Vísir - 02.05.1978, Síða 16

Þriðjudagur 2. maí 1978
VlSIR
„Beinum
sókninni ó ó-
nýtta stofna"
Kannsóknarstofnun fiskiónaöarins hefur gert ýmsar tilraunir mefi afi vinna kolmunna til manneldis, og m.a. hefur hann veriö þurrkafiur.
„Þetta er einkaframtakið
eins og það gerist best'
— Vísir rœðir við Magnús Magnússon en hann hyggst
kaupa 40 þúsund lesta brœðsluskip fyrir 6,4 milljarða
..Kgerekki a<7 lara Iram a nema
afistofi. Kg \ iI eingiingu fá levfi lil
afikaupa þetla skip og reka þafi i
islenskri landhelgi". sagfti
Magniis Magnússon stjornarfor-
inafini i liafskip. i samtali vifi
Vísi. eu Magnús livggst kaupa 1(1
þiisiinil tonna bra-fisluskip liingafi
til lamls lil afi Ivlg ja eltir skipmn
\ ifi kolin iiiina \ eiftar.
Magnús sagfii að hann lielfii
verifi búinn afi útvega erlent lán
til kaupanna til tn til 12 ára, en
vegna þess afi hann uppfyllti ekki
skilyrfii um eigifi fjármagn sam-
kvæmt reglum langlánanefndar,
lékkst ekki leyfi til að taka lánið.
t>á heffii hann farið fram á að fá
skipifi kevpt meö kaup- og leigu-
sanmingi eins og Loftleiöir hafa
notfært sér við kaupá þotum sin-
utn. Skipifi mundi sigla undir is-
lenskum fána og vera með is-
lenska áhöfn. baö yrði skráð á ts-
landi en eigendur erlendir að
nafninu til.
Nú liggur fyrir Alþingi frum-
varp til breytinga á lögum frá
1922, sem kveöa á um að útlend-
ingutn sé ekki heimilt aö veiða
eða vinna fisk innan islenskrar
landhelgi. Fruntvarpiö er um þaö
aö veita ráðherra heimild til aö
leyfa slika starfsemi.
..Allir fiskistofnar landsins eru
nú fullnýttir", sagði Magnús, ,,og
hér er veriö að fara nýjar leiðir
bæði í fjármögnun og sölu. Ég er
ekkertað væla i riki og bæ um að-
stoö eða ábyrgö á lánum. Þetta er
algjörlega á mina eigin ábyrgð og
ég mun axla minar byröar einn.
Þetta er einkaframtakið eins og
það gerist best. Þetta kostar að
visu mikið og menn eru hræddir
við stórar upphæðir, en það má
ekki gleyma þvi að þessir pening-
ar skila sér aftur."
Skipiö kostar (»,4 millj-
arfta
Magnús sagði að hann hefði i
Ituga að kaupa um 5-6 ára gamalt
skip, en þau væri hægt að fá á
mörgum stöðum t.d. á Norður-
löndum og i .Japan Atkastageta
skipsins vrði um 2100 tonn af hrá-
elni á sólarhring' en það væri
sambærilegt við bræðslu Sildar-
verksmiðju rikisins á Siglufirði.
Kaupverð sliks skips væri um 25
milljónir dollara eða um 6,4 millj-
arða Lslenskra króna. Miðað við
að skiþífi bræddi um 210 þúsund
tonn al hráefni á ári, þar af 60
þúsund tonn af loðnu en hitt kol-
munni, yrði framleiðsluverðmæti
þess um 19 milljónir dollara eða
um :í,9 tnilljarðar i islenskum
krónum. ltér væri þó ekki miðað
við hámarksafköst. A þessu skipi
yrði ekki eingöngu kolmunna-
Itræðsla heldur einnig aöstaða til
lrystingar. Sagði Magnús að gert
væri ráð l'yrir að unt 50-60 manns
,ynnu i verksmiðjunni en um 20-30
i lrystingunni. i verksmiðjunni
yrði mjölið gufuþurrkað en við
það fengist miklu betri nýting úr
hráefninu og minni mengun en
viö eldþurrkun.
togarar
geta fylgt
20
skipinu
„Hugmyndin er að nýta togara-
flotann og l'æra hann úr þorskin-
um, sem nú þegar er ofveiddur,
yfir i einhverja arðbæra starf-
semi", sagði Magnús, ,,Kol-
munnastofninn er svo til eini
stofninn sem ekki erbúið að setja
veiðitakmarkanir á. Til þess að
það verði arðbært að veiða hann,
þurfa skipin að geta landað mjög
hratt en frá Dornbanka milli is-
lands og Urænlands þar sem kol-
munninn heldur sig er um 300-400
milna sigling fram og til baka.
Dað er þarna sem bræðsluskipið
kemur inn i dæmið. Togararnir
geta veitt allt að 200 tonn af kol-
munna á sólarhring, landað strax
og byrjað veiðar á ný. Þanmg
losna þieir við 3ja daga siglingu
meðaflann i land og til baka mið-
in". Sagði Magnús að ráðgert
væri að um 20 togarar gætu fylgt
skipinu og yrði fullkomin þjón-
usta fyrir þá um borð i þvi.
Tekur ekki vinnu frá
lolki i landi
Þá sagði Magnús að það væri
ekki verið að taka vinnu frá
verkaíólki i landi eða hráefni frá
verksmiðjum þar. Hér væri verið
að nýta nýjan stofn sem yki út-
flutningsverðmæti okkar stór-
lega. Hins vegar gæfi þessi hug-
mynd möguieika á þvi að auka
vinnu i landi. t fyrsta lagi þegar
togararnir kæmu i land eftir út-
haldið eða inni á milli gætu þeir
komið með fullfermi af kol
rnunna. í öðru lagi er hægt að
flokka kolmunnann i versmiðju-
skipinu og setja stærsta flokkinn i
kæli i gámum og fá sérstakt flutn-
ingaskip til að flytja hann i land
til vinnslu. Nú væri búið að smiða
flökunarvélar sem gætu flakað
stóran kolmunna. Fyrir þetta
hráefni væri nægur rnarkaður i
Japan.
Magnús sagði að aðrar þjóðir
hefðu hug á kolmunnaveiðum á
Dornbanka. þvi að þar væri kol-
munninn feitastur. Við tslending-
ar het'ðum bestu aðstöðuna, þvi
aö mest af honum væri innan is-
lenskrar landhelgi þegar hann
væri best i'allinn til vinnslu. Sagði
Magnús að ráðgert væri að skipið
léldi sig á vesturmiðum frá júli
l'ram i janúar og væri búist við þvi
ið þaö tæki þar á móti um 110
þúsund tonnum. Siðan væri
ætlunin að færa sig austar og taka
á móti loðnu og kolmunna við
Færeyjar.
Tregir á nýjungar
Um aðdraganda þessa máls
sagði Magnús að i fyrra hefði
Norglobal ekki komið til landsins
og margir hefðu verið óánægðir
með það. Hafskip hefði þá hug-
leitt að kaupa Norglobal en hann
er 26 þús tonn og i framhaldi af
því, þegar farið var að athuga
þessi mál, kom i ljósað Norglobal
hefði veriðofdýr miðað við aldur,
en hins vegar hefði verið auðvelt
að f'á 40 þúsund lesta bræðslu- eða
verksmiðjuskip fyrir viðráðan-
legt verð.
„Ég vil taka það fram að hér er
verið að reyna algjörlega nýja
hluti”, sagði Magnús. „Á si'num
tima, þegar fyrst voru gerðar til-
raunir með loðnuveiðar, höfðu fá-
ir trú á þeim, þvi' að allir hugsuðu
um sildina. Nú, sildveiðarnar
brugðust eins og menn vita og
skipin sneru sér að loðnuveiðum.
Það hafa þegar verið settar tak-
markanir á loðnuveiðarnar og
mál til komið að leita fyrir sér
annars staðar".
— KS

— segir Jakob
Jakobsson
fiskifrœðingur
,,l>að segir sig sjálft að það
verftur afi reyna að beina
sókninni i þá stofna sem þegar
eru ekki nýttir og það er fyrir-
sjáanlegt að kolmunnaveiftar
munu aukast á næstu árum”,
sagfii Jakob Jakobsson fiski-
fræðingur i samtali vift Visi, er
hann var inntur eftir horfuin i
kolmunnaveiftum.
Sagfti Jakob aft kolmunna-
veiftin væri mjög litil eins og
er, en nú væri griftarlegur
áliugi fyrir þessum veiftum i
Vestur-Evrópu. Sagftist hann
vita til þess að um 25 ieiftangr-
ar frá ýmsum þjóöum væru að
leggja af stafi til aft rannsaka
kolmunnann. I>aft væri mjög
áriftandi aft hlutafteigandi
þjóftir, sein hefftu hagsmuna
afi ga-ta i þessu sambandi,
yrðu afi koma sér saman um
þaft, hvernig aúti aft nýta
stofninn, þvi að annars væri
lia-tta á að allt færi i vitleysu.
Kolmunninn flakkafti um
efnahagslögsögu Kfnahags-
bandaiagsrikjanna, Noregs,
Færeyja og islands.
Jakob sagfii aft þaft fau'u
ymsar sögur um stærft kol-
munnastofnsins, allt frá 7
inilljónum tonna upp i 15
milljónir. Yfirleitt va;ri talifi
aö afraksturinn af þessum,
stofni gæti verift meiri en
milljón tonn á ári. Sagfti Jakoh
að fyrir austan væri um 20-49
milur á kolmunnainiftin og
hel'ðu skip verift þar á til-
raunaveiftum i júlimánuði i
fyrra, en á hinn bóginn hefftu
þau verift komin á miftin fyrir
vestan vifi Dornhanka i
september. bangaft væri um
150-200 milur frá Faxaflóa-
svæftinu. Jakob sag'fii aö
óneilantega gæfi verksmiðju-
skip ýmsa möguleika, en hann
vildi ekki blanda sér i umræft-
ur um þau mál. — KS
Jakob Jakobsson: Nauftsyn á
samkomulagi milli hlutafteig-
andi þjófta um kolmunna-
veiftar
Þessi mynd sýnir svipaft skip þvl sem Magnús vill kaupa þaft er tæpar
á sólarhring
40 þúsund lestir aft stærft og getur brætt rúmlega 2000 tonn af kolmunna