að laða hingað erlent fjármagn og þá tækniþekkingu sem einnig skortir inn
í landið, sé að sækja um fullgilda aðild að Evrópusambandinu. Við höfum
stigið skrefið til hálfs með aðildinni að evrópska efnahagssvæðinu. Hvað mæl-
ir á móti því, að við stígum skrefið til fulls? Hér er það mikið í húfi, að menn
verða að ræðast við með rökum, en ekki upphrópunum.
Hvar eru rökin sem hm'ga gegn því að ísland sækji um aðild að Evrópusam-
bandinu?
skoðanir
Sæll vert þú, Páll minn

Páll á Höllustöðum: Fórnarlamb greindarskorts aðstoðarmannsins
Það er engum hollt að egna til
andstöðu við sig Birgi Dýríjörð, fyrr-
um þinglóðs Alþýðuflokksins og
annan af fulltrúum stjómarandstöð-
unnar í stjóm Húsnæðisstofnunar.
Honum blöskmðu á dögunum
óvönduð skrif Áma Gunnarssonar,
aðstoðarmanns félagsmálaráðherra, í
DV. En DV hefur ásamt Alþýðublað-
inu átt drjúgan þátt í því að fletta
ofan af samsæri Páls Péturssonar og
bankanna um að hækka lántökugjöld
af húsbréfum, í því skyni að geta
einkavætt þau síðar.
Yfirklór aðstoðarmannsins leiddi
til þess að Birgir tók fram svipu orða
og rökvísi, og lét hana heldur betur
ríða á hrygglengju aðstoðarmannsins
í opnu bréfi sem hann sendi vini sín-
um Páli ráðherra á föstudaginn í DV.
Við birtum hér valda kafla úr bréfinu,
lesendum Alþýðublaðsins (og fram-
sóknarmönnum) vonandi til nokkurr-
ar gleði:
Einnota aðstoðarmaður
„Aðstoðarmaður þinn, Ámi Gunn-
arsson, sem kallaður hefur verið
einnota, skrifaði opið bréf til ritstjóra
DV og tók upp í sig og sakaði rit-
stjórann um ósannindi og óvönduð
vinnubrögð og krafðist afsökunar-
beiðni fyrir sig og þig. Svar DV, við
ásökunum Áma, var að birta mynd af
ráðherrabréfum sem sýndu að blaðið
hafði sagt satt en aðrir skrökvað. Og
nú hlær fólk að ykkur, Páll minn, að-
stoðarmanni þínum og þér.
I opna bréfinu kemur í ljós að að-
stoðarmaður þinn skilur ekki lán-
tökugjaldið í húsbréfakerfinu og því
ljóst að hann hefur ekki getað lagt
málið rétt fyrir þig. Ég vil því freista
þess að skýra málið út fyrir þér:
Lántökugjaldið virkar þannig að
þegar einhver fær húsbréf, t.d. upp á
Birgir Dýrfjörð: Tók fram svipu
rökvísinnar...
eitt hundrað krónar til tíu ára, þá er
tekið eitt prósent í lántökugjald. Við-
komandi fær því níutíu og níu krónur
en er skuldfærður til tfu ára fyrir
hundrað krónum. Krónan sem tekin
er í lántökugjald greiðist þannig upp
á þeim tíu árum sem skuldabréfíð
nær yfir. Ef fyrsti eigandi selur íbúð-
ina, við skulum segja eftir fimm ár,
þá hefur hann greitt fimmtíu aura af
lántökugjaldinu. Nýr eigandi skuldar
fimmtíu aurana sem eftir standa.
Sama á við, Páll, ef lánið er til fjöru-
tíu ára, þá greiðir sá sem hefur lánið,
hvort sem hann er fyrsti eða tíundi
eigandi íbúðarinnar, einn fertugasta
af lántökugjaldinu á hveiju ári.“
Ruglað í ráðuneyti
„Ég segi þér satt, Páll minn, það er
ekki hægt að deila lántökugjaldinu á
réttlátari hátt. Ruglið sem aðstoðar-
maður þinn fór með í þínu nafni um
að það eigi að lækka lántökugjaldið
hjá fyrsta notanda lánsins en láta svo
aðra greiða þegar lán er yfirfært, það
gengur ekki upp. Hvað ef íbúðin er
aldrei seld, á þá að rukka leiðrétt lán-
tökugjald í lok lánstímans? Og hvað
ef íbúðin er seld oft á lántökutíman-
um á þá við hverja sölu að leita uppi
og senda endurgreiðslur til þeirra
sem áttu íbúðina á undan þeim, er
síðastur er í kaupendaröðinni? Eða á
nýja gjaldið að vera einhver föst
tala? Gæti þá húsbréfagjaldið af
íbúð, sem seld er oft á fjörutíu árum,
orðið margfalt hærra en af íbúð, sem
aldrei er seld? Og hvaða gjald á að
taka fyrir þá flóknu vinnu sem þessu
Árni Gunnarsson: Einnota glópur,
- segir Birgir Dýrfjörð
rugli fylgir og hver á að greiða það
gjald, lántakendur eða bankamir?
Höllustaðagreindin
Mér og öðrum vinum Framsóknar-
flokksins er afar mikill ami af því,
Páll minn, að „einnota" glópur á þín-
um snærum hafi þvælt þér inn í þessa
endemis heimsku og rýrt þannig
verulega það sem gott er við þitt
rykti. Og ég segi þér satt, Páll, að það
er orðið svo alvarlegt fyrir þig, ruglið
í þessum aðstoðarmanni, að þú mátt
ekki víkja þér undan því lengur að
taka þér tíma og setja þig inn í málið
sjálfur til að koma því í rétt horf. Það
getur þú vel því varla vantar þig
greindina frekar en önnur ættmenni
þín.“