Tíminn - 13.02.1969, Blaðsíða 8

8
FIMMTUDAGUR 13. febrúar 1969.
TIMINN
Á VETTVANGI DAGSINS
Opíð bréf tií Styrmis
Kæri Styrmir!
Eins og þér er kunnugt, hef
ég ekki lagt í vana minn, að
leiðrétta frásagnir þínar eða
annarra fréttamanna Morgun-
blaðsins, þótt því sé ekki að
leyna, að stundum hafi verið
full ástæða til slíks.
Fréttir þínar frá umræðum
í borgarstjórn bera þess æði
oft vitni, að þú sért að reyna
að hefna einhvers í héraði, sem
annars staðar hallaði á, svo
notuð sé líking við frægt orð-
tak. Þetta er vitanlega ekki í
samræmi við þá stefnu, sem
Matthías ritstjóri telur Morgun
blaðið fylgja í fréttaflutningi.
En, ef ég man rétt, er ekki
svo ýkja langt síðan, að sjálfur
Matthías húsbóndi þinn, varð
að taka sér penna í hönd, til
þess að mótmæla skrifum þín-
um í Morgunblaðið, svo ekki
er við góðu að búast í þessum
efnum.
Sumir menn eru alltaf að
verða fyrir einhverjum óhöpp-
um og slysum í störfum sín-
um. Því er ekki að neita, að
mé_r finnst þú vera einn þeirra.
A tæpum tveimur mánuðum
hefur þig hent hvert óhappið
á fætur öðru. Þetta byrjaði í
desember, þegar verið var að
afgreiða fjárhagsáætlun Reykja
víkurborgar, og þú lentir öfugt
í atkvæðagreiðslu, um hækkuð
framlög til æskulýðsmála.
Þetta var dálítið slæmt, vegna
þess, að þú ert formaður æsku-
lýðsráðs. Þér hefur hins vegar
verið fært það til málsbóia, að
þú hafir verið orðinn syfjaður,
þegar umrædd atkvæðagreiðsla
fór fram. Ég skal viðurkenna,
að það er illa gert að vera
að rifja þetta upp og líklega
hefðir þú ekki minnzt á svona
óhapp f blaði þfnu, ef það
hefði hent einhvern andstæðing
þinn í borgarstjórninni. En
mennirnir eru nú einu sinni
misjafnlega gerðir eins og þú
veizt. Skömmu síðar henti þig
annað slys, þegar þú tókst þér
fyrir liendur að fræða lesend
ur Morgunblaðsins um skoðan-
ir þínar á ýmsum flokksbræðr
um þínum í Sjálfstæðisflokkn-
um. Lesendum til frekari
glöggvunar skiptir þú þeim í
hópa eftir verðleikum með
AS líkindum gera borgarar lands
Ins og ráSamenn þjóöfélagsins
sér ekki Ijóst, hva'ð'a níðingsskap-
ur er hafður í frammi við aldrað
fólk i landinu f þeim svipting-
um verðbólgu og genglshruns,
sem yfir hafa dunið j sístækk-
andi skriðum síðasta áratuginn.
Annars mundi hafa verið gripið
til einhverra úrbóta.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að sparifé aldraðra og
ellilaun hafa sífeilt verið a9
minnka þegar litið er á þao,
sem gamla fólkið verður að
taeupa fyrir þau, og sífellt verð-
ur petta fóTk að herða meira
að sér til þess að táta lífeyri
sinn duga.
★ ★
ViS erum að hreykja okkur
myndum og öðru tilheyrandi.
Ég býst við, að ýmsum hafi
fundizt þetta forvitnilegt og
dágott lestrarefni, miðað við
það sem almennt gerist í Morg
unblaðinu. En varla fer milli
mála, að maður, sem slíkt verk
efni tekur að sér í sjálfboða-
vinnu, er til ýmissa stórræða
líklegur og ekki þjáist hann
af minnimáttarkennd. Fróðlegt
hefði verið fyrir Sigmund heit-
inn Freud að kynnast slíkum
manni.
Máltækið segir, að allt sé
þá þrennt er. Þriðja slysið
henti þig svo s.l. laugardag í
staksteinapistli þínum, þegar
þú telur það hina mestu fjar-
stæðu og bera vott um mikið
sjálfsálit hjá mér eða „sjálf-
umgleði“ eins og þú kallar það,
að ég skyldi leggja til, að
afrit af umræðum um ákveðið
mál, sem þér finnst ekki eins
sinni þess virði að nefna, yrði
sent Félagsmálaráði Reykja-
víkurborgar.
Lesendum þessa bréfs til
glöggvunar ætla ég að birta
hér umræddan pistii þinn, svo
allir megi sjá, hvað formaður
æskulýðsráðs og varaborgar-
fulltrúi hafði fram að færa til
stuðnings hinu „góða“ máli
eins og þú nefnir það í pistli
þínum:
„Kristján Benediktsson, borg
arfulltrúi Framsóknarflokksins
flutti ræðu í borgarstjórn s.l.
fimmtudag um gott málefni,
svo sem hans var von og vísa.
Hins vegar kom í ljós, að borg-
arfulltrúanum þótti ræða sín
harla góð, þar sem hann lagði
til í lok umræðnanna, að ræð-
an yrði send Félagmálaráði
borgarinnar ásamt afriti af öðr
um umræðum til yfirlestrar.
Þótti mönnum nóg um sjálfum
gleði Kristjáns."
Á fundi borgarstjórnar Rvík-
ur s.l. fimmtudag hóf ég um-
ræður um mál, sem þú hefur
greinilega engan áhuga né skiln
ing á. Á dagskránni kallaði ég
það: „Heimilislausir einstakling
ar í höfuðborginni“
Ég hafði kynnt mér þetta
mál allsæmilega, að ég held,
og dregið þær upplýsingar sem
ég hafði fengið, saman í stutt
inngangserindi. Engu, sem þar
af því, að hér sé velferðarþjóð
félag og tryggingamál séu I
sæmilegu horfi. Samt brennum
við ár eftir ár lífeyri gamla
fólksins bótalaust og skiljum
það eftir í fjárhagsvandræðum
og sífelldum ótta og áhyggjum
um afkomu sína. Þetta fólk hef-
ur unnið landi og þjóð langa
ævi við erfiðari kjör og harðari
en flestir þeir, sem nú eru á
góðum árum, þekkja. Það hefur
-«rgt grunn, sem er betri og
traustari en sú bygging, sem af-
kómendur þess reistu á honum.
Samt launum við því með því að
ofurselja það fjárskorti og ótta
um afkomu sína. Margt þetta
fólk hefur haft fyrirhyggju um
að leggja ofurlítið fé fyrir til
elliáranna, og það hefur lengi
kom fram, var mótmælt af
öðrum, sem á eftir mér töluðu.
Ég benti m.a. á, að hér í
Reykjavík væru 30—40 algjör-
lega heimilislausir menn, flest-
ir drykkjumenn og að meira
eða minina leyti orðnir andlegir
og líkamlegir sjúklingar vegna
óreglu, kulda og vosbúðar.
Næturstaðir þessara manna
væru gömul skip, óupphitaðir
skúrar og kjallarakompur. Þeg
ar kaldast væri og frostið
mest, fengju þessir menn að
liggja inni í fangageymslu lög-
reglunnar í Síðumúla. Ég drap
einnig á starfsemi Verndar, rifj
aði upp lög, sem í gildi eru
um meðferð drykkjusjúkra
manna, og hæli, sem þeim eru
ætluð, en flest hver óbyggð
ennþá. Að lokum kom ég fram
með þrjú ákveðin atriði, sem
ég teldi að Reykjavíkurborg
ætti að gera til úrbóta í þess-
um málum og þá hið fyrsta að
finna húsnæði án taíar, þar
sem þetta fólk gæti fengið húsa
skjól og aðhlynningu.
Sjálfsagt hefur þú, kæri for-
maður æskulýðsráðs, ekki
hlustað á neitt af þessu. Þú
varst svo afskaplega upptekinn
af öðru á síðasta borgarstjó'-n-
arfundi, máli sem snerM þig
sjálfan. Þú hefur kannski ekki
einu sinni lagt við hlustirnar,
þegar ég minntist á, að meðal
hinna 30—40 heimilislausu
óreglumanna, væru nokkrir
kornungir menn, sem ennþá
væru líkur til, að nægt væri
að bjarga frá ævilangri óreglu,
ef eitthvað væri gert til úr
bóta.
Umræður um þetta mál
urðu miklar á fundinum, eins
og þú manst, oig þar töluðu
þrír mætir menn, sem allir
hafa áhuga og skilning á þessu
vandamáli. Kom margt at-
hyglisvert fram í ræðum
þeirra, en umræðurnar í heild
voru mjög málefnalegar. Þeir
sem þátt tóku í umræðunum
voru Þórir Kr. Þórðarson próf-
essor, Páll Sigurðsson læknir,
og Sigurjón Björnsson sálfræð-
ingur. í lok umræðna var sam-
þykkt tillaga, sem Sigurjón
Björnsson, Þórir Kr. Þórðarson
og ég fiuttum sameiginlega,
greitt tryggingag jöld sín í
tryggingakerfiS í þeirri trú, aS
það vaeri lagt þar í góSa geymd.
ÞaS hefur trúað forráðamönnum
lands og ríkis fyrir þessu, en
þeir hafa reynzt slíkir fjárhalds-
menn gamla fólksins að skila
því aðeins helmíngi eða minna
aftur f stað arðs og vaxta. Þetta
er meira afbrot en unnt er aö
fyrirgefa forráðamönnum í „vel
f e rða rþ j óðf élag i“.
Það má auðvitað segja, að
þeir ráði ekki við veröbólguna
og efnahagsvandræðin. en þjóð
félagið má ekki láta þá skuld,
viðráðanlega eða óviðráðanlega,
skella á gömlu og varnarlausu
fólki. Það er lágmarkskrafa til
velferðarþjóðfélags, að það
tryggi þvi kaupgildi þeirra fjár-
þar sem borgarstjórn telur Fé-
lagsmálaráði að kanna aðbúð
heimilisleysingjanna og taka
upp samninga við ríkisvaldið
um ráðstafanir til úrbóta.
Fréttamanni sjónvarpsins,
sem hlýddi á þessar umræður
þótti þær ekki ómerkari en
svo, að hann ræddi við Bjarka
Elíasson, yfirlögregluþjón, um
þetta mál í fréttatíma sjón-
varpsins tveimur kvöldum síð-
ar.
Þótt ekki væri nema vegna
ungu piltanna í hópi hinna ólán
sömu útigöngumanna, hélt ég,
ef satt skal segja, að þú mund
ir hafa jákvæðari afstöðu til
málsins en fram kemur í Stak
steinapistli þínum s.l. laugar-
dag. Ég var að vona, að þú
mundir í þessu máli nota
áhrifamátt blaðs þíns og þá að-
stöðu, sem þú hefur, sem
fréttamaður, til að vinna að
framgangi þess og meta það
meira en pólitískan skæting.
En sjálfsagt er ég ekki sá eini,
sem þú hefur valdið vonbrigð-
um um dagana. Það sem
hneykslar þig mest er sú
óskammfeilni mín að lgggja
til, að afrit umræðnanna yrði
sent Félagsmiálaráði. Þér finnst
það bera vott um sjálfumgleði.
Þú verður að fyrirgefa mér þá
skoðun mína, að ég taldi eðli-
legt og sjálfsögð vinnubrögð,
þegar fyrir lá, að Félagsmála-
ráð fengi málið til meðferðar,
fengi það einnig afrit umræðn
anna. Mér þótti málið það
veigamikið.
Nú get ég ekki stillt mig
um að minna þig á, að flokks-
bróðir þinn, borgarstjórinn,
lagði til á fundi borgarstjórnar
fyrir ári síðan eða svo, að afrit
af umræðum, sem hann var
annar aðalþátttakandinn í, yrðu
send, ekki einni stofnun, held-
ur mörgum. Samkvæmt skoð-
un þinni hlýtur því borgar-
stjórinn að vera meira en lítið
sjálfumglaður. Kannski hefur
þú lí’ka flokkað hann sem slík
an, þegar þú varst að skil-
greina flokksbræður þína i
Morgunblaðinu um daginn og
vikið er að hér að framan. Það
hefur löngum þótt einkenna
störf Reykjavíkurborgar, að
muna, sem það leggur fyrir í
sparisjóð eða trygginga og líf-
eyrissjóðakerfi. Hvað sem á dyn-
ur f gengishruni og dýrtíð, á
verögildi lífeyris gamla fólksins
að vera tryggt.
★ ★
Nú er sparifé gamla fólksins
orðið að engu og ellllifeyrir þess
úr tryggingakerfinu er sá sami
að krónutölu og hann var fyrir
gengishrapið í haust, svo naum
ur sem hann var þó og marg
skertur fyrir, Verðlag neyzlu-
vara hefur hins vegar þegar
hækkað um 20—40% og er si-
fellt að hækka. Ríkisstjórnin
hefur lofað að bæta einhverju
ofan á ellilaunin, og á það vist
að nema 10—17%, en mánuöur
líður eftir mánuð, én þess að
Tneiri samvinnu vantaði mdlli
hinna ýmsu stofnana borgar-
innar. Þú hefur sjálfsagt o¥t
heyrt á það minnzt, að verið
væri að vinna sama verkið upp
aftur og aftur eða fleiri en ein
stofnun væri að vinna að sama
málinu og hvorug vissi, hvað
hin væri að gera. Það spáir
hins vegar ekki góðu um lag-
færingar á þessu, ef ungur
maður eins og þú, sem sækir
fast að komast til áhrifa og
valda í borgarmálum Reykja-
víkur, lítur á málið á þann
hátt, sem fram kemur í Stak-
steinapistli þínum s.l. laugar-
dag.
Þetta bréf er nú orðið öllu
lengra en ætlað var í upphafi.
Ég minntist á það hér að fram
an, að líklega hefðu umræðurn
ar í borgarstjórninni s.l.
fimmtudag, um útigöngumenn-
ina í Reykjavík, farið fyrir of-
an garð og neðan hjá þér, enda
hafðir þú mikið „hugsijónamál“
að berjast fyrir á þeim fundi,
sem sjálfsagt hefur tekið hug
þinn allan.
Það var um að ræða ekki
ómerkara mál, en það, hvort
nota ætti nafnið Hlíðabær eða
Tónabær á gömlu Lídó við
Skaftahlíð. f umræðum um það
mál sýndir þú ótvírætt, að þú
ert mikill málafylgjumaður,
þegar þú vilt svo við hafa og
verkefnið er við hæfi,- enda
fórst þú með frækilegan sigur
af hólmi í þeirri viðureign.
Hér er hins vegar óþarfi að
rekja það mál, þar sem það
var gert mjög ítarlega í Morg
unblaðinu daginn eftir fundinn
og frásögnin af þinni fram-
göngu ekki skorin við nögl,
enda sýnilega um stórmál að
ræða að þínum dómi.
Það er nauðsyn ungum mönn
um, sem stefna hátt, að eiga
hugsjónamál að berjast fyrir.
Og jafnvel þótt þau séu ekki
veigameiri en ákveðið nafn á
skemmtistað, er það þó betra
en ekki. En sannfærður er ég
um, að reykvískt æskufólk al-
mennt á sér stærri og rismeiri
hugsjóna- og baráttumál.
Að síðustu vil ég láta þá
von mína í Ijós, að þegar þú
hefur komið nafnamálinu heilu
í höfn, gerist þú liðsmaður
þess, að útigöngumennirnir í
borginni fái húsaskjól og þá
aðhlynningu, sem þeir þarfnast
og eiga rétt á samkvæmt lög-
um okicar mikla velferðarþjóð-
félags, jafnvel þótt þú græddir
ekkert á því persónulega.
Reykjavík, 9. febrúar 1969
Kristján Benediktsson.
þessi viðbót, sem þó er ekki
nema helmingur af skerðing-
unni, sem gengislækkunin olli,
bætist við. Gamla fólkið verður
í hvert sinn enn að ganga út
með sömu krónutöiuna og fá
minna fyrir hana og herða meira
og meira að sér. Það er ekki
ofsagt, að margt gamalt fólk,
t.d. einstæð öldruð hjón, búa nú
við hin kröppustu kjör og hefur
varla sæmilega til hnífs og skeið
ar. Enn þyngri *>vr8i er þessu
fólki þó oftast óttinn við ör-
yggisleysið.
Þegar gamla fólkið spyr um
það, hvenær ábætir ríkisstjórn-
arinnar komi, svarar Trvgginga
stofnunin að það verði kannski
Pramiiaid a 12. síðu
Umhugs