Vísir - 12.12.1977, Blaðsíða 9

Mánudagur 12. desember 1977
9
„Upphaflega kom hugmyndin
frá landlækni og átti þá ritgeröin
aö fjalla um langlegusjúklinga á
almennum sjúkrahúsum. En okk-
ur langaöi til aö kynnast vanda-
málinu frá fleiri sjónarhornum,
svo viö fjölluöum um þaö meira
almennt og þá ekki aöeins aö þvi
er snerti sjúklinga.
1 ritgeröinni leysum viö engin
vandamál. Þaö er ekki innan
verkahrings félagsfræöinga. Viö
skýrum aöeins frá þvi hvernig
þessi mál standa i dag og hvernig
söguleg þróun þeirra er. Þá setj-
um viö fram þær hugmyndir sem
aörirhafakomiö meö um hugsan-
lega lausn. Meöal þeirra sem viö
vitnum til eru Jón Björnsson sál-
fræöingur, Þór Halldórsson lækn-
ir og Jóhannes Ingibergsson
verkfræðingur.”
Það sem kemur hvergi
iÉ IBÆKURNAR1 jjftj
1977 OKKAR 1977
sameina félagslegt ágæti og fjár-
hagslegt ágæti.”
Ekkert afmarkað fyrir-
brigði
— Hverjir voru helstu erfiö-
leikarnir viö aö koma saman rit-
gerö um þetta stóra mál?
„Þeir voru aöallega fólgnir i
þvi aö afmarka viöfangsefniö. t
rauninni spannar þaö allt þjóö-
félagiö, þvl aidraöir eru ekkert
afmarkað fyrirbrigöi, sem hægt
er að taka til umfjöllunar sér-
staklega. Eldra fólk er sjálf-
sagöurhlutiþjóöfélagsins.eins og
það erog þaö er eitthvaö galiö viö
kerfiö ef þaö er vandamál aö
veröa gamall.
Hólfunarstefnan, þar sem börn,
aldraðir, fatlaöir og vangefnir
eru vandamál, er aöallega af-
leiöing framleiösluskipulagsins.
Þegar vinnan flyst af heimilinu
kemur krafan um mikil afköst og
þar eru þessir hópar ekki sam-
keppnisfærir. Þetta vandamál
þekktist ekki I bændasamfélag-
inu, þar sem allir höföu sitt hlut-
verk. Þar haföi þekking og kunn-
átta sem aflaö var meö reynslu,
mikiö gildi og þvi nutu aldraöir
sjálfkrafa viröingar. Núna eru
breytingarnar svo örar aö reynsl-
an er of hægfara skóli.”
Allir sammála
„Viö gerö ritgeröarinnar
skoöuðum viö Islenskar athuganir
á lausn vandans og i megindrátt-
um voru allir sammála um leiö-
imar. Þær voru aö nauösynlegt
væri aö vinna fyrirbyggjandi
starf aö svo miklu leyti sem unnt
væri.
Meö þvi aö bera saman hinar
ýmsu kannanir sem hér hafa
verið geröar hefur mátt fá fram
ákveönar visbendingar, þótt
þessar kannanir séu ólikar aö
markmiöi og gerö. Þær vis-
bendingar sem komu fram koma
heim og saman við erlendar
rannsóknir og þaö gefur þeim
aukið gildi.
1 mörgum sveitarfélögum er
unnið gott starf i málefnum
aldraðra og I samræmi viö niöur-
stööur þessara athugana. Þannig
er til dæmis um Reykjavikur-
borg. Þaö sem vantar er aö þess-
ar aögeröir verði settar i sama
skipulagiö, þannig aö fólk gjaldi
þessekkihvarþaöbýr. Eins og er
fer þaö eftir einstaklingum i
hverju sveitarfélagi hvaö gert
er.”
—SJ
umhverfi sem lengst og þetta
þyrfti að auðvelda fólki.”
Minnisvarðar
„Með þvl aö gera þaö minnkar
kostnaöurinn viö dvalarh'eimili og
hjúkrunarheimili. En það er eins
og fólk þurfi aö reisa sér minnis-
varöa. Og þaö sjá allir elliheimil-
in sem byggö hafa veriö, en eng-
inn tekur eftir þvl þótt félagsleg
þjónusta sé veitt, nema þá þeir
sem þiggja hana.
Þetta þýöir ekki aö elliheimiii
og aörar stofnanir fyrir gamalt
fólk séu óþörf. Þetta er nauðsyn-
legt hvaö með öðru. Engin ein
lausn dugar. Best væri aö leysa
þessi mál meö samvirkri þjón-
ustukeðju, sem tæki til heil-
brigöisþjónustu og félagslegrar
þjónustu. Fólk þarf aö hafa val-
kosti.”
Asdis er að taka saman
greinargerö fyrir bæjarstjórn
Neskaupstaöar, þarsem hún ger-
ir þessi atriöi aö tillögu sinni.
Eftir þvisem viökomumstnæst
vill meirihluti fólks búa I eigin
„Þetta starf er ánægjulegt
framhald ritgerðarinnar,” sagöi
hún. „A Neskaupstaö er byrjaö á
réttum enda, þegar skipulagning
þjónustu viö aldraða og öryrkja
er látin koma á undan fram-
kvæmdum. Meö þvi er hægt aö
fram
„Þaö sem kemur hvergi fram I
ritgerðinni er allur sá stuöningur
sem fjölmargt fólk veitti okkur
meö almennu spjalli um málefn-
ið.
Aöur en við byrjuöum aö vinna
ritgeröina vildum viö kynna okk-
ur vandamál aldraöra persónu-
lega til þess aö geta skynjaö viö-
fangsefniö. Viö töluöum þvi viö
fólk á Akranesi I Hverageröi,
Hafnarfiröi, á Isafiröi, á Horna-
firöi og I Reykjavik. A þessum
stööum fórum viö á stofnanir fyr-
ir aldraða og ræddum viö starfs-
fólkið og vistmenn sjálfa.
Það var ekki hvaö sist lær-
dómsrikt fyrir okkur aö spjalla
viö gamla fólkiö. Fólk hefur
ákveönar hugmyndir um þaö
hvaö gamla fólkiö vilji, en þegar
fariö eraö nálgast þaö I rólegheit-
um, kemur alltannaö I ljós. Þetta
fólk er ekki eins sælt meö sitt
hlutskipti og viö viljum vera láta.
Við sáum aö lokum aö viö urö-
um aö hætta aö ræöa þessi mál
svona náiö viö fólkiö. Viö vorum
aö rlfa niður tilverugrundvöll
þess. Gamla fólkiö á engra kosta
völ, en þaö reynir aö sannfæra sig
um að hlutskipti sitt sé þaö sem
þaö helst vill. Þaö er ekki rétt aö
vera aö rjúfa þá skel.
Þetta haföi mikil áhrif á okkur
og eins var með þann þorsta I
félagsskap sem viö uröum varar
við. íhvertskiptisem viö yfirgáf-
um elliheimili vorum viö fullar
efasemda. Heföum viö ekki áttaö
vera lengur og tala við fleiri?”
Skoðanakannanir hæpn-
ar
„Viö skýrum frá i ritgeröinni
öllum þeim skoöanakönnunum
sem geröar hafa verið meöal
gamalsfólks á Islandi. Við teljum
þóaðslikar skoöanakannanir geti
veriö hæpnar. Fólk verður aö
minnsta kosti aö gera sér grein
fyrir takmörkunum þeirra. Þetta
kemur til dæmisfram I þeim mun
sem kemur fram á afstööu fólks
innan og utan stofnana.
Staöa okkar allra hlýtur aö
speglast I viöbrögöum okkar. Viö
höldum öll uppi vörnum fyrir
okkar tilveru. Þannig hefur kven-
réttindahreyfingin sett heima-
húsmóöurina i vörn. Þetta á alveg
eins viö um gamla fólkiö.
r
GÍSLIJÓNSSON:
KONUR OG KOSNINGAR
Sagan um baráttu íslenskra
kvenna fyrir kosningarétti.
SMALAVÍSUR
Síðustu Ijóð ÞORSTEINS VALDI-
MARSSONAR sem lést í sumar.
Bókin eykur enn orðstír þessa
sérstæða og listræna skálds er
samræmdi ógleymanlega frum-
leik og hagleik í kvæðum sínum.
POUL VAD:
HIN LÍTILÞÆGU
Úlfur Hjörvar þýddi.
Skáldsaga eftir einn af snjöllustu
nútímahöfundum Dana. Hún lýsir
ungu en rótslitnu fólki í Kaup-
mannahöfn, sálarlífi þess, ein-
semd og örlögum.
GlSU JÖNSSON
memBsK**'"08"

LJÓÐ DAVÍÐS
STEFÁNSSONAR
FRÁ FAGRASKÓGI, úrval
Ólafur Briem menntaskólakennari
hefur búið til prentunar.
ÞÓRUNN
MAGNÚSDÓTTIR:
UNGVERJALAND
OG RÚMENÍA
Nýtt bindi í bókaflokknum Lönd og
lýði, en í honum eru nú komin út
21 rit.
Dr. VALDIMAR J.
EYLANDS:
ÍSLENSK KRISTNI
í VESTURHEIMI
Bók um trúarlíf og trúardeilur
Vestur-íslendinga með formála
eftir Sigurbjörn Einarsson biskup.
Dr. HALLGRÍMUR
HELGASON:
TÓNMENNTIR A—K
Fyrra bindi Tónmennta.
BÓKAÚTGÁFA MENNINGARSJÓÐS
OG ÞJÓÐVINAFÉLAGSINS
Skálholtsstig 7 - Reykjavík - Sími: 13652
EINAR LAXNESS:
ÍSLANDSSAGA L-Ö
Síðara bindi Islandssögunnar.
_________________________/