Vísir - 27.11.1977, Qupperneq 15

Sunnudagur 27. nóvember 1977
Danshljómsveit Hótel Sólon islandus, sem jammar stríðið inn og út.
hið andlega ástand karl-
anna og hið likamlega
ástand kvenfólksins. Bar-
bararnir létu ekki kven-
fólkið i friði og var mikið
um nauðganir o.þ.h.
Nokkrir hlutu að visu
dóm fyrir athæfið, en
Jónas frá Hriflu
k a I I a ð i þa ð
„hræðslupen-
inga...."
flestir komust þó upp
með það.
Af þessum sökum var
ég á timabili að hugsa um
aö hætta við allt saman,
en lét samt ekki bugast.
Kannski hefur paródian
orðið hvassari fyrir vikið.
Það er aldrei að vita.
Blessað striðið...
En svo við vikjum nú að
plötunni sjálfri, þá hefst
hún á þvi að danshljóm-
sveit Hótel Sólon tslandus
jammar striðið inn. 10.
mai 1940 er svo fjallkonan
handtekin. Sama ár gerð-
ist ákaflega skemmtileg-
ur atburður. Bretar hand-
tóku 62 skipverja af þýsk-
um flutningadalli sem
lent hafði i hrakningum
og verið bjargað af Is-
lendingum. Bjuggu þeir á
hótelum i Reykjavik.
Héldu margir, sem töldu
sig hafa vit á málunum,
að skipbrotsmennirnir
væru dulbúnir hermenn
sem sendir væru til að
undirbúa þýska innrás i
landið. Þegar Bretar
höfðu safnað þeim saman
og stillt þeim upp i röð,
kom ónefndur, en frægur,
kokkur, sem þeir þýskú
höfðu komið eitthvað illa
fram við. Þegar hann sér
atburði kallar hann glað-
hlakkalega að þeim
þýsku: „Segiði nú Heil
Hitler helvitin ykkar”.
En Bretar sem skildu
ekki islensku héldu að þar
færi nasisti og handtóku
hann lika. Hann slapp þó
um siðir.
Saknaðarsöngur
Bretum leiddist ákaf-
lega vistin hér og er það
sennilega orsök „barbar-
isma” þeirra. Þeim þótti
landið i meira lagi primi-
tivt, litið um afþreying-
arefni og þar fram eftir
götunum. Þó var þeim
mikil sárabót, að dansi-
böllunum þar sem is-
lenskum karlmönnum
var oft meinaður aðgang-
ur, enda stunduðu þeir
þau af miklu kappi. Sem
dæmi um hvernig þessi
dansiböll voru auglýst má
nefna eftirfarandi aug-
lýsingu, sem birt er á
bakhlið plötuumslagsins:
Dansleik halda Sgts. 711
Coy Re at the Recreation
Hut Alafossi laugardag-
inn 16. ágúst kl. 8 e.m.
Allar dömur velkomnar.
Bilar, sem aka dömunum
á dansleikinn, verða til
taks við bifreiðastöðina
Geysi frá 7.15 — 7.45 e.m.
Veitingar og bilferðir
ókeypis:
Deutschland úber
alles
Það gefur auga leið að
það var ekki beint heppi-
legt að aðhyllast nasisma
á striösárunum. 1 laginu
Segiði nú Heil Hitler
helvitin ykkar...."
Hæ litli, segir sonarsonur
Adolfs Hilmarss, fyrrver-
andi flokksformanns is-
lenskra nasista, frá erfið-
leikum samfara þvi.
Gamli maðurinn hefur
innréttað kjallarakompu
sina, sem nokkurs konar
■ musteri fyrir trúarbrögð
sin. Þar hangir mynd af
manni sem er ákaflega
likur Chaplin upp á vegg
og einnig er i kompunni
fáni Eimskipafélagsins.
Drengurinn lýsir þvi und-
arlega háttalagi afa sins,
er hann iklæðist búningi
og fremur alls kyns sær-
ingar i kompunni með
Deutschland Qber alles á
vörunum.
Stórkaupmaður gef-
ur gróðaráð
Lagið Þetta er indælt
strið er lofsöngur stór-
kaupmanns um gróöa
striðsáranna. Bissnessinn
gengur svo vel að hann er
i alvöru að ihuga að láta
af ráðherrastörfum.
Þetta er kannski svolitið
djúpt tekið i árinni hjá
mér, en er þó ekki fjarri
sanni. Islendingar reynd-
ust nefnilega afar séðir i
bissness þegar allt kom
til alls og bröskuöu mikið.
T.d. risu einsog gorkúlur
upp kaffibarir i þvi formi
sem aldrei hafði sést hér
fyrr. Þar var venjulega
aðalrétturinn Fish and
Chips og sýndu margir
mikla hugvitssemi i mat-
argerðinni. Konur höfðu
einnig mikið uppúr
„bretaþvottinum” svo-

kallaða. Séður maður gaf
lika út dagblað á ensku til
að selja setuliðinu. Gat
þar oft að lita kostulegar
auglýsingar, t.d. þessa
sem lýsir snilld islenskr-
ar sölumennsku mjög
vei: SECOND-HAND
FURNITURE: Tents are
all very well, but a few
chairs and tables about
the place make it seem
more like home. We can
offer you all kinds of
second-hand furniture at
very moderate prices. Is-
lendingar seldu setuliðs-
mönnum bókstaflega allt
sem hugsast gat.
Dætur falar fyrir
sykursekk
En Bretarnir seldu
landanum nú lika sitt-
hvað merkilegt. Allt frá
nærbuxum uppi sykur-
sekk. Helstu viðskipta-
vinir þeirra voru sjoppu-
eigendurnir, sem stóðu i
sifelldum barningi vegna
skömmtunar á nauð-
synjavörum. Lagið 1
breskri birgðaskemmu
1941 er einmitt söngur
sjoppueiganda, Sölva Sól-
nes að nafni, þar sem
hann greinir frá viðskipt-
um sinum við Breta, fyllir
lagerinn og trúlofar dæt-
ur sinar. Þessi viðskipta-
háttur er ákaflega
kómiskt fyrirbrigði, en
svona var það nú samt.
Sannleikurinn er senni-
,/Þar hangir mynd
af manni, sem er
áka f lega likur
Chaplin..."
lega oftast mesta grinið i
nekt sinni.
Mætti alveg eins
notast viö islending
Einsog fyrr er frá
greint fór stór hluti
breska setuliðsins af
landinu árið 1941 og Kan-
inn tók við. Umskiptin
urðu þeim fáu Bretum
sem voru áfram heldur en
ekki i óhag, þvi með sinni
viöfrægu glæsimennsku,
bubble-gum og Lucky
Strike sigarettum, tók
Kaninn fjallkonuna með
trompi. Það fór að þykja
hálf púkó að eiga stefnu-
mót við Breta? þótti sum-
um jafnvel að það mætti
alveg eins notast við Is-
lending, sem á þeim ár-
um var alveg siðasta sort.
1 siðustu tveim lögunum á
hlið eitt reifa Astands-
systur og Bárður Proppé
bárujárnssmiður þessi
mál.
Hæ þú, hæ þú
Hlið tvö hefst siðan á
Verðlaunalagi Rikisút-
varpsins árið 1942. Þetta
lag sigraði sönglaga-
keppnina einkum og sér i
lagi vegna þess hve text-
inn er vel ortur. En öfugt
við aðra innsenda texta
fjallaði hann ekki um
styrjöldina. Það þótti til-
hlýðilegt að flytja efni
sem dreifði huganum frá
ófremdarástandinu.
Þetta er eina lagið á plöt-
unni þar sem ég syng ekki
eingöngu sjálfur, en i lag-
inu syngur með mér hin
yndislega söngkona Spil-
verks Þjóðanna, Sigrún
Hjálmtýsdóttir, eða
Diddú einsog flestir kalla
hana.
Skyldi setuliðinu
ekki leiöast á Is-
landi?
Afram með útvarpið.
Haustið '42 tók Setuliði
Sumarliðason, sem þá
var forsprakki félags-
skapar með svipaða hug-
sjón og „Varið land” hef-
ur i dag, saman útvarps-
dagskrá sem hét: Skyldi
þeim ekki leiðast á Is-
landi? Hélt Setuliði hjart-
næmt erindi um hve hin-
um saklausu stráka-
greyjum væri nú mikil
vorkunn að vera hér og
brýndi fyrir landsmönn-
um að sýna þeim um-
burðarlyndi og gestrisni i
hvivetna. Blessaðir
verndarenglarnir. 1 þætti
þessum kemur fram Kani
nokkur og er ekki á hon-
um að heyra að vistin sé
svo slæm. Er það mest að
þakka góðum aðstæðum
til þess að stunda „the
Old Game”, sem er einn
vinsælasti leikur þeirra
setuliðsmanna. Afturá-
móti er bersýnilegt að lif-
ið leikur ekki beint við
hermannsræfil af mexi-
könskum ættum.
Amerisk glansmynd
og
fangar í Síberíu
A striðsárunum gengu
ameriskar glanskvik-
myndir fyrir fullu húsi i
aðalbióhúsi höfuðstaðar-
ins, Nóa-biói. Þær áttu
allar það sameiginlegt að
fjalla aldrei um strið. Sú
mynd sem varð einna
vinsælust hét Astkona
háls, nef og eyrnalæknis-
ins. 1 henni leika margir
fremstu leikarar aldar-
innar t.d. David Dandruff
og Sally Seafood eitt ást-
sælasta par breiðtjalds-
ins. Dandruff leikur háls,
nef og eyrnalækninn, sem
verður ástfanginn af
langlegusjúkling (Sea-
food) og fjallar myndin
um baráttu læknisins við
sjúkdóm hennar. Eins og
sæmir þeirra tima kvik-
mynd tekst það að lokum
og þau lifa „happily ever
after”. Annars var auka-
myndin, Fangar i Siberiu,
ekki ómerkilegri. 1 henni
kemur hið heimsfræga
sovéska söngpar Vladi-
mir Nefutákinn og Druzla
Ousenpouzka. Akaflega
dramatisk af aukamynd
að vera.
Hal- Ló- Ha-Na-Nú
Setuliðið hafði öðru
hvoru umsjón með
skemmtidagskrá i Rikis-
útvarpinu. Þar skemmti
einu sinni Hal-Ló-Ha-Na-
Nútrióið frá Hawaii. Ég
hafði mikið fyrir að ná
þessum framburði enda
erekki laust við að manni
finnist Hawaiibúar oft á
tiðum röfla tómt kjaftæði.
Einnig átti ég i miklum
erfiðleikum með textann
og var eiginlega kominn á
fremsta hlunn með að
gefa lagið á bátinn er ég
komst i kynni við Islend-
ing sem er af hawaiiisk-
um ættum. Hann heitir
þvi furðulega nafnitiRan-
úr il-sig og er haldinn
þeirri undarlegu náttúru
að skrifa öfuga spegil-
skrift. Ætli textinn sé
bara ekki islenska afturá-
bak. Það kæmi mér ekki á
óvart.
Lýðveldisdagurinn
17. júní '44
Lagið Lýðveldisdagur-
inn lýsir vel skripaleik
ráðamanna, er þeir lýstu
sjálfstæði tslands. Lýöur
Ó. Jeppesen fagnar frelsi
undan oki Dana sem kúg-
að höfðu okkur og svivirt
á alla lund um langt
skeið. En Island verður
ekki frjálst og sjálfstætt
riki fyrr en við losnum við
Kanann. Ég trúi þvi ekki
að einhver maður með
viti haldi að við séum
sjálfstæð þjóð.
— Er þetta kannski
boðskapur plötunnar, —
þ.e.a.s. herinn burt?
Gisli: Það má túlka hana
svo, enda óska ég hernum
og öllum hans fylgihlut-
um til helvitis og dreg
enga dul á þá skoðun
mina. Hins ber að gæta að
platan ætti að vera góð og
gild skemmtun bæði fyrir
fylgismenn hersins og
andstæðinga hans.
Friöardagurinn?
A friðardaginn 8. mai
’45 var einsog striðið væri
, i rauninni fyrst að brjót-
ast út. Það trylltist allt,
rúður voru brotnar, her-
menn grýttu steinum i Is-
lendingana sem svöruöu
með kolakasti, —■ allt log-
aði i fyllerii og slagsmál-
um. Frá atburðunum
greinir Fróði Fjelsted
fréttamaður i beinni út-
sendingu gegnum sim-
stöðina.
Stuttu seinna var
kveðjudagskrá i Rikisút-
varpinu i tilefni brottfar-
ar breska hersins. Þar
söng Officera kvartettinn
lagið You’r gonna miss
you’r dad-dad-daddy. Það
er nú það.
...sem gerði syni
mina ríka
1 næst siðasta og jafn-
framt titillagi plötunnar
lofsyngur Leopold W.C.
Klein athafnamaður
striðið og dregur ekkert
undan, nema þetta þarna
með konuna hans. Leo-
pold hefur grætt heilmik-
ið á striðinu og i laginu
syngja dollarinn og pund-
iö bakraddirnar.
Plötunni lýkur svo með
þvi eð danshljómsveit
Hótel Sólon Islandus
jammar striðið út. — En
hvað verður nú um
FJALLKERLING-
UNA???????
— PP
Bretarnir fóru aö þykja hálf púkó...