Tíminn - 19.10.1969, Blaðsíða 10

22
TIMINN
SUNNUDAGUR 19. október 1969.
Háskólafyrirlestrar
Prófesáor Anders Vinding
Kruse frá Kaupmannahöfn er
staddur hér í boði Háskóla ís
lands og mun flytja hér tvo fyrir
lestra. Fyrrl fyrirlesturinn verður
mánudginn 20. október og nefn-
ist hann Erstatning og beskyftel
sen av privatlivets fred. Só síðari
verður miðvikudaginn 22. ofetó
ber og nefnist hann Erstatning
for invaliditet og tab af forsörger
Báðir fyrirlestrarnir hefjast kl.
17,30 og eru í 1. kennslustofu Há-
skólans.
Skagfirðingar
Haustmót Fram
sófcnarmanna í
Skagafirði verður
haldið á Sauðár
krófci iaugardag
inn 1. nóvember.
Meðal ræðu
manna verður Ey-
steinn Jónsson,
alþingismaður.
Tólf tenórar frá Akuneyri
sikemmta. Flamingó leifcur fyrir
dansi. Nánar auglýst síðar.
Nefndin.
HVERAGERÐI
Hivergerðingar!
Fundur verður haldinn í fé-
lagi Framsóknarmanna Hvera
gerði fimmtudaginn 23. októ
ber nk. fundarefni: Kosning
fulltrúa á kjördæmisþing. Aðr
ar kosningar og fleira. Fjól-
mennið, takið með ykkur nýja
félaga. Stjórnin.
Hópstarf lækna
trygglr yður gæöi fyrlr hvern eyrl
Festival Pfanar
MÝTT,
STÍLHREINT
SJÓN VARPSTÆKI
20” EÐA 23”
t) Fæst í tekki og.palisander
Stillihnappar og stór
hátalari að framan.
& Sjálfvirk stilling á línu og
myndvelting
} Verkið er byggt með langa
endingu, ódýrt og auðvelt
vlðhald fyri.r augum.
| Prentaðar rásir, einangrað-
ar frá hita.
} Byggt sérstaklega fyrir hin
erfiðu sjónvarpsskilyrði í
Noregi.
^ Áberandi hljómgott og
langdrægt
t Kassi úr vönduðu efni
} Árs ábyrgð. •— Greiðslu-
skilmálar.
EINAR FARESTVEIT & Co. hf.
Bergstaðastræti 10 a
Sími 16995.
Framhald df bls. 17.
löngum tíma, sem færi til spi’i
is á biðstofum og takmarkE
mætti stærð biðstofunnar. Um
leið og hver sjúklingur pantar
tíma er tekin fram sjúkraskrá
hans og hún höfð tilbúin, er
s'júklingur kemur til liæknis.
Ef um er að ræða sprautugjaf-
ir, skiptingar eða þess háttar
tilvik afgreiðir hjúkrunar-
kona það í samráði við lækni,
auk þess sem hún aðstoðar
ha-nn við ýmsar rannsóknir,
smiáaðgerðir og sfeoðanir.
Á viðtalsstofiu talar læknir
við sjúkling, tekur af honum
heilsufars- sjúkra- og félags
sögu. Ef viðtalið gefur tilefni
til skoðunar annarrar en t.d.
mælingar á blóðþrýstingi eða
smávægilegrar athugunar, bá
er sjúklingi vísað inn í skoð
unanherbergi, þar sem hann er
búinn undir rannsókn eða
skoðun af hjúkrunarkonu. Á
meðan tekur læknir á móti
næsta sjúklingi á viðtaisstofu.
Það nær ekki nokkurri átt að
læknar eyði svo og svo löng-
uim tíma á hverjum degi í bið
eftir því að sjúklingur klæði
sig úr og í, en sá tími getur
orðið æði mikill, einkum ef um
garnalt fólk er að ræða. Annað.
sem vinnst með þessu er, að
skoðunin verður ekki lengur
yfirborðskennd, læknirinn þarf
ekki lengur að kíkja á milli
klæða í von um að spara
tíma, annað hvort skoðar hann
sjiúkliniginn eða ekki. Telji
læknirinn þörf frekari rann-
sóknar, getur hann fengið ein-
faldar rannsóknir á blóði,
þvagi og s-aur á staðnum, teK-
ið blóð til annarra vandasarn-
ari rannsókna og sent til við-
komandi rannsóknastofu í stað
þes-s að senda sjúklinginn hing
að og þangað um borgina. Að
loknu hverju viðtaii og skoð-
un talar læknirinn það, sem
þurfa þykir, inn á orðabelg,
sem síðan fer til afritunar hjá
ritara.
Sérfræðingar yrðu cinnig
við læknastöðina.
Mér sýnist, að fyrirkomulag
eitthvað líkt því, sem ég hef
drepið á, gæti orðið til mikiis
hagræðis fyrir sjúkliniga og
lækninum lyftistöng. Hann sæi
nú út yfir vottorðaeyðublöðin
og lyfseðlablokkina. Til be^s
að sem beztur árangur náist af
rekstri svona stöðva, er nauð-
synlegt að öllum, sem henni
tilheyra, sé vel kunnugt um,
hvernig ytarfserni hennar e--
háttað- í læknast'öðinni yrði
einnig heilsuverndarstarfsemi,
svo sem mæðra- og ungbarna-
eftirlit. Ráðgefandi sérfræð-
'ingar hefðu sína föstu tíma i
viku hverri, notuðu sömu spjald
skrá og kæmi það í veg
fyrir óþarfa endurtekningar. á
rannsóknum méð fleiru. Skjól-
stæðingar læknastöðvarinnar
þyrftu ekki að sæfeja læknis-
hjálp annað en í þeirra eigin
stöð, nema þegar þeir þyrftu á
sjúkrahúsvist að halda.
— Hvað er að segja um
tengsl heimilislæknisins og
sjúkrahúsanna?
— Það eru uppi raddir um.
að þau þuríi að verða mik'u
nánari hér í bonginni, og tei
ég það rétt. Læknar hafa oft á
tíðum enga hugmynd um, að
sjúklingar þeirra hafa verið í
meðferð á sjúferahúsi, hafi
þeir verið sendir þangað t.d.
að kvöld- eða næturlagi, fyrr
en þeir fá bréf þess efnis írá
sjúkrahúsinu . Sendi læknar
sjálfir hins vegar sjúklinga á
sjúkrahús er sambandið mi’li
þeirra og sjúkrahúslæknanna
litlu rneira. Tafnvel bótt heim-
iiislæknir sjúklings sé velkom-
inn á sjúkrahúsið, fer hann
þangað ekki. Skipulag eða öllu
teldur skipulagsleysi lækna
þjónustuKsar veldur því að
hann hefiur ekki tíma til þess.
— En hvað um dreifbýlið?
— Mín skoðun er sú, að
sjúkrahúsin hljóti að verða
þáttur af læknastöðviunum úti
á landi, og þetta tvennt reynd
ar svo nátengt að það verði
ekki aðskilið.
— En hvað um yfirstjórn
þeirra?
— Læknamiðstöðvar bæði
hér og úti á landi þurfá auð-
vitað ákveðna yfirstjórn. Hugs
anlegt væri að læknarnir skipt
ust á um að annast hana.
Hópstai-f liefur þegar gefið
góða raun.
— Er ekki fyrir nokkru
kominn upp vísir að læknamið
stöð t.d. í Alafosshéraði?
— Jú, í veifeindafjarvcru
fyrrveraridi héraðslæknis þar
varð slíkt samstarf til og hefur
haldizt síðan. Nú starfrækja
læknar á Reykjalundi og hér-
aðslæknirinn eins konar lækna
miðstöð, og áreiðanlega vi di
enginn af íbúum néraðsins
skipta á því og fyrra skipulagi
eftir að hafa notið slíkrar þjón
ustu í nokkur ár.
— Framtíðin er sem sagt
hópstarf lækna?
— Með hópstarfi lækna
vinnst miklu fleira en aukic
hagræðing og bætt þjónusta.
Með því næst a-ukin samvinna
lækna, þeir hittast daglega
og ræða sameiginleg vanda-
mál, hjálpast að við vandasam-
ar sjúkdómsgreiningar, leita
aðstoðar og leiðbeina hver öðr
um. Áhygigjulausir fengju þeir
frí einn mánuð á ári og a.m.k.
annan til að auki til að viðhalda
þekkingu sinni. Þeir myndu
sækja þing og námskeið stéttar
bræðra sinna heima og erlend
is og fyigdust þannig reglu-
lega með því, sem væri að gev-
ast hverju sinni í faginu.
Framtíð fiestra heimilis
lækna er í hópstarfi og það er
þess vegna óhjákvæmilegt að
gera sér grein hið fyrsta fyrir
fjölda stöðva og hvernig upp-
byg'gingu þeirra skuli háttað.
Þegar hefur verið kosin
þriggja manna nefnd til
að hrinda í framkvæmd til-
lögum læknisþjónustunefnd
ar Reykjavíkurborgar, og við
skulum vona, að hún megi
hafa erindi sem erfiði.
Heimilislæknirinn gegnir
mikilvægu hlutverki í heil-
brigðisþjónu'stunni. Flestir
þeir, sem hafa kynnt sér hana,
telja hann þungamiðju henn-
ar. Hann er fyrstur að beði
sjúkra og sem slíkur fæst hann
einkum við algenga sjúkdóma.
Talið er, að 10% af almenn-
um lækningum snerti alvar-
lega sjúkdóma, 25% lang
varandi og króniska sjúkdóma,
65% minni háttar veifeindi.
Minni háttar veikindi þýðir þó
ekki, að þau séu auvirðileg o°
ekki athygli verð, þvert á móti
geta þau verið upphaf alvar-
legra og langvinnra sjúkdóma.
Það er einmitt staða heimilis-
læknisins í fremstu víglínu,
sem hafa verður hliðsjón af,
þegar gerð verður áætlun u;n
starfsskipulaig og húsnæðisþörf
læknastöðva
Heimilislæknirinn er og á
að vera hornsteinn heimills
læknisþjónustunnar. Honum
ber ekki aðein-s nauðsyn til að
fylgja kröfum tímans, heldur
hlýtur það að vera kvöð hans
og köllun að starfa stöðugt að
bættu heilsufarsöryggi kom-
andi kynslóða. Viðfangsefni
hins almenna læknis er sjúkl-
ingurinn allur, fjölskylda hans
og samfélag frá vöggu til graf-
ar. Hon-um er jafnnauðsyniegt
áð þekkja fortíð sjúklinga
sinna og að vita hver áhrif
veikindi geta haft á framtið
þeirra. Sjúkdómar eru aðeir.s
einn af mörgum þáttum í þrot
lausu starfi heimilislæknisins.
yettvangur hans er ekki ein-
gfivngu sjúkdómar, því ekkert
mannlegt er honum óviðkom-
andi. Stöðug leit þekfeingar er
honum nauðsynleg. Hann afl
ar sjálfium sér og starfi sínu
ekki trausts og virðingar með
öðru en kostgæfni í starfi, til
þess nýtur hann ekki hjálpar ó-
persónulegra töfra hvítþveg-
inna spítalaveggja. Það er ekki
fyrir ,lwern sem er að vera góð
ur heimilislæknir, og það þarf
að vera jafn torsótt og það
verður eftirsótt. Góður heimU
islæknir er læknir, að mínum
dómi, í þessa orðs fyllstu rnerk
ingu. Þeir sem ætla að leggja
fyrir sig almennar lækning-
ar, verða að setja á fulla
ferð, og því fyrr sem fólkið
spyr „ertu læknir eða bara
sérfræðinigur?“, því betra.
Rætt við Gunnar -
Framhald af bls. 15
ræfeta þau og bæta, þá em-
ungis sem reiðhross, en ekfei
sem sláturdýr.
— Hefur verið mikið um út-
flutning hrossa úr héraðinu?
— Ekki svo teljandi sé fyrr
en í fyrra og srvo á þessu ári,
seinni partinn í vetur og.í vor
— verið flutt út alimikið af
stóði.
— Hvert?
— Til Danmerkur og Sví-
þjóðar.
— Ætlun þeirra að koma sér
upp reiðhestaikyni?
— Sjálfsagt. Sérstafelega
Danirnir sóttust mikið eftir fyl
fulium hryssum. Reyndar báð-
ir. Danirnir keyptu einnig grað
hesta^
— í gærkvöldi heyrði ég fyr
irlesara halda þwí' fram í út-
varpinu, að það sem þú nú ert
að segja frá sé viðskiptalegt
glapræði. Hvaða skoðun hefur
þu á því?
— Það er nú með þáð eins
og svo margt annað, að um. það
munu skiptar skoðanir, en ég
tel, að illa hafi verið að þess-
um útflutningi staðið frá upp-
hafi. Sumir telja að sjálfsagt
sé að flytja út og leyfa öðrum
að ræfeta, þeir geti hvort eð er
aidrei ræfetað íslenzka hestinn
m-eð sínum séreinkennum er-
lendis, og þá verði þeir að
kaupa kynbótagripina af okkur
og fyrir þá munum við fá mik-
ið verð.
— Þú ert sem sé ekki
á sama móli?
— Nei, ég er alls ekki á
sama máli, og ekki sízt af þvi,
að hrossaræktunin er svo ung
hjá okkur, að ekki er unnt að
tala um nein ræktuð feyn —
og þaðt ekur marga áratugi að
rækta upp kyn, og ég tel að
útlendingar hafi fulilt eins góða
möguleika á að rækta upp kyn
íslenzka hestsins eins og við.
— Hafa hrossin verið valin
sérstaklega til útflutnings?
— Þetta var nú stóð, sem
en svo hafa einnig verið flutt-
Danir og Svíar fengu ótamið
ir út vaildir feynbótahestar.
— En þarf þá ekki íslenzka
tamningamenn?
— Ja, þeir eru nú margir
hiestfærir útlendingar.
— Hefur útflutningsverðið á
stóðinu verið gott?
—Ég tel að það hafi verið
lágt. Hins vegar má segja að
þáð réttlæti eittbvað þennan
stóðútflutning, að f sumum hér
uðum þurftu bændur hrein-
lega að fækka stóði.
Fjórir fimmtu af skagfirzkri
mjólk . . .
— Þú segir að mjóitourafurð
ir séu meirihluti af framleiðslu
skagfirzkra bænda, er nú
markaður hér fyrir framleiðs'l-
una?
— Það er nú lítill markaður
hér í Skagafirði fyrir neyzlu-
mjólk og því fer aða'knjólfeur-
magnið til vinnslu, eða yfir
80% mjólfeurinnar.
— Hvierni'g er nautgripa-
ræktunin stödid hér í S'kaga-
firði?
— Hún er ekki háþróuð:
Við stöndum aftarlega i naut-
griparæktinni Skagfirðingar
Nautgriparæktarfélögin fá, og
fáir bændur, sem halda s'krár
yfir kýr sínar.
— Stendur það til bóta?
— Já, við skulum nú vona
það. Annars hefur nú Búnað-
arsambandið starfrækt búfjár-
ræktunarstöð í samráði við
Húnvetninga um no&kurra ára
skeið. Á þessu ári væntanlega,
tekur tiil starfa á Hvanneyri
dijúpfrystinig á nautasæði. Bún
aðarsamband Skagafjarðar er
stofnaðili að þeirri stöð og f e 11-
ur þá niður allt nautahald hjá
oíkkur.
Hlý er návist Hólaskóla.
— Te’iur þú að Skagafjarðar-
ihiérað sem sliíct, hafi haft
gagn af návistinni við Bænda-
skólann að Hólu'm?
— Já, það er öruiggiega mife-
ill fengur fyrir hivert það
hérað, sem hefur slíkt mennta-
setur.
— Algenigt að ungir menn
úr Skagafirði fari þangað til
náms?_
— Ég veit ekki hvort unnt
sé að taia um að það sé mjög
aligengt, þvi yfirleitt hefur nú
etoki verið mikil aðsó'kn að
búnaðarskólanum, En Sfeagfirð
ingar, sem sótt hafa búnaðar-
skóla hafa yfirleitt sótt til
Hóla. En svo er það nú þann-
ig með þessa stofnun, eins og
aðrar slíkar, að þeir sem þarna
starfa hafa áhrif út frá sér.
Búskapur og sveitir framtíð-
arinnar.
— Gunnar, hefurðu áhygigjur
út af íslenzka landbúnaðinum
í dag?
— Þvf miá nú svara svona
bæði neitandi og játandi. Ég
hefi nú mestar áhyigigjur af
menntunaráðstöðu sveitaæskunn
ar, hivað ihiún er ófullkomin. Og
þar verður stoilyrðislaust sð
verða mikil og fljót breyting
á.
— Ertu ánægður með verð-
lagsgrundivöllinn?
— Nei, nei, nei. Það er nátt-
úrlega mijöig slæmt fyirir hiverja
þá stétt, sem er til lengdar lát-
in búa við laagstar tetojur, en
þó er nú fremur unnt að laga
það, en þegar búið er að láta
sveitaæskuna um langa tíð b4a
við lötoustu menntunaraðistöð-
una í lanidinu.
— Hvað villt þú þá láta
Skagfirðinga gera?
— Nú, óg vil náttúrlega að
við fáuim okkar héraðsskóla í
Varma'hlíð.
— Og að síðustu, Gunmar?
— Ef maður á að hafa ein-
hvern botn í þessu þá vi'l ég
taika það fram, að óg hef trú
á þvá, að aftur birti upp fyrir
land'búnaðinuim og trú mín er
jafnframt sú, að eigi íslenzk
þjóð að lifa i landinu, þá
verði hún jafnframt að lifa á
landbúnaði að gildum þræði.
Ki.
j)R OG SKARTGRIPIR;
KORNELÍUS
JÖNSSON
SKÚLAVÖRÐUSTÍG 8
BANKASTRÆTIS
tf**18588-18600
rrflMwwimaBomps