Vísir - 28.10.1977, Síða 10

10
Föstudagur 28. október 1977 VISIR
VÍSIR
utgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davíö Guömundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm. óiafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta: Guð-
mundur G. Pétursson.
Umsjón meö Helgarblaöi: Arni Þórarinsson.
Blaöamenn: Anders Hansen, Edda Andrésdóttir, Elias Snæland Jónsson, Guðjón
Arngrímsson, Jón Oskar Hafsteinsson, Kjartan L. Pálsson, Magnús Olafsson, Öli
Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Björn Blöndal, Gylf i
Kristjánsson. Ljósmyndir: Einar Gunnar Einarsson, Jens Alexandersson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. Askriftargiald kr. 1500 á mánuöi
Auglýsingar: Síöumúla 8. Símar 82260, 86611. innanlands.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4 simi 86611 Verö i lausasölu kr. 80 eintakiö
Ritstjórn: Siðumúla 14. Sími 86611 7 línur Prentun: Blaöaprent hf.
Hugmyndir, sem
þarf að framkvœma
Verktakasamband Islands hefursent frá sér athyglis-
verða greinargerð, þar sem því er haldið fram, að rikið
geti sparað2000 milljónir króna á ári, ef opinberar fram-
kvæmdir væru boðnar út í rfkari mæli en gert hefur ver-
ið.
Að sjálfsögðu er erfitt að meta staðhæfingar sem
þessar. Tölulega hljóta þær ávallt að vera fremur óná-
kvæmar. En hitt er alveg Ijóst, að umtalsverðar fjár-
hæðir má spara með því að bjóða út verklegar fram-
kvæmdir. Það hefur verið gert á ýmsum sviðum, en því
fer víðsfjarri að nógu langt hafi verið gengið.
En þaðeru ekki einvörðungu verklegar framkvæmdir,
sem ríki og sveitarfélög geta boðið út. I mörgum tilvik-
um á þetta einnig við um ýmiskonar þjónustustarfsemi.
Því hefur ekki verið sinnt sem skyldi að bjóða út slík
verkefni á vegum hins opinbera.
Vegagerð ríkisins og Vita- og hafnarmálaskrifstofan
eru með stærstu framkvæmdaaðilum á vegum ríkisins.
Engum vafa er undirorpið að þessar stofnanir hafa
gengið alltof skammt i þá átt að bjóða út verk. Stofnanir
af þessu tagi hafa tilhneigingu til þess að vaxa án tillits
til þess, að hinn frjálsi markaður getur í flestum tilvik-
um leyst verkefnin á ódýrari hátt en kerfisstofnanir.
Þetta er þekkt lögmál. Kerfisstofnanirnar vilja þenj-
ast út smám saman án sérstakra ákvarðana þar um, ef
stjórnvöld eru ekki á verði gegn óeðlilegri þróun í þessa
átt. Opinberar framkvæmdastofnanir hafa því bólgnað
út að mestu án tillits til þess, hverjir hafa setið við
stjórnvölinn.
Stjórnvöld hafa í gegnum tíðina látið það að mestu
átölulaust að kerfisstofnanirnar standi í framkvæmdum
upp á eigin spýtur. Full ástæða er því til að bylta ríkjandi
hefðum í þessu efni og færa verkefni frá rikisstofnunum
til fyrirtækja á hinum frjálsa markaði.
Markvissar aðgerðir á þessu sviði gætu haldist í hend-
ur við þau áform, sem uppi eru, að færa ýmiskonar op-
inbera starfsemi yfir til einstaklinga og félaga þeirra.
Fjármálaráðherra skipaði síðastliðið vor nefnd í þvi
skyni að gera tillögur um slíkan uppskurð á opinbera
kerfinu.
Inn í þá mynd þarf að draga f jölmörg fyrirtæki sem
rikið á eða er aðili að. Hin gífurlega sala spariskirteina
rikissjóðs sýnir svo að ekki verður um villst, að einstakl-
ingar ráða yfir nægjanlegu f jármagni til þess að festa i
atvinnufyrirtækjum, ef skilyrði væru fyrir hendi. Hug-
myndir um sölu hlutabréfa ríkisins í ýmsum fyrirtækj-
um eru því vel framkvæmanlegar.
Samhliða slíkum uppskurði á ríkiskerfinu þarf að búa
svo um hnútana að almenningur sjái sér hag í því að
leggja peninga i atvinnufyrirtæki. En eins og mál hafa
skipast er ríkissjóður eini aðilinn, sem getur boðið sóma-
samlega ávöxtun á sparifé. Við slíkar aðstæður er útilok-
að að viðhalda heilbrigðu peninga- og efnahagskerfi.
Rikið rekur þjónustustarfsemi á mörgum sviðum, sem
miklu eðlilegra væri að fela fyrirtækjum á frjálsum
markaði að annast. Það þarf t.d. enga stof nun til þess að
annast almenna öryggisskoðun bifreiða. Það geta bif-
vélavirk jar um land allt gert á sama hátt og þeir annast
Ijósaskoðun. Á sama hátt þarf ekki ríkisstofnun til þess
að gefa út skólabækur.
Óskir Verktakasambands Islands lúta þannig að alls-
herjar uppskurði á opinbera kerfinu, sem nauðsynlegur
er. Hugmyndir af þessu tagi munu venju samkvæmt
mæta andstöðu í kerfinu, en það breytir ekki nauðsyn
þess að koma þeim í framkvæmd.

S -Ö fc' M i« áfi- ifl|t 11 *« Irf7! SíSuálfcli
- mm slr yjj
Landleiðir hafa séð um ferðir á milli Hafnarf jarðar og Reykjavíkur í rösk 27 ár.
Þannig verður áfram, en frá og með n.k. laugardag verður ný akstursleið tekin í
notkun þegar i Hafnarfjörð er komið. Ljósmynd JEG.
BETRI FERÐIR
I FJÖRÐINN!
,,Höf uðkostir þessa
nýja kerfis eru þeir, að
samhliða því að byggt er
upp heildar strætisvagna-
kerfi innanbæjar í Hafn-
arfirði, batnar mjög
þjónusta fyrir þá sem
nota vagnana til að ferð-
ast milli Hafnarfjarðar
og annarra bæja".
Þetta sagði Agúst Hafberg
forstjóri Landleiða hf er hann
ásamt fleiri forráðamönnum
fyrirtækisins kynntu nýtt leiðar-
kerfi vagna sem aka daglega á
milli Reykjavikur og Hafnar-
fjarðar'.
Þetta nýja leiðarkerfi tekur
gildi n.k. laugardag. Kerfið er i
helstu atriðum fólgið i þvi, að á
hverri klukkustund munu tveir
vagnar aka hvor á móti öðrum
um eftirtaldar götur:
Reykjavikurveg, Fjarðar-
götu, Strandgötu, Suðurgötu um
Hvaleyrarholt, Hringbraut,
Alfaskeið og Flatahraun.
Hafnfirðingar og aðrir hafa
notið þjónustu Landleiða á leið-
inni Reykjavik/Hafnarfjörður i
rösk 27 ár. A þessum árum hafa
verið gerðar breytingar á akst-
ursleið vagnanna, en þessi sem
tekur gildi á laugardaginn er ein
sú stærsta og veigamesta sem
gerð hefur verið.
íbúar ofan Hamars fá nú t.d. i
fyrsta sinn vagn um sitt hverfi,
og mikil fjölgun verður á ferð-
um um Alfaskeið.
Þá er i athugun að hefja akst-
ur inn i Norðurbæinn og tengja
hann betur nýja kerfinu. Af þvi
getur þó ekki orðið álveg i bráð,
enda þarf fyrst að gera ýmsar
lagfæringar á akstursleiðinni og
ýmislegt annað.
— klp
Núverandi flokkaskipulag og
nýir flokkar, sem skotið hafa upp
kollinum siðan þvi var komið á
fót, hafa átt sinar hugsjónalegu
rætur, mismunandi viðfeðmar og
giftudrjúgar. Aðalflokkarnir hafa
verið Sjálfstæðisflokkur, Fram-
sóknarflokkur, Alþýöuflokkur og
sá sem nú heitir Alþýðubandalag,
en hefur heitið a.m.k. tveimur
nöfnum frá þvi hann var stofnað-
ur áriö 1930. Samhliða fyrr-
greindum flokkum hafa ýmiskon-
ar flokksbrot skotið upp kollinum,
og hafa sum hver átt einn og tvo
menn á þingi skamma hrið þegar
best hefur látiö. Enginn þessara
smáflokka, allt frá Bændaflokkn-
um og til Samtaka vinstri manna
og frjálslyndra hefur fundið var-
anlegan hljómgrunn meðal kjós-
enda, og ber margt til, svo sem
eins og það, að hagsmuna- og
hugsjónahópar i þjóðfélaginu
hafa fundið sér stað i gömlu
flokkunum, og fráhvarfið frá
þeim hefur aldrei orðið svo fjöl-
mennt að það dygði nýjum flokki
til langlifis.
Jarðvegur hefur ekki verið
fyrir Glistrup-flokk
í stjórnmálum höfum við dreg-
ið mjög dám af Bretum og Norð-
urlandabúum. Hins vegar hefur
ekki veriö fyrir hendi jarðvegur
hér á landi fyrir flokk á borð við
Glistrup-flokkinn i Danmörku,
sem er eiginlega eini nýi flokkur-
inn á norðurhvelinu, sem ein-
hverju fjöldafylgi hefur átt aö
fagna.
Gamalgrónum pólitiskum hetj-
um i Danmörku svellur svo móð-
ur yfir vexti og viögangi Glistrup-
flokksins, að við liggur að þeir
froðufelli þegar hann ber á góma
viö umræður á norrænum mál-
skrafsþingum. Ekkert af þeim
pólitiska nýgróðri, sem við höfum
séð skjóta upp kollinum hefur
valdið sllkum áhyggjum hér á
landi, enda hafa kosningasigrar
Glistrup-flokksins og flokksbrot-
anna islensku ekki verið sam-
bærilegir.
Neðanmáls
Fjármálahliðin
Nú er vitað mál, að erfitt er að
halda úti pólitiskri starfsemi til
lengdar ööruvisi en hafa nokkurn
fjármunalegan bakhjarl. Til-
raunir til að koma á umtalsveröu
opinberu framlagi til flokka hafa
mætt mikilli andstöðu, þó að með
þvi móti mætti að einhverju leyti
tryggja lengra lif nýrra flokka en
verið hefur. Aöalflokkarnir Is-
lensku hafa sina fjármunalegu
aðstandendur, og skal ekki fariö
frekar út I þá sálma hér, á meðan
nýju flokksbrotin deyja úr fjár-
hagsskorti hvert á fætur öðru.
Fjármunamálin, eins og þeim
er háttað nú, veikja yfirleitt
traust almennings á flokkunum,
sem telur þá aö nokkru vera i
hers höndum, og svo mun veröa
þangað til augu stjórnmála-
manna opnast fyrir þvi að það er
þó aðskömminni til skárra að lifa
á framlögum af opinberu fé en
lifa viö vantraust og dylgjur um
/ ----v— ------>
Indriði G.
Þorsteinsson segir,
oð fimmti flokkurinn
hafi aldrei verið
óhrifameiri en um
þessor mundir og
staða hans þvert i
gegnum alla flokkana
gerir þaðað verkum,
að upp komi
samstöður um menn
og mól, sem engan
hafi órað fyrir. .