Vísir - 03.05.1976, Qupperneq 8

8
Mánudagur 3. maí 1976 VISIR
VÍSIR
Útgefandi: Iteykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
ititstjórar: Þorsteinn Pálsson, ábm.
ólafur Itagnarsson
ltitstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastj. crl. frétta: Guðmundur Pétursson
Blaðamenn: Edda Andrésdóttir, Einar K. Guðfinnsson, Emilia
Baldursdóttir, Ólafur Hauksson, óli Tynes, Sigurveig Jóns-
dóttír, Valgarður Sigurðsson, Þrúður G. Haraldsdóttir.
íþróttir: Björn Blöndal, Kjartan L. Pálsson.
útlitsteiknun: Arnór Ragnarsson, i'örarinn J. Magnússon.
Ljósmyndir: James H. Pope, Loftur Ásgeirsson.
Aglýsingastjóri: Skúli G. Jóhanncsson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 8G(»11
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ititsljórn: Siðumúla 14. Simi 86611.7 linur
Askriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 50 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Að gera
hugmynd að veruleika
Eitt af höfuðverkefnunum i efnahags- og
fjármálum er að draga úr þeirri rikisumsvifa-
stefnu, sem fylgt hefur verið á undanförnum árum.
Við erum smám saman að lenda i ógöngum i
þessum efnum.
Rikið hefur eðlilega á hendi margþætt félagsleg
verkefni. En hér er einnig á það að lita, að rikis-
valdið hefur i vaxandi mæli þrengt sér inn á vett-
vang hinnar frjálsu atvinnustarfsemi i landinu.
Flestum er ljóst, að opinberir aðilar eiga að hafa
sem minnst afskipti af venjulegri atvinnustarfsemi.
Það er ekki einvörðungu spurning um arðsemi
atvinnustarfseminnar að hún sé i höndum einstakl-
inga og félaga þeirra, heldur allt eins um fjárhags-
legt sjálfstæði borgaranna.
í sumum tilvikum hafa stjórnvöld ákveðið að
gripa inn i rekstur atvinnufyrirtækja, þegar sér-
stakar aðstæður hafa kallað á slika aðgerðir. Þegar
svo stendur á eiga stjórnvöld hins vegar að keppa
að þvi að losna út úr starfseminni eins fljótt og
kostur er á.
Slippstöðin á Akureyri er skýrt dæmi um fyrir-
tæki sem rikið varð beinlinis að bjarga. Nú er þetta
stórt og velrekið fyrirtæki sem hefur mikið gildi
fyrir atvinnustarfsemina.
Á aðalfundi Slippstöðvarinnar, sem nýlega var
haldinn, varpaði fjármálaráðherra fram hugmynd
um að rikissjóður seldi hiut sinn i fyrirtækinu. Eftir
þá fjárhagslegu endurskipulagningu, sem fram fór
á sinum tima fékk rikið umráð yfir rúmlega
helming hlutaf járins.
Hugmynd Matt hiasar Á. Mathiesen fjármálaráð-
herra virðist vera sú, að starfsmönnum Slipp-
stöðvarinnar verði veittur forkaupsréttur að hluta-
bréfum rikisins. Þessi tillaga ráðherrans er
athyglisverð og hún er nýlunda.
En það er með hugmyndir af þessu tagi, að þær
koma að litlu haldi, ef þær verða aldrei að veru-
leika. Orð eru að visu til alls fyrst. En full ástæða er
til þess að hvetja fjármálaráðherra til að láta ekki
sitja við orðin tóm þannig að góð hugmynd geti
orðið að áþreifanlegri staðreynd.
Þannig mætti vinna að eflingu frjálsrar atvinnu-
starfsemi á miklu fleiri sviðum. Engin rök eru fyrir
þvi að rikissjóður standi i útgerð, fiskvinnslu,
vélsmiði, ferðaskrifstofurekstri eða matsölu svo að
nokkur dæmi séu nefnd. Slik starfsemi á að vera og
er best komin i höndum einstaklinga og félaga
þeirra.
Hugmyndir fjármálaráðherra um Slippstöðina
minna einnig á nauðsyn þess, að stjórnvöld beiti sér
fyrir nýjungum i hlutafélaga- og skattalöggjöf i þvi
skyni að auðvelda hinum almenna borgara þátttöku
og eignaraðild að atvinnurekstrinum.
Hér á landi búa fleiri i eigin húsnæði en viðast
annars staðar. Við þurfum að ná sama marki i
atvinnurekstrinum. Hér eiga fleiri að vera eigendur
atvinnufyrirtækjanna en þekkist með öðrum
þjóðum. Með þvi eflum við ekki einvörðungu
atvinnulifið heldur skjótum við traustari fótum
undir efnalegt sjálfstæði borgaranna.
Siðferðilegt traust — Siðferðilegt samþykki III
f Dr. Gunnlaugur
I Þórðarson skrifar
x 1 V
Á Alþingi lét dómsmálaráð-
herra nýlega þau orð falla, að
islenskir dómarar mættu ekki
vamm sitt vita, likt og þvi væri
á annan veg farið með þá og
dómendur annarra þjóða, t.d.
alþjóðadómstólsins, — en I þvi
efni mun vera óhætt að fullyrða,
að sakir menntunar, þekkingar
og heiðarleika, standa þeir,
þeim islensku sist að baki, enda
Leyföum okkur
oð óvirðo
alþjóðadómstólinn...
Ætla má, að sú trú sé rik með
þjóðum heims, að mannkyniö
eigi enn nokkra framtlð fyrir
sér hér á jörð og að þroski þess
muni taka framförum á kom-
andi árum á siðferðislega svið-
inu sem öðrum, sem sé trú á
framtlð manns. En einmitt sú
trú hlýtur öðrum þræði að
grundvallast á von um að
mannkyninu takist að leysa
deilumál sin á grundvelli laga
og réttar, með öörum orðum, að
t.d. alþjóöadómstóllinn skeri úr
öUum deilum.
— Með þátttöku okkar i Sam-
einuðu þjóðunum höfum við
beinlinis gefið samþykki til þess
að hlita þvi, að deilumál, sem
upp kynni að koma við aðrar
þjóðir, yrði lagt fyrir alþjóða-
dómstólinn.
í stað þess að treystast til þess
að standa á rétti okkar fyrir al-
þjóðadómstólnum með málstað,
sem hlaut að sigra, leyfðum við
okkur að óvirða alþjóðadóm-
stólinn undir forustu þeirra
manna sumra hverra, sem
menntaðastir voru i þeirri
fræðigrein, er snertir alþjóða-
dómstólinn, þjóðarrétt, eða
jafnvel höfðu kennt þá fræði-
grein i háskóla.
Enda þótt fuUyrða megi, að
umrædd ákvörðun hafi að mati
flestra þe irra, er að h enni stóðu,
verið gerð með þjóðarhag fyrir
augum, þá var hún gerð að litt'
athuguðu máU og án tillits til
annarra þjóða, likastþví að við
héldum okkur vera eina i
heiminum.
Mönnunum, sem stóðu að
þessari ákvörðun, var samt
mest i mun að þjóðin samþykkti
þessa vanhugsuðu skyndisam-
þykkt, og þvi var gripið til þess
að heilaþvo eða sefja þjóðina til
þess að fallast á þessi brot á sið-
ferðislegu trausti gagnvart öðr-
um þjóðum.
Var þvi' haldið fram, að dóm-
endur alþjóðadómstólsins væru
þótt islenskum ráðamönnum
hafi tekist að heilaþvo þjóð sina
gagnvart alþjóðadómstólnum
og það svo, að þeir, sem engin
skil kunna á þessum málum,
ussa og sveia, þegar á hann er
minnst. Sennilega gæti farið
svo, að þeim tækist að heilaþvo
þjóðina á sama hátt gagnvart
Hæstarétti, ef þeim byði svo við
að horfa.
Þessum heilaþvotti er lika
sleitulaust haldið áfram. Þess
er skemmst að minnast, er
utanrikisráðherra sendi al-
þjóðadómstólnum þá kveðju á
öldum fjölmiðla okkar, frá elstu
löggjafarstofnun heims, að
kalla hann hinn margnefnda ill-
ræmda alþjóðadómstól.
Sennilega yrðu utanrikisráð-
herrar með öllum menningar-
þjóðum heims að láta af störf-
um fyrirslikummælieða a.m.k.
að biðjast afsökunar á þeim. En
hjá okkur hefur aðeins formað-
ur Lögmannafélags íslands
harmað þessi orð opinberlega.
Okkur berað minnast þess, að
miðað við aldur mannkyns er
alþjóðadómstóllinn i reifum og
þarf á öllum skilningi, trausti og
veljvilja að halda til þess að
geta orðið sú stofnun, sem af
honum er vænst. Hann er stofn-
aður fyrst og fremst fyrir til-
stiUi þeirra smærri i f jölskyldu
þjóðanna til verndar mannúð,
réttlæti og friði. Samt leyfum
við okkur, einna smæstir þeirra
smæstu, með vopnleysið að
haldreipi, að troða á reifabarni
þvi, sem þessi þýðingarmikla
stofnun þjóðanna er. Sá smán-
arblettur verður seint af okkur
þveginn, ef nokkurn tima.
Með þessu framferði sinu
hafa islenskir ráðamenn flekk-
að þann skjöld sem islensku
þjóðinni hafði i umkomuleysi
fátæktar og fásinnis tekist að
halda hreinum i 1100 ár
gamlir og steinrunnir leppar
stórvelda og annað verra, svo
sem að hægt væri að kaupa þá
upp.
Voru þetta meö öllu ósmekk-
legar getsakir, sem báru aðeins
vott um siöferðilegt innræti
þeirra, er héldu þessu fram.
Alkunnugt er, að aUir dóm-
endur alþjóðadömstólsins eru
merkir fræðimenn og vísinda-
menn á sinu sviöi og njóta ó-
skoraðs trausts.