Tíminn - 16.04.1969, Blaðsíða 9

KÍÐVIKUDAGUR 16. apríl 1969.
TÍMINN
— Wmhm —
Utgefandi: PRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjön Kristjan öenediktsson tíit.stjórar porannn
Þórarinsson tábi Andrés Krlstjansson lón Helgason oe Indnði
G Þorsteinsson Pulltrúi ritstiómar Tómas Karlsson auglýs
ingastjóri- Steingnmui Gíslason Ritstjórnarskrifstofur < Eddu
tiúsinu -simar 18300—18306 Skrtfstofur Bankast.rapt.t • 6.1
greiðslusími 12323 Auglýslngasimi 10523 Aðrar skrlfstofut
simi 18300 Áskriftargjald kt 150.00 a mán mnanlands -
f lausasölu kt 10.00 eint - Prentsmlðian Edda b.l
Stjómmálayfirlýsingin, sem samþykkt var á nýlokn-
um aðalfundi miðstjórnar Framsóknarflokksins, fjall-
ar fyrst og fremst um þær ráðstafanir, sem gera þarf
að dómi Framsóknarflokksins til endurreisnar íslenzku
efnahagslífi. Fyrst er rætt um það, sem gera þurfi
str^L, e^n síðan um það, sem meira snertir framtíðina.
Það, sem flokkurinn telur að gera verði strax, er eink-
um þetta:
1. íslenzkum atvinnuvegum verði tryggður rekstrar-
grundvöllur með gjörbreyttri stefnu á sviði þjóðmála.
Breyta beri lausaskuldum atvinnuveganna á föst lán
og framkvæma skuldaskil í vissum tilvikum, lækka
vexti af stofn- og rekstrarlánum og auka rekstrar-
f jármagn.
2. Leggja verður áherzlu á sparnað, ekki aðeins á veg-
um einstaklinga og fyrirtækja, heldur einnig á veg-
um ríkisins og opinberra stofnana.
3. Erlendar lántökur þjóðarinnar takmarkist við arðvæn-
legar framkvæmdir.
4. Tekjuöflun ríkissjóðs verði endurskipulögð í því skyni
að beinir skattar komi réttlátar niður. Óbeinir skatt-
ar leggist meira á óþarfa eyðslu en nú er.
5. Ríkisvaldið hafi markvissa forustu um eflingu og end-
urnýjun atvinnulífs um land allt, í samstarfi við sam-
tök launþega og atvinnurekenda, og sveitarfélög m. a.
til að koma í veg fyrir atvinnuleysi
6. Óþörf fjárfesting og gjaldeyriseyðsla verði nú þegar
stöðvuð og fjármagninu beint í þjóðhagslega mikil-
vægar framkvæmdir með opinberri hagstjórn.
7. Miðstjórnin telur óhjákvæmilegt að vísitöluhækkun
verði greidd á laun. samkv. síðustu samningum, en
vanda atvinnulífsins verði eð leysa með öðru móti en
kauplækkun.
8. Á meðan ástand og horfur í íslenzku efnahagslífi er
eins og það er nú og öllum er orðið Ijóst, telur
miðstjórnin ekki koma til greina að tengjast Fri-
verzlunarbandalagi Evrópu eða öðrum hliðstæðum
samtökum.
Varðandi framtíðarverkefnin leggur miðstjórnin meg-
ináherzlu á endurskoðun og breytingar á fræðslukerf-
inu í samræmi við breyttar aðstæður og kröfur, á aukna
fjölbreytni íslenzkra atvinnuvega, á skipulega stjórn
fjárfestingarmála og gjaldeyrismála, á framkvæmd
skipulegra landshlutaáætlana til að tryggja nýtingu
landsgæða og aukið byggðajafnvægi, og á aukið sam-
starf samvinnuhreyfingarinnar og verkalýðshreyfingar-
innar, sem er tilfinnanlega lítið um þessar mundir. í
utanríkismálum lýsti aðalfundurinn sig fylgjandi aðild
íslands að Atlantshafsbandalaginu að óbreyttum aðstæð-
um, en vísaði að öðru leyti til samþykkta síðasta flokks-
þings um utanríkismál, þ.á.m. um brottför varnarliðs-
ins í áföngum.
Fundurlnn lýsti sig eindregið fylgjandi þeim kröfum
þjóðarinnar, sem heyra má nú úr öllum áttum, að ríkis-
stjórnin segi af sér og efni til nýrra kosninga, svo að
þjóðin geti markað nýja stefnu og valið nýja forustu.
Fundurinn lýsti því sem höfuðverkefni Framsóknar-
flokksins að mynda sterka og jákvæða umbótahreyfingu
og skoraði því á öll þjóðholl öfl að fylkja sér um þá
stefnu, sem hann hafði markað.
í anda þessarar jákvæðu stefnu aðalfundarins mun
Framsóknarflokkurinn herða baráttu sína fyrir endur-
reistum hag landsins og þjóðarinnar, alhliða framförum
og varðveizlu íslenzkra menningarerfða. Þ.Þ.
Samvinna —
ekkisundrung
Kafli úr ræðu rifara Framsóknarflokksins
Helga Bergs, á aðalfundi miðsfjórnar
síðasfliðinn fösfudag
Stjórnmálaástandið er udi
þessar mundir óvissara en oft-
ast áður. Þó enn séu tvö ár
eftir af kjörtímabilinu, geta
orðið kosningar hvenær sem
er, og það er áreiðanlega meira
los á kjósendum, viðhorf
þeirra og viðbrögð óráðnari
en fyr.
Engin vafi er á, að mikil
óánægja er nú í liði stjórnar-
Iflokkanna og þeir eru með
allra veikasta móti meðal kjós
enda, en reynsla seinustu ára
ætti að kenna okkur, að veik-
leiki þeirra einn saman er
okkur ekki nægilegur styrkur
til siguis. Við megum ekki
láta okkur yfirsjást, að þeir
kunni að hafa á réttu að
standa, sem telja, að í augum
margra kjósenda séu allir
flokkar tortryggilegir og njóti
minnkandi trausts, og þar með
hafi skapazt möguleikar fyrir
ýmiskonar flokksbrot, nýja
flokka og bandalög, ef þeim
aðeins tekst að hafa á sér ann
an svip en það sem fyrir er.
Það eru viðsjálir tímar og allt
getur skeð.
Það eru tímar umbrota og
örra breytinga, ekki aðeins hér
á landi, þar sem skuggi at-
vinnuleysis og skorts hvílir nú
yfir í fyrsta sinn í áratugi. en
einnig um heim allan. Austur
í Kína eru nýlega um garð
gengin — ef þeim er þá lok-
ið — stórátök að því er virð-
ist um grundvallaratriði í lífi
þessarar risaþjóðar. Mikill
harmleikur gerist austur í
Evrópu þar sem lítil þjóð reyn
ir að varpa af sér oki kommún-
ismans. í V.-Evrópu og N.-
Ameríku kraumar, og óeirðir
eru daglegt brauð, en um all-
an suðlægari hluta heims
vakna nú nýjar þjóðir upp til
nýs mats á getu sinni og hlut-
verki og heimta sinn rétt og
sinn skerf af gæðum þessa
heims.
Um allan þann hluta heims,
þar sem menn hafa búið við
allsnægtir um árabil hefur
unga kynslóðin rísið upp og
hafnað ríkjandi verðmæta-
mati, enda vandséð hvernig
nægtakynslóðin getur notað
sömu mælistiku eins og sú,
sem mótaðist svöng í heims-
kreppuimi miklu. Raunar er
um leið hafnað ýmsum öðrum
lífviðhorfum eldri kynslóðar-
innar án þess að enn sé að
fullu ijóst hvað boðað verður
í þeirra stað.
f miðri þessari deiglu al-
þjóðlegrar stórpólitíkur erum
við fslendingar, hvort sem okk
ur líkar betur eða ver og til
vandamála hennar verðum við
að taka afstöður um leið og
við tökumst á við þau vanda-
mál, sem eru sérstök fyrir okk
ur og sum jafnvel alveg heima
tilbúin. Oft hættir okkur tfl að
einblína á vandamálin heima
fyrir eins og örlög okkar væru
án tengsla við örlög þess fólks,
Helgi Bergs
sem á annarsstaðar heima,
eins og rás íslenzkra atburða
væri óháð þurjgum straum*
tímans.
Undanfarin 30 ár, hafa póli-
tískar umræður á íslandi ver-
ið næsta einhæfar. Þær hafa
snúizt um efnahagsmál fyrst
og fremst og mótazt af þeim
sérstöku vandamálum, sem
þrálát verðbólga skapar, og
sem enn eru óleyst — og ein-
mitt fjær lausn en áður. Ég
fullyrði, að Framsóknarflokk-
urinn hafi yfirleitt túlkað heii
brigðari og réttari viðhorf til
þessara mála á þessu tímabili
en aðrir flokkar, og það muni
verða dómur sögunnar. En það
er ekki víst að það hrökkvi til
brautargengis að hafa haft rétt
fyrir sér. Sár geta verið von-
brigði flokka eins og manna
yfir að hafa ekki verið metnir
að verðleikum, hafa boðað
rétta stefnu, en ekki fengið
nægilegt traust til að fram-
kvæma hana, en það er ekki
víst að það verði metið í fram
tíðinni, því ný vandamál berja
að dyi-um og þau gömlu falla
í skugga þeirra. Vandamál gær
dagsins, jafnvel þó enn séu
óleyst, vekja ekki áhuga þeirra
sem eru að reyna að brjóta til
mergjar vandamál morgundags
ins. Það er hverjum flokki
hættulegt, sem fær á sig svip
einstrengingslegs predikara
sem endurtaki f sífellu sinn
fagnaðarboðskap án tillits til
hins iðandi og síbreytilega lifs
í kring um hann.
Bezta vömin gegn þvi er
það, að flokkurinn geti sýnt
nægilega breidd; að hann nái
til sem allra flestra þjóðfél-
agsstétta. En ef vinna á fylgi
fólks. sem er annarsstaðar í
flokki, eða ná inn í raðir nýrra
þjóðfélagsstétta, þá er ekki
nóg að boða þvi skoðanir, sem
það getur aðhyllzt. Flokka-
skipting byggist eklci eingöngu
á skoðunum. heldur einnig á
mönnum; trausti eða tortryggni
í garð leiðtoga. Revnslan sýnir
þetta. Það er tfltölulégá auð-
velt að skipta um skoðun; láta
undan nýjum rökum og sjónar-
miðum, en það er erfiðara að
skifta um félagsskap. Margir
fórna heldur skoðunum sínum,
en vinum sínum. Þess vegna
er ástæða til að ætla að und-
anfari nýskipunar flokkakerf-
isins í landinu verði einhvers
konar bandalög flokka eða
flokksbrota.
Svo eru líka þeir sem aldrei
hafa verið annarsstaðar í
flokki; unga fólkið, sem ár frá
ári bætist í hóp kjósenda.
Hvað er hægt að gera fyrir
það? Það fer ekkert milli mála
að unga fólkið hér á landi og
raunar í heiminum öllum er
í dag bæði hávært og fyrir-
ferðarmikið og finnst viðhorf
og viðbrögð eldri kyn-
slóðarinnar harla tilkomu-
Iítil. En er það nokkuð nýtt?
Hefur unga fólkið ekki alltaf
verið hávært og fyrirferða-
mikið og viljað rassaköst og
róttækar breytingar?
Ýmsir þykjast sjá verulegan
mun á þessum seinustu ár-
göngum og þeim, sem voru á
þeirra aldri fyrir einum til
tveimur áratugum. Við sem
vorum ung hér áður vorum
líka uppreisnargjörn og breyt-
ingafús — innan kerfisins, þess
bióðfélagskerfis, sem við
bjusgum við. en við drógum
ekki i efa kerfið sjálft sem
grundvallarforsendu tilverunn-
ar. Það vom bara kommúnist-
ar, sem það cerðu bá. Nú dreg
ur unsa fólkið allt f efa, þjóð-
félagskerfið sjálft er ekki und
anskilið Er bessi unghrevfing
bvltin0'asinniið‘> Sumir telja
unira fólkið aðeins vera að fet.a
í fótspor þeirra eldri og vilji
tryggja sér nláss bar sem sólin
skín. Stúdentar vilja fá sæti í
háskólanum. — ekki til að
breyta háskólanum. heldur til
að tryggja stöðn sína í kerfinu.
Aðrir telia nnghrevfinguna
bvltingarsinnaða. Hún vilji
velta í rústir og byggja á ný.
En sannleiknrinn er hvorugt
betta. TJnffa fólkið vill brcyt-
ingar. Það befur áttað sig á
þvf. hvað bað er sem það vill
ekki. en ekki mótað til fulls
bað sem koma skal.
f þessari stöðu er það ein-
mitt blutverk flokks. sem vill
vera frjálslvndiir. að vera gróð
urreitur nvrra sknðana og við-
horfa og skana sambengi milli
fortfðar og framtíðar. sjá um
björffun gamalla verðmæta yf-
ir til nýs tíma og skana þeim
nýgræðingi þroskaskilvrði, sem
forðað getur þjóðinni frá þeim
þjáningum, sem eru samfara
bví að velta i rúst og byggja
á ný.
Unga kynslóðin sér fram á
vandamál seinustu áratuga
þessarar aldar og fvrstu þeirr
ar næstu. Gömln vandamálin
eru að vísu enn til — raunar
fyrirferðarmeiri en áður — en
ný skvggja á. Því fólki virðist
eitthvað hversdagslegt við
tframhald a bls. 15