Tíminn - 12.09.1969, Blaðsíða 8

Tíminn - 12.09.1969, Blaðsíða 8
8 TIMINN FÖSTUDAGUR 12. september 1969 Ottar Brox: Norðurvík iniál'sgreir. sem er mjög algeng Norður-Moregur IV á móti Suðurvík Síðas ræddum við um það t sem steapar andistæðoir! milli | miðstöðvar o.g upplands í Norð j ui-Noregi. Þegar miðstöð hef- 1 ur kosið sér að vaxa eins og j snýkjuaýr á svæðinu í krimg, t það er að segja á sömu náttúru I Síeftuim eða mörtkuðuim eða | hvorutveggj,a og fólk í strjél ! býlinu er háð, er erfitt að fá |k miðstöð og uppilaud til að stands saman um hagtsmuna- mél sín til að myndia gagnvart ríkisvatdiniu. Nú stouiluim vér 'íta aðeins nánar á þær krinig umstæður. sem skapa andstæð ur miKi byggðarlaga af nokte- uhti veginn s’ömu stærð. Allir sem fylgjast dtálíitið mieð byiggðarmáluim í Norður- Noresi vita hvers kortar ástríð ur sjóða upp úr þegar ákveða sikai hvort eigi að velja skói- an'"m st.að í Norðn-víik j Suðurvík. eða hivort á að leggja í veginn yfir skarðið eða f.vrir ; höfðann Fótte sem skilur ekk- ‘ ert i þvd í hvers komar stöðu \ bygigðarfól'kið er. finnst þetta J rifrildi gj'arna vera kátlegur j ós'iður. ?ða það er gefið í skyn ! að bygigðafóilte haldi lífi i amd stæðum til dægrastyttingar. af j bví að það vauti bíó o.s.frv. ! Em ef menn kæra si.g um að J kymna sér slík d'eilumál ræfci- S laga, finna menn flj’ótt út að J hér e: um að ræða baráttu I sem byiggðarlög heyj,a til að vernda tilveru sína og þegar ! bessi barátta beinist giegn ná- | girönmutn, þá er það fyrst og i íremst að kenna hinmi opin- beru uppbyigginigarstefmu. Ég ætta að byiggja hér á í ölluim umr'æðum og greinar gerðum um strjiálbýlið í Nor- egi: „Vér gietum að sjóilfsögðu ektki byggt upp alla þá staði, þar sem fólk er búsett nú. Vér verðum að welja og veðja á þá staði þar sem slkilyrðin eru bezt.“ Það er augljóst, að þessi málsgxein þýðir það að dæma á suim byg'gðarlög úr leik, þau eiga ekikd að fá tæikifærí til vaxtar og viðgangs, og mumu sem sagt læmast af fólltei smóm sam'an. Um leið vitum vér að efnahagsleg staða heimila á ..lífvæmiegium" og „dauða- dæmidium‘' stað er eklki veru- tega fráibruigðdm og að á báð- urn stöðum hafa m>enn hags- miuni af að varðveita þessa stöðu. Það hlýtur að vera Vstseða til að ætlia að fóllfc hvar sem er hafi jafn góðar ástæð- ur til að ber’jias* á mótj því að einmitt h'eimiabyggð þess skuli dœrnd úr leik sem manmia byggð Þar sem mádsgreinin að fram an ber með sér að það á að festa fé í suimim bygigðum. en aðrar á námast að svelta svo þær evðist, eftir bví hvort þing oig stjórn eða helzt aðrar st.iórtnarstofnamir telja þær „lff vænlegar" eða ekiki. er boðið •ipp á humdaat upp á líf oa dauða uim það hverjir eiga að komast á iistann yfir þá sem er ætll'að lemgra líf, því að hvað er mælikvarði á það hvað staður er lífvænilieguir? Að vissu marki er það að vísu náttúrulieg skilyrði sem tekdn eru tdil greima, en það er ljóst að fólksfjöldi, atvinnulíf, og opinber fjárfesting, sem þegar hefur verið gerð, eru þung rök á mietaskálunuim þegar dómur fellur. Þetita þýðir í raum og veru að örlög svo til hivaða byiggðarlagis sem er eru óráðin. Eim'kum er auigljóst að ef mönnum telkst að festa fé í vamanJieguiin opimiberum bygg- imgum og framikvæmdum er það nokikur trygging gegm því að hafna á lista yfir llátna. í þessu Ijósi ber oss að skilja hina hörðu baráittu Imneyrar gegn Úteyri um _stað fyrir EUi heimilið. Ef Úteyri vinmur. aukast líikurnar fyrix að Imn- eyri tapi baráttunmi um sjúkra stofuma Mtea, og héraðssteólanm. Það er Ijóst að þetta hefur í för með sér margs konar „mishieppnaða fjárfestingu", ef vér horfum á lieitednn frá sjún- arhormi sérfræðimgs; steólinm kamn til d'æmis að verða settur á stað þar sem eikiki er ger- legt að koma upp atvinnu- rékstri sem dreigur til ‘ s.ín umgar fijöl'skyldur. En það hafði orðið stjiómarbylting í hreppsnefndinnd sem leiddi tid „vitlauss" staðaTVails fyrir skói ann, og sú stjórmarbyltimg var einmitt gerð til að breyta spámni um framtíð byggðarlags imis. Það verða ektei skilyrð) til þess að ákiveða siíkt staðaf val á .;s'kynsam'legan“ hátt fyrr en framtíð hyggðarlagsims verð ur tryggð án slíkra stjómar- byltiniga (t.d. með því að breyta stefnunni í sjévarútvegs ag iðinað'armáilum). En í stað þesc að vdmna að slílkum upp'byggilegum breyt- ingum, sem geta tryggt fram- tíð hins strjállbýla hluta Noregs alls, og S'afma þamntg saman og beina í eina átt öltam stjóm má'laáhirifum strjálbýlisins, eyða menm í strjélbýlinu kröft unum í imnbyrðis baráittu um opmbera fjórfestiingu. Margir beztu tadsmenn strjiálbýlisins í Noregi rötestyðja mjöig vel börfima fyrir bryggju eða vegi eimimitt í þeirra eigin byggðar ’agi, em em Mlir af fyrirlitn imigu á fóilik í næstu bygigð og hiiakkar í þeim yfir óf’önum þess, sem er þó í svo til alveg sömu stöðu otg gæti staðið sam an að því að fó hreytt stefm- unmi í miálum strjálbýlisims, en keppir eims og er um naumar fjlárveitinigar til vega, hafna o.s.fnv. — Á þennam hátt verð ur leikurimn auðveldur þeim, sem skipuleggja vaxtarmið- stöðvair, og öðmm andstæðimg um byggðafióKks, þar er nohuð sú aðferð að deila og drottna, vitaodd vits eða óviljamdi. Að minni hyggju getum vér því aðeins unnið að raunvem legri og steipuiagðrd þróun í hinum strjóta byggðum Noregs ef vér tökum svo íh'aldssamt (sumir munu líkliega segja afturhaldiss.amtV mið að reyna að haida upþí' allri þeirri byggð sem nú er. Eins oig um- ræður um þe^si. mál em nú þykir þetta svo öfgafu'l skoð- un að ég verð trúlega tæplega teteinn alivarlega. En það er einuogds á þanm hátt að tekizt getur samvinna í fuilum ti'ún- aði miili steipulegigjienda og þess fóilfcs sem skipuleiggja á fyrir. Eims og ég mun víiqa nánar að í næstu grein, þarf ektei slikit mið að þýða að gera eigi bryggjur fyrir 6 miiljónir (60 mdMjónir ísl.) á stöðum þar sem búa 60 mamns með saman- laigt 6 trillur. Menn þuir'fa lítea að gera sér ijóst að afskeiklkt uistu stað'irnir em þegar auð- ir. Fjölskyldur sem bjuggu ein ar á hólmum og neisjum hafa flutt saman á heldur stærri eyjiar eða í fiskiveir þar sem það rekur að miestu sömu starf semi og áður (Hesttfysund, Tromvik). Þau bygigðariög seim nú standa tæpt hafa mjög oft bæði s'kóla, verziun og skipa- brygtgju, og þau em iðuiega tengd öðram byggðum með vetrarfærum vegi, þannig að á ölta því svœði sem tenigt er saman búa hundiruð eða þús- undir manna. En í hinum „vin sælu“ umræðum um efnahags iega uppbygginigu, einkum fyr ir sunnan, er litið á strjálbýlis miállið eins og það sé spurning um það hvort landið hafi efni á því að fórna miiijónum (tug mii'ljlónum) til að útvega fá- einum fjölskylduim veg og höfn, fjölskyldum sem í þoktea bót hafa mieð höndum atvinnu retestur sem þarf að greiða með. Það væri mdteili ávinning ur ef þessar umiæður gætu farið fram á upplýstar; hátt. Bjöm Stefánsson þýddi. L o HÓ ER AD FINNA Á HDTEL DORfi, ÞÓRSKAFFI, SIGTÓNI OG GLAUMBÆ „Þú mátt alls ekki skrifa í blaðið að ég sé trúlofaður“. — Ég kann miklu betur við mig hérna en í Lundúnum, sagði tvítugur kínverskur mat- svemn Hou Kwai Kow, er við sátum yfir réttum, sem hann hafð tilreitt í veitingahúsinu I-Iábæ fyrr skömmu. Þessa rétti segir hann þó ekki vera ekta kínverska rétti heldur þá sömu og em á borðuin í kín- verskum veitingahúsum á vest- urlöndum. Slíkur matur fellur Evrópubúum betur í geð en raunveruleg kínverste fæða. —Fólkið hérna líkist írum, það er svo vingjarnlegt og hrokalaust. Mér féll vel í ír- Landi og sömu sögu er að segja hér. En írar eru skelfilega fá- tækir og kaup er lágt þar, IIou Kwai Kow svo sennilega fer ég ektei þang að aftur., Samstarfsmenn og vinir Hou Kwai Kow hér á landi kalia hann bara Hou (Hó> en sjálfur kýs hann heizt nafnið Wiston Hou, en það nafn ber hann á Vesturlöndum. Hou kom hingað í lok maí og fór að vinna sem matreiðsliumaður í Hábæ. Hann er fæddur í Shanghai í Kína en flutti bam að aidri til Hong Kong með foreidrum sínum. Þar starfaði faðir hans sem byggingarverktaki, og hann vildi að Hou fetaði í sín fót- spor. Hou hefur unnið við bygg ingar' en feilur miklu betur að vinna á veitingahúsum og gistihúsum. Hann fór frá Hong Kong fyrir þremur árum og hefur síðan verið þjónn, mat- reiðslumaður og gegnt fleiri áþekbum störfum viðsvegar í Evrópu. Meðal annars vann hann í spilavíti í Glasgow í Skotlandi, sem mikið er sótt af auðmönnum. Hou segist hafa gengið vel að eignast vini hér á landi. — Ég fer á Hótel Borg á laugardögum og á miðvikudags kvöldum í Þórskaffi, og stund um í Sigtún, Glaumbæ og aðra skemmtistaði. Hann kveðst hafa farið eiiui í fyrsta sinn og fljót lega eignazt marga góða kunn ingja. — Það er of dýrt fyrir mig að bjéða stúlkum út. Það er ekki heidur neitt betra, því. á skemmtistöðunum er hægt að yelja úr stúlkum. — íslendinigar drekka óhugn anlega mikið, segir hann, er við ræðum um skemmtistaði, mér virðist 80% fólksins neyta áfengis. Og þið virðist hafa | meiri ánægju af að drekka. en að borða góðan mat. Sjálfur læt ur Hou sér nægja gosdrykki þegar hann fer út og skemmtir sér konunglega engu að siður.! Hou hefur lítið séð af land-! inu annað en Reykjavík. Hann i hefur aðeins einu sin»i farið út! fyrir bæinn. Hann hefur at- vinnuleyfi hér til eins árs, en j segist vel geta hugsað sér að J vera hér lengur fáist það fram lengt. Hou er einii Kínverjinn hér nú en næstu daga er von á öðrum ungum landa hans sem einnig ætlar að vinna í Hábæ, og hlakkar Hou til komu hans. i Á næsta ári kemur vinstúlka hans kannski hingað líka frá j Hong Kong. Og þegar ég spyr! hvort hann sé trúlofaður, svar, ar hann neitandi. „Þú mátt alls i ekki skrifa í blaðið að sé sé trúlofaður, þá vilja íslenzku stúlkurnar kannski ekkert með mig hafa“, og brosir sínu glað lega brosi. s.J. Á laugardagnn kemur sýnir sjónvarpið „Hotel diu nord“ eft ir Marcel Carné, myndin var •gerð árið 1938 eins og „Ouai les brumies". Hamdritið byggt á skáldsögiu Bugéne Dabit er eftir Henri Jeanson og Jean Aurenche, kvilkmyndari: Ar- mand Thirard, tónlist: Maurice Jaubert. Carné stóð á hátindi frægð arinnar 1945, þegar einstætt og giftnrífct samstarf þeirra Jaqu es Préverts hafði skapað tvær sérstæðar kvikmyndir sem enn eiga sér ekki hliðstæðu, „Les visiteurs du soir“ (Aftamgest- irnir) og „Les enfants du para dis“ (Paradísarbörnin). Nú er farið að endursýna myndir Carné frá því fyrir stríð og við mikila hrifningu. Louis Jouvet 1887—1951 hinn frægi lei'kari, leitestjóri og framieiðandi, leifcur hér aðal hlutverkið i ..Hotel du nord“ Kawaii: Leikstjóri: Georges Roy HiM Handrit: bygigt á steáldsögu eft ir James A. Michener, Damiel Troabach og Richard Thumbo. Kvtemvndar- Russel Harian. Tón list: Elmer Bernstein. Bandaríslk frá 1968. Sýningar staður: Tónabíó. ísleiizteur texti. Þetta er önnur mynd HiMs sem sýnd er hér þessa dagana hin er Miliie í Laugarásbíói, er þriðja myndin sem kviik mynduð er eftir Skál'dsögu Mic hener og sýnd hér. Hinar eru South pacific og Sayonara, báð ar sýndar við mikla aðsókn. Bælkiur Micheners fjalla mikið um samskipti Asíubúa við hivíta mienn og hér er einfcum sagt frá trúboðum og hvalföng umim á Hawaii. Ég fór til að sjá Max von Sydov og Richard Harris sem heíur aldrei náð sér á strifc síðan hann lók í „This sporting life“ eftir Lind say Anderson. Von Sydov leikur kalvínsikan prest sem les ekkei't annað en Framhald á bis. j.5. Cai-nq.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.