Tíminn - 12.02.1969, Qupperneq 6

6
TIMINN
MIÐVIKUDAGUR 12. febrúar 1969.
LAUGAVEGI 38
SKÖLAVÖKÐUSllG 13
ÚTSALA
★
Okkar árlega
vetrarútsala
stendur yfir.
★
Peysur, buxur,
blússur. pils,
telpnakápur,
undirföt og ótal margt
fleira á stórlækkuðu verði
★
Allt vandaður og
fallegur fatnaður.
★
Gerið kjarakaup
ENSKIR
RAFGEYMAR
LONDON BATTERY
fyrirliggjandi.
Lárus Ingimarsson,
heildverzlun,
Vitastíg 8a Sími 16205.
Sjónvarpstækin skila
afburða hljóm og mynd
FESTIVAL SEKSJON
Þetta nýja Radionette-sjón-
varpstæki fæst einnig með
FM-útvarpsbylgju. — Ákaf-
lega næmt. — Með öryggis-
læsingu.
ÁRS ÁBYRGÐ
Radionette-verzlunin
Aðalstræti 18, sími 16995.
PJ IDI

eykur gagn og gleði
Hermóður Guðmundsson:
Bændafækkun -
Landsbyggðareyðing
Þann 29. des. síðastl. birtist
grein í Morgunblaðinu eftir
ungan landbúnaðarráðunaut,
Elías H. Sveinsson, undir fyrir-
sögninni: „Eru 1000 bændur
gerðir gagnslausir".
Gjafir eru yður gefnar, sagði
Bergþóra forðum. Mætti ekki
svipað segja nú þegar mikill
hluti bænda eru taldir gagns-
lausir þjóðfélagsborgarar, eftir
langt strit við uppbyggingar-
starf til þess að gera landið
betra og byggilegra.
Allt þetta er nú talið einskis
vert og verra en það, samkv.
hinni nýju hagspeki Elíasar H.
Sveinssonar, sem hefur valið
sér að lífsstarfi að vinna fyrir
bændur sem jarðræktarráðu-
nautur. Oft áður hafa bændur
heyrt ýmislegt misjafnt um
störf sín á opinberum vett-
vangi, en ég ætla að sjaldan
hafi mælir óhróðurs og van-
þekkingar verið fylltur rækileg
ar en nú.
Elías H. Svéinsson vill fækka
þændum um allt að 20%, af-
nema útflutningsþætur á land-
búnaðarvörur, án þess að nokk
uð eigi að koma í staðinn, að
því er manni skilst, til þess að
tryggja kjör bænda og draga
úr styrkjum til jarðræktar og
húsabóta, eða jafnvel fella þá
niður og minnka útlán til land-
búnaðarins — Nýbýlalög og
jarðræktarlög og jafnvel Stofn
lánadeildarlögin nýju, sem
leggja sérstakan launaskatt á
bændur til þess að bera uppi
árleg gengistöp Búnaðarbank-
ans, telur Elías mikils til of
góð fyrir bændastéttina. Er
nú héitið á Alþingismenn að
duga sem bezt til þess að koll-
varpa allri þessari landbúnaðar
löggjöf, svo að innflutningur
landbúnaðarvara geti hafizt
sem fyrst í kjölfar minnkandi
framleiðslu og bændafækkunar.
í sambandi við offraipleiðsluna
ætti hinn ungP maðufc að líta
sér nær, þar sem mjólkurfram
leiðslan á hans starfssvæði hef
ur dregizt saman um 20% s.l.
mánuð, miðaðj við ^yrra ár, og
mjólkurframleiðsla alls lands-
ins gerir nú lítið betur en að
fullnægja daglegri neyzluþörf
þjóðarinnar. Þetta telur víst
Elías ráðunautur uggvænlega
offramleiðsluþróun.
Greinarhöfundur gerir að um
talsefni útflutning á landbúnað
arvörum undanfarin ár og
greiðslu skuldbindingar ríkis-
sióðs vegna þessa útflutnings.
Fer Elías með rangar tölur um
útflutningsverð búvara, meðal
annars segir hann að það fáist
ekki nema 35 kr. fyrir kg. af
dilkakjötinu á erlendum mark-
aði, eða ekki nema 20 kr. pr.
kg. að frádregnum slátur- og
flutningskostnaði ,en það svar-
ar til lítið meira cnVt verðs
samkv. því sem bændur eiga
að fá. Hið rétta er, að verðið
mun vera nú um 54 kr. á brezk
um markaði og í Noregi um
80 kr. Gærurnar minnist Elías
ekki á, en fyrir þær munu
bændur fá fullt verð samkv
verðlagsgrundvelli og vel það
Um máólkurframleiðsluna
segir Elías, að hún gefi bænd-
um nær ekkert verðmæti á er-
lendum markaði og það mundi
hafa hverfandi áhrif á tekjur
bænda, þótt mjólkinni yrði
hellt niður heima hjá þeim,
sem ætluð væri til útflutnings.
Virðist hér flest á sömu bókina
lært — mjólkurvörur taldar
einskis virði til útflutnings
þótt þær gefi allt að 44% mið-
að við framleiðslukostnaðar-
verð.
Varðandi greiðslur ríkissjóðs
vegna útflutnings landbúnaðar-
vara telur ráðunauturinn að
þær hafi numið 1220 milljón-
um kr. síðan verðtrygging á út
fluttar landbúnaðarvörur var
lögleidd 1961 ,en hið rétta er
að þessar verðbætur hafa num-
ið á þessum tíma 1325 millj.
kr., eða sem svarar 165,6 millj.
að meðaltali á ári. Þessar tölur
Elíasar eiga að sanna það, að
landbúnaðarframleiðsla sé ekki
samkeppnisfær og leggi of
þungar byrðar á ríkissjóð. f
sambandi við þetta er ekki úr
vegi að spyrja hver ber ábyrgð
á þeirri verðbólguþróun sem
hér hefur ríkt á undanförnum
árum og leitt til þess að ná-
lega enginn rekstur eða fram-
leiðsla getur staðið á eigin
fótum? Getur það verið að
Elías H. Sveinsson treysti sér
til þess að halda því fram að
íslenzkir bændur beri ábyrgð
á þessu? Veit ráðunauturinn
það ekki að laun bænda hér
á landi hafa lengi verið reikn
uð út, eða áætluð eftir á, þeg-
ar hlutur annarra stétta í þjóð
félaginu hefur verið ákveðinn? ,
Er greinarhöfundi ljóst að
sauðfjárafurðir var hægt að
selja úr landi fyrir næstum
framleiðslukostnaðarverði fyrir
nokkrum árum, eða áður en
óðaverðbólgan var búin að hel-
taka svo þjóðina að enginn
framleiðslugrundvöllur var
lengur fyrir hendi?
Hefur Elías gert sér grein
fyrir núverandi lánalöggjöf
landbúnaðarins og hvað hún er
óhagstæð samanborið við hlið
stæða löggjöf hjá öðrum land
búnaðarþjóðum, hvað snertir
vexti og lánstíma, að ógleymd
um launaskattinum á bændur,
sem hvergi fyrirfinnst annars-
staðar en á íslandi?
Væri ekki rétt fyrir ráðu-
nautinn að kynna sér tollamál-
in á landbúnaðarvélum og
tækjum, sem hér eru miklu
óhagstæðari fyrii' bændur en
gerist í öðrum löndum svo ekki
sé talað um hið mikla misræmi
sem ríkir í þessum efnum
milli landbúnaðar og sjávarút-
vegs, sem ávallt hefur búið við
mun hagstæðara tollakerfi en
landbúnaðurinn? Og væri ekki
rétt fyrir greinarhöfundinn að
gera sér grein fyrir þeim afar-
kostum, sem bændur þurfa að
sæta í áburðarmálum, sem
sennilega á sér enga hliðstæðu
meðal frjálsra þjóða?
Væri ekki rétt að hugleiða
þetta og ótal margt fleira sem
hefur áhrif á rekstraraðstöðu
landbúnaðarins, áður en hann
er dæmdur úr leik < atv’nnu
iífi þjóðarinnar? Væri ekk- þýð
ingarméira yerk að vipna á
þessum vettvangi fyrir leiðbein
endur bænda, til þess að bæta
rekstrarstöðu landbúnaðarins
en sú óraunhæfa niðurrifs- og
samdráttarstefna í framleiðslu
málum bænda, sem fram kem-
ur í þessari grein?
Það er skylt að vekja athygli
þjóðarinnar á því að landbún-
aðurinn mun flytja út á þessu
ári framleiðsluverðmæti fyrir
500 milljónir kr., >n þessi út-
flutningur mun endurgreiða að
fullu í verzlunarálagningu, toll
um og sköttum, útfluíningsbæt
urnar sem gert er ráð fyrir að
greiða á þessu ári, auk þeirra
ca. 2500 millj. kr. verðmætis,
er landbúnaðurinn leggur til
þjóðarbúsins á innlendum
markaði.
Þessar útflutningsbætur, sem
stöðugt er stagast á, var áður
heimilt, samkv. hæstaréttar-
dómi ,að leggja ofan á innlenda
söluverðið á búvörum áður en
framleiðsluráðslögunum vax
breytt 1960 til þess að bænd-
um væru tryggð lágmarkslaun
samkv. lögum.
Margir velta því nú fyrir
sér, hver hin eiginlega orsök
fyrir áróðrinum gegn landbún-
aðinum, sem ekki heyrist um
aðrar atvinnugreinar og stétt-
ir í landinu? Skyldi orsökin
vera sú, að bændur eru frið-
samit og hefur verið naumt
skammtað úr sameiginlegum
sjóði þjóðarinnar undanfarin
aflaár?
Margir hefðu haldið að seint
mundu koma fram tillögur um
það, að lækka minnsta skipta-
hlutinn né fækka í þeirri starfs
stétt, sem mest fækkun hefur
orðið í og telur nú aðeins 8%
þjóðarinnar í staðinn fyrir
40% fyrir nokkrum áratugum.
Það er ekki stæðulaust að
spyrja, hvers vegna bændur
megi ekki halda áfram að
gegna sínu starfi í sinum rækt-
aða reit í dalnum eða við
ströndina, þar sem rætur
þeirra standa djúpt í moldu
— þar sem bóndinn er ekki
fyrir neinum og gengur ekki
á hlut eins eða neins, þar sem
hann er bæði ræktunar og land
varnarmaður í senh?
En í þessu sambandi, þegar
rætt er um bændafækkun, hlýt
ur sú spurning að zakna, hvar
eigi að taka fjármagn nú til
þess að byggja 1000 íbúðir,
fyrir hina burtfluttu bændur,
ásamt nýrri atvinnuaðstöðu,
sem hvort tveggja mundi kosta
3—4 milljarða kr. og það á
sama tíma og þjóðin stendur
á gjaldþrotabarmi?
Þessa efnahagsgátu gerir
Elías ekki neina tilraun til að
ráða, fremur en sjálft atvinnu
spursmálið, sem þessum flutn
ingum yrðu samfara.
Honum nægir aðeins að full-
yrða að þetta vinnuafl og fjár-
magn sé verra en gagnslaust
fyrir þjóðarheildina og því sé
aðeins spurningin hvernig hægt
sé að nýta það til einhvers
gagns. Virðist hér á ferðinni
hin nýja Gylfa-ginningar-hag
fræði, trúleysið á i.andið og
íslenzka atvinnuvegi.
Það er ekki á það minnst,
hvorj ísjenzka þjóðin haíi efni
á því, 'að neita hinum stöðugt
fækkandi vinnufúsu höndum
Hermóður Guðmundsson.
um atvinnu við framleiðslu-
hvort sem heldur er á sjó eða
landi? Atvinnuleysið virðist þó
vera nóg um þessar mundir og
gjaldeyrisskorturinn vex með
hverju ári, sökum of lítillar
framleiðslu. Fjölgun skrifstofu
fólks og milliliða leysir ekki
þennan vanda. Bændastéttin
þarf ekki að bera kinnroða
fyrir starf sitt og stöðu í at-
vinnulífi þjóaðrinnar — hina
eiginlegu verðmætasköpun síð-
ustu ára — miðað við allar
aðstæður.
Staða bænda í atvínnulifiuu
á íslandi í dag hefði þó þurft
að vera betri og gæti verið ;
betri, ef skynsamlega væri að
því unnið að lækka framleiðslu
kostnaðinn í stað þess að
hækka hann með stöðugt vax-
andi dýrtíð, lánsfjárokri, tolla
álögum, áburðareinokun og alis
konar veltusköttum. — NjTra
markaða leitað fyrir fram-
leiðsluvöru landbúnaðarins og
allri vinnslu og meðfer'3 bú-
vörunnar hagað í samræmi við
kröfur tímans, í stað úreltra
verzlunarhátta, sem ekki má
hreyfa við áratugum saman.
Það má ekki gleyma því að
í framleiðsluvörum landbunað
arins er að finna úrvais hrá-
efni, sem ætti að vera auðvelr
að afla hagstæðra markaða
fyrir, ef skipulega væri að því
unnið. Vil ég geta þess að
hjá mér hafa dvalið eriendir
veiðimenn um árabil og hafa
þeir allir lokið miklu lofsorði
á íslenzka dilkakjötið og taiið
það lúxusvöru. Líta verður svo
á að það sé mikið óþurftar-
verk að beita áróðri er vakið
gæti vantrú bænda á starfi
sínu og gildi þess fyrir þjóðar-
búið.
Fjárhagslegt sjálfstæði þjóð-
arinnar verður hér eftir sem
hingað til bezt tryggt með því,
að hér geti þrifizt traustur
landbúnaður. Mesta verðmæti
þjóðarinnar er landið sjálft.
Því vil ég segja við bændur:
Trúið ekki á hinar nýju hag-
fræðikenningar, sem byggjast
á bændafækkun og eyðingu
landsbyggðarinnar. Slíkar kenn
ingar stríða gegn hagsmunum
þjóðarinnar og fjárhagslegu
og menningarlegu sjálfstæði
hennar.
Gegn þessu verða bændur að ■
standa og jafnframt snúa vörn [
í sókn fyrir sameiginle|um
hagsmunum stéttarinnar. um
fullt jafnrétti til fjárhagslegr \
gr aíkomú og mennin^arlegrar )
aðstöðu landsbyggðarinnar allr í
ar, — í sveit og við sjó. I