Morgunblaðið - 12.05.2001, Blaðsíða 12

Í SUMAR verða 40 ár liðin frá
stofnun Grasagarðs Reykjavíkur,
en hann var stofnaður 18. ágúst
1961, á 75 ára afmæli borgarinnar.
Upphaf Grasagarðsins má rekja til
þess að Reykjavíkurborg var gefið
til varðveislu safn 200 íslenskra
jurta. Þá var garðurinn um 400 fer-
metrar að flatarmáli en er í dag um
25.000 fermetrar og þar er að finna
u.þ.b. 5.000 plöntutegundir, afbrigði
og yrki. Eva G. Þorvaldsdóttir for-
stöðumaður Grasagarðsins segir
hlutverk hans fyrst og fremst vera
að safna plöntum og varðveita þær.
„Hér á Íslandi er ekki mikil
safnamenning. Það sem helst kem-
ur í hugann þegar við tölum um
söfn eru byggðasöfn, bókasöfn og
listasöfn, en til eru margs konar
önnur söfn, svo sem náttúrufræði-
söfn, ljósmyndasöfn og grasasöfn,
en Grasagarður Reykjavíkur er ein-
mitt grasasafn. Við verðum að líta á
plönturnar sem okkar safngripi sem
við merkjum og verðum að vita deili
á, vita hvaðan þær koma og hvernig
á að hugsa um þær. Að því leyti er
Grasagarðurinn allt öðru vísi en
önnur söfn sem yfirleitt sýna dauða
hluti.“
Hávaxin skógalyngrós skartar sínu
fegursta á vorin
Í Evrópu er aldagömul hefð fyrir
grasagörðum en Eva segir það þó
merkilegt að garðurinn sé orðinn
þetta gamall. „Við finnum það á út-
lendingum sem koma hingað að
þeir hafa sterkari tengsl við grasa-
garða en Íslendingar og margir er-
lendir ferðamenn leita sérstaklega
uppi grasagarða á ferðum sínum
um heiminn.“
Líkt og í öðrum grasagörðum
víða um heim er í garðinum að
finna sýnishorn af innlendri flóru. Í
Grasagarðinum vaxa um 380 teg-
undir af u.þ.b. 485 háplöntum sem
teljast til íslensku flórunnar. Þetta
safn heitir Flóra Íslands og þar er
hægt að fylgjast með vexti og
þroska plantna sem vaxa villtar á
Íslandi.
Allar aðrar plöntur í Grasagarð-
inum eru erlendar. Þetta eru að-
allega fjölærar jurtir, tré, runnar,
klifurplöntur, berjarunnar og rósir.
Árlega blómstrar á vorin hávaxin
skógalyngrós, sem nú skartar sínu
fegursta, blómin eru stór, klukku-
laga og bleik á litinn. Aðrar vor-
blómstrandi plöntur í garðinum eru
til dæmis hátíðaliljur, skógarliljur
og snotrur (Anemone).
Villtar fjallaplöntur
frá ýmsum heimsálfum
Í Grasagarðinum hefur verið
komið fyrir steinhæðum þar sem
vaxa aðallega villtar fjallaplöntur
frá ýmsum heimsálfum, til dæmis
frá Alpafjöllum Evrópu, Himalaja-
fjöllum Kína, Sierra Nevada-fjöllum
í Kaliforníu og fjöllum í Japan.
Steinhæðin blasir við þegar komið
er inn um aðalinngang garðsins og
segir Eva að fólk geti alltaf fundið
einhverjar fjallaplöntur í blóma á
hvaða tíma sumarsins sem er.
Suðrænar plöntur sem ekki þola
40 ár liðin frá stofnun Grasagarðsins í Reykjavík
Helsta hlutverkið að safna
plöntum og varðveita
Óhætt er að fullyrða að
það kenni margra grasa
í Grasagarðinum í
Laugardal. Um árabil
hefur starfsfólk garðs-
ins aukið jafnt og þétt
við tegundir, afbrigði og
yrki í garðinum og er
fjölbreytni gróðursins
hin besta náma fyrir
fróðleiksfúsa garð-
áhugamenn. Eiríkur P.
Jörundsson fór í heim-
sókn í Grasagarðinn og
fræddist dálítið um til-
gang garðsins og marg-
breytileika flórunnar.
Morgunblaðið/Eiríkur P. Jörundsson
Eva G. Þorvaldsdóttir skoðar bergsóley í garðskálanum.
Alpahríma er ein þekktasta fjallaplanta Alpanna, kölluð Edelweiß, af körfublómaætt en blómin
sitja mörg saman efst í lítt áberandi körfum. Meira ber á háblöðunum, hvítloðnum sem raða sér
eins og stjörnur umhverfis körfublómin.
Ljósmynd/Eva G. Þorvaldsdóttir
Rauðfeldur (Douglasia laevigata) vex villt í fjöllum austanvert í
N-Ameríku. Ættkvíslarheitið Douglasia er kennt við David Douglas sem
var ötull plöntusafnari á fyrrihluta 19. aldar.
Skógalyngrósin (Rhododendron oreodoxa var fargesii) í Grasagarðinum er frá því 1977 en heim-
kynni hennar eru í V-Kína. Í lok maí á hverju ári skrýðist runninn stórum, bleikum blómum eins
og brátt sést í Grasagarðinum.
12 C LAUGARDAGUR 12. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ