Vísir - 27.11.1977, Qupperneq 8

8
I ELDHÖSÍNU'
u m s j 6 n í
l'órunn I. Jónatansdóttir
Þaö eru fáir eftirréttir eins
friskandi og ferskur ananas. Best
er að ananasinn sé fullþroskaöur
en þó ckki ofþroskaöur.
i staöinn fyrir vinber má aö
sjálfsögöu nota önnur ber, t.d.
jaröarber, kokteilber eöa hind-
ber. Uppskriftin er fyrir 4.
kjarnastrenginn frá ananaskjöt-
inu. Skerið fyrst frá annarri hlið-
inni og sföan hinni.
Mynd 2.
Skerið ananaskjötiö frá hýðinu.
Athugið aö þaö sé allsstaöar laust
frá
1 stór ananas
1 meöalstór klasi vinber
kokteilpinnar eöa tannstönglar
Skeriö ananasinn eftir endi-
löngu i 4 hiuta.
Mynd 1.
Losiö með beittum grænmetishnlf
Mynd 3.
I.yftið kjarnastrengnum upp meö
annarri hendi skeriö ananaskjötiö
i sneiöar. Vixliö sneiðunum út tii
hliöanna. Setjið vinber á tann-
stöngul eöa kokteilpinna og sting-
ið i hverja sneið.
Haöiö afgangnum af vínberjun-
um á milii ananassneiöanna
Veríð vandlát,
veljið það besta.
Spyrjið um greiðsiukjör,
GRAFELDUR HE
Þingholtsstræti 2 Eeykjavik
Hafnarstræti 8 ísafirði
• •
s
Sunnudagur 27. nóvember 1977
VÍSIR
VÍSIR
Sunnudagur 27. nóvember 1977
9
Hún hefur staðið í
sviðsljósinu i 36 ár. Og
alltaf frá stofnun Þjóð-
leikhússins fyrir 27 árum
hefur hún verið þar fast-
ráðinn leikari. Hlutverkin
eru orðin á annað
hundrað. Nú hefur henni
hlotnast tækifæri, sem
marga dreymir um. en
fáir hijóta: að vera ein á
sviðinu sýninguna á enda.
Fyrir túlkun sína á
Fröken Margréti
brasilíska höfundarin.s
Roberto Athayde hefur
Herdfs Þorvaldsdóttir
fengið allt það hrós, sem
leikari getur óskað sér.
Um þessa þolraun hennar
sem leikkonu hefur
meðal annars verið skrif-
að:
„Hún lokast ekki inni i
hlutverki sinu, heldur fær
það til að ná út til
áhorfandans, henni
auðnast að Ijá orðum höf-
undar merkingu."
(Jóhann Hjálmarsson i
Morgunblaðinu)
„Herdis Þorvaldsdóttir
hefur fullt vald á marg-
víslegum sveiflum hlut-
verksins." (Sverrir
Hólmarsson i Þjóðviljan-
um)
„Fátt býður innantóm-
um ofleik eins heim og
einleikurinn. Herdis gekk
ekkiiþá gildru." (Heimir
Pálsson i Vísi).
En hvernig er viðhorf
hennar sjálfrar til þessa
erfiða hlutverks? Um það
og ýmislegt fleira úr ævl
og starfi leikkonu fjallar
þetta viðtal, sem Helgar-
blaðið átti við Herdísi
Þorva Idsdóttur.
Herdis Þorvaldsdóttir ásamt dóttur sinni.Tinnu Gunnlaugsdóttur, sem er aö hefja feril sinn i leikiistinni.
Skemmtilegt og
skelfilegt í senn
„Þetta hlutverk er skemmtilegt
og skelfilegt i senn,” sagöi
Herdis, þegar við höfðum komið
okkur vel fyrir yfir rjúkandi
kaffibollunum á heimili hennar
vestur á Grimsstaðarholti.
„Það er allt annað að vera á
kjallarasviðinu en stóra sviðinu.
Maður er nær áhorfendum og þvi
ersambandiðsterkara. En það er
lika hættulegra, ef eitthvað ber út
af. Þarna er ekki hægt að treysta
á neitt nema sjálfan sig og þvi er
þetta afskaplega erfitt. En um
leið og verkefnið er erfitt er það
lika skemmtilegt.
Það fer mikið eftir áhorfend-
um, hvort þeir eru með manni,
eins og sagt er, hvort það næst
samband. Ég las viðtal viö
frönsku leikkonuna, sem er að
leika þetta núna i Paris, og þar
talar hún um það hvað þetta er
mismunandi á sýningum. Ef
sambandið næst ekki, þá er þetta
svo erfitt allt saman og hún segir
að stundum, þegar hún fari að
skjálfa i hnjáliðunum, þá sé gott
að geta snúið sér að töflunni
augnablik til að jafna sig. Þetta
get ég vel tekið undir.”
Inn í skáp
„Um daginn var viðstödd æf-
ingu kennslukona, sem er búin að
kenna i 25 ár. Henni fannst ógur-
lega gaman og hló mikið að frök-
en Margréti. „Mikið kannast ég
við þetta allt saman,” sagði hún.
„Það komu stundir þegar ég gat
gripið i skáphurðina og farið inn i
skáp til að grenja augnablik af
Herdis f fyrsta hlutverki sinu
hjá Þjóöleikhúsinu, Snæfriöur
íslandssól i islandsklukkunni.
skelfingu yfir kennslunni og
nemendunum.”
Að visu er Margrét afskaplega
ofsafengin frá höfundarins hendi.
Hann ýkir hana sjálfsagt, enda
segir á einum stað: „Ég verð
hérna alltaf hjá ykkur. Fröken
Margrét ætlar aldrei að hætta að
kenna. t dag eruð þaö þið; á
morgun eru það börnin ykkar.”
Hún er eiginlega samnefnari
fyrir allar Margrétar, allar
kennslukonur. Fyrir nú utan það
að verkið er spegilmynd af
þjóðfélaginu um leið,-ekki bara
kennslustofunni. Fröken Margrét
segir: „Ég ræð og ef þið gerið
ekki eins og ég segi, verðið þið
send til skólastjórans.”
Og það er það skelfilegasta sem
hugsast getur, þvi þaðan á enginn
afturkvæmt. Þetta atriði má lika
skilja sem túlkun á þjóðfélaginu
eins og þaö er i Brasiliu og fleiri
suður-ameriskum löndum. Þar er
stjórnkerfið ekki eins frjálslegt
og hjá okkur og ekki eins mikið
tjáningarfrelsi.
Leikritið hefur kannski meiri
þýðingu fyrir fólkið i þessum
löndum, en þó er angi af þessu
alls staðar. Valdhafarnir vilja að
fólkið hlýði þvi sem þeir segja.”
Óvinnandi vegur
— Er einleikshlutverkið óska-
hlutverk leikkonu?
„Eg veit það ekki. Ég var voða-
lega hrædd við þetta fyrst. Ég
hélt að það hlyti að vera algerlega
óvinnandi vegur að læra svona
heila bók.
Margar leikkonur vorkenndu
mér mikið. Þær sögðu að það væri
ekkert gaman að lenda i svona.
En þegar það tekst, þá er það
náttúrlega afskaplega ánægju-
legt.”
— Þarna er ekki hægt að koma
fyrir hvislara og enginn mót-
leikari er til staðar til hjálpar, ef
eitthvað ber út af. Hvað hefurðu
til að minna þig á næstu setningu?
„Ekki neitt. Maður verður bara
að kunna þetta. Ég get alveg þulið
„KONAN ER
OFTAST
MEIRA TIL
UPPFYLLINGAR7
— rœtt við Herdísi Þorvalds-
dóttur um Frðken Margréti
leikhús og fleira
þetta frá orði til orðs hérna
heima. En leikari er aldrei nema
manneskja, svo það getur alltaf
eitthvað gleymst. Þá verður
maður bara að bjarga sér út úr
þvi einhvern veginn og reyna að
komast á linuna aftur.”
Þýðir ekkert
að vera ósofinn
„1 svona hlutverki verður
maður að taka mikið tillit til þess.
Það þýðir ekkert að vera óupp-
lagður eða ósofinn þegar farið er i
svona sýningu. Maður verður að
lifa eins og knattspyrnumaður
eða skákmeistari. Þeir geta ekki
stundað sitt starf daginn eftir að
hafa verið að skemmta sér alla
nóttina.”
— Hvernig liður þér eftir sýn-
ingu?
„Maður er kannski pinulitið
þreyttur, en það er ánægjuleg
þreyta, ef vel hefur gengið. Þetta
er ekkert annað en þjálfun.
Siðustu vikurnar voru tvær æf-
ingar á dag, svo hlutverkið var
orðið hálfgerður vani.”
— Er ekki einmanalegt að vera
svona einn á sviðinu?
„Nei, nei, áhorfendur eru allir
með. Þeir eru bekkurinn og mér
finnst svo gott samband á milli
okkar. Ég held að þetta sé næst-
um þvi minna einmanalegt en að
vera á stóra sviðinu. Þarna erum
við eins og einn hópur.”
Lék fyrst strák
Fyrsta hlutverkið sem Herdis
lék á sviði var i litlum skóialeik,
þegar hún var 9 ára gömul. 1 þvi
leikriti lék hún strák.
„Þetta var fyrsta sviðshlut-
verkið, en áður vorum við krakk-
arnir alltaf að leika, búa til
leikrit, semja dansa og selja svo
öörum krökkum aðgang fyrir töl-
ur.”
— Var það þá þegar á unga
aldri sem þú ákvaðst að verða
leikkona?
„Nei, það gerði ég ekki. Þetta
var bara svo skemmtilegt sem
leikur. Satt að segja gekk ég með
þann draum þegar ég var litil að
verða ballerina. Mér fannst að
það hlyti aö vera óskaplega
skemmtilegt. En ég er nú ósköp
fegin núna aö sá draumur rættist
ekki.”
Lenti í óperettu
— Hvert var upphafið aö
leiklistarferli þinum?
„Það byrjaði með þvi að ég
lenti i óperettu, sem heitir Fröken
Nitoucne hérna i Reykjavik.
Indriði Waage sá sýninguna og
bauð mér smá hlutverk seinna.
Upp úr þvi fór ég að leika svolitið
með Leikfélagi Reykjavikur.
Þegar ég var ráðin til starfa hjá
Meira um að vera núna
— Hafa ekki orðið miklar
breytingar á starfsemi Þjóð-
leikhússins á þessum tima?
„Ekki svo mjög miklar. Það er
auðvitað miklu meira um að vera
núna, bæði litla sviðið og mun
fleira fólk sem starfar viö húsið
en fyrstu árin.
Núna er lika búið að taka upp
hópvinnu og meira af tilrauna-
leikritum. Það eru ekki aöeins
tekin til sýninga þessi gömhi, sem
eru i föstu formi. Mér finnst
afskaplega skemmtilegt aö fá að
reyna eitthvað nýtt. Það er ekki
nokkur leið að hjakka alltaf i
sama farinu.
Þessar nýju tilraunir takast
ekki alltaf, en mér finnst þær allt
af áhugaverðar. Það er alveg
nauðsynlegt að það sé meö.”
Fyrsta sýningin
minnisstæð
— Hvaða hlutverk eru þéi
minnisstæðust af öllum þeim
fjölda hlutverka sem þú hefui
leikið?
„Það er náttúrlega blessunin
hún Snæfriður min, hún er alltaf
minnisstæð og eitt af þeim hlut-
verkum sem mér finnst skemmti-
legast að minnast. Það var lika
svo mikið um að vera i kringum
opnunina og vigsluna á Þjóöleik-
húsinu 1950. Þetta var svo hátið-
legt allt saman.
Þarna voru þrjár stórar sýn
ingar, sem Þjóðleikhúsið opnað;
með. Það var algert kraftaverk
hvernig þetta tókst. Þrjú kvöld :
röð voru frumsýningar á leikrit
unum. Fyrst var Nýársnóttin, svc
Fjalla-Eyvindur og loks Islands
klukkan. Margir leikaranna léku :
fleiri en einu þessara leikrita og
svo þurfti að koma öllum sviðs-
búnaðinum fyrir. Þá var leikhús
ið varla tilbúið og margt sem
vantaði. En þetta gekk alll
snurðulaust.
Svo komu afskaplega mörg
hlutverk þarna fyrstu árin. ÞaC
voru ekki svo margar ungar leik-
konur við húsið þá. Stundum
þurfti ég að leika stelpur, eins og :
Koss i kaupbæti. Sabina i Á ystt
nöf er lika eftirminnileg. Ég hafð
mjög skemmtilegt hlutverk
Landinu gleymda eftir DaviC
Stefánsson. 1 fyrstu uppsetningt
Þjóðleikhússins á Silfurtúnglinij
eftir Laxness fór ég með hlutverk
Lóu. Það var á þriðja ár
leikhússins.
Þegar ég lék i leikritinu Þeii
komu i haust eftir Agnar Þórðar-
son átti ég að verða brjáluð i lok-
in. Það var undarleg reynsla og
skemmtileg.”
Meö Eriingi Gislasyni I Candidu eftir Bernard Shaw
Þjóðleikhúsinu var ég búin að
leika nokkur hlutverk með Leik-
félaginu og fá dálitla reynslu þar.
Hjá Þjóöleikhúsinu var ég yngsta
leikkonan, en þá var ég lika búin
að vera i skóla hjá Lárusi Páls-
syni og i Bretlandi. Siðan hef ég
verið óslitið hjá Þjóðleikhúsinu.”
Kvenhlutverkin ekki
eins spennandi
„Það er ekkert til betra fyrir
leikkonu en að fá mismunandi
hlutverk og fá að breyta til. Viða
erlendis eru leikkonur alltaf sett
ar i sams konar hlutverk, af þv