Tíminn - 20.04.1969, Qupperneq 7

SUNNTJDAGUR 20. aprfl 1969.
TIMINN
19
uim gæðiaíBloiklkuin, alviafrlLeg inin
■end listajverik á hvíiba tjaid-
inu.
Svo er llkia þess a0 gaeita, a3
á NoirðuiriHöniduim er kivilkmiyndia
gerð orðdra milkiilll aitvinnureíkist
uir, elf dklki stóriðnað'Uir. f Sví-
íþjóð viana fBieiri iþúsundiir
manna aillian á'nsins hrdraig að
kvifcmynduin og þar haÆa verið
gerðar 20 tdl 30 bvilkmyndir á
ári. Og það er reyrat að Miúa
að þesisum ilðnaði sem öðirum.
Ég helid að aðeiinis s-é veiitt
úr Kvdtomy ndasj-óði rílkiisins í
Danmörku tii prógraim mymda,
en ekfci 'beimiiLdalkivilkmynida.
Hér er lagður um 30% sfeatt
ur á Ikvilkmyndialhúis sem rekin
eru atf éinkaaðillum. Þessi sk-aitt-
ur rennur í Skemmtanaistoaitits-
sjóð 'en tfé úr tocmum fá Þjóð-
JleSMiúisið og íéJiaigöheimilLaisjóð-
ur til helminiga. Ég tei það
Hiönigu tím'abæirt að ísiLemzka rdk
ilð beÆjd a@ styrkjia ísLenzka
tovitomymdaigerð, og að sj'álltf-
sögðu væni néttaist að hliuti af
stoaittinum á tovikmyindahúsin
ynðd vanið í það. E'ðiii'egaist
væri að rlkið Legði fram bein-
an sty-rk tii Þjó'ðlteilktoú'ssins,
enida er sá háibtun toafðun á um
þjóðlLéikhús ailis staðar þar sem
ég þekkd tdd í hedmdnum.
TÍMINN: Hver teijið þér
'Köifuðlverkiefni ísL tovilkmyndia-
genðar á naestu árum? Og í
annan stað, tovensu rnangar
mymddr touisuð þér að Edlda-
fillm gæti fnaimlleitt næsta ára-
tuigkm?
Þjóffileikhússtj.: Höfuðverk
efnið WLýtur að vera toviitomymd
ir efitir ísLenzltoum stoáddiverk-
um eldri oig ymigri.
Ti'l þess að toægt sé að tadia
um íslemzifca toviikmyndagerð
þairf að gena amJk. tvær pró-
grammyndh- á árd, og það væri
toægur vandinn, ef toomdð yrði
■uipp vdsi að tovdltomyndiaveni,
og nolkkur Styntour vedititur til
þess.
Enn sem toornið er diæt ég
miig þó a'ffieins dneyma um að
ihiægt verði innam ekltoi adílltof
damgs tíma að gera eirna mynd
ánlega, þó að ég gerd mér
igrein fyrir því, að það verður
ékkd á aJOra mæstu árum.
TÍMINN: Hwenniig á Isd'enzk
dflvilkmynid að vena?
Þjóðleikhússtj.: Þesisari
spunniinigu er nú ekki hægt að
ætdast tifl að ég srvani tli nottokr-
urar hdlítar.
Hdtt er það, að efnið ræð-
ur mdfclu um, hvort tatoa á tovik
mynid í sv-ant hivítu eðia liltum.
Ég tel tid dæmis að hánrétt
hafi verið að taka 79 af stöð-
inni í svartjhvdtu, en myndir
sem að mestu enu teknar úti,
eiiga stoidyrðisdaust að vera lit-
myindir. LamdisiLagið van na>st-
um það einia sem biaut ein-
rómia lof gagni'ýnenidia í' Ruuðu
sdailkltojunni.
Æáklegt væri að emgöinigu
ísLenzkir Leiltoarar léku í fcvik-
mynduim, sem __ gerðar eru um
IsLenzk efni. í meðförum út
Ien'dna tovikmynda'leikstjóna
og ledltoaira verður IsLenzk sið-
mennimg á möngum sviðumi svo
óísLenzto og fjanstæðukennd, að
(við fcönmumst eödkji við o'kíkur
\ sjálf á hvíta tjaddimu. Sallfca
Valka var t.d. fyrst og fremst
særaskt vea-k, þó að þyggt væri
á ísd. sbáildverki. Útlendimgar
'ruota sinn mædikrvanða á ísl.
usníh'venfli og meina að seigja
svo ágætum leikstjóra sem Mai
Zettenling datt í bug að Láta
glímumemm sýna glímu í snjó
upp á fjödilum í lamdlkyinmáingar-
mynd.
Svo venðum við að gena bvik
myn'dalhanidrit sjiálffir, búia eiEn-
ið sjiálLfir tid tovilkmymicLumiar.
vandiinm er sá, að hér á iiamidli
eru fáir eða emgiin sem hafia
næga þetokiinigu á tovidcmynd-
um tid þess að geta skrdlfað
kn'Itomymdalba'nidrif.
TÍMINN: Hvar enu helztru
varadltovæðin við gerð sldknar
myimdar fiyrir utan fjárh'agsörð
uigleikana?
Þjóffileikhússtj.: Þau enu
fynst og fnemsit tæfcinddeigs effil-
iis, þar sem hér er ötotoent tovik-
myndaiver. ELna náðið er að
Leiigja tæki tdll kiviltomynduiiíiar
af eriiemduim tovdkmymdatfélög-
um ásamt tækniiddði, en öll
tækiniiviinnia við gedð filLmiumn-
ar verður síðan að fana fram
enLemdis.
Samt var nú sett IsLenztot tad
við Rauffiu sfcilklkjuna í Reyfcja-
víto vdð fnuimstæðiar aðstæffiur.
Lítiil stofa var tjöLduð inman
méð toLæði og etftir mdtolar mæl
imgar dianSkra tæknimanma
tótost að tflá sama hLjómhurð og
í stúdíóum erdemdíis. Upptakan
tókst alveg prýðisvel.
Þá er það miikium vand-
tovæðuim bundið að koma ísl.
rnyndum iinm á martoað erdend
Is. Edda-tfillim er hnein mauð-
syn að starfa í samvimnu
við momræn toviltomyn^latféíLög,
vegna hinrna Víðtaétou dreifimg
ansamiban'da þeiirna. Það toostar
ðhamju fé að fcynma mynddr á
emlendiuim vettvamgi, tooma
þeim á fcv'iifcmyinidaihátlíðiir o.s.
frv. og tovikmynidafédög eins
oig NordiLsk Toniefddm haffa um
boffismenn í ajm.k. 40 Löndum
og tooistnaðlaiiisamt áróðlunsnet.
Kvitomynd með íslenzkuim
Leiifcunum eámgöngu er í vdssum
tidfeldium hægt að koma í dreif-
Lnigu á Norðumlönduim, en
mijö'g enfliltt í Vestur-Evrópu
Lönduim, þó að þau lönd toaupi
eimna mest inn atf tovilkmynd-
um og miær ógjörmingur að
toomast imn á hinn stór Ame-
rikumiaiikað.
Nöfn enu þýðdngairmikl í
tovikmyndiahúisum og tíðir bdó-
gestir fLoktoa mymidir oft á tíð-
um etftir mötEnunium sem að
þeám standa og í þeim Leilka.
Variu yrði því þonandi annað,
en að hafa eimhver erdiead
þektot nöfn með í dýnri tovik-
mýmd, sem fciamlle'idd yrðd á
íslandi.
TÉMINN: Nú hatfa á undam-
förmum ánum toomið heim fná
námd í fcv'ilkimyndagerð adQmarg
ir unigir menn? Væri ekki
hugsandegt að þedr gætu feng-
ið vdnnu vdð væntandiegar tovdto-
mymdir Edida-tfidm?
Þjóffileikhússtj.: Já, mér er
tounnugt uim nokkna vel menmf
aða menn í þessum fnæffium,
en þeir eru vanir að fjaUILa um
mijóflilLmu og hatfa litfLa reynsdu
í fföku program-mynida. Þegar
við seanjum vdð erdiemd tovik-
myndatfélög um tætondaffistoð,
ieggja þau tdl samæft tækni-
Lið, tökium'enn o.sJrv., þannig
að emfitft er að kioma Islend-
ingum að. Hiins vegar hafa isd.
tovikmyndatfökumemn fengið að
fylgjast með töku Edida-film
myndanma.
Ég held að tfaka böimldar-
tovdfcmynd'a liggd betur fyrir
þessum mönnuim og á því sviði
þynfiti að skapa þeim aiffistöffiu,
því þar or mikið starf óumnið.
TÍMINN: Allur líkur ben'da tii
þess að fcvitomyndum Njádu
verði næstfa verfcef'nd Edda-Mm.
Þvd er etotoi að leyna, að tölu-
verð vantrú er ríkjandi meffiad
manma á þessum fyrirætlunum.
Þaffi er fyrst að fól'k er hrætt
viffi affi hreyfa íslenzkum þjóffi-

... ég tel þaS löngu tímabært, að íslenzka rfldð hefji að styrkja íslenzka kvikmyndagerð, og að
sjálfsögSu væri réttast, að hlutl af skattinum á kvikmyndahúsin yrði varið I það. — Á myndinni
að ofan sést Kristbjörg Kjeid ( hlutverki sinu ( 79 af stöðinnl.
airverðmætum og swo er sagt
a@ Njáda sé otf viffiamdkiffi verk
til þesis affi unmt sé að kivik-
mynda hana f heiQd sinrni svo
vel fari. Hvað vidduffi þér segja
um þessi sjónairmdffi?
Þjóðfeikhússt.: Mér er vel
tounmiugrt um þá gaignirýnd sem
firam hetfur kömið L tougmynd-
im um tovikmyndun Njálu, í
því tovikmynidalhaimdriti sem ég
hetf gerrt, er atfburðanás Njááu
ékíki rakim út í yzbu æsar hedd-
ur nær einigömgu rakdnn hdnn
dmamatdisltoi þráffiur og höfuffi-
áherzfliam lögð á samiskipti Gunn
ans og Haldigerffiar. Myh'ddn hefst
á þvd þegar þj'ótftouigu Hadll-
gerffiar eru gerð að umtaÍBefmd,
víg Gunnans er veiigamdkið
atfriði í handritinu, þá er etftfir-
máffli vigsinLS radein T'Ofcfcuð og
mymddnmi á affi ljútoa með
brennumind á B’ergþórShvodi.
Myndræniaista efnið er vadið úr
og mikLu af bandögum og vík-
img Gummams sleppt.
Giddi Nj'ádiu sem fomibúk-
memntfa verður efctoi rýrt þó að
fcvitomynd sé gerð um söguper-
sónur henimar, jafmvel þó að
idlla takiist tdd með myndina.
Tónsfcáld hefur fudllan rétt til
þess aið semja lag við hvaða
l'jóð sem er. Bermndð þið vitar
efbLr Davíð Stetfánsison og lag-
ið við þenman ljóðabálk etftir
Pál ísólfsson eru tvö sjáLfistæð
og ágæt lisbaverk. Þó Pádi hefði
nú tekdzt miður með Lagið
f hefði það á emgan hátt stoemmd
Ijóðábádk Davíðs. Hugmynddm
er að Leggja Njádissögu tdd
grumdvadQiar affi gerffi ldsitræmm-
■ar^tovitomynidar, sem á affi verða
sjálfsitætft verk, ldistarvank ef vel
tetost till. Ef á að fara affi
legigja hömdiur á rétt manna tid
þess affi efna sér í Idisbaiverk úx
foonibðfcmienntfum okkiar,
mætfti adfflt eims biamma tónstoádd-
um að gera lög við gömul
fcvæðl
TÍMINN: Nú er Ljóst, að fcvik-
mynd efitdr NjáLu yrði að vara
stónmynd í Litfum eins og það
er metfmt og því feykjdýr. Væri
ektoi ráðJ'agna fyrir Edda-filLm
að snúa sér að ódýrari verik-
efmiuim og gera næst fcvitomynd
á borð við 79 af stöðínná?
Þjóðleikhússt,: Það má vel vera
að við aimbeiffuim huga okikair
um otf að þessu eina verkefná
og það getd staðið í vegi fyrir
öðlru. Em hvaffia venkéfnd eru
nærtæk? Áriffi 1965 efndi
stjórn Eddia-fidm til samkeppni
Og var heitfið verðdaunum fyrir
kvifcmyndahanda'it. Aðeims eitt
hamdrit ha'rst, áLgeriega ómot-
hæft. Nú, fyrir eánu ári var
fcosin nefmd að tilhlutan stjórn
ar Edida-fi'Lm, sam var faldð það
hlutfverto að Leiita eftdr kvito
myndahandritum og gera Hi-
lögur um heppileg ísl. bóto-
menmtaveri? tíi kvitomtndun'ar
Engi'nm árangur er enm sjáam-
legur aí störtfum þessarar
niafindar. Fyrir ■ ldiggja affieims
tvö banidrit. af Njádu og Út-
nesrjaimömnium, sem ég hef sjáilf
ur gemt.
Bf Edda-tfidm bærist í hemd-
ur tovitomymdalhandirit af við-
Mtoa sögu og 79 af stöðimni,
ffél ég ötotoert sennilegra, em
ráðizit yrði í það verfloetfnd á
umidan Njádu.
í samvinau við Norddsk fidm
í Kaupmanmialhöfin hef ég gert
too'stnaffiaráætflun affi fcvidemynd-
um Njádu og bedst mér tid að
sffofntoosbnaðurinn yrðd rúm-
lega 30 tdd 40 miJlj. kr. á nú-
verandd geragi. Norddsto fidm
hefur sýnt dálátdmm áhuiga á
þessu máli eims og sézt á áæti-
umargerðinmi, en það er lamgt
því firá að félagið sé óffifxist að
takast þetba verkefrid á hend-
ur. Þó er þess að geta, að vel-
gemgná Rauðu skdlkkjuminar
hefur vaikið affhygli á tímabiid
noirænma fornsagna og Njála
er sú bðk íslenzk sem menntfa-
menn í flestum siðuðum lörnd-
um heims þekfcja og befur ver-
ið þýdd á filetst mál. Ekkd er
þvd óLitolegt að fcvikmyndafé-
lög á Norðuirlöndum fari að
renina hýru auga til Njáiu,
þegar endamliega hefux verið
séð hvort hagnaðux verður aí
Rauffiu skitokjunni effia éklkd.
Edda-fiiiLm átti nokikuð í þeirri
mynd, og þar sem hún befur
náð gífuriegri útbreiffisdu, toem-
ur vomand'i eiitffhvað f hönd
Otokar og verður þaffi alHit Lagt
í frétoari toviltomydmagerð.
Einar Karl