Morgunblaðið - 12.05.2001, Blaðsíða 18

18 C LAUGARDAGUR 12. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
NÝ markmið Garðyrkjuskólans voru
samþykkt á síðasta ári og hefur
stefnan verið sett á að efla íslenska
garðyrkju á öllum
sviðum með því
að stuðla að góðri
fagmenntun á
framhalds- og há-
skólastigi og vera
í forystu við að
afla nýrrar þekk-
ingar sem hefur
þýðingu fyrir ís-
lenska garðyrkju.
Sveinn Aðal-
steinsson, skóla-
meistari Garðyrkjuskólans, segir að
skólinn verði að sinna frekari þróun
garðyrkju hér á landi í ljósi umræð-
unnar um verð og tolla á grænmeti,
enda ljóst að íslenskir garðyrkju-
bændur verði í framtíðinni að standa
meira á eigin fótum, ólíkt flestum
öðrum greinum landbúnaðar.
Garðyrkjan á sér ekki langa sögu
hér á landi sem atvinnugrein en fyrst
komst skriður á þegar fyrstu nem-
endurnir, um 20 að tölu, útskrifuðust
frá Garðyrkjuskólanum árið 1941.
Margir þeirra stofnuðu sínar eigin
garðyrkjustöðvar og urðu þátttak-
endur og um leið brautryðjendur í að
byggja upp þessa nýju atvinnugrein.
Garðyrkjuskóli ríkisins var stofn-
settur á Reykjum árið 1939 og tók
við húsakynnum sem rekin voru um
nokkurra ára skeið fyrir berklaveikt
fólk. Fyrsti skólastjóri Garðyrkju-
skólans var Jón Unnsteinn Ólafsson
en hann var jafnframt fyrsti Íslend-
ingurinn sem lauk háskólaprófi í
garðyrkju.
Rannsóknir skipa sífellt
stærri sess í starfi skólans
Núverandi skólameistari, Sveinn
Aðalsteinsson, segir að skólinn stefni
nú að háskólabraut í garðyrkjufram-
leiðslutækni í samvinnu við HÍ og
norræna háskóla sem þýði aukið
starfsmenntanám á framhalds- og
háskólastigi í garðyrkju.
„Okkar sérstaða er auðvitað sú að
það er engin önnur menntastofnun
að fást við garðyrkju á Íslandi og því
er okkar hlutverk mjög víðtækt. Það
er í fyrsta lagi fræðsluhlutverkið og
þar þurfum við að vera með bæði
framhalds- og háskólastig þótt þetta
sé allt í smáum stíl. Síðan erum við
með afskaplega öfluga endurmennt-
un og sá þáttur hefur farið vaxandi ár
frá ári. Þar erum við t.d. að bjóða upp
á nám fyrir skógarbændur sem met-
ið er til eininga á framhaldsskóla-
stigi, þannig að við erum eiginlega að
búa til litla öldungadeild hérna.“
Þá segir Sveinn að rannsóknir og
tilraunir skipi sífellt stærri sess í
starfsemi skólans. „Þar er auðvitað
nýja tilraunahúsið stórkostleg viðbót
við okkar aðstöðu hér og leysir af
hólmi mörg gömul hús hjá okkur.“
Að sögn Sveins hefur skólinn feng-
ið styrki frá RANNÍS við ýmis verk-
efni. Þá sé skólinn í spennandi sam-
starfi við fyrirtækið Genergy-
Varmaraf ehf. um þróun og notkun
svokallaðs varmarafals en sú tækni
byggir á að nota mismun á heitu og
köldu vatni við framleiðslu á raf-
magni. Í rafalnum er enginn hreyf-
anlegur hlutur, líkt og í túrbínu,
heldur byggist tæknin á gömlum eðl-
isfræðilögmálum þar sem ný fram-
leiðslutækni stuðlar að hámarksnýt-
ingu. Um er að ræða tækni með
einkaleyfisvernd og því er ekki heim-
ilt að ljóstra upp leyndarmálinu fyrr
en í haust, að sögn Sveins.
Gæti gjörbreytt vetrarræktun
í gróðurhúsum
„En við erum komin með 5 kíló-
watta rafal og vonumst til að geta
farið upp í 100 til 500 kílówött til þess
að þetta verði fýsilegur kostur fyrir
garðyrkjubændur. Við erum að gera
okkur vonir um að tilraunirnar komi
það vel út að þetta muni hreinlega
gjörbreyta landslaginu í vetrarrækt-
un í gróðurhúsum.“
Þá segir Sveinn að ýmis þróunar-
verkefni séu í gangi til að bæta fram-
leiðni í garðyrkju þannig að garð-
yrkjubændur fái meiri uppskeru á
hvern fermetra. „Og það er auðvitað
sérstök ástæða til að sinna þessu
þróunarstarfi núna þegar umræðan
um verndartolla er í gangi og alveg
ljóst að íslensk garðyrkja verður í
framtíðinni að standa meira á eigin
fótum, ólíkt flestum greinum land-
búnaðar.“
Í október síðastliðnum var fyrsti
áfangi Garðyrkjumiðstöðvarinnar,
nýs þekkingarseturs í garðyrkju,
tekinn í notkun við skólann. Garð-
yrkjumiðstöðin er samvinnuverkefni
skólans, Bændasamtakanna og
Sambands garðyrkjubænda. Í mið-
stöðinni leiða saman krafta sína sér-
fræðingar og kennarar Garðyrkju-
skólans, ráðunautar Bænda-
samtakanna og fulltrúar Samtaka
garðyrkjubænda í því skyni að sam-
hæfa þjónustu sína við græna geir-
ann.
Hægt að stunda nám á sex
brautum við skólann
„Íslensk garðyrkja er mannfá
hvað ýmsa sérfræðiþjónustu snertir
og það er bjargföst vissa okkar að
slík samvinna undir einu þaki muni
efla þjónustu sérfræðinga við grein-
ina og almenning og gera okkur
kleift að leysa betur og skilvirkar
þau fjölmörgu verkefni garðyrkjunn-
ar sem bíða úrlausnar,“ segir Sveinn.
Aðsóknin að reglulegu námi í skól-
anum hefur verið mjög stöðug, að
sögn Sveins, en þó geti skólinn auð-
veldlega bætt við fleiri nemendum.
Hægt er að stunda nám á sex braut-
um við skólann; skrúðgarðyrkju-
braut, ylræktarbraut, umhverfis-
braut, skógræktarbraut, garð-
plöntubraut og blómaskreyt-
ingabraut.
Námið á fimm fyrsttöldu brautun-
um tekur rúmlega 3 ár og skiptist í 4
bóklegar annir við skólann á Reykj-
um og síðan 17 mánaða verknám.
Nám á blómaskreytingabraut er 2
ára nám með 14 mánaða verknámi og
2 anna bóklegu námi með verk-
kennslu.
Forkröfur eru þær að fólk hafi lok-
ið 2 til 4 önnum í fjölbrauta- eða
menntaskóla og að hluti verknáms
hafi farið fram á viðurkenndum verk-
námsstað. Í vetur hafa 36 nemendur
stundað nám við skólann auk 25 nem-
enda í skógræktarverkefninu.
Garðyrkjuskóli ríkisins á Reykjum á tímamótum
Aukin áhersla á rann-
sóknir og háskólanám
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ragnar Christiansen garðyrkjufræðingur hugar að paprikuplöntum í nýja tilraunagróðurhúsinu.
Nemendur skólans fást við ýmis verkefni. Hér sést
hleðsla nemanda í skrúðgarðyrkju á gosbrunni.
Garðyrkjuskólinn hefur í áratugi ræktað suðrænar
plöntur, m.a. bananaplöntur í einu gróðurhúsanna.
Sveinn
Aðalsteinsson
VEÐUR mbl.is