Morgunblaðið - 20.07.2001, Blaðsíða 3

DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. JÚLÍ 2001 B 3
ÞAÐ er mikilvægt að
kirkjugarðarnir séu fallegir
staðir,“ segir Ólafur Jóns-
son, trúnaðarmaður Sam-
taka íslenskra myndlistar-
manna (SÍM) í opinberum
samkeppnum. „Það hefur
margt misjafnt verið sett á
reitina undanfarin ár. Inn-
fluttir steinar eru sérstak-
lega algengir á duftreitum
[minningarreitum þar sem
er duftker en ekki gröf] og
oft stinga þeir í stúf við um-
hverfið.“ Kirkjugarðasam-
band Íslands fékk SÍM til
samstarfs fyrr á árinu þeg-
ar haldin var samkeppni
um hönnun legsteina.
Fallegir staðir
„Á fáum sviðum í þjóð-
félaginu eigum við jafn vel
menntaðan hóp og meðal
myndlistarmanna,“ segir
Ólafur. „Það eru 300 með-
limir í SÍM. Umsjónar-
menn kirkjugarðanna vildu
fá fólk úr þessum hópi til
samstarfs, því myndlistar-
menn hafa ekki tekið mikinn þátt í
þróun kirkjugarða á síðustu árum.
Við höfum átt mjög góða steinsmiði
– Sigurður Helgason hefur verið ið-
inn við að gera legsteina úr fallegu,
íslensku grjóti. En Kirkjugarðasam-
bandið vill að kirkjugarðarnir í heild
séu fallegir staðir – til þess þarf að
bjóða upp á fjölbreyttara úrval fall-
egra steina. Kirkjugarðurinn allur
hefur áhrif á hvern sem kemur að
vitja grafreits,“ segir Ólafur.
Opin lokuð keppni
Skipulag keppninnar var með
sniði sem Ólafur segir verða æ al-
gengara. „Fyrst var lýst eftir um-
sóknum og ferilskrá frá myndlist-
armönnum. Úr þessum umsóknum
voru valdir tólf myndlistarmenn
sem Björn Th. Björnsson fræddi um
legsteina, hefðir og hlutverk kirkju-
garða. Listamennirnir skiluðu síðan
inn allt að fjórum tillögum hver.
Þær eru frumdrög að verkum en
ekki endanleg útfærsla. Þetta er
þess háttar keppni að kirkjugarð-
arnir þurfa að hafa nokkuð um úr-
lausnirnar að segja.“ Kirkjugarða-
sambandið bað listamennina um
tillögur að verkum í stein, málm og
tré, hvert í sínu lagi, og önnur efni
sérstaklega.
Ólafur segist ánægður með fram-
kvæmd keppninnar: „Hún er öll til
fyrirmyndar. Dómnefndarstörfin
voru vel og vandlega unnin og lista-
mennirnir hafa allir lagt sig mjög
vel fram.“
Í Fossvogi er lítill reitur þar sem
stillt verður upp sýnishornum af
þeim verkum sem bárust í keppnina,
ásamt eldri steinum, „fallegum
steinum frá liðinni tíð“ lofar Ólafur.
Þar verður hægt að skoða steinana
úti við og velja milli þeirra. „Þegar
aðstandendur hafa valið stein er síð-
an hægt að verða við séróskum um
efni og leturval, þótt stuðst sé við
grunnhönnun listamannanna. Þessir
nýju steinar eru bara viðbót við það
sem þegar er fyrir hendi. Steinsmið-
ir og kunnáttufólk á landinu vinna
steina, eftir sem áður, út frá per-
sónulegum óskum.“
Ólafur telur trúlegt að nýju stein-
arnir verði á sama verðbili og þeir
sem fyrir eru, frá 80 til 150 þúsund
krónur.
hmh
Myndlist
og mold
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ólafur Jónsson í gamla verksmiðjuhúsi Álafoss.
S A M K E P P N I U M H Ö N N U N N Ý R R A L E G S T E I N A
Tillögur frá Jónínu
Guðnadóttur.
Ein af tillögum
Helga Gíslasonar.
Regnbogasteinn Ólafar Nordal.
Ólöf Nordal: Rithönd hins látna.
um. Mörg viðtölin eru mjög skemmti-
leg. Þar eru skáldin til dæmis að velta
fyrir sér ljóðagerð samtímans og
segja margt annað fróðlegt sem gam-
an er að heyra,“ segir hann og bendir
þar á enn einn útgáfumöguleikann.
„Mig dreymir um að halda þessu
verkefni áfram. Með sumum skáldum
er til svo mikið efni að hægt er að búa
til disk þar sem efni aðeins eins skálds
er flutt. Grunnurinn að frekari nýt-
ingu safnsins er kominn. Ég er
kannski búinn að opna einn glugga
þess með þessari vinnu,“ segir Bjarni
brosandi.
„Ég lít á þennan disk sem sniðugt
krydd í íslenskukennslu. Hjálpartæki
sem kveikir áhuga nemenda. En auð-
vitað einnig fyrir allt áhugafólk um ís-
lenskan skáldskap. Það er einstakt að
heyra eldmóðinn í skáldinu þegar það
les sjálft verk sín og reyna að sjá það
fyrir sér lesa. Röddin segir svo
margt.“ Hann bætir við að til greina
komi að setja upp nokkurs konar
skáldavef á Netinu þar sem ljóðum og
öðrum skáldverkum væri miðlað á nú-
tímalegan hátt. „Við erum vön marg-
hliða kynningu á sama hlutnum. Á
Netinu getur maður lesið texta, heyrt
hljóð og horft á mynd, allt í einu. Úr
þessu efni væri hægt að búa til frá-
bæran vef, á því leikur enginn vafi.“
Stærstur hluti safns útvarpsins
er á segulböndum.
andi. „En því miður er nú alltaf
hætta á að einhver snillingurinn fari
framhjá manni sem væri algjör
synd. En ég vil endilega gefa sem
flestum kost á að vera með og hafa
breiddina í ljóðunum þannig sem
mesta.“
Ný og óbirt ljóð
Sölvi hefur óskað eftir ljóðum sem
skáldin telja sín bestu og fram-
bærilegustu til þessa og helst skulu
þau vera ný og óbirt.
Enn hefur ekki verið ákveðið
hvað ljóðabókin mun heita, en
vinnutitillinn er sá sami og á bók
Magnúsar, Ljóð ungra skálda.
„Mér þykir sæmd í því að gera til-
raun til að feta í fótspor afa míns
með þessu verkefni,“ segir Sölvi, en
Magnús Ásgeirsson hefði einmitt
orðið hundrað ára á þessu ári. Sölvi
er af því tilefni einnig að taka saman
nýtt úrval ljóða hans og þýðinga og
mun sú bók líka koma út í haust.
„Þetta verður mikið ljóðasumar og
ljóðahaust hjá mér,“ segir Sölvi
brosandi.
En telur hann að þessi ljóðabók
eigi eftir að marka viðlíka tímamót
og bók afa hans gerði um miðja síð-
ustu öld?
„Um það er erfitt að spá. Maður
reynir bara að gera sitt besta. Nýja
bókin á að geyma ljóð eftir enn
yngri skáld en hin. Það væri auðvit-
að nokkuð sérstakt og ánægjulegt ef
ljóðabók ylli tímamótum í upphafi
21. aldar. En hver veit hvað gerist?
Eigum við ekki bara að gerast djörf
og segja að upprennandi stórskáld
Íslands komi fram í þessari bók?“