Vísir - 02.05.1978, Qupperneq 11

11
ewcvTf? - -
VISIR Þriðjudagur 2. mai 1978
f!
reikna út styrkleikahlutföllin
milli flokkanna og taldist svo til.
að yrði sameiningárpólitikinni
fylgt ut i æsar. myndu þeir tapa
fvlgi. þe. fara úr þeim 21%
atkvæða sem þeir höfðu i siðustu
þingkosningum niður i 18% en
samtimis rykju sósialistar upp i
32%. Slik staða hefði gefið
Mitterand frjálsar hendur. en
kommunistum var það óbærileg
tilhugsun að missa þannig beislið
úr höndunum i vinstra sam-
starfinu. i þeirri sex mánaða
brigslyrðaorrahrið. sem
fylgdi i kjöliar rift
unar sam ninga viðr .eðnanna
um stetnuskrána 23. september.
beindu þeir þvi fyrst og fremst
spjótum sinum að Mitterand.
Mitterand.sem löngum hefurlýst
þvi vfir að hann eigi sér enga and-
stæðinga til vinstri við sig. átti
óhægt um vik að verja sig.
Úrslitin úr fvrri umferð nálguðust
það að vera dauðadómur á stefnu
hans. Kommúnistar með 20.6%
atkvæða héldu svo til fylgi sinu.
en sósialistar og vinstri-radikal-
ar. þrátt fyrir að þeir bættu við
sig fylgi, gátu engan veginn með
24,8aó atkvæða sett kommum
stólinn fyrir dyrnar. Þarafleið-
andi unnu þeir ekki traust þeirra
miðflokkakjósenda. sem hikuðu
milli þeirra og U.D.F.. en hrædd-
ust hnifinn milli tannanna á
kommunistum. Úrslit seinni um-
ferðar voru ráðin.
var hins vegar annað upp á
teningnum hjá kommúnistum.
Fyrir utan hina endalausu þrætu
um endurnýjun ..sameiginlegu''
stefnuskrárinnar. ha,mraði
Marchais á þvi. að hugsanlegum
ráðherraembættum bæri að
úthluta samkvæmt atkvæðatölu i
fyrstu umferð i stað þess að taka
mark af þingmannatölu. Þannig
hefðu kommúnistar fengið tæpan
helming þeirra. Séguy steytti
hnefann fyrir hönd C.G.T. og
sagðist litt reiðubúinn til að
hjálpa krötum að ..reka krepp-
una".
Milli þessara kosninga höfðu
kommúnistar haft tóm til að
Sósialistar á krossgötum
Sösialistar reyna nú að stappa i
sig stálinu með þvi að visa til
þess. að þeir séu orðnir stærsti
flokkur h'rakklands að atkvæða-
tölu 'Þetta er reyndar ósannan-
leg staðhæfing. þar sem gaullist-
ar. stærsti flokkurinn að þing-
mannatölu. bauð ckki fram i öll-
um kjördæmum. þannig að fullt
atkvæðamagn hans kom ekki i
ljós i. Michel Rocard, ein helsta
málpipa sósialista. talaði um að
þessar kosningar heföu verið
eldvigsla flokksins. sem hefðu
steypt hann i fast mót og mundu
gera honum kleift að ganga sam-
taka til leiks i næstu viðureign,
(forsetakosningunum 1981)
Þetta er lika vafasöm fullyrð-
ing. þar sem flokknum hefur
sjaldan verið hættara við að
gliðna i sundur. Mitterand var
það ljóst er hann ákvað að gegna
áfram formennsku. þrátt fyrir að
ýmsir flokksbræður hans ráð*
legðu honum að draga sig i hlé
með glæsibrag með?n timi væri
til. Hvorki Rocard né Pierre
Mauroy. sem oftast eru nefndir
sem hugsaniegir arftakar hans,
hafa til að bera það ..svampeðli''
og þá festu. sem þart til þess að
lima saman hinar brostnu vonir
upp á nýtt. geia glerbrotin á
Ijoshauginum að flösku. eins og
Jonni frá ilriflu sagði. Einungis
Mitterand getur komið i veg íyrir
að flokkurinn klofni i þrennt. Enn
sem komið er leggur enginn til
opinskátt. að sósialistar rifti
vinstra samstarfinu og gangi á
hönd Giscard. en hitt er vitað
mál. að á hægra armi flokksins
munu þeir þingmenn ófáir sem
telja að úrslit kosninganna svni
endanlega fram á að ekki sé hægt
að starfa með kommúnistum.
Vinstra ílokksbrotið. C.E.R.E.S..
segir hins vegar, að ekki hafi
verið gengið nógu langt til móts
við kommnnista i samningavið-
ræðunum. Þvi sé áriðandi að taka
þær upp á ný og hefja enn nánara
samstarf við þá á grundvelli end-
urnýjaðrar stefnuskrár.
Kjarni flokksins miðlinumenn-
irnir. sem fylgja Mitterand.
Mauroy og Rocard. fer bil beggja
milli ..kratabroddanna" og
..laumukommanna", Þeir lýsa
þvi vfir, að ekki komi til mála að
segja kommum upp. Reynslan
sanni. að þegar sósialistar hafa
gert bandalög til hægri hafi það
haft i för með sér fylgishrun
þeirra. en samtimis uppgang
kommúnista. sem njóta þess að
hafa einokun á ..hjartanu"
vinstra megin. Engu að siður sé
þörf á að endurskoða samstarfið
við þá. Að þessu leyti sé orðið ur-
elt að ganga ut frá sameiginlegri
stefnuskra: (milli umferða
kallaði Mauroy hana gapastokk).
Sósialistum beri að sýna fram á
séreinkenni sin sem flokks. taka
sem oftast frumkvæðið af
kommúnistum og efla áhrif sin á
vinnustöðunum. þar sem
knmmúnistar hafa enn mikla
ýhrburði.
Eimng flokksins krefst þess. að
hann sieiki ekki sár sin um of.
eins ogMitterand orðar það, i kjök
far ósigursins. Mitterand er
lunknari en Hannibal. En hann
hefur beðið ósigur of oft til þess að
hugsanlegt framboð hans i for-
setakosningunum 1981 skapi
hnéskjálfta.
Að sœkja foríngja
til annarra flokka
Þróun Alþýðubandalagsins til hœgristefnu
l»röstur
Stetan
flokksins. Fyrir duttlunga sög-
unnar snerist fyrirmynd is-
lenskra kommúnista móður-
flokkurinn i Rússiá, ti! þjóðernis-
stefnu og þar með var blaðinu
snúið einnig á fslandi. Það kom
fljótlega i ljósað þjóðernisstefnan
átti mikinn hljómgrunn meðal
fólks i borgarastétt einkum
menntamanna. Eftir þvi sem árin
liðu og þjóðernisstefnan fékk
meira rúm i hugum islenskra
..sósialista" jókst menntamanna-
fylgi flokks þeirra. Að sama skapi
rýrnaði hljómgrunnur flokksins
meðal verkafólks. Jafnframt
hafa hagsmunamál verkalýðsins
orðið aðvikja fvrir borgaralegum
sjónarmiðum menntamannanna.
Árekstrar hinnar borgaralegu
ihaldsstefnu Alþýðubandalagsins
viðhagsmunamál vinnandi fólks i
landinu hafa sett æ rikari mörk á
starfsemi flokksins undanfarin
ár. Taka má nýleg dæmi af
handahófi. Islenskir verkalýðs-
sinnar hafa löngum barist fyrir
útrýmingu heilsuspillandi hús-
næðis. Þá baráttu hafa þeir upp á
siðkastið háð við Alþýðubanda-
lagið sem vill varðveita öll gömul
hús. Jafnaðarmenn i verkalýðs-
hreyfingunni og fylgjendur lág-
launastefnu hafa um hrið barist
fyrir endurskipulagningu
hreyfingarinnar. og viljað leggja
niður hin stéttskiptu starfs-
greinafélög og taka upp nýja
skipan. þarsem félög verði skipu-
lögð eftir vinnustöðum og há-
launa- og láglaunamenn þannig
hafðir i sama félagi. Gegn þessu
hefur Alþýðubandalagið barist og
talið óhæfu að blanda þannig
saman fólki af ólikri menntunar-
gráðu og starfsgetu.
A engu sviði hefur Alþýðu-
bandalagið veriö islenskum
verkalýð eins skeinuhætt og i at-
vinnumálum. Verkalýðssinnar
hafa um árabil gert sér grein fyr-
ir þvi að efling atvinnuvega og
aukin fjölbreytni i atvinnulifi er
eitt mikilvægasta hagsmunamál
alþýðufólksog skilyrði þess að at-
vinna og afkoma verði stöðug og
jöfn. 1 þvi skyni þarf m .a. að hag-
nýta islenskar náttúruauðlindir,
afla markaða erlendis, flytja
tækniþekkingu inn i landið og út-
vega fjármagn til uppbyggingar.
Það er öllum kunnugt að Alþýðu-
bandalagið hefur barist af alefli
gegn þessari viðleitni. Allar til-
raunir til að efla samskipti við
nágrannaþjóðir hafa mætt hat-
rammri andstöðu þjóðernissinn-
anna i Alþýðubandalaginu. Sama
máÚ gegnir um virkjun hingað til
ónotaðra náttúruauðlinda. Það
nefnist landeyðingarstefna á máli
hinna rómantisku menntamanna.
Alþýöubandalagið telur það
hreinan óþarfa að freista fram-
fara i' islensku atvinnulifi. Það
telur tslendingum nógu gott að
stunda störf feðranna hina þjóð-
legu atvinnuvegi, sem það nefnir
svo.
Stéfna forréttindastétt-
ar
Grundvallarstefna Alþýðu-
bandalagsinslýturað endurlifgun
gamalla þjóðfélagshátta frá þeim
tima er menn stunduðu fagrar
listir, nutu náttúrufegurðar og
bjuggu i útflúruðum húsum. Hún
er i senn rómantisk og ihaldssöm.
Það er augljóst að sú stefna tekur
miðaf menntaðri yfirstétt en ekki
verkalýðnum. Islenskur verka-
maður sem stritar fyrir lifsviður-
værisinu 80 stundir viku hverja, i
kæfandi daun fiskimjölsverk-
smiðju eða ærandi hávaða frysti-
húss, hefur ekki tima til að njóta
náttúrufegurðar og varla smekk
fyrir fögrum listum. Þvi siður býr
hann i útflúruðu húsi. Þessar
lystisemdir eru forréttindi stéttar
sem nú á Alþýðubandaiagið að
baráttutæki.
Þannig hafa sjónarmið
kommúnistanna gömlu snúist i
andstæður sinar i Alþýðubanda-
laginu. Aðeins eitt stefnumið
stendur eftir óbreytt. Kenningin
gamla um að umbætur séu til
bölvunar. Rökstuöningur fyrir
kenningunni er að visu ekki
lengur sá að umbætur fresti
byltingunni. Nú helgast hún ein-
faldlega af þvi sjónarmiði að
framiarir séu óþarfar og setji
fagurt mannlif i hættu.
Innsigli Framsóknar
Timamót i sögu stjórnmála-
flokka ráðast oft af mannaskipt-
um i forystuliöi. Þess gætti i
stefnu flokks islenskra ..sósial-
ista" er Brynjólfur Bjarnason
hætti og Einar Olgeirsson. Nú
hefur Magnús Kjartansson
ákveðið að draga sig i hlé og
nokkur önnur mannaskipti hafa
orðið nýiega. Af einhverjum
ástæðum voru ekki tiltækir innan
Alþýðubandalagsins nægilega
þjálfaðir menn til að skipa þau
rúm sem losnuðu. Alþýðubanda-
lagið varð þvi að leita nýrra for-
ystumanna hjá öðrum flokkum.
Svn vei vildi til aö Framsóknar-
Hokku'dnn atti aflögu nokkra
uppgjafa framagosa sem hann
vildigjarnan losna við. Þaðan eru
þeir komnir hinir nyju forystu-
menn Alþýðubandalagsins.
Ólafur Ragnar Grimsson. Baldur
Óskarsson. Einar Karl Harald-
sson. Þröstur Ólafsson og Stefán
Jonsson. Fleiri eru á leiðinni.
Þótt margt i sögu Alþýðu-
bandalagsins sé tilviljanakennt
er það að vandlega ýfirlögðu ráði
sem þaðvelurser forystumenn úr
Framsóknarflokknum. L'm langt
skeið hefur Framsóknarflokkur-
inn verið kunnur fyrir tregðu til
að tileinka ser nútimaieg sjónar-
mið og otta við framfarir. Yarð-
veislustefnan er rik i eðli hans.
Fyrst af öllu er það þo sérkenni
Framsóknarflokksins aö hann
einn allra flokka hefur aldrei gert
tilraun til að eignast hljómgrunn
meðal verkalýðsins i landinu og
aldrei skipt ser af samtökum
launafólks. Úr þessum jarðvegi
taldi Alþýðubandalagið öruggast
að velja sina framtiðar forystu-
menn. Það val er staðfesting þess
að umskipti stefnunnar eru full-
komnuð og hin nýja stefna.
ihaldsstefnan endanlega inn-
sigluð.