Morgunblaðið - 02.02.2001, Blaðsíða 4

L
ÍTIL brjóst,
stinn brjóst,
stór brjóst,
mjúk brjóst,
sigin brjóst; brjóst hafa löngum verið
eitt helsta kyntákn kvenna á Vesturlöndum og lög-
un þeirra verið hvað fjölbreyttust í líffærakerfi
okkar mannanna. Sem betur fer segja sumir en
ýmsar blikur eru á lofti. Konur hafa aldrei verið
jafn uppteknar af líkama sínum og nú, á sama tíma
hafa þær aldei verið jafn óánægðar með hann, sam-
kvæmt alþjóðlegum könnunum. Líklega þess vegna
hafa brjóstastækkanir færst í vöxt.
Margar fyrirmyndir kvenna eru með
stór brjóst, vel fyllt og kúpt, þau eru í
tísku, og til þess að falla að duttlungum
tískunnar og kannski öðlast meira sjálfs-
traust, hamingju og kjark fara konur
sem hafa ágætis brjóst, í skurðaðgerðir
eða gleypa jafnvel vaxtarhormónapillur
til þess eins að fá stærri brjóst eins og hinar. Þetta
hefur tíðkast mörg undanfarin ár en aukist jafnt og
þétt, og þegar Jenna Franklin 16 ára stúlka í Bret-
landi fékk brjóstastækkun í afmælisgjöf frá for-
eldrum sínum nýlega, hrökk heimurinn í kút. „Er
þetta ekki einum of langt gengið,“ sögðu sumir.
„Stelpan er vart fullþroska og vill þegar fá sílikon í
brjóstin.“ Aðrir sögðu: „Auðvitað á maður að gera
allt til þess að gleðja börnin sín. Best að
byrja strax að safna.“
Bandaríkin eru mekka brjóstastækk-
ana og einnig eru þær vinsælar hér.
En þar sem Tryggingastofnun
niðurgreiðir ekki fegrunar-
aðgerðir nema um missmíð
sé að ræða frá náttúrunnar
hendi hefur Landlækn-
isembættið ekki upplýs-
Konum
blásið í brjóst.
ingar um hve
konur hafa far
aðgerðir á brj
Guðmundar M
læknis skipta
gerð er að kom
að ná í gögn f
samkvæmt up
Lan
og þ
fylg
Á
Net
óna
blak
Umboðsmaður
hafa hringt m
varan hefur v
Að sögn lækna
indalegar stað
Sköpulag kv
angengna öld;
í stórum muss
og allar vilja k
hlýrabolum, h
barm. Sú líki
reyndin sú a
Tæknin gerir
ekki? Hverni
vegna leggja
svara við þes
að til læknis,
manns og kyn
KONUR,
BRJÓST
OG SJÁLFS-
MYND
Brjóstafyllingum í fegurðarskyni er ætlað að blása
yggi í brjóst en fæst ef til vill falskt öryggi með föls
Marinósdóttir heyrði í fólki með skoðanir.
hverjGuðmundur Már Stefánsson
Leit að endur-
sköpun á
líkamsformi
„Brjóstastækkunaraðgerðir í fegurð-
arskyni eru mjög algengar í hinum vest-
ræna heimi og endurspegla kröfu nú-
tímakonunnar fyrir bætt útlit,“ segir
Guðmundur Már Stefánsson lýtalækn-
ir. „Um leið fylgir aukið sjálfstraust og
andleg vellíðan, konur sem átt hafa
börn lenda stundum í að brjóstin rýrni
til dæmis eftir brjóstagjöf. Þessar kon-
ur eru að leita eftir endursköpun á lík-
amsformi áður en börnin fæddust, þær
vilja stærri, stinnari, fylltari brjóst.
Sílikonaðgerðir hafa uppfyllt þær vænt-
ingar að miklu leyti aftur.“
Guðmundur Már segir margar ungar
konur leita til sín, með litla sjálfsímynd,
margar hverjar eigi erfitt með að stynja
upp erindinu, þær séu kvíðnar en flest-
ar sem láti eftir sér brjóstastækkun sjái
ekki eftir því.
Brjóstastækkanir í fegurðarskyni eru
tískufyrirbæri að mati læknisins en
langvarandi því ekkert lát hefur verið á
eftirspurn síðustu þrjú til fjögur árin.
Þær eru þó að einhverju leyti krafa frá
körlum. „Algengt er að pör komi saman,
makinn er að forvitnast um aðgerðina
og stundum hitti ég pör þar sem konan
segir lítið en maðurinn þess meira. Svo-
leiðis samtöl þykja mér óþægileg.“
Sílikon í brjóstum hafði á sér nei-
kvæðan stimpil fyrir nokkrum árum en
fyrir tveimur árum komu fram
niðurstöður bandarískrar vís-
indarannsóknar sem bentu
til þess að efnið væri al-
gerlega skaðlaust. Ekki
væri unnt að tengja það
við önnur heilsufarsvanda-
mál. Þær upplýsingar virt-
ust skila sér til almennings
og sílikonaðgerðir urðu
stöðugt vinsælli, að sögn
Guðmundar Más.
„Sílikoni í brjóstum geta
þó fylgt ákveðnar aukaverk-
anir. Í fyrsta lagi má telja að
ofnæmisviðbrögð geta
myndast undan sílikoninu,
sem eru staðbundin í
brjóstinu. Það myndast oft í
kringum púðann og svæðið
verður hart og aumt. Talið
er að um 3–5% kvenna fái
einhver ónæmisviðbrögð,
langflestar mjög væg sem
lagast af sjálfu sér en hjá
einstaka konum þarf að
skera aftur og í undan-
tekningartilfellum þolir
konan ekki sílikonið og þá þarf
að fjarlægja það. Annað sem tal-
ist getur neikvætt, er að dofa-
tilfinning getur komið í brjóst
eftir aðgerð. Yfirleitt er það
tímabundið en gengur þá yfir á
nokkrum vikum. Saltvatnspúð-
ar voru töluvert mikið notaðir á
tímabili þegar neikvæð um-
ræða kom fram um sílikonið.
Þeir hafa síðan ekki reynst
vel og eru því lítið notað-
ir,“ að sögn Guðmundar
Más, meðal annars vegna
þess að stundum heyrðist
vatnsgutl innan úr brjóstinu.
Ein kona kom t.d. að máli við
verður næst í tísku ílangt og mjótt höf-
uð.“
Brjóstastækkanir eru sérkennilegt
fyrirbrigði, segir Sjón ennfremur. „Áð-
ur fyrr lét fólk duga að ná fram ákveðn-
um líkamslínum og öðru með klæða-
burði og til þess er nú þessi fíni
undrabrjóstahaldari en nú er fólk farið
að vinna á líkamanum sjálfum sem
kannski er afleiðing þess að fólk finnur
ekki fyrir sér nema í líkamanum, að lík-
aminn fremur en persónuleikinn er orð-
inn vettvangur samfélagslegrar tján-
ingar. Allt hefur beinst að honum lengi,
ég veit ekki af hverju það er, það þykir
betra að fólk sé með kroppinn á sér á
heilanum heldur en ýmis önnur við-
fangsefni.“
Brjóstastækkanir á konum eru sami
hlutur og þegar karlmenn eru að pumpa
í líkamsræktarstöðvum og bryðja stera
ef þeir ná ekki strax árangri, að mati
Sjóns. „Brjóstastækkanir eru kvenna-
kúltur, hvort það stafi af pressu frá hinu
hryllilega karlstýrða samfélagi, er ég
ekki svo viss um. Konur eru alla vega að
reka brjóstin hver framan í aðra og
karlarnir eru að hnykla vöðvana hver
framan í annan. Þetta er því hómosex-
ualmenning í eðli sínu.
Þetta er sérkennilegt einkenni á okk-
ar tímum, spurningin er hvernig fólk lít-
ur á þetta seinna þegar það er aftur orð-
ið í laginu eins og manneskjur. Annars
sá ég auglýsingu frá Yves Sant Laurent
fyrir skömmu, af þrýstinni og velsæld-
arlegri konu með eðlileg brjóst. Þessi
kvenímynd sækir hugmyndir um vaxt-
arlag til annars eða þriðja áratugarins.
Kannski er það að koma aftur? Konur
ættu því aðeins að hinkra svo þær dagi
ekki uppi eins og grindhoraðar
Guðmund Má og sagði sér liði svipað og
í fiskabúri. Saltvatnspúðarnir sem
reyndar eru byggðir úr sílikoni að hluta
eru veikbyggðari en sílikonpúðar en ef
púðinn springur er það ekki hættulegt
fremur en ef um sílikon er að ræða.
Erfitt að segja til um hvort sílikonið í
brjóstum endist ævilangt en í það
minnsta endist það áratugum saman,
segir Guðmundur Már að lokum.
Sjón – Sigurjón Birgir
Sigurðsson
Næst pillur sem
aflaga höfuðið
Brjóstastækkanir í fegurðarskyni eru
afsprengi líkamsbrjálæðis sem hófst á
níunda áratugnum með gegndarlausri
líkamsrækt, sólbrúnku og aflituðu hári,
að mati Sjóns. „Við erum komin á ystu
nöf líkamsspekúlasjóna. Brjóstastækk-
anir eru skyldar steranotkun hjá karl-
mönnum og átröskunarsjúkdómum.
Fólk er farið að lifa í skáldskap og þeg-
ar það passar ekki sjálft við uppáhalds-
sjónvarpsstjörnuna sína, þá grípur það
til einhverja ráða. Það vill svo til að
bandarískur skáldskapur er ofan á í
augnablikinu og fólk virðist elta hann.
Ástandið er skörun á skáldskap og
raunveruleika.
Spurning er hve mikið lengra er hægt
að fara? Á bakvið er iðnaður sem kemur
kannski næst fram með pillur til að af-
laga höfuðið á fólki, – til eru þjóðflokkar
sem aflaga á sér höfuðið, – kannski
Lýtalæknir
Rithöfundur
DAGLEGT LÍF
4 D FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ