Morgunblaðið - 02.02.2001, Blaðsíða 5

en..
margar íslenskra
rið í fegrunar-
jóstum en að sögn
Más Stefánssonar lýta-
þær hundruðum. Í bí-
ma upp kerfi til þess
frá sérfræðistofum
plýsingum frá
ndlæknisembættinu
þá verður unnt að
gjast með fjölda slíkra aðgerða.
Á heimasíðu ERDIC-fyrirtækisins á
tinu sem framleiðir vaxtarhorm-
pillur sem eiga að stækka brjóstin,
ktir íslenski fáninn stoltur við hún.
rinn íslenski segir þúsundir kvenna
með fyrirspurnir þá tvo mánuði sem
erið seld hér á landi og margir keypt.
a sem rætt var við liggja engar vís-
ðfestingar fyrir um virkni ERDIC.
venna hefur verið afar breytilegt und-
; á blómatímanum voru konur bústnar
sum en mussurnar eru löngu horfnar
konurnar nú vera grannar, í þröngum
helst mjaðmalausar en með breiðan
ing fer oft ekki saman og því er
að konur láta stækka á sér brjóstin.
r þetta kleift og því hvers vegna
ig ber annars að skilja þetta? Hvers
a konur þetta á sig? Til þess að leita
ssum spurningum og fleirum, var leit-
bókmenntafræðings, skálds, lista-
njafræðings.
a konum kjark og ör-
skum brjóstum? Hrönn
?ju
á bílana sína sem hann telur áreiðanlega
vera mjög kyntengt. „Málið er annars
svo saklaust að það varla tekur því að tjá
sig um það. Ég hef ekkert á móti sílikon-
brjóstum, þótt það sé kannski óhollt í
sumum tilfellum, eins og að reykja eða
vera á reiðhjóli hjálmlaus, lokast inni í
lyftu eða fara í jarðarför í kirkju í hálku
eða ég veit ekki hvað. Annars er þetta er
bara þeirra mál.
Kannski eru konurnar í kynlífsiðnaði
og fara í brjóstastækkun til að sjá sér
betur farborða. Reyndar finnst ekki öll-
um karlmönnum stærri brjóst betri en
minni gerðin, það er upp og ofan, sem
betur fer fyrir konur.
Konur gera þetta fyrir sjálfa sig til að
líða betur. Það er kannski taugabilun en
ef pínulítil sílikonsprauta reddar því þá
hvers vegna ekki?“
Þorgerður
Einarsdóttir
Strákar vilja
stór brjóst
en ekta
„Brjóstastækkanir í fegurðarskyni
eru samfélagslegt fyrirbæri sem við get-
um ekki skellt skollaeyrum við, þótt
ekki liggi fyrir nákvæmar upplýsingar
um fjölda „brjóstþega“, aldursdreifingu
þeirra og þess háttar. Brjóstastækkanir
sem þessar, eru aðgerðir sem gerðar
eru á konum, oftast ungum, til að þær
uppfylli ímyndaðan fegurðarstaðal sem
þær hafa sjaldnast átt þátt í að skapa. Í
öðru lagi birtist í brjóstastækkunum
merkileg þversögn í nútímasamfélögum
sem við þurfum að reyna að skilja: Á
sama tíma og auknar kröfur eru gerðar
um umburðarlyndi og margbreytileika
eru brjóstastækkanir tilraunir til þess
að steypa konur í sama mótið. Í þriðja
lagi snertir þetta hugmyndina um ein-
staklingsfrelsið á mjög áleitinn hátt; að
konur fari í brjóstastækkanir af fúsum
og frjálsum vilja. En áhrifavaldarnir eru
mjög margir og spurningin er alltaf
hvaða skorður frelsinu eru settar, sér-
staklega þegar ungar stúlkur eiga í hlut,
en þær eru ört vaxandi hópur „brjóst-
þega.““
Mikið hefur verið rætt um áhrifamátt
fjölmiðla, auglýsinga, glanstímarita og
kvikmynda og þau sterku skilaboð sem
þau miðla okkur um kvenímyndir og
kvenleika. Þorgerður tekur undir þau
viðhorf en heldur þó að við þurfum líka
að líta okkur nær. „Ég átti athyglisvert
samtal við dóttur mína á unglingsaldri
og sannfærðist um að við þurfum sér-
staklega að skoða unglingana okkar og
menningu þeirra.
„Það er skiljanlegt að stelpur vilji fá
stærri brjóst ef sá möguleiki er fyrir
hendi,“ sagði hún, „Strákarnir tala
þannig.“ Þeir tala gjarna um gellur með
rosabrjóst af ákefð og viðurkenningu og
þótt þeir meini það ekki beinlínis til
þeirra stelpna sem á það hlusta eru
þetta sterk skilaboð sem erfitt er að
hunsa. Við spurningu minni um hvað
gerðist ef einhver stúlka færi í brjósta-
stækkun, kom það athyglisverða svar að
sú hin sama myndi örugglega halda því
leyndu því ef það fréttist yrði hún rökk-
uð niður.
Þótt brjóstin eigi að vera stór eiga
þau nefnilega líka að vera ekta. Hér er
margt áhugavert á ferðinni sem brýnt
er að velta fyrir sér og bregðast við: Er
enn það valdamisræmi milli ungra
stelpna og stráka að þær verði fyrir
svona sterkum áhrifum af viðurkenn-
ingu strákanna (og samfélagsins) á sér
sem kynverum? Skýrist eitthvað af allri
þeirri leynd sem hvílir yfir þessum hlut-
um af því að þetta er feimnismál fyrir
alla? Lýtalæknana, sem reyna að
smætta þetta niður í læknisfræði, og
konurnar, sem fæstar vilja gangast við
því ósjálfstæði og þeirri hlutgervingu
sem þetta felur í sér. Ég tek með öðrum
orðum undir að menningarbundnar feg-
urðarímyndir og fegurðariðnaður eigi
hér stóran hlut að máli en vil líka að við
beinum sjónum að samskiptum kynj-
anna í því „sexúalíseraða“ andrúmslofti
sem við búum nú við. Við þurfum að
horfast í augu við þessar spurningar, því
takmarkalaust umburðarlyndi í þessum
efnum jafngildir ábyrgðarleysi í mínum
huga.“
mjaðmalausa líkama sem stundum
minnir á karlmannslíkama eins og hjá
vaxtarræktarkonum. Grannar konur
hafa yfirleitt minni bjóst en þær sem
bústnari eru. Lausnin felst því í að
hengja brjóst á konurnar til að gera þær
kvenlegar. En hvað er kvenleiki? At-
hyglisvert er að aðgerðir eins og fitusog
og brjóstastækkanir undirstrika að
kvenleikinn er ekki eðlislægur heldur
tilbúinn, hann er eins konar grímubún-
ingur.“
Nú er mikill „brjóstafetismi“ við lýði,
að mati Úlfhildar, kvenmannsbrjóst eru
orðin að eins konar blæti. „Hið freud-
íska blæti skapast upphaflega vegna
fælni við kynfæri kvenna, augnaráðinu
er beint frá kynfærunum og eitthvað
annað, ýmis á nærföt eða skó en nú virð-
ast það vera brjóstin. Brjóstin verða að
algjöru tákni fyrir kvenleika og verða að
blæti. Maður heyrir karlmenn endalaust
dásama falleg brjóst og fólk er mjög
upptekið af þessu, eins og til dæmis í
auglýsingum. Hins vegar eru sömu karl-
menn sammála um að sílikonbrjóst séu
ekki kynæsandi. Þarna kemur því upp
ákveðin togstreita sem vekur umhugs-
un. Í þessu sér maður hve ímynd lík-
amans er orðin mikilvæg. Það er nánast
eins og líkaminn sjálfur hafi vikið fyrir
þessari ímynd. Það er útlitið og formið
sem skiptir meira máli en hve gott körl-
um þykir að koma við þessi sömu brjóst.
Karlmenn reyndar gera þetta líka, í
Bandaríkjunum er algengt að þeir
planti í sig sílikonmagavöðvum til þess
að fá þvottabrettismaga.“
Stigsmunur en ekki eðlismunur er á
milli þess að hamast í líkamsrækt til
þess að byggja upp brjóstkassann og fá
upphandleggsvöðva og fara í skurðað-
gerð til þess að stækka brjóstin eða ein-
hvern annan líkamshluta, að mati Úlf-
hildar. „Í báðum tilfellum er verið að
skapa og fylgja ákveðinni ímynd. Lík-
amsmeiðingar, tattóveringar og gatanir
eru sama fyrirbærið en stefna þó í aðra
átt. Þar er verið að búa til annars konar
ímynd. En allt þetta ber merki þessarar
tilhneigingar að umforma líkamann,
breyta honum á róttækan hátt. Spurn-
ingin er hversu jákvætt það er. Öll
tískufyrirbæri sem verða svo sterk að
fólk kannski hrífst með án þess að vilja
það vekja upp spurningar. Hárfín lína er
á milli þess sem fólk vill sjálft og þess
sem tískan fyrirskipar, sér í lagi fyrir
fólk sem er í sviðsljósinu og verður að
fylgja ákveðnum línum. Hins vegar bú-
um við í þessu samfélagi, þetta tíðkast
og því hljótum við að taka þátt í því að
einhverju leyti en hversu langt eigum
við að ganga? Þegar samfélagið hefur
mótað ákveðnar hugmyndir um hvað sé
jákvætt, er það þá ekki farið að rista
dýpra en yfirborðið? Það er hluti af því
hvernig við upplifum okkar sjálf. Erfitt
er því að hafna brjóstastækkunum ein-
hliða, þótt maður hljóti alltaf að vera
gagnrýninn.“
Sigurður
Guðmundsson
Ekki verra en
að kaupa stór
dekk á jeppa
Sigurður Guðmundsson, sem nýlega
skrifaði bókina Ósýnlega konan, telur
ekkert athugavert við að konur fari í
skurðaðgerðir á brjóstum, ekki fremur
en karlar keppist við að kaupa stór dekk
Úlfhildur Dagsdóttir: Nú er mikill „brjóstafetismi“ við lýði,
kvenmannsbrjóst eru orðin að eins konar blæti.
Sigurður Guðmundsson: Málið er svo saklaust að
það tekur því vart að tjá sig um það.
Morgunblaðið/Ásdís
Guðmundur Már Stefánsson: Konur vilja
stærri, stinnari og fylltari brjóst.
þungarokkspíur með aflitað hár þegar
hin þrýstna og barmblíða kona 21. ald-
arinnar stígur fram.
Í raun er það persónuleiki
hverrar manneskju sem sigrar
hjartað. Ef fólk er að hugsa um
að ná sér í stóru ástina, held ég
það verði ekki gert með sílikoni
og sterum. Annars verða allir eins,
líkt og klónaður her gervimanna.“
Úlfhildur
Dagsdóttir
Kvenleikinn
ekki eðlis-
lægur heldur
tilbúinn
Háir hælar, korselett og nú síðast
brjóstastækkanir eru enn eitt dæmi um
hvernig tekist hefur að fatla konuna, að
mati feminista og Úlfhildur tekur undir
þau viðhorf. „En einnig finnst mér
áhugavert að skoða málið í menningar-
legu samhengi; kvenlíkaminn breytir
um lögun eftir því hvaða viðhorf eru
ríkjandi hverju sinni. Á tímabili voru
feitar konur fallegastar og síðan hefur
ýmist þótt fínt eða ófínt að vera með
brjóst og mjaðmir. Okkar hugmyndir
um líkamlegt form kvenna og karla eru
þannig breytilegar. Það þýðir líka að
kynímyndir eru ekki eins fastar fyrir
og maður heldur og kvenleikinn hefur
tekið á sig mörg form í gegnum tíðina.
Nú ríkir dýrkun hins granna og
Sjón: Fólk er farið að lifa í
skáldskap, þegar það passar
ekki við uppáhaldssjónvarps-
stjörnuna sína, grípur það til
einhverra ráða.
Kynjafræðingur
Myndlistarmaður
Morgunblaðið/Þorkell
Þorgerður Einarsdóttir:
Brjóstastækkanir í fegurðar-
skyni eru tilraun til að steypa
konum í sama
mótið.
Bókmenntafræðingur
Andrés
DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2001 D 5