Tíminn - 12.09.1969, Blaðsíða 7

F-VSTUDAGUH 12. septcmber 1969
TIMINN
7
Jón HL Þorbergssons
inn gæti þjóðin flmtt inn landbún
aða'rfönig þau, sem hún þarf lii
dagLegra nota. Með öðrum orð
um, væri hér í landi enginn land
bcttaður, þá værj hér e^gin þjó*
LandbúnaSurinn er sJcemimtiieg
asti ativinnuvegur landsins. Bænda
h.jón, sem eiga ábúð sina, eru
teonungur og drottning í r£ki
sínu. Landbúnaðudnn er þjóðfeg-.
fræðigrein og elur þjóðiiegt fólk.
Landbúnaðurinn veitir holl störf,
landbún>aðturinn útheimitir marg-
breytileg sförf, seim þarfnaet miik-
ill'ar ujmhugsunar og þróan góða
sfcynsemi bjá fólfci, sem hann
stundar. Landbúnaðurinn hefur
bezt sfcilyrði ailira atvinnuiv&ga
landisins til góðs þrosfca börnum
og unglinguim, þar sem snertingin
er bezt við lífið sjálift og sköpun
Fyrir fáuim döguim kom í frétt-
Utn Rífcisútvairpsins frásögn af rit-
gerð, sem nýlega hafði birzt í
dönsku búnað'arblaði, eftiir búfræð
img, þess efnis að ölil jarðynkja í
Dammörku væri að færast í öng
þ'veiti vegna s'korts á lífrænum
efnuim í gróðu'rmioiidinni. Þar af
leiddi, að i uppskeruna vantaði
m.eira og minna af naiuðisynlegum
næringarefnum, bæðj fyrir menn
og sfc'epnuir. Þetta kvað hann or-
saka ýmsia vaxandi tovil'ia í búfé,
er S'Vo. færðust yfir á föllkið. TaRdi
ha.nn að notfcun tilbúins áburðar
væri otðin alilit of mifcill, án tillits
til hins. Úr þessu yrði að bæta, ef
mienn og skepnur gætiu í fi’amitíð-
inni lifað heilbrigðu lífi. Tatdi
höíundur að úr þessu mætti bæta
með mijöili úr sjófang og mó, sem
er juiitaleifar með lífrænum efn-
uim. Því' miá bæta við hér, að Dan-
ir haignýta ailRan búpeninjgsáburð
út í yztu æsar og hafa safnþrær
fyi-ir heimilin og þekltoi.ng og rann
söton gróðurmoldarmnar er þar á
háu stigi.
Það er enginn vafi á því, að nið
sania gerist hér í landi. Túnin
eða gróðurmiold þeirra vantar líf
ræn áburðarefmi og er það vafa-
laust ein orsök túnfcalsins, sem sv’o
mijöig færist í aulkana. En sá er
hér munur á og i Danmörku, að
bændiur hér hagnýta etofci búpen-
ingsáburðinn t il þeirrar hlítar,
sem vera þarf og vantar þar: mijög
miitoið á. Um sikaðræði þess fynr
uppsltoeruna, jarðveginn og efna-
hag bænda mætti fana mörguin
orðum.
Hinn 2. ototóber í fyrra birtist
í Tímanum allítarleg grein eftir
mig unn áburðarmálið, sem ég get
efciki endurtefcið hér. En hún fjall-
aði utm vöntum á Mfrænum efnum
í' gróðurmold túnanna, vannotx-
un búfjáráburðar, of miikia og
handa'hófsitoennda notkun tillbúins
áburðar o.s.frv.
Tii þess að veita enn meiri at-
hygli þessu stórmáli, birti ég hér
erindi, sem ég sendj Búmaðarþingi
í fyrra, 1968. Er það á þessa leið:
„Búnaðarþingið 1968 felur
stjórn Búnaðarféiaigis ísiandis að
anmast mm eftirfiar'andi:
1. Að búnaðarsam'böndin, hivert
á sínu svæði, láti safna skýrsl.um
uim notitoun og geymslu búfjár-
áburðar.
2. Að því lotoniu, gera áætlun
um, hvers virði sá búfjáráburður
er, sem áifega fer til ónýtis, vegna
vanhirðu hans og birta opinber-
liega þær niðurstöður.
3. Að gerðar séu ræfcilegar sam
anburðartilraunir með búfjár-
ábuirð og tilbúinn áburð, með til-
liti tii gæða uppstoerunnar og við
halcLs jarðvegsins.
4. Að bænduim landsms séu
veittar mibliu meiri upplýsingar
og leiðbeiningar í áburðarmáliau.
Greinargerð:
Árleg áburðark'aup bænda er
orðiiui þeim þungur útgjaldalið-
ur, á sama tíma og þeir láta stór-
mifcið af sinum dýrmæta búfjár
áburði fara til ónýtis. Með fullrj
notfcun, búfjáráburðar gætu þeir
sparað sér stórpeninga. Bændur
vantar miitol'U meiri þefckingu gaen
vart áburðartegunduim og vinnslu
jarðvegsins og gæða uppsifciérúnn
ar, fyrir þá sö<k ka.upa þeir og
nofca miitolu meiri tilbúinn áburð
en vit er í.
Það er aillt of mikil þögn í
þessu máli og verður l'eiðbeining-
arstarfsemi Búnaðanféilaigis íslands
að láta mifclu m.eira til sín tafca.“
Strax og ég fór að nota tilbú-
imn ábarð, tófc ég' eftir því, að
taða, sprottin af honu'ni, þurfti
minni þurrfc en sú af búfjár-
áburði og var léfctara fóður. Of
miikil notfcun tilbúing áburðar er
á margan háfct hættuilieg og sfcað-
leg, svo sem að fra.niian greinir.
Tún, sem ár eftir ár fá tóman
tiltoúinn ál'urð. gefa mjög lélega
töðu.
Nýtt sauðfjárkyn.
Með uppgræðslu úthaga og
áfiria.mlhaldiandi ræfctun lands, er
sýnilegt, að sauðfé gefcur fjölgað
hér á iandu stórfcostliega, Aðalaf-
ua-ðir þesis eru sláturdilfcar. Varð-
ar því mifciiu. að þeir séu sem
ýáehMr.''Ö^il^t-'rað ’til þess/éi- að
fcoma- hér upp öðru f.járkyni, sam
hliða heimafénu. Þetta er hægit
bæði á fljóttle.gan og ódýran hátt.
Það á, með fceiknisku móti, að
mynda hér nýtt sa.uð'fj árkyn með
hreinræktuðuim fyrsta liðs kyn-
blendinga milii e nskra Border
Leicest.ee hrúta og íslenzku
ánna. — .Það hlýtur að vera hættu
laus-f 'végna sjúfcdóma, að flytja
ihn sæði úr Border Leicestér hrút
uim. — Þétta rtýja kyn niu'adi
hafa þá arfgengu kiosti,- áð vgjijða
mun stærra, mun bráðþroskaðra
og ui'larbetra til iðnaðar helfjiúi;
en heiimaféð. Hrúta af þessu kyni
á sivo að nota ti'l fram.le'iðslu ■ slát-
urdáiika. Myndu þeir vérðá' þyngri.
enyndu flokikast befcur sem sölu-
vara. S'kroltókarnir af þeim jafn-
vaxnari, með mitolu meiri mala
h'luta en nú ger.ist — og dilfcana
vanfcar nú tilfimnaniieiga. — Þá
yrði fitan í kjötinu af þeim minna
aðsfcilin. Þeir myndiu taka m'ifclu
flijótari framföruim á ræktuðu
landi fyrir siátrun. Tala þessa
fjár yrði lítill' hluti af alri fjár
tötu í landiinu. Mangir bændiur
þyrffcu etoki að eiga aí' því nema
einn hrút. En fjárbú af því, til
sölu hrúta, yrðu að veria víðis veg-
ar um land, undir eftirliti Bún-
aðarféiags ísl'ands.
Ég fu'llyrði, að á þen.nan hátt
gætu bændur grætt árlega mllljóm
ir án aukins tilfcostnaðar. Að sjálf
sögðu m.undu bændur nofca ís-
lenzfca hrúta handa beztu ánuim til
þess að bæfca og viðhalda sem
bezt innlenda sauðfjárs'tofninom.
Það gerðum við, sem notuðum
Border Leicester hrúta, til að fá
væniii' í;slátúrlömb." Ærnaf 1 með
kynblendingsiömbin höfðu sama
viðurgerning óg h'iiiar tfernlu', og
dilikar þá aldrei látmir á ræktað
land fyrir slátrun. Þó gáfu kyn-
blendingsdiLkárnir 2—5 tog. þyngri
skroitoka, eftir landgæðuim. Hall-
gríimiur heifcinn Þorbergsison gerði
tilrauin með þetfca, er hann háfði
Border Leicester féð, og komst að
líikri niðurstöðu og bent er á hér
að framan. Hann undraðist, hvað
kynbiendingsærnar vmru stálþrifn
•ar: og mifclar mjóllkurær. Ég sá hjá
honuim þefcta fyrsta liðs toynblénd-
ingsfé. Það bar aðaleinkenni Bord
er. Leicester fjárins og slagaði
háfct upp í það að stærð, kolRótt
og drifih'vífct.
Það, sem ég segi hér unn þefcta
njái,. mælj ég efcki af handahófi.
rætot, er m'a.rgs konar blöndun
kynja viðhöfð til að aufca afurð-
ir búfjárins og kynf'esta hjá því
mieiri kosti. Ég var um 2 ár. í
Bretiliandi og kyrintist þá þessuim
máluim á marga lund, en fer þó
etoki út í freikari skýrinigar á þeim
að þessu sinni. En þetta á að ger
ast hér og er mitoiu roerkilegra
miáil en hoidanautamáilið. Holda-
naut er efcfci hægt að hafa, nema
í sumum sveitum liaindsins, þar
sem snjólétt er. — En sauðfé og
sláturfjárblöndiu.n þá, sem hér er
bent á, má hafa i öllum sveitum
landsins.
Að lokum leyfi ég mér að
sitoora á al'l.a þá, sem hér eiga
hlut að máli, að taka þe-tta stór-
mál tiil athu.gunar og framtovæimda.
í því’ felast miklir hagsmuna-
miö.@uiLeiikar fyrir landbúnaðinn.
Land'búniaðurinn er undirstö&u
aitvinnuivegur þjóðarinnar. Segja
má, að bann brauðfæði þjóðina.
Ætti. sjáyarútveguiri.-n að gegna
þyí hlufcverki. yrðj þar litið eftir
af erlendum gjaldeýri. Landbún-
aður hefur mikil vaxtarsfcilyrði í
þessu strjáltoýla landi, með hina
mikilu ónotuðu mold. Vörumiag.n
árlegrar framil'eið&lu til landsins
sLagar hátt upp í það, se«n næst
úr sjónum. Moidin og undramátt-
ur gróandans er dýrnvætasti höf-
uðs'tólH þjóðarinnar. Engan veg
arveiik Drottins. Landbúnaðurinn
bindur sitt fóllk við nauffsynleg
störf. Það gefur lífinu tijigang og
eyikur mannigiidi. Landbúnaður-
inn er í eðli sínu Iíka úbflutu-
ingsaitvin.nuivegur. Hann fram.leið
ir margt, sem aðnar þjóðdr þarfn
ast. Hann getuir lagt mamgt til við
úitfluitning iðnaðarvöru. Hann þarí
að vanda vöru sína, minnfca fram-
leiðsLuikostnaðinn og aufca útflutn
inginn, án allra fjáruppbóla úr rik
issjóði. Þetta h'lýbur hann að geta
O'g þessia þarf liann nauðteynlega
með ti’l að a.ufca veltufé sitt. Land
bún.a'ðurinn þarf að losna sem
m.est við kau.p á erlendri fóður-
vöru. Það á hann að geta. Land-
búnaðuriivn mun afla meiri fanga
með æsfcii'egri tilkostnaði og me'ð
meiri hagnýtingu iimlendra efn-a.
Hann mun franivegis og ek'ki síð-
ur er tímar líða, skápa öndive.gi
aitvinnuivega þjóðairinnar.
! Hemlaviíjgerfiir j
Rennum bremsuskálar —
slipum bremsudælur.
Umum S oremsuborða og
aðrar almennar viðgerðir.
i hemlastilling h.f
Súðavogj 14 SlmJ 30135.
bæði a skrafck og gæru: Þeir Meðai- þjóða. sem sfcunda búfjar-
Jjji
HÚSAÞJÓNUSTAN SF.
o
o
o
o
o
MÁININGARVINNA
ÚTI - INNI
Hreingerningor. loglœrum ým-
islegt- 5.S gólfdúko, flisolögn,
mósoik, brotnor rúður o. fl.
Þéttum steinsteypt þök.
Bindandi till?oð ef óskoð er
SlMAR: 40258-83327
VEUUM ÍSLENZKT <M> ÍSLENZKAN IÐNAÐ
PLASTSVAMPUR
Rúmdýnur allar stærðir með eÞa ár áklæðis.
Púðar og sessur sniðnar efttr oskurn
Komið með snið eða fyrírmyndn — Okkur er
ánægia að framkvæma oskn vðai
Sendum einmg eegn oóstkrötu
Pétur Snæland hf.
Vesturgotu 71
Sim, 24060.
WOIfí
HVI2KF
U 103
VW Sendiferóabifreió-VW b manna-VW svefnvagn
VW 9 manna - Landrover 7 mar.na
U LrilTuw
J tZuaj tf&A
A K VELJUM
wl punlal
VELJUM ÍSLENZKT
ÍSLENZKAN IDNAÐ
OFNA