Vísir - 02.05.1978, Qupperneq 11

Vísir - 02.05.1978, Qupperneq 11
11 ewcvTf? - - VISIR Þriðjudagur 2. mai 1978 f! reikna út styrkleikahlutföllin milli flokkanna og taldist svo til. að yrði sameiningárpólitikinni fylgt ut i æsar. myndu þeir tapa fvlgi. þe. fara úr þeim 21% atkvæða sem þeir höfðu i siðustu þingkosningum niður i 18% en samtimis rykju sósialistar upp i 32%. Slik staða hefði gefið Mitterand frjálsar hendur. en kommunistum var það óbærileg tilhugsun að missa þannig beislið úr höndunum i vinstra sam- starfinu. i þeirri sex mánaða brigslyrðaorrahrið. sem fylgdi i kjöliar rift unar sam ninga viðr .eðnanna um stetnuskrána 23. september. beindu þeir þvi fyrst og fremst spjótum sinum að Mitterand. Mitterand.sem löngum hefurlýst þvi vfir að hann eigi sér enga and- stæðinga til vinstri við sig. átti óhægt um vik að verja sig. Úrslitin úr fvrri umferð nálguðust það að vera dauðadómur á stefnu hans. Kommúnistar með 20.6% atkvæða héldu svo til fylgi sinu. en sósialistar og vinstri-radikal- ar. þrátt fyrir að þeir bættu við sig fylgi, gátu engan veginn með 24,8aó atkvæða sett kommum stólinn fyrir dyrnar. Þarafleið- andi unnu þeir ekki traust þeirra miðflokkakjósenda. sem hikuðu milli þeirra og U.D.F.. en hrædd- ust hnifinn milli tannanna á kommunistum. Úrslit seinni um- ferðar voru ráðin. var hins vegar annað upp á teningnum hjá kommúnistum. Fyrir utan hina endalausu þrætu um endurnýjun ..sameiginlegu'' stefnuskrárinnar. ha,mraði Marchais á þvi. að hugsanlegum ráðherraembættum bæri að úthluta samkvæmt atkvæðatölu i fyrstu umferð i stað þess að taka mark af þingmannatölu. Þannig hefðu kommúnistar fengið tæpan helming þeirra. Séguy steytti hnefann fyrir hönd C.G.T. og sagðist litt reiðubúinn til að hjálpa krötum að ..reka krepp- una". Milli þessara kosninga höfðu kommúnistar haft tóm til að Sósialistar á krossgötum Sösialistar reyna nú að stappa i sig stálinu með þvi að visa til þess. að þeir séu orðnir stærsti flokkur h'rakklands að atkvæða- tölu 'Þetta er reyndar ósannan- leg staðhæfing. þar sem gaullist- ar. stærsti flokkurinn að þing- mannatölu. bauð ckki fram i öll- um kjördæmum. þannig að fullt atkvæðamagn hans kom ekki i ljós i. Michel Rocard, ein helsta málpipa sósialista. talaði um að þessar kosningar heföu verið eldvigsla flokksins. sem hefðu steypt hann i fast mót og mundu gera honum kleift að ganga sam- taka til leiks i næstu viðureign, (forsetakosningunum 1981) Þetta er lika vafasöm fullyrð- ing. þar sem flokknum hefur sjaldan verið hættara við að gliðna i sundur. Mitterand var það ljóst er hann ákvað að gegna áfram formennsku. þrátt fyrir að ýmsir flokksbræður hans ráð* legðu honum að draga sig i hlé með glæsibrag með?n timi væri til. Hvorki Rocard né Pierre Mauroy. sem oftast eru nefndir sem hugsaniegir arftakar hans, hafa til að bera það ..svampeðli'' og þá festu. sem þart til þess að lima saman hinar brostnu vonir upp á nýtt. geia glerbrotin á Ijoshauginum að flösku. eins og Jonni frá ilriflu sagði. Einungis Mitterand getur komið i veg íyrir að flokkurinn klofni i þrennt. Enn sem komið er leggur enginn til opinskátt. að sósialistar rifti vinstra samstarfinu og gangi á hönd Giscard. en hitt er vitað mál. að á hægra armi flokksins munu þeir þingmenn ófáir sem telja að úrslit kosninganna svni endanlega fram á að ekki sé hægt að starfa með kommúnistum. Vinstra ílokksbrotið. C.E.R.E.S.. segir hins vegar, að ekki hafi verið gengið nógu langt til móts við kommnnista i samningavið- ræðunum. Þvi sé áriðandi að taka þær upp á ný og hefja enn nánara samstarf við þá á grundvelli end- urnýjaðrar stefnuskrár. Kjarni flokksins miðlinumenn- irnir. sem fylgja Mitterand. Mauroy og Rocard. fer bil beggja milli ..kratabroddanna" og ..laumukommanna", Þeir lýsa þvi vfir, að ekki komi til mála að segja kommum upp. Reynslan sanni. að þegar sósialistar hafa gert bandalög til hægri hafi það haft i för með sér fylgishrun þeirra. en samtimis uppgang kommúnista. sem njóta þess að hafa einokun á ..hjartanu" vinstra megin. Engu að siður sé þörf á að endurskoða samstarfið við þá. Að þessu leyti sé orðið ur- elt að ganga ut frá sameiginlegri stefnuskra: (milli umferða kallaði Mauroy hana gapastokk). Sósialistum beri að sýna fram á séreinkenni sin sem flokks. taka sem oftast frumkvæðið af kommúnistum og efla áhrif sin á vinnustöðunum. þar sem knmmúnistar hafa enn mikla ýhrburði. Eimng flokksins krefst þess. að hann sieiki ekki sár sin um of. eins ogMitterand orðar það, i kjök far ósigursins. Mitterand er lunknari en Hannibal. En hann hefur beðið ósigur of oft til þess að hugsanlegt framboð hans i for- setakosningunum 1981 skapi hnéskjálfta. Að sœkja foríngja til annarra flokka Þróun Alþýðubandalagsins til hœgristefnu l»röstur Stetan flokksins. Fyrir duttlunga sög- unnar snerist fyrirmynd is- lenskra kommúnista móður- flokkurinn i Rússiá, ti! þjóðernis- stefnu og þar með var blaðinu snúið einnig á fslandi. Það kom fljótlega i ljósað þjóðernisstefnan átti mikinn hljómgrunn meðal fólks i borgarastétt einkum menntamanna. Eftir þvi sem árin liðu og þjóðernisstefnan fékk meira rúm i hugum islenskra ..sósialista" jókst menntamanna- fylgi flokks þeirra. Að sama skapi rýrnaði hljómgrunnur flokksins meðal verkafólks. Jafnframt hafa hagsmunamál verkalýðsins orðið aðvikja fvrir borgaralegum sjónarmiðum menntamannanna. Árekstrar hinnar borgaralegu ihaldsstefnu Alþýðubandalagsins viðhagsmunamál vinnandi fólks i landinu hafa sett æ rikari mörk á starfsemi flokksins undanfarin ár. Taka má nýleg dæmi af handahófi. Islenskir verkalýðs- sinnar hafa löngum barist fyrir útrýmingu heilsuspillandi hús- næðis. Þá baráttu hafa þeir upp á siðkastið háð við Alþýðubanda- lagið sem vill varðveita öll gömul hús. Jafnaðarmenn i verkalýðs- hreyfingunni og fylgjendur lág- launastefnu hafa um hrið barist fyrir endurskipulagningu hreyfingarinnar. og viljað leggja niður hin stéttskiptu starfs- greinafélög og taka upp nýja skipan. þarsem félög verði skipu- lögð eftir vinnustöðum og há- launa- og láglaunamenn þannig hafðir i sama félagi. Gegn þessu hefur Alþýðubandalagið barist og talið óhæfu að blanda þannig saman fólki af ólikri menntunar- gráðu og starfsgetu. A engu sviði hefur Alþýðu- bandalagið veriö islenskum verkalýð eins skeinuhætt og i at- vinnumálum. Verkalýðssinnar hafa um árabil gert sér grein fyr- ir þvi að efling atvinnuvega og aukin fjölbreytni i atvinnulifi er eitt mikilvægasta hagsmunamál alþýðufólksog skilyrði þess að at- vinna og afkoma verði stöðug og jöfn. 1 þvi skyni þarf m .a. að hag- nýta islenskar náttúruauðlindir, afla markaða erlendis, flytja tækniþekkingu inn i landið og út- vega fjármagn til uppbyggingar. Það er öllum kunnugt að Alþýðu- bandalagið hefur barist af alefli gegn þessari viðleitni. Allar til- raunir til að efla samskipti við nágrannaþjóðir hafa mætt hat- rammri andstöðu þjóðernissinn- anna i Alþýðubandalaginu. Sama máÚ gegnir um virkjun hingað til ónotaðra náttúruauðlinda. Það nefnist landeyðingarstefna á máli hinna rómantisku menntamanna. Alþýöubandalagið telur það hreinan óþarfa að freista fram- fara i' islensku atvinnulifi. Það telur tslendingum nógu gott að stunda störf feðranna hina þjóð- legu atvinnuvegi, sem það nefnir svo. Stéfna forréttindastétt- ar Grundvallarstefna Alþýðu- bandalagsinslýturað endurlifgun gamalla þjóðfélagshátta frá þeim tima er menn stunduðu fagrar listir, nutu náttúrufegurðar og bjuggu i útflúruðum húsum. Hún er i senn rómantisk og ihaldssöm. Það er augljóst að sú stefna tekur miðaf menntaðri yfirstétt en ekki verkalýðnum. Islenskur verka- maður sem stritar fyrir lifsviður- værisinu 80 stundir viku hverja, i kæfandi daun fiskimjölsverk- smiðju eða ærandi hávaða frysti- húss, hefur ekki tima til að njóta náttúrufegurðar og varla smekk fyrir fögrum listum. Þvi siður býr hann i útflúruðu húsi. Þessar lystisemdir eru forréttindi stéttar sem nú á Alþýðubandaiagið að baráttutæki. Þannig hafa sjónarmið kommúnistanna gömlu snúist i andstæður sinar i Alþýðubanda- laginu. Aðeins eitt stefnumið stendur eftir óbreytt. Kenningin gamla um að umbætur séu til bölvunar. Rökstuöningur fyrir kenningunni er að visu ekki lengur sá að umbætur fresti byltingunni. Nú helgast hún ein- faldlega af þvi sjónarmiði að framiarir séu óþarfar og setji fagurt mannlif i hættu. Innsigli Framsóknar Timamót i sögu stjórnmála- flokka ráðast oft af mannaskipt- um i forystuliöi. Þess gætti i stefnu flokks islenskra ..sósial- ista" er Brynjólfur Bjarnason hætti og Einar Olgeirsson. Nú hefur Magnús Kjartansson ákveðið að draga sig i hlé og nokkur önnur mannaskipti hafa orðið nýiega. Af einhverjum ástæðum voru ekki tiltækir innan Alþýðubandalagsins nægilega þjálfaðir menn til að skipa þau rúm sem losnuðu. Alþýðubanda- lagið varð þvi að leita nýrra for- ystumanna hjá öðrum flokkum. Svn vei vildi til aö Framsóknar- Hokku'dnn atti aflögu nokkra uppgjafa framagosa sem hann vildigjarnan losna við. Þaðan eru þeir komnir hinir nyju forystu- menn Alþýðubandalagsins. Ólafur Ragnar Grimsson. Baldur Óskarsson. Einar Karl Harald- sson. Þröstur Ólafsson og Stefán Jonsson. Fleiri eru á leiðinni. Þótt margt i sögu Alþýðu- bandalagsins sé tilviljanakennt er það að vandlega ýfirlögðu ráði sem þaðvelurser forystumenn úr Framsóknarflokknum. L'm langt skeið hefur Framsóknarflokkur- inn verið kunnur fyrir tregðu til að tileinka ser nútimaieg sjónar- mið og otta við framfarir. Yarð- veislustefnan er rik i eðli hans. Fyrst af öllu er það þo sérkenni Framsóknarflokksins aö hann einn allra flokka hefur aldrei gert tilraun til að eignast hljómgrunn meðal verkalýðsins i landinu og aldrei skipt ser af samtökum launafólks. Úr þessum jarðvegi taldi Alþýðubandalagið öruggast að velja sina framtiðar forystu- menn. Það val er staðfesting þess að umskipti stefnunnar eru full- komnuð og hin nýja stefna. ihaldsstefnan endanlega inn- sigluð.

x

Vísir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.