Morgunblaðið - 07.03.2001, Blaðsíða 20

VIÐSKIPTI
20 MIÐVIKUDAGUR 7. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÁRIÐ 2001 verður líklega erfiðara í
efnahagslífi Íslendinga en þau sem á
undan hafa farið, að sögn Benedikts
Jóhannessonar, formanns stjórnar
Skeljungs hf. Hann sagði á aðalfundi
félagsins í gær að þrátt fyrir líklega
erfiðleika í efnahagslífinu væru þó
ýmis jákvæð teikn á lofti og engin
ástæða væri til mikillar svartsýni.
Áætlanir fyrir Skeljungssamstæðuna
gengju út frá að hagnaður ársins eftir
skatta verði milli 300 og 400 milljónir
króna, en erfitt sé að meta afkomuna
með mikilli nákvæmni.
Benedikt sagði árið 2000 hafa verið
að mörgu leyti óvenjulegt ár í ís-
lensku efnahagslífi. Ljóst sé að hátt
olíuverð, hækkandi vextir og gengis-
lækkun íslensku krónunnar hafi haft
þau áhrif að rekstur margra af við-
skiptavinum Skeljungs sé mun erfið-
ari en áður. Þess sé þegar farið að
gæta í erfiðari greiðslustöðu í ein-
staka tilvikum.
Benedikt sagði að Skeljungur hafi
náð þeim áfanga að verða stærst ís-
lensku olíudreifingarfyrirtækjanna.
Félagið væri með mesta markaðs-
hlutdeild íslensku olíufélaganna í
seldu eldsneytismagni. Enn séu
sóknarfæri að stækka markaðshlut-
deildina á þeim markaði. Með al-
mennum orkusparnaði á öllum svið-
um sé ljóst að þrátt fyrir aukna
hlutdeild á markaðnum geti Skelj-
ungur ekki vænst þess að stækka
mikið á þessu sviði, sem hefur verið
grunnstarfsemi félagsins á liðnum ár-
um. Hann sagði markaðshlutdeild
Skeljungs á íslenska olíumarkaðnum
hafa aukist úr tæpum 36% árið 1999 í
liðlega 37% á síðasta ári.
Fram kom í máli Benedikts að
samskipti Skeljungs við Flutnings-
jöfnunarsjóð olíuvara hafi iðulega
verið gerð að umtalsefni á aðalfund-
um félagsins undanfarin ár. Hann
sagði stjórnendur Skeljungs hafa
beitt sér fyrir því að fá flutningsjöfn-
un á olíuvörum fellda niður enda hafi
hún í raun falið í sér niðurgreiðslu
Skeljungs af flutningskostnaði sam-
keppnisaðila um tugi milljóna króna á
undanförnum árum. „Enn er fátt sem
bendir til að stjórnvöld séu reiðubúin
að leggja af þetta úrelta kerfi,“ sagði
Benedikt. „Því hefur félagið beitt sér
fyrir að sjóðurinn starfi eftir þeim
reglum sem honum eru settar og miði
greiðslur sínar ávallt við hagstæðasta
flutningsmáta hverju sinni. Greiðslur
úr Flutningsjöfnunarsjóði eiga að
miðast við flutning frá innflutnings-
höfn að afgreiðslustað viðkomandi
félags.“
Hann sagði að lengst af hafi ein-
ungis Reykjavíkurhöfn verið skil-
greind sem innflutningshöfn og því
hafi allir eldsneytisflutningar út um
land miðast við flutning frá Reykja-
vík. Þegar stjórn Flutningsjöfnunar-
sjóðs hafi fallist á sínum tíma á þá ósk
Skeljungs að fá Akureyri viður-
kennda sem innflutningshöfn hafi það
um leið haft víðtæk áhrif til lækkunar
á greiðslum úr sjóðnum. Þegar meiri-
hluti stjórnar sjóðsins hafi áttað sig á
þessu hafi fyrri ákvörðun verið ógilt á
þeirri forsendu að Skeljungur hefði
ekki sett nægjanlega mikið magn
eldsneytis í birgðageyma sína á Ak-
ureyri. Héraðsdómur Reykjavíkur
hafi dæmt afturköllun stjórnar sjóðs-
ins ólögmæta en þrátt fyrir það hafi
stjórn sjóðsins ekki séð ástæðu til að
færa taxta hans til samræmis við dóm
héraðsdóms. „Því hefur verið ákveðið
að höfða nýtt mál á hendur stjórn
Flutningsjöfnunarsjóðs til að knýja
fram leiðréttingu. Er það umhugsun-
arefni að stjórn sjóðs sem lýtur for-
ystu forstjóra Samkeppnisstofnunar
skuli starfa með slíkum endemum.“
Útgerðarfyrirtækjum
fækkar líklega enn frekar
Að sögn Benedikts hefur kvóta-
kerfið í sjávarútvegi orðið til þess að
stuðla að fækkun útgerða í landinu og
því að aflinn verði veiddur með mun
færri skipum en áður. Skeljungur
hafi viljað stuðla að þessari þróun
með þátttöku í hlutafélögum í sjávar-
útvegi, sem flest hafi fært út kvíarnar
á undanförnum árum. Það sé mjög
mikilvægt fyrir íslenskt atvinnulíf að
atvinnutækin séu notuð með sem arð-
bærustum hætti og til verði sterkar
einingar. Hann sagði mjög líklegt að
á næstu árum muni útgerðarfyrir-
tækjum fækka enn meira en orðið sé.
Þess vegna sé það lykilatriði að sátt
náist um lagaumhverfi sem stuðli að
því að þessi mikilvæga atvinnugrein
nái að hagræða eins og mest megi
verða.
Kaupin á Hans
Petersen ber hæst
Benedikt sagði að Skeljungur hafi
fjárfest meira í hlutabréfum á liðnu
ári en nokkru sinni áður í sögu félags-
ins. Þar beri hæst kaupin á Hans Pet-
ersen, sem hafi beinlínis verið þáttur í
því að víkka út grunnrekstur Skelj-
ungs. Hann sagði markmiðið að af
rekstri Hans Petersen verði í fram-
tíðinni að minnsta kosti 60 milljóna
króna hagnaður eftir skatta. Undan-
farið hafi verið unnið að því að sam-
ræma þá þætti í rekstri félaganna
tveggja sem falli vel saman og að þess
sé vænst að það geti leitt til verulegr-
ar hagræðingar í rekstri fyrirtækj-
anna þegar á þessu ári.
Að sögn Benedikts voru hluta-
bréfakaup Skeljungs í Eimskipa-
félagi Íslands á árinu 2000 næst-
stærst á árinu 2000, næst eftir
kaupunum á Hans Petersen. Skelj-
ungur hafi aukið hlut sinn í Eim-
skipafélaginu um nálægt eitt pró-
sentustig og átt um áramót um 1,6% í
félaginu.
Stjórn Skeljungs hf. lagði til við að-
alfundinn að greiddur verði 13% arð-
ur til hluthafa og var tillagan sam-
þykkt. Jafnframt var samþykkt
tillaga stjórnarinnar um 5 stjórnar-
menn fyrir næsta starfsár og eins
varamanns. Fjórir af fimm stjórnar-
mönnum síðasta árs voru endur-
kjörnir, þeir Benedikt Jóhannesson,
formaður, Hörður Sigurgestsson,
Haraldur Sturlaugsson og Gunnar
Þór Ólafsson, en Hallgrímur Gunn-
arsson kom inn í stjórnina í stað
Gunnars Scheving Thorsteinssonar.
Þá tók Friðrik Pálsson við sem vara-
maður í stað Margeirs Péturssonar.
Áætlaður hagnaður Skeljungs hf. á þessu ári 3–400 milljónir
Morgunblaðið/Jim Smart
Benedikt Jóhannesson, formaður stjórnar Skeljungs hf., segir að þrátt fyrir
aukna markaðshlutdeild félagsins geti það ekki vænst þess að stækka mikið
á því sviði sem verið hefur grunnstarfsemi þess á liðnum árum.
Með mestu
markaðshlut-
deild í seldu
eldsneyti
FINNBOGI Jónsson, stjórnarfor-
maður Samherja, og Guðmundur H.
Garðarsson, fulltrúi Lífeyrissjóðs
verslunarmanna, gefa ekki kost á sér
til endurkjörs í bankaráð Íslands-
banka-FBA. Í þeirra stað gefa Jón
Ólafsson, stjórnarformaður Norður-
ljósa, og Víglundur Þorsteinsson,
framkvæmdastjóri BM Vallár og
stjórnarformaður Lífeyrissjóðs versl-
unarmanna, kost á sér.
Aðrir aðalmenn í bankaráði gefa
kost á sér til endurkjörs en þeir eru:
Einar Sveinsson, framkvæmdastjóri
Sjóvár-Almennra, Eyjólfur Sveins-
son, framkvæmdastjóri Frjálsrar
fjölmiðlunar, Helgi Magnússon, fram-
kvæmdastjóri Málningarverk-
smiðjunnar Hörpu, Jón Ásgeir Jó-
hannesson, forstjóri Baugs, og
Kristján Ragnarsson, stjórnarfor-
maður LÍÚ.
Alls sitja sjö fulltrúar í bankaráði
Íslandsbanka-FBA og er því sjálf-
kjörið í bankaráðið.
Hið sama gildir um varastjórn en
Gunnar Þór Ólafsson og Jón Ólafsson
gefa ekki kost á sér til endurkjörs. Í
stað þeirra koma Einar Örn Jónsson,
framkvæmdastjóri fjárfestingar-
félagsins Saxhóls, og Jakob Bjarna-
son, framkvæmdastjóri Kers. Aðrir í
varastjórn eru: Friðrik Jóhannsson,
framkvæmdastjóri Burðaráss, Guð-
mundur B. Ólafsson, lögfræðingur
VR, Gunnar Felixson, forstjóri
Tryggingamiðstöðvarinnar, Hjörleif-
ur Jakobsson, forstjóri Hampiðjunn-
ar, og Örn Friðriksson, formaður
Samiðnar.
Guðmundur H. Garðarsson segir
að ein ástæðan fyrir því að hann gefur
ekki kost á sér til endurkjörs sé sú að
hann sé búinn að sitja í bankaráði síð-
an árið 1973 eða í tæp 30 ár. Eins seg-
ist hann vera kominn á þann aldur að
hann vilji geta lifað meira fyrir sjálfan
sig frjáls frá þeirri miklu ábyrgð sem
fylgi setu í bankaráði sem og öðrum
ábyrgðarstöðum.
Finnbogi Jónsson segir að það hafi
komið tiltölulega snöggt upp á að
hann hafi tekið sæti í bankaráðinu í
fyrra og hann hafi samþykkt að sitja í
ráðinu fram að næsta aðalfundi. Því
gefi hann ekki kost á sér til endur-
kjörs.
Finnbogi var fulltrúi Þorsteins Más
Baldvinssonar, forstjóra Samherja og
eins úr Orca-hópnum svokallaða. Aðr-
ir í Orca-hópnum eru: Eyjólfur
Sveinsson, Jón Ásgeir Jóhannesson
og Jón Ólafsson. Þeir þrír verða allir
sjálfkjörnir í bankaráð bankans á að-
alfundi hans sem verður haldinn
næstkomandi mánudag, 12. mars.
Sjálfkjörið í bankaráð Íslandsbanka-FBA
Jón Ólafsson og
Víglundur Þorsteins-
son nýir í ráðinu
TILKYNNT var til Verðbréfaþings
Íslands í gær að Kaupþing hf. hefði
aukið hlut sinn í Tryggingamiðstöð-
inni hf.
Kaupþing átti 5,19% hlut í Trygg-
ingamiðstöðinni fyrir en hefur keypt
4,99% til viðbótar og á því nú samtals
10,18%. Ein utanþingsviðskipti voru
með Tryggingamiðstöðina í gær.
Námu þau 11.625.000 á genginu 47
og er söluverð þeirra því 546.375.000.
Miðað við viðskiptagengið í gær er
markaðsvirði Tryggingamiðstöðvar-
innar tæpir 11 milljarðar króna og
markaðsvirði hlutar Kaupþings því
um 1,1 milljarður króna.
Sigurður Einarsson, forstjóri
Kaupþings, vildi í gær ekki tjá sig
um þessi kaup.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins hefur Kaupþing að undan-
förnu selt nokkurt magn hlutabréfa í
Össuri hf. Sigurður vildi ekki heldur
tjá sig um þau viðskipti.
Í gær voru skráð 20 viðskipti með
Össur á Verðbréfaþing Íslands. Var
söluverð þeirra alls 436.399.736.
Markaðs-
virði hlut-
arins um
1,1 millj-
arður
Kaupþing hf.
kaupir í Trygginga-
miðstöðinni hf.
SAMKEPPNISRÁÐ telur ekki
ástæðu til íhlutunar vegna samnings
til eins árs milli Fræðslumiðstöðvar
Reykjavíkur og Línu.Nets ehf. um
ljósleiðaratengingu í grunnskóla
Reykjavíkur, en Landssími Íslands
taldi Reykjavíkurborg hafa sniðgeng-
ið skyldu sína til útboðs og þar með
brotið gegn ákvæðum laga sem kveða
á um skyldu sveitarfélaga til útboðs á
hinu Evrópska efnahagssvæði.
Komst samkeppnisráð að þeirri nið-
urstöðu að málið yrði ekki tekið til at-
hugunar á grundvelli 20. gr. sam-
keppnislaga þar sem það taki til þess
hvort sveitarfélag hafi í starfsemi
sinni farið eftir þeim lögum og reglum
sem því beri að hlíta. Úrskurðarvald
um slíkt meint lagabrot heyri undir
önnur stjórnvöld og/eða dómstóla.
Landssíminn krafðist þess í sept-
ember síðastliðnum að Samkeppnis-
stofnun gripi til bráðabirgðaákvörð-
unar á grundvelli 8. gr. sam-
keppnislaga og bannaði framkvæmd
og efndir samnings Fræðslumið-
stöðvar og Línu.Nets um skólanet. Af
hálfu Landssímans var því haldið
fram að Reykjavíkurborg hefði snið-
gengið lögbundna skyldu sína til út-
boðs og í því fælist jafnframt brot á
20. gr. samkeppnislaga. Í úrskurði
samkeppnisráðs segir að á þetta sé
ekki hægt að fallast. Í 20. gr. sam-
keppnislaga komi fram að óheimilt sé
að hafast nokkuð það að sem brjóti í
bága við góða viðskiptahætti í at-
vinnustarfsemi eins og þeir séu tíðk-
aðir eða eitthvað það sem óhæfilegt sé
gagnvart hagsmunum neytenda. Í til-
vikum sem ekki séu ákveðin með lög-
um sé það hlutverk samkeppnisyfir-
valda að meta hvað teljist til góðra
viðskiptahátta í atvinnustarfsemi.
Öðru máli gegni hins vegar þegar um
sé að ræða hvort opinber aðili hafi í
starfsemi sinni farið að þeim lögum
og reglum sem honum beri að hlíta.
Samningur um
skólanet í Reykjavík
Ekki
ástæða til
íhlutunar
samkeppn-
isráðs
♦ ♦ ♦