Vísir - 10.09.1976, Blaðsíða 15

vism Föstudagur 10. september 1976.
15
„Sœtindaneysla er ávani"
Frá þingi norrænna háskólamann, sem haldiö var hér nýlega.
Hálf milljón háskólagenginna
manna á noröurlöndum krefjast
aðiidar aö ákvöröunum I atvinnu-
lifinu og hafa ákveöiö að vinna að
sameiginlegri afstööu til atvinnu-
lýöræðis og starfsaðstöðu, en
þessi aðriði eru ofarlega á baugi á
öllum norðurlöndunum.
Þetta kemur fram i fréttatil-
kynningu frá þingi norrænna há-
skólamanna, en þeir þinguöu ný-
lega i Reykjavik.
A þinginu náðist samkomulag
um sameiginlega tillöguum hver
skuli vera grundvöllur mennt-
unar mennta- og framhaldsskóla-
kennara. Þessi ályktun felur i sér
þá eindregnu skoðun að menntun
þessara kennara verði á komandi
árum að vera tengd rannsóknar-
starfi i' viðkomandi greinum og i
tenglsum við aðra háskóla-
menntun. Einnig varrædd tillaga
sem koma fram i noröurlanda-
ráði um norræna stofnun, sem
fjallaði um málefni vinnumark-
aðarins. Afstaða þingsins til til-
lögunnar var jákvæð þvi að há-
skólamenntaöir menn á noröur-
löndum hafa sums staðar átt við
atvinnuleysi aö striða og ætla má
að hér geti, verið um vaxandi
vandamál að ræöa.
Sú staðreynd, að samstaða
hefur náðst um ýmis málefni á
fundinum i Reykjavik er til
marks um það að samstarf milli
samtaka norrænna háskóla-
manna er þeim mikil virði.
Þegar hálf milljón háskóla-
menntaðra manna ber fram sam-
eiginlegar kröfur, þá er þar um
að ræöa sjónarmið sem ekki
verður gengið framhjá, segir að
lokum i tilkynningunni.
iCanoni
Lóttu Canon
klóra dœmin!!
CANON gildir allar götur fró
grunnskóla upp úr háskóla.
SKÓLAFÓLK,
gerið sameiginleg innkaup —
hjá okkur er það hagkvœmara.
FYRIRTÆKI °9 einkaaðilar, athugið
úrval þessara hentugu og ódýru vasa-
reikna fyrir yður. Verð frá kr. 6.970.00.
SKRIFVÉLIN H.F.
Suðurlandsbraut 12.
Sími: 85277.
Canöiii
Margar vörur eru auglýstar
sérstaklega fyrir sykursjúka.
Oftast er að ræða sætmeti af
ýmsu tagi, og þegar vel er frá
gengið, má finna nákvæmar
upplýsingar um kolvetni per
þyngdareiningu og nafn sæti-
efnisins skráð á umbúðirnar. A
þessu vill þó oft verða mis-
brestur, og stundum eru upplýs-
ingarnar gefnar á villandi hátt.
Algengustu mistök af þessu tagi
eru nafnaruglingur á sykurteg-
undum, eða þá að kolvetnin séu
ýmist of- eða vantalin. Hvoru
tveggja getur reynst hættulegt
og er sykursjúkum þvi ein-
dregið ráölagt aö neyta ekki
vörunnar, ef vafi leikur á um
ungum er stundum kölluö in-
vert-sykur.
Annaö nafn á glúkósu er
dextrósi, en á islensku nefhist
hann þrúgusykur. Þessi sykur
er aðalbrennsluefni likamans,
en til þess að likaminn geti nýtt
þaö, þarf insulin. A bragöið er
þrúgusykur ekki eins sætur og
reyrsykur.
Frúktósa, eða ávaxtasykur,
er 1,7 sinnum sætari en reyr-
sykur. Hann er helmingi seinni
en þrúgusykurinn að berast úr
meltingarvegi til lifrarinnar, en
þegar þangað er komiö, breytist
hann i þrúgusykur, sem svo nýt-
ist á venjulegan hátt. Avaxta-
sykur er þvi ekki eins fljót-
Ársœll Jónsson lœknir skrifar
um sœtiefni fyrir sykursjúka
HÁLF MILUÓN NORRÆNNA
HÁSKÓLAMANNA STENDUR SAMAN
fluttum gosdrykk), en mun nú
horfiö af markaðinum eftir aö
Bandarikjastjórn bannaði þaf
Bannið var sett þegar i ljós
kom, að stórir skammtar ollu
hnökrum i Jifur i tilrauna-
dýrum. Þaö þótti þvi ekki
ástæða til þess að selja lyfið hér
á landi, þótt það fáist enn á
hinum Norðurlöndunum.
Cyclamat hefur svipaða
eiginleika og sacchariniö. Bæði
efnin eru hitaeiningasnauö og
þurfa ekki insúlin til brennsiu i
likamanum.
Þess ber aö geta, að talið er aö
sætindaneysla sé ávani, sem
mögulegt sé aö verja sig af.
Manninum er hollast að neyta
kolvetna i sem upprunalegustu
mynd, þ.e. kornmetis, sem ekki
er ofmalaö, ávaxta meö ávaxta-
kjötinu og grænmetis. Það er
margt, sem bendir til þess, aö
úrgangsrýr og orkurik fæöa
okkar kynslóðar eigi þátt i
ýmsum þeim sjúkdómum, sem
algengir eru i dag.
Arsæll Sveinsson.
magn kolvetna eöa K-gildi
hennar.
Venjulegur sykur er fram-
leiddur úr sykurrófum og
sykurreyr, og þvi ýmist kall-
aöur rófusykureöa reyrsykur. t
búíiunum fæst hann ýmist brúnn
eða hvitur, sem fer eftir þvi,
hversu vel hreinsaður hann er.
K-gildi hans er 10 g þar se 10
grömm (u.þ.b. 3 sykurmolar)
jafngilda einu K á skiptiiist-
anum. Hitaeiningagildið er 40
hitaeiningar fyrir hver 10 g.
Sykur heitir öðru nafni
sucrœa og er s.k. tvisykrungur
að gerð, vegna þess að hann
klofnar við meltingu i tvo ein-
sykrunga: glúkósa og frúktósa.
Blanda af þessum einsykr-
virkur og þrúgusykur til nota
við blóösykurfall, þótt nýting
hans sé jafnt háð insulini.
Um ávaxtasykur gildir jafnt
og um annan sykur og sykr-
unga, aö hann hentar ekki fólki,
sem er i megrun. Nokkur vafi
leikur á um hollustu hans og
hefur Breska Sykursýkissam-
bandið séð ástæðu til þess að
ráðleggja fólki að neyta ekki
meira af honum en 60 g á dag og
sé þá miðaö við, að þaö magn
dreifist jafnt yfir daginn.
Sorbitoler sjkurtegund, sem
hefur aöeins 2/3 af sætleika
reyrsykurs. í lifrinni breytist
hann i ávaxtasykur, og svo
áfram I þrúgusykur. Hann
þarfnast því insulins á sama
hátt og hefur jafnmikiö hitaein-
ingagildi og ávaxtasykur.
Ef blóðsykur helst hár um
langt skeiö, getur þessi efna-
breyting snúist við og sorbitol
myndast þá i likamaunum, sest
i taugar og getur valdiö trugl-
unum. Sem betur fer lagast það
oftast með betri stjórnun á blóð-
sykrinum.
Sorbitol er einnig selt sem
sætiefni fyrir sykursjúka.
Stundum gerur þaö valdiö
niðurgangi, en flestir þola
það,ef ekki er neytt meira en 20
g á dag.
Til eru önnur sætiefni en
sykur, oger saccharinið þekkt-
ast. Það er talið 450sinnum sæt-
ara en reyrsykur á bragöið. Þaö
hefur þann ókost að skilja eftir
málmbragð I munni eftir neyslu
og einnig kemur af þvi annar-
legt bragö sé það hitað upp.
Saccharini má blanda viö
ýmsan mat, s.s. ávaxtamauk,
en það eykur ekki á geymsluþol,
eins og sykurinn gerir, og
kemur þvl að engu gangi öðru
en þvi aö gefa sætt bragð.
A Islandi mun cyclamat hafa
nað takmarkaðri útbreiðslu
(var notaö sem sætiefni i’ inn-