Tíminn - 17.11.1968, Qupperneq 8

8
SUNNUDAGUR 17. nóvember Í968.
Sjö töframenn
TIMINN
Mörgam fannst það hitta
beint í mank, þegar Ólafur Jó-
hannession, formaður Fraansókn
arflokksims, lét svo umimælt í
alívörugammi í sjónvarpsviðtali
á getnigisfellinga'rdaginn, að
bezta efnahagsmálaráðstöfunin
vaeri áreiðanlega sú, ef þeir sjö
töfraimenn, sem stýrt hefðu þjóð
arskútunni undanfarin ár í
þann voða, sem nú væri við áð
eiga, vildu rísa úr ráðherra-
sætuim sínu-m og segja af sér,
svo að unnt væri að mynda
nýja stjóirn m-eð ný tö-k á mái-
nm. í þessu fóist þó m-iklu meiri
aivara e-n ga-man, og það ve-rð-
u-r nú krafa æ f-leiri manna u-m
allt land, að hrunstjómin se-gi
af sér. Það er orðin brýnasta
„viðreisnin11, sem nú er fram-
u-ndan. Ti-1 þess eru fullkomin
efnisrök, þvi að hvort tveggja
er, að hrunstjómin h-efur lýst
uppgjöf sinni í verki, bæði með
því að leita til minnihlutaflokka
þótt því fylgdi hvorki mann-
dómur né alvara, o-g siðan
höggva í fjó-rða sinn í sam-a
knérunn tilgangslausis flótta
með hinni stórfeUdu gengis-
lækkun, en víkja sér aiveg und-
an því að breyta á no-kkur-n
hátt um þ-á ógæfustefnu, sem
leitt hefu-r a-f sér brun gjald-
ni'iðiisms og öngþveiti í atvinnu
vegurn og fjármálum ríkisins.
Þan-nig eru aliar sömu forsendur
enn fyriir hendi til uppgripa-
heysfcapar í fimmtu gemgisfell
inguna. Al-drei hefur rikisistjérn
in sýnt það betur, að hún ræður
á en-gan hátt við vand-ann, og
þess vegn-a ber henni að víkja
að ráði un-ga Sjiálfstæðismann-s
in-s, sem sa-gði: „Ef hún ræðu-r
ekki við vandann, á hún að
segj-a af sér.“
Fira-ms-óiknairfl'okkurinn ber
því fram á Alþingi tillögu u-m
vantrau-st á ríkisistjórnin-a, og
aldrei munu forsendur van-
trau-sts hafa verið augljósari en
nú, eða í fyllra samræmi við
kröf-u þjóðarinnar.
Tíu ár með Húnum
En ummæ-lin um töframenn-
in-a sjö, sem ættu að rís-a úr
sætum, min-na á skemmtile-ga
bók, s-em ko-m út fyrir aidar-
fjórðun-gi — Sjö töframenn, eft
i-r Halldór Laxnes-s. Ráðherrun-
um o-g „viðreisn“ þeirra svipar
m-eira e-n lítið til söguhetjanna
þar. Fyrsta sagan er urn það. er
Son himinsims, Kína-k-eisara,
dreymdi að til væru auðug o-g
fögu-r unaðsiönd í ve-stri, og
hann eggjaði mandarína sína til
be-ss að leita þeirra Ei-nn lagði
af stað, e-n staðnæmdist á leið
sin-ni í lan-di Huna og gleymdi
e-rindinu, settist þar að við mun
að og mannaforráð og s-at í tíu
ár. Þá rankað-i ha-nn aUt í ein-u
við sér, bætti ráð sitt, bætti fyr-
r brot sitt með þrautum o-g
’ann sín Indía-lönd. Sá er mun-
irinn á mandaríninum, sem s-et
ð hefur í tíu ár o-g gleymt skyld
im sínum við völd o.g munað
- -*Í f
'hjiá Hún-um „viðireisnarinnar
hér á lan-d-i, að hann ramikarj
ekki við sér að þeim tima
i-oknum, heldur rnælir fyrir
nýj-u ,, viðreisn ar ‘ ‘ -fulli.
Og hver man efcki eftir smá-
sögunmi nm Napóleon Bóna-
pa-rta. Hanrn Jón, sem „endur
reisti k-ristindómi-nm“ og ger-
sigraði Tyrki og 1-ifði í annar-
le-g-um heimi, svo að han-n vi-ssi
ekki hve-rrar þjóðar hann var,
en s-agði ætíð: É-g er keisari.
Eir það efcki sem dómsmálaráð-
herrann stan-di f-rammi fyrir ofck
-ur sem postuli „viðreisnarinnar“
þesis h-eiims, sem e-r svo undra-
U-kur þeirri verö-l-d, sem Parti
lifði í. En sá va-r rnunur á Parta
Laxneisis og Pa-rta „viðreisnar-
in-nar“, að hann ra-nfcaði við sér
j a-ð lokum og m-inntist þess, að
! hann hafði „lofað konu að
by-ggja fyrir hana baðstofuna ‘.
Parti ,,viðreisnarinnar‘‘ lofaði
því líka hátíðl'ega í upphafi, e-n
h-ann he-fur ekki ra-nkað við sé-r
enn. Par-ti Laxme-ss fórst í jó-l-a
föstubylnum á heimi-eið frál
villu sín-s vegar, e-n Parti „við-
reisnarinnar" hyggst sitja af sér
isinn jótaföstubyl í töfrahöllinni ÞeSal' hrunstjórnin tók við, var íslenzkt gengi á Bandaríkjadal
o-g man ekki enn að hann lof j.r 16,32. Nú, eftir tíu ára „viðreisn" þarf þjóðin að borga kr.
áði að byggj-a baðstofu- Eg er
88,10 fyrir þann ágæta pening. Verð hans hefur hækkað um
GENGlSSKRÁh ÍING
. kauí SAÍ.A
NtwyosK r us.hOLLAe - 8?-, 90 88.50
tONOOK t síeeí.fKosifyKt) í.tOOO 2tOSO
MONTReAt. t 'CÁN. Zn.u
kltfteNHÁVN iOO DÁNSKA8 ÍCR. tiAR.30 . tt?Í.Vö
OSLO too NoestcAR tee/ tííCUSS f2S;U6
STOCKHOt» iOO SA.N5KA8 KR. tS?R.54 t?OÍ.SO
HUSÍKOTOeS ÍOO FtNNSK MÖ*»C StOi.8." íto«.ss
PAfetS too MeÁNS^te fR:,W mtts itkM
esusset too Bfcusísm t»K ‘m.tr 575.0? V;'
tÖRICH SOO SViSSNESCiS T8. Í043.S0
AMSteRbAM too OVUÍNI UtíkW ■UZ15*.
PSAÖ . ÍOO TÉKKNESKAS ks, mo.?o
:: PítANiKFiusr '“too V-8ÝZ8 MdeK
s6m ■ too tjRUSi. , ts.to . tAU
Wf£K $ tbo ■AUSTUSetSÍCtR SCH. 338,76 3<Cfo-0
MAOttO- - IOO PfcSfc-TAS AÍÍ6.27 iiílXi '
eÚSSLANO ÍOO SífXNiNOSKRÖNUíi bttSís'; t'óbu
vÖ*uwtmiö*» t 8fcfiCNtNÓSH>Nt> JiO.VS JÚv-tS'
: ; ’V: : ■ . %
k-eisari, segir hanri erin.
Völuspá á hebresku
Það er aðeins ein söguhetja
úr bófc Laxness, sem efcfci verð-
u-r fundin í íslenzku „viðredsn
arstjórninni“. Það er hann
Stebbi strý, sie-m sig-raði ítalsk-a
loftflo-tann. Maðu-r með mann-
dóm ha-n-s hefur ekki setið í ís-
lenzkium ráðherrastól síðasta
áratugisn, enda fátt um sigra
yfir erlendum stórveldum
Hins vegar er „Völu-
spá á hebresfcu11, eins og dæmi-
saga um „viðreisnina11. Síðasta
áratng-inn hefur íslenzkum mál
um verið stjórnað á einhverri
hebresiku erlendra við-skiptalög-
mála með álíka spámannlegri
vizku og sagt e-r frá í þeirri
sögu.
Ig erpípuSeikari
óg eMsáæringa-
oieistari"
Og hver stendu-r ek-ki fram-mi
fyrir okkur holdi klæddur í sög
unni af pípuleiikaranum og seg
ir með fjálgl-eik: ,.É-g er pípu-
leikari og eidglæringameistari“
— maðurinn, sem d-rakk allt
kaffið frá en-gjafólkinu og setti
e ndimann þess í poka og sagðist
síðan hafa gert það, af því að
han-n „hafði svo fagra-n mál-
s-tað“. Ætli menn þekki ekki
þenn-an „við-reisnarráðherra1*.
Og s-íðasta sagan í bókinni er
ei-ns og afmælissaga á tíu ára
viðreisnarafmæli. sa-gan af , stór
kananum“, sem áður var fól'k-
440%. Þetta er glæsilegast heimsmct í „viðreisn" í nokkru landi. En
hvernig skráir þjóðin gengi slíkrar „viðreisnarstjórnar"?
sitjóri og lofðungur heirns", en,
nú,
„heim dra-ga klótverar
krumpnir
korpnaðan be-lg“
Slik er nú fö-r sjö töf-raman-na
með viðreisnarbelg sin-n.
Gengishækkun
atvinnuveganna
En til eru aðra-r dæmi-sögur
o-g nýrri um síðustu afrek þess-
a-ra sjö töframa-nna. Annað að-
akniálgagn Sjálfstæðiisflokksins
flutti lýðn-um yamn boð'skap fyr
ir nokkrum dögu.m, að það yrði
að vísu að viðu-rkennast, að síð
asta gengisihirunið hefði lækkað
fole-nzku krónu-na ofu-rlítið, en
ekki mætti gleyma þeim „höf-
uðkos-ti“ sl'íkrar lækkunar. að
það hækkaði gen-g-i islenzk-ra
atvinnuvega“ og .stuðlaði að
eðlilegri frampróun atvinnulífs
ins í landinu“ Það er hreint
ekki lítið. sem gengi atvin-nulifs
i.n-s hefur hækkað undir , rið-
reisn“ í fjó-rum gengisl-æ-kkun-
um s-amtai-s yfir 400% Það
ætti ekki að vera iágt
genigið á atvi-nnuvegunum eftir
þe-ss-ar fjórar fjörefnasprautur.
Málgagn ,viðreis-narinnar“ gáir
þe-s-s ekki í á-k-afa sínum við að
lofsyngia gengislækkunina. að
það gefr-r viðfl’P.fonars-tefminni
heldur lélega einkunn með þes-s
ari speki. Henni hefu-r sem sé
tekizt bæirilega að hafa hemi-1
á „risanum" þrátt fyrir þes-sar
fjórar gengishækkanir hans.
Me-nn eru að spyrja: Hvernig
skyldi atvinnulífið á íslandi ann
ar^, líta út núna, ef það
hefoi ek-ki fengið þesisa 400%
gemgishækkun í fjórum áfön-g-
uim? Það færi varla mi-kið fyrir
því, ef kennin-g Vísis ©r tekin
alvarlega.
Hverværieinkunn
leimiSisföðurins?
En það eru en-gin gamanmá-1,
þegar málgagn hrunstjórnarinn
a-r hreyti-r silíkum þvættingi
framan í þjóðina, meðan at-
vinn-uvegirniir berjast í bö-kkum
og atvinnul-eysið gerir sig heima
ko>mið á fl-eiri og flei-ri heimil-
um. Atvinnuöryggið e-r fyrir
öllu, hrópa töframennirnir hve-r
í kapp við annan. en hreyfa
hvo-rki hönd né fót í verki geg-n
þeim vágesti. Augljóst er nú,
að mikið atvinnuleysi verður
víða um la-nd í vetu-r. ofan á
alla kjara-skerðinguna.
Hvaða einkunn mundu menn
gefa heimilisföður, sem hefði á
síðustu tíu árum óvenjulegra
uppgripate-kna fimmfaldað
skuldi-r sínar og ráðstafað afla-
fé sínu í ráðl-evsi, án þe-ss að
hafa nokkurt mat á pví, hvo-rt
keypt var til heimilis nauðsynj-
ar fjölskyldunnar eða hégómi
einn og reyndi ekkí að gera sér
grein fyrir því. hvað þurfti að
kaupa öðru fremur? Hætt er
við, að slií'k-t þætti hvorki for-
sjá eða ráðdeild.
En það er einmitt þe-tta, sem
brunstjórnin hefur gert og kall
að frelsi. Slíki-r fáráðlingar gera
sér ekki g-r-ein fyrir þyí, hv-ar
þei-r eiga heima. Þeirra stjórn
e-r „Völuisp-á á h©bresku“. Fram
sóknarmen-n hafa alla tíö ben-t
á það, að slíkt ráðleysi hlyti að
en-da með hruini hér á landi.
Því fé, se-m þjóðin h-efur til
framkvæmda, verður að verja
m-eð ráðdeil-d, þar sem n-auð-
synjaverkunum er raðað ni-ðu-r
eftir mikilvægi þeirra fyrir pjóð
arbúskapiinin og það sett fram
fy-rir, s-e-m brýnast er og eflir
þjóðarbúskapinn mest.
Það vak-ti ósfcipta athygli, er
fjárm-álaráðh. játaði, að erlend
a,r skuldir væru nú yfir 60 þús-
und kr. á hvert mannsbarn, og
greiðsluibyrði vaxta o-g afbo-rg-
ana yrði í á-r andvirði alls freð-
fis'ksútflutnings landsman-na, og
þar m-eð værú allir þeir sjó
m-e-n-n, s-em þennan fi-sk öfluðu,
og allt starfsfól-k frystihúsanna
við þessa f-raml-eiðslu í raunveru
legri skuldavinnu hjá hrun-
stjórninni heilt ár með dýru-stu
framleiðslutæfcjum þj óðarinnar
og hlyti s-vo að verða allmörg
næstu ár. Hve-rjum au-gurn á
þjóð, sem dæmd hefur verið til
slíks hlu-tskiptis, að líta til fram
tíðarin-nar?
Spara bú en ekki ég
Gengisfellingin hefu-r allt að
20% kjaraskerðingu fyrir aEa
alþýðu manna í landinu. Ríkis-
s-tjórni-n seg-i-r við þjöðina: Spara
þú þetta en óg þarf ekki að
spara. Það hefur ekki orðið um
tal-sverð gengislækku-n á sið-
mati hrunstjórnarinnar við
þessa síðustu kollsteypu. Hún
lýs-i-r yfir neyðarástandi og skip
a-r fólfci að spara, en sjálf hreyf
ir hú-n etoki litlafingur til þess
áð við-hafa sparnað í retetri rík-
isin-s. Lágmarksk-rafa þjóðarinn
a-r, þegar slíkar kröfur e-ru til
hennar gerðar, hlýtu-r að vera
sú, að al-þi-n-gi og ríkisstjórn-
semji neyðarfiárlög, se-m h-afi
að minnsta kos-ti hliðstæðan
spa-rnað í för með sér. Það
hefð-i verið fullfcemin ástæða til
þess, að rífcisstjórnin hefði nú
beðið a-llþingi að skipa allra
flokka nefnd. sem færi ná-
kvæmlega yfir fjáirlagafrum-
varpið og þrýs-ti niður á næsta
ári hve-rjuim þeim lið, sem tök
eru á að lækfca með sama neyð-
arsjóna-rmiði og heimtað er af
heimilum þjóðar-linar. Þetta er
að sjálfsögðu erfitt ve-rk og
va-rla von, að ríkisstjórnin sé
einfær urn það, en einboðið
virðist að veita henni hjálp við
þa-ð.
Ekkert slíkt virðist hins veg-
a-r hvarfla að þes-sari hrun-
stjórn. Hú-n. 1-ætur aðeins geng-
islækkunarkylfuna ríða að þjóð
inni og se-gir: Spara þú, en ekiki
ég.