Tíminn - 19.10.1969, Blaðsíða 1

„Þér eruð sovézkur ríkisborgari, en yður er betra að gleyma því. Hér inni eruð þér ekkert. Hér
eru Ameríkanar, Frakkar, ítalir og Rússar. Hér höfum við alls konar fólk, því stjórnin í Ný}a«
Kína hræðist ekki Rússa eða Ameríkana eða nokkra aðra.
Kínverskur fangavörður við George volskv.
SBHÉnBHBHHWnPl
„G-eorge Vols'ky". Smávaxni,
feitlagni Kínverjinn fyrir
framan mig brosti. Síðan lagði
hann frá sér reykjapípuna og
tók upp geysistóra sjálávirka
skammbyssu, af flauelsdúkuðu
borðinu.
„Ein kúla úr þessari byssu,
gerir trö göt á böfuð yðar“.
Hann leit á mig gegnum stál-
spangagleraugun, sneri sér síð
an hægt á stólnum, benti á
hnakkann á sér og sagði: „Eitt
hér, þar sem hún fer inn“.
Hann sneri sér við aftur, og
benti á mitt ennið, „og annað
hér, þar sem hún kemur út
aftur“. Hann þagði um stund.
„Kúlan kostar okkur aðeins
sj'ö cent. Hugsið um það, Vol-
sky. Hugsið vandiega um það,
og kannski munið þér þá eftir
einhfverju, sem þér mynduð
vilja segja okkur frá.
Hann stóð upp, gaf hinum
Kínverjunum sem inni voru
bendingu og gekk síðan á und-
an þeim út úr herberginu. Ég
heyrði hurðina skella í lás á
efitir þeim. Ég var einn eftir.
í fyrsta sinn fór ég að at-
huga umhverfið. Ég sat í s'topp
uðum stól með há-u baki, á
miðju gólfi í stóru herbergi.
Fyrir framan mig var langt
borð og hinum megin við það
röð af stólum. Á veggnum
gengt mér, hékk mynd af Mao
fiormanni.
Allt í kringum mig voru orð
Maos formanns límd á yegg-
ina, klippt úr rauðu flaueii,
svo að þau ættu vel við rauða
flauelsdiúkinn á borðinu.
í þögn herbergisins, reyndi
ég að safna hugsunum mínum
saman, en ég var að niðuríot-
um kominn af þreytu, mér var
kalt og ‘hvernig sem ég reyndi,
gat ég ekki hugsað skýrt. Að-
eins ein hugsun komst að. og
mér varð illt í maganum af
henni.
Ég var í höndum leynilög-
reglunnar og þetta voru hinar
alræmdu N an-T ao varðha-lds
og yfirheyrslustöðvar hennar,
í Shanghai, sem ég var stadd
ur í. Klukkustundirnar síðan
ég var handtekinn virtust eins
og eilífð. Ég reyndi að rifja
upp atburði næturinnar, sem
urðu til þess, að ég var hér
í Nan-Tao.
Kvöldið hafði byrjað ósköp
sakleysislega. Ég hafði boðið
vini Sergei, sem er rússnesk-
ur og vinkonu minni May Lee,
til k\'öldvorðar í íbúð minni
við Avenue de Rue Albert —.
Rauðu varðliðarnir breyttu
nafninu í Shensi Nan Lu
í Slhanghai.
Þetta var klukkan 20.30
að kvöldi hins 13. janú-
ar 1962. Kvöldið var ánægju-
legt, góður matur, gott vín og
fjörugar samræður. Þegar að
því kom, að vinur minn þurfti
að fara, fylgdi ég honum fram
á ganginn og að útidyrunum.
Kalt var úti og þegar við
kvöddumst, urðu orðin að gufu
í kyrru loftinu.
Skyndilega urðum við varir
við dökkklæddar verur, sem
læddust út úr myrkrinu hand
an við götuna. Þeim fjölgaði
og komu úr öllum áttum, áleið
is til okkar.
Shanghai var undir stjórn
kommúnista og það var ekki
óalgengt að útlendingar væru
handteknir og varpað í fang-
elsi -fyrir smávægilegar sakir.
— O-g ég var sovézkur ríki-s-
borgari, brennimerktur af
fylgismönnum Maos formanns.
„Ser-gei“, hvíslaði ég. „Við
skulum flýta okkur inn í íbúð
ina aftur. Það er bezt, að þú
takir May Lee með þér heim.
Reyndu að koma henni héð-
an strax.“ Ég ýtti h-onum inn
í ganginn, en í sama bili
slokknaði ljósið. Ég þreifaði
mig áfram í m-yrkrinu og var
að leita í vösum mínum að
lyklinum af íbúðinni, þegar ég
var gripinn aftan frá, og hand-
le-ggir mínir sveigðir aftur á
baik. Handjárn smullu um úln-
liði mína, um leið og dyrnar
opnuðust og mér var ýtt inn
fyrir.
May stóð á miðju gólfi, ná-
föl og skjálfandi, með ske-lf-
ingarsvip á andlitinu.
Mér var hr-undið niður á stól
og ellefu menn úr Rauðu ör
yggislögre-glunni gengu inn í
herbergið, einn og einn í einu.
Þeir voru allir klæddir Mao-
jökkum, ihnepptum upp í háls
og víðum, grá-um buxum, sem
er borgaraklæðnaður í Rauða-
Kína. Foringi þeirra, sem var
stór o-g sterklega vaxinn, var
klæddur svörtum stakki, eða
úlpu. Hann tók upp einhver
blöð og fór að lesa. Kínversk
kona kom inn og mælti til mín
á ensku. Hún kvaðst vera túlk-
ur frá utanríkismáladeildinni.
Ég hafði átt heima í Kína
alla mína ævi og talaði fjór-
ar mállýzkur fullkomlega. Þar
að auki er ég Rússi. En kon-
an krafðist þess, að hvert orð,
sem sagt var, yrði túlkað á
ens-ku, sem ég tala líka.
Svartstakkur hóf nú mál sitt
H-ugur minn var allur á ring
ulreið og é-g vissi naumast,
hivað ég sagði, eða hverju ég
svaraði. Þetta líktist mest mar
tröð. Loks heyrði ég og skildi
orðin: „í varðhald“, sögð á
kínv-ersku og end-urtekin á
ensku.
Einn af öry-ggisvörðunum
gekk til mín og potaði skamm-
byssu í magann á mér, annar
gekk að dyninum, hallaði sér
upp að dyrastafnum og dró
upp byssu sína, sem hann
beindi svo að mér.
Svartstakk-ur tók gríðarstóra
skammbyssu úr belti sér og
sló skeftinu fra-m og aftur i
and-litið á mér, um leið og
hann sagði hvað eíftir annað:
„Þú ert. tekinn fastur". . . „Þú
ert tekinn fastur", bevngmálaði
túlkurinn.
Tveir mannanna fóru með
May út í gegnum baðherberg
ið og ég heyrði að jeppi var
settur í gang og ekið á brott.
Þeir, sem efitir voru, rann-
sökuðu n-ú íbúðina skipulega.
Þeir rifu bækurnar niður úr
hillunum, tættu þær í s-undur
ög hentu síðan í hnúgu á gólf-
ið. Húsgögnunum var velt um
koll, skúffurnar dregnar út og
inniha-ldinu he-llt á gólfið.
Einn fór inn í svefnherbergið
og kom aftur m-eð rú-mdýnuna
og skar hana í tætlur. Annar
svipti í sundur púðum og sess-
r.um o.g hræv?Si, í innih-aldinu.
Þeir tók-u persónujskilríki
mín og bréf og tróðu því í
tösku, samkvæmt fyrirmælum
Svartstakks og fóru síðan
með töskuna út. Þeir, sem eít-
ir voru, f-óru nú hamtförum um
íbúðina. Þeir rif-u upp gólf-
dúkinn, gerðu göt á veggina
og jafnvel loftið. Eigur min
■ar lágu eins og hráviði um
allt. É-g hélt áfram að hugsa
um, að þetta hlyti að vera
hræðileg martröð og ég myndi
bráðum vakna.
Ljósmyndari kom inn og fór
að mynda mig í bak og fyr-
ir. Síðan tók hann myndir af
eigum mínum, hús’gögnunum
og fötun-um. íbúðin líktist mest
af öllu orrustuvelli.
Þegar klukkan nálgaðist sex
um morguninn, var ég dreg-
inn á fætur og út. Þar var
mér ýtt inn í aftursætið á
svartri, stórri lúxusbifreið.
Tveir menn í bláum Mao-jökk-
um se-ttust kyrfilega sinn við
hvora hlið mína. Báðir ýttu
byssuihlaupum inn á milli rifja
minna o-g svo var ekið af stað.
Meðan ekið var um auð
strætin í morgunskímunni, sá
-ég bregða fyrir kunnugum
byggingum úti fyrir og ég gerði
mér grein fyrir því, mér til
skelfingar, að við vorum á leið
til NanTa-o.
Ég hef aldrei álitið sjálfan
mig neina hetju, og ég verð
að játa, að aðeins hugsunin
um Nan-Tao kom blóðinu til
að frjósa í æðum mínu-m.
í Shan-ghai fóru margar ljót-
ar. s-ögur af óhugnanlegri
grimmd og ólýsanlegum pynt.
ingum bak við múra Nan-Tao.
Þegar bifreiðin var komin
inn fyrir yztu múrana, sá ég
vopnaða verði standa og veifa
byssunum meðfram veginum
heim að húsinu. Bifreiðm
stanzaði áð lokum bak við hús-
ið. É-g var leiddur út og vísað
inn í lítið herbergi. Handjárn-
in vor-u tekin og mér var sagt
að afklæðast. Öryggisverðirnir
fóru, en NanTao-verðir komu
í staðinn. Þeir rifu hælana
undan skónum mínum, sprettu
tölunum úr buxunum o-g renni
lásnum úr peysunni, sem ég
hafði verið í. Þeir tók belt-
ið mitt, hálsbindið og jafnvel
skóreimarnar, áður en þeir
leyfðu mér að klæðast aftur.
Síðan fóru þeir með mig inn
í þetta herbergi með Mao-
myndinni.
Litli, feiti Kínverjinn fékk
sér sæti og á hvora hlið hon-
um sátu sjö aðrir. Þetta voru
þeir, sem áttu að yfirhevra
•mig. Þeir breiddu pappíra sína
á borðið, meðan sá litli. feiti
kveilkti sér í pípu.
„Hvað heitið þér“? spurði
hann. „George Volsky“. „Þjóð-
erni?“ . . . „Rússneskur“.
Hann fór yfir allar upplýs-
ingar um mig. Sonur Georgs
Leonid’oyich Volski hershöfð
ingja. Ég fæd'dist í Molin í
Mansjúríu, 29. maí 1911. Fað-
ir minn var myrtur í Moskvu
í byltingunni og móðir mln
flúði með mig og bræður mina
tvo til Kína, þar sem ég hafði
búið síðan. Ég rak veitingahús
í Shanghai. Móðir mín fluttist
til Sviss, en bræður mínir féllu
báðir í Japan. Ég gerðist
rússneskur ríkisbor-gari undir
yfirskini föðuriand’sástar, þeg-
ar Þjóðverjar réðust inn í land
mitt.
Þessi mynd af Volsky ásamt þrem vinkonum hans, er tekin inn 1949.