Vísir - 09.02.1979, Side 21

25
VÍSIR
Föstudagur
9. febrúar 1979
FÁ
ERFITT AÐ
tryggingaráös ætti enn frekar I
aö ýta undir skilning ráöa-
manna á aö SAA veröi skapaöur ■
eölilegur rekstrargrundvöllur”. ■
— Er ekki samstarf milli
áhugamannasamtaka og hins I
opinbera á sviöi áfengismála? m
„Þaö er þvi miður alltof litiö ®
og mikil nauösyn á aö efia sam- K
starf þeirra aöila er vinna aö ■
áfengismálum. Þaö er ófært að ■
sambandsleysi milli samtaka |
áhugamanna og hins opinbera .
geti hugsanlega skaðaö mögu- ■
leika þeirra fjölmörgu áfengis- I
sjúklinga sem vilja gera eitt-
hvaö i sinum málum.
A undanförnum árum og ára- »
tugum hafa margir mætir menn *
unniö að úrbótum i áfengismál- |
um á vegum hins opinbera. Má ,
þar til dæmis nefna yfirlæknana ®
Tómas Helgason og Jóhannes I
Bergsveinsson. Það ber aö .
þakka þaö sem vel hefur veriö m
gert. Þekkingu og reynslu þess- I
ara manna og fleiri aöila sem
unniö hafa aö þessum málum I
þarf að sameina þeirra eigin ■
reynslu og þekkingu sem marg- 1
ir innan SAA, svo dæmi sé tekiö I
hafa öðlast og byggjá starf sitt m
á. ■
Það hlýtur að vera megin- ■
markmiöiö aö áfengissjúklingar
fái þá bestu fáanlegu meöferö I
sem völ er á, en skortur á sam- m
starfi þessara aöila verði ekki 1
til aö koma i veg fyrir að sem |
bestur árangur náist”.
Stóraukin fræðsla
Þá kom þaö fram i viötalinu
við Vilhjálm Þ. Vilhjálmsson aö
SAA vinnur nú aö stóraukinni
fræöslu um áfengismál og er
reynt aö ná til sem flestra staöa
á landinu.
Samkvæmt áætlun sem nú er
FRÆÐSLU
„Fáist ekki veruleg leiörétt-
ing á daggjöldum sjúkra-
stöövarinnar i Reykjadal er
enginn grundvöllur til að reka
hana lengur. Þarna dvöldu tæp-
lega eitt þúsund sjúklingar i
fyrra og iokun Reykjadals
kippir þá rekstrargrundvellin-
um undan rekstri fræðslu- og
endurhæfingarheimilisins aö
Sogni”.
Þetta sagöi Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson lögfræöingur fram-
kvæmdastjóri SAA I samtali viö
Vfsi. Samtök áhugafólks um
áfengisvandamáliö hafa unniö
geysimikið starf á sviöi áfengis-
mála og i lögum samtakanna
segir meðal annars að leggja
skuli jafn mikla áherslu á
fræöslu og fyrirbyggjandi að-
gerðir og endurhæfingu hinna
sjúku. Tæplega 1200 manns fóru
i meðferð hjá stofnunum SAÁ i
fyrra og nú hafa Samtökin
byrjað umfangsmikla fræöslu I
skólum landsins og meöa! al-
mennings. Nú blasir hins vegar
við aö þessi starfsemi er i hættu.
Fræðsla er okkar lyf
„Einn meginþátturinn i okkar
meðferð er fræösla um sjúk-
dóminn og hvernig snúast eigi
gegn honum. Þetta er mergur
málsins og þvi eru ekki notuö lyf
á okkar stofnunum.
Þaö hefur hins vegar vafist
fyrir þeim sem ákveba okkur
daggjöld aö viöurkenna þetta
sem forsendu við ákvöröun dag-
gjalda. Þaö lá þó ljóst fyrir þeg-
ar heilbrigðisráöuneytiö veitti
rekstrarleyfi fyrir Reykjadal og
Sogn aö fræðsla yröi veigamikill
þáttur starfseminnar”, sagöi
Vilhjálmur.
— Er mikill halli á rekstrin-
um?
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson
w
VIÐURKENNDA I STAÐ LYFJA
— Rœtt við Vilhjálm Þ. Vilhjálmsson framkvœmdastjóra SÁÁ
„Fræðslu- og leiöbeiningar-
stöðin aö Lágmúla 9, sem
starfrækt er i samvinnu við
Reykjavikurborg, stendur undir
sér með stuðningi borgarinnar
og frá fjölmörgum einstakling-
um og félögum, til dæmis
verkalýðsfélögum. Rekstur
endurhæfingarheimilisins aö
Sogni stendur i járnum en þar
greiöa vistmenn sjálfir 75 þús-
und króna dvalargjald. Halli á
rekstri Reykjadals nam hins
vegar 26 milljónum króna á
siðasta ári og þaö er rétt aö
skýra þann halla svolitið nánar.
Daggjöld voru ákvebin mjög
lág í upphafi og siðan þurfti aö
flytja stööina til Reykjavikur I
þrjá mánuði meöan Styrktar-
félag lamaöra og fatlaöra, sem
á húsnæðið þurfti aö nota
plássið. Mikill kostnaður var
þessu samfara.
Þar sem um nýjan rekstur
var að ræöa kom ýmislegt upp
sem ekki var ljóst fyrirfram,
enda margt I rekstrinum sem er
frábrugðið þvi sem hér hefur
tiökast til þessa.
Reynt er aö halda öllum
kostnaöi niðri og starfsmanna-
fjöldi er i lágmarki. í Reykjadal
er rúm fyrir 24 sjúklinga og
dvelja þeir þar i að öllu jöfnu I
viku tii 10 daga. Starfsliöiö þar
telur samtals 15 manns.
Eftir dvöl i Reykjadal fara
flestir aðSogni eöa Vifilsstöðum
þar sem dvalartiminn er um
einn mánuður. Rúm er fyrir 26
að Sogni en starfsmenn eru aö-
eins sex.
Það er ekkert launungarmál
að daggjöldin eru 30% of lág, og
ekki hægt að halda áfram
rekstri til lengdar viö óbreyttar
aðstæður”.
Bið eftir plássi
— Er ekki von til aö leiörétt-
ing fáist?
„Magnús H. Magnússon heil-
brigðisráðherra hefur likt og
Matthias Bjarnason fyrrver-
andi ráðherra, sýnt þessu máli
mikinn stuöning og velvilja. Þvi
eigum við von á að þegar halla-
og grunndaggjöld verða ákveðin
fáist veruleg leiörétting og jatn-
framt veröi fræðslan viöur-
kennd sem mikilsveröur þáttur i
meöferö áfengissjúklinga.
Bregöist sú von hins vegar þá
standa stjórnvöld frammi fyrir
risavöxnu vandamáli neyöist
SAA til að loka sinum stofnun-
um. Ef einhvern timann hefur
verið þörf fyrir stóreflt starf
hvað viþkemur meöferö
áfengissjúklinga þá er það nú i
dag”.
— Er mikil eftirspurn eftir
piássi hjá SAÁ?
„Þaö er alla jafnan biölisti I
Reykjadal og sérstaklega nú aö
undanförnu. Þvi miöur hefur oft
ekki verið hægt aö sinna bráöa-
tilfellum þar sem öll sjúkrarúm
hafa verið upptekin og ekki
pláss annars staöar aö fá. Ekki
er siður biö eftir aö komast aö
Sogni og ég veit ekki betur en
aösókn aö öörum sambærileg-
um stofnunum hérlendis sé
svipuö, einkum Vifilsstöðum.
Allir geta þvl séö I hvert óefni
stefnir ef SAA neyddist til að
loka sinum meöferöarstofnun-
um vegna skilningsskorts
stjórnvalda”.
Fáir fara nú utan
A siðustu árum hafa allmarg-
ir Islendingar leitaö hjálpar er-
lendis vegna drykkjusýki og við
spyrjum Vilhjálm hver þróunin
hafi oröið I þeim efnum.
„Meö tilkomu meöferöastofn-
ana SAA hefur dregið verulega
úr þessum utanferöum. Nú ný-
lega hefur tryggingaráö sett
nýjar reglur um þessi mál. Þeir
sem sækja um ab fara I meöferð
erlendis veröa aö hafa dvalist
minnsta kosti viku I meðferð hér
áöur en umsókn þeirra getur
komið til greina. Fari þeir slðan
utan fá þeir endurgreiddan
þann sjúkrakostnaö upp aö þvi
sem nemur daggjöldum á meö-
ferðastofnununum hér. Er
mibaö við stofnanir SAA þar
sem ekki liggur fyrir hver
kostnaöur er af meöferö á
Kleppsspitalanum og Vifils-
stööum.
Sjúkrakostnaöur erlendis
nemur aö minnsta kosti 460 þús-
und krónum, en hver sjúklingur
hjá SÁA kostar þó rikiö 243 þús-
und krónur fyrir hvern sjúkling
sem dvelur tilskilinn tima aö
Reykjadal og Sogni. Mismun er
nemur þá 217 þúsundum veröa
þeir sem fara utan að greiöa
sjálfir auk feröakostnaöar og
vasapeninga.
Ljóst er aö þessi ákvöröun
unnið eftir eru heimsóttir skólar
I 18 kaupstöðum um land allt.
Hófst sú fræösla i janúar og
stendur fram I mai. Auk þess
hafa þegar borist óskir um
fræöslu i allmörgum skólum til
viöbótar.
Fræöslustarf þetta styöja
sveitarfélög viös vegar um
landið og auk þess hafa Flug-
leiöir veitt mikilsveröan stuön-
ing I þessu máli.
A sömu stööum er jafnframt
efnt til almennra fræöslu- og
leiöbeiningarfunda og eru þeir
opnir öllum þeim sem áhuga
hafa á að kynnast starfsemi
SAA. SAA vinnur einnig aö þvi
að fá fulltrúa fyrir Samtökin á
sem flestum stööum og eiga þeir
að vera tengiliöir SAA viö Ibúa
viökomandi staða auk aöstoðar
viö áfengissjúklinga og aö-
standenda þeirra um meðferö
hinna sjúku hjá SÁÁ.
Slysavarnir
„Þaö er brýn nauðsyn á aö
efla fyrirbyggjandi aðgerðir og
sem betur fer er skilningur
mjög vaxandi á þeim þætti
starfseminnar. Ég get nefnt
sem dæmi aö Landssamband Is-
lenskra útvegsmanna færöi SAA
tveggja milljón króna gjöf fyrir
skömmu þegar LlCr minntist 40
ára afmælis sins. Slysavarnar-
félag íslands fékk sömu upphæö
að gjöf frá Llú og viö erum
mjög þakklát fyrir þessa viöur-
kenningu sem um leiö er tákræn
fyrir okkar starf.
Fleiri hafa styrkt okkur meö
gjöfum og framlögum en til
þessa hefur allt fariö I aö borga
hallan af rekstri sjúkrastöövar
SAA i Reykjadal. En þaö biöa
mikil verkefni. Má þar nefna
fræðslu og upplýsingamiðlun á
vinnustöðum og i fyrirtækjum.
Þvi þurfa daggjaldamálin aö
komast i lag hið fyrsta svo SAA
geti snúið sér afi fullum krafti aö
fyrirbyggjandi aögeröum lika.
En við tökum fegins hendi viö
öllum stuðningi til styrktar
starfseminni”, sagöi Vilhjálm-
ur Þ. Vilhjálmsson.
HVAÐ ER SÁÁ?
S.A.A. eru samtök áhugafólks um áfengisvandamáliö, stofnuö 1. október 1977. S.A.A. eru lands-
samtök meö 8000 félagsmenn. Um tilgang S.A.Á. segir m.a. Ilögum samtakanna:
1. Að útrýma hindurvitnum, vanþekkingu og fordómum á áfengisvandamálinu á öfgalausan hátt og
hafa áhrif á almenningsálitið meö markvissri fræðslu um eöli sjúkdómsins alkoholisma.
2. Aö leggja jafn mikla áherslu á fræöslu og fyrirbyggjandi aögeröir, sem og endurhæfingu hinna
sjúku.
3. Aö afla og koma á framfæri til almennings upplýsingum um skaösemi áfengis, byggöum á staö-
reyndum.
4. Framangreindum tilgangi hyggst félagiö ná meö þvi aö sameina leika sem læröa til baráttu er
byggösé á staöreyndum.S.A.A. sem slikt er ekki bindindisfélag og villforöastboö og bönn og hvers
konar sleggjudóma.
5. Á.A. starfrækir:
Sjúkrastöö fyrir alköhólista meö 24 sjúkrarúmum I Reykjadal I Mosfellssveit, er tók til starfa 7.
desember 1977.
Endurhæfingar- og fræösluheimili meö 26 rúmum aö Sogni I ölfusi, er tók til starfa 14. ágúst 1978.
Fræöslu-og leiöbeiningastöð fyrir alkoholista og aðstandendur þeirra aö Lágmúla 9, 3. hæö, i sam-
vinnu við áfengisvarnardeild Reykjavikurborgar.
Samtals fjöldi starfsfólks, 30 manns
—SG