Vísir - 28.04.1980, Qupperneq 4

í Nútimá sjórán í stórum stíl
Á sIBustu tveim árum hafa
meira en eitt hundraö skip horfiö
meö verömætum farmi sinum af
siglingaleiöunum milli Evrópu,
Asiu og Afrlku. Aö hvarfi þeirra
hafa staöiö ný kynslóö sjóræn-
ingja, sem I skiptum fyrir sverö
og pístólu hafa tekiö upp nútlma-
legri vopn eins og úöabrúsa meö
málningu, skjalatöskur og lipran
falspenna. Ránsfengur þeirra er
talinn nema oröiö ekki minna en
250 milljónum dollara, og I
flestum tilvikum er þaö fátæk
þróunarlönd, sem eru fórnar-
lömbin.
Þessi skip, sem lent hafa I
greipum sjóræningjanna, hafa
hlotiö misjöfn örlög. Á nokkrum
hafa botnventlarnir veriö opnaöir
langt úti í hafi, eftir aö verö-
mætur farmurinn hefur veriö
skipaöur upp I einhverri höfninni.
önnur hafa horfiö, en stöan skotiö
aftur upp kollinum undir nýjum
nöfnum og fánum, og hefur þaö
stundum mátt greina gamla
nafniö undir nýju málningunni.
Og enn ein eru látin taka á sig
krók meö viökomu I einhverri
höfa, þar sem farmurinn er seld-
ur hæstbjóöenda, meöan
upprunalegi kaupandinn bíöur
meö sárt enniö.
Þrátt fyrir aö þessum sjóránum
fari fjölgandi og tjóniö veröi
sifellt meira og meira, hefur ekki
veriö komiö lögum yfir nema
einn. Samt hafa skipaútgeröir-
nar, tryggingarfélögin og bankar
nir fordæmt þessa glæpaöldu
einum kór. En ekkert hefur þó
veriö gert. Má vera aö framtaks-
leysiö eigi rætur aö rekja til þess,
aö ekkert hinna stóru félaga I
skipaútgerö hefur oröiö fyrir
baröinu á sjóræningjum. I stöku
tilfellum hafa þau jafnvel
hagnast á þeim.
Bankarnir hafa sýnt hreint
lygilegt kæruleysi, þegar þeir
hafa reitt af hendi fúlgur fjár
gegn framvlsum falsaöra pappira
meö upplognum upplýsingum.
Hefur þetta veriö sjóræningjun-
um hvatning til enn óskammfeil-
nari bragöa.
Fórnarlömb þessara sjó-
ræningja eru eins og áður sagöi I
flestum tilvikum þróunarrlki,
sem hvorki hafa þau áhrif eða
reynslu, sem þarf til þess aö
góma þessa alþjóölegu svindlara.
Flest þróunarriki krefjast þess,
aö útgeröir þeirra tryggi skip sin
og frama hjá tryggingarfélögum I
heimalandinu, svo aö tjóniö hefur
I fáum tilvikum komiö niöur á
stóru tryggingarfélögunum, eins
og Lloyds.
Miðdepillinn fyrir botni
Miðjarðarhafsins
Stór hlut þessarar sjóránsstarf-
semi er skipulagöur I gríska
hafnarbænum Pireus, sem er
mikilvæg miöstöö alþjóölegar
skipamiölunar. Þangaö steyma
„papplrssjóræningjarnir” frá
öörum Evrópulöndum og frá
Austurlöndum nær. Þessi miö-
depill færist slöan til Llbanon,
sem frá fyrri tiö hefur veriö mikil
mauraþúfa kaupsýslamanna,
bankafulltrúa, skipamiölara,
seljenda, kaupenda....
Sjóræningjarnir ganga um há-
bjartan dag inn I banka I Zurich
eða London, velklæddir og meö
skjalatöskur, og taka þar út ráns-
fenginn, tilteknar fjárfúlgur, sem
góötrúa kaupandi hefur lagt inn á
reikning þar, sem fyrirfram-
greiösla upp I kaupverö væntan
legrar sendingar. Þaö er alsiöa,
aö útgeröin fái þannig fé til út-
gjalda af siglingunni meö farm-
inn. — En eftir aö sjóræninginn
hefur I bankanum framvlsaö
vottoröi um, aö farmurinn sé um
borð I þessu tiltekna skipi, greiöir
bankinn honum umsamda upp-
hæö Ut af reikningnum.
Lekabyttuaðferðin
Venjulega fer sjóræninginn
slöan þannig aö, eftir aö hafa náö
I peningana, aö hann lætur skipiö
leggja lykkju á leiö slna — venju-
lega meö viökomu I Llbanon, sem
enn er miöstöö afferminga og þar
sem lög og regla er engin I kjölfar
borgarastrlöanna. Þar er
farmurinn seldur. Venjulegast
aöeins fyrir brot af r.nungildi.
Nýlega var seldur þar timbur-
farmur, sem nam aö verömæti 4
milljónir dollara, fyrir 1 milljón.
— Heyrst hefur, að skipsfarmur-
inn hafi verið boöinn til sölu, áöur
en hann var kominn um borö.
Sjóræningjarnir beita þrem
aöferöum oftast. Sú fyrsta er
stundum kölluö „lekabyttu”
aöferöin, sem er þannig, aö
Angóla er dæmi um ríki, sem
oröiö hefur fyrir baröinu á sjó-
ránssvindlurum, og I dæminu,
sem hér er tekiö fyrir, hvorki
meira né minna er þrisvar sinn-
um á sömu svindlurunum.
Höföu þeir af rlkissjóöi Angóla
2840 milljónir króna.
Þetta svindl byrjaöi haustiö
1976, þegar Angóla geröi samn-
ing um kaup á 1000 tonnum af
pálmolíu. Kaupin voru viö
portúgalsktfyrirtæki, sem rekiö
var af Manuel José Perez frá
Lissabon i félagi viö Mario
Rogowski, pólskættaöan verk-
taka, sem bjó 1 Madrid. Þeir
félagar báöu Angóla aö leggja á
reikning I svissneskum banka
fyrirframgreiöslu upp I kaup-
veröið, sem þeir mættu leysa út,
þegar farmurinn heföi veriö
lestaöur.
Perez og Rogowski náöu sam-
bandi viö danskan mann, Per
Maagefeldt I Kaupmannahöfn,
sem gekk frá farmskjölum fyrir
þá, en samkvæmt þeim, voru
1000 tonn af pálmolíu um borö I
skipi hans „Kuldalega konan”.
Þessum papplrum framvlsuöu
þeir I Union Bank I Sviss, sem
greiddi þeim 560 þúsund doll-
ara. — Ef bankinn heföi haft
fyrir þvi aö fletta upp I þeirri
skrá Lloyds, sem sýnir, hvar
hvert skip heldur sig þennan og
þennan dag, heföu Svisslending-
arnir getaö séö, aö danska
b
fenginn er á leigu gamall ryð-
kláfur til aö flytja farm, sem er
verðmætari en hann sjálfur.
Þegar skipið hefur látið úr höfn,
laumast-þaö I einhverja höfn, þar
sem yfirvöld eru ekki aö hnýsat I
skuggaleg viöskipti. Farmurinn
er seldur hæstbjóöenda, og skipt
um áhöfn á skipinu. Þeir, sem
taka við, fara meö skipiö eitthvaö
þangaö, sem dýpi er of mikið til
skipiö var slatt I þurrkvl I
Amsterdam.
Eftir nokkra mánuöi fór yfir-
völd 1 Angóla aö undrast, hvaö
oröiö heföi um pálmollu þeirra,
sem hindraöi þau þó ekki þvi aö
gera nýjan samning viö þá
kumpána, Perez og Rogowski,
og i þetta sinn um 1500 smálestir
af nautakjöti. Eins og fyrr fengu
þeir Perez og Rogowski heimild
til þess aö taka út af reikningi I
svissneskum banka fyrirfram-
greiöslu upp I kaupveröiö (aö
þessu sinni 1.575.000 dollara) og
höföu aftur samband viö
Maagefeldt. Daninn haföi,
þegar hér var komiö sögöu,
greitt eitthvaö af skuldum sln-
um og fengiö annaö skip.
Enn var gengiö frá nýjum
papplrum og bankinn sann-
færöur um, aö kjötiö væri komiö
um borö I kæliskip, sem gekk
undir nafninu „Macox vik-
ingur”. — I reynd haföi þó ekki
veriö keypt svo mikiö sem
gramm af kjöti og „Macox vlk-
ingur” var ósjóferöarhæfur i
slipp I Noregi. En engu aö siöur
greiddi bankinn peningana.
Maagefeldt notaði hálfa
milljón til þess aö kaupa pálm-
olluna siöbúnu, en þegar hún
loks kom til Angóla, haföi
Rogowski stungiö af meö eina
milljón dollara og Maagefeldt
varö gjaldþrota. Hann var slöar
dæmdur af dönskum dómstólum
þess aö kafað veröi til botns. Þar
er skipinu sökkt. — Þessi aðferö
getur leitt til mörg hundruö
prósent hagnaðar fyrir sjó-
ræningjana. Þeir fengu greiðslu
fyrir farminn hjá upprunalegum
kaupanda. Þeir seldu sama varn-
inginn aftur. Siöan fá þeir hann og
skipiö bætt hjá tryggingarfélagi.
— En þessu fylgir sá annmarki,
að margir eru meö I ráöum, og
I 4 ára fangelsi fyrir fjársvik.
En áöur en dómurinn féll,
geröu yfirvöld I Angóla nýjan
samning viö Perez I Lissabon
um kaup á 13.500 smálestum af
hnetum. Hann fullvissaöi
Afrlkumennina um, aö hnetun-
um mundi skipað út I tvö grlsk
skip „Pistis”og „Saronicoflói”,
sem leigö höföu veriö af út-
geröarfélagi Lima, en það fyrir-
tæki var skráö I Bermúda og var
rekiö af S-Amerlkumanni aö
nafni Donald Lima.
Enn framvlsaöi Perez skjöl-
um viö bankann og sýndu þau,
aö 175 þúsund sekkir, hver meö
85kg af hnetum, væruumboröl
skipunum I höfn I Mosambike.
Þegar skipin komu til Angóla,
reyndust lestarnar fullar af
hnetuskurni. Reyndar kom I
ljós, aö skipin voru alltof lltil til
þess aö hafa getaö flutt þessa
stóru hnetupöntun, og heföu
bankafulltrúarnir vel getaö
gengiö úr skugga um þaö.
Yfirvöld Angóla lögöu hald á
skipin og önnur skip Lima-
félagsins, sem leiö áttu um lög-
sögu Angóla, og samt má heita
fullvlst, aö útgeröarmaöurinn
hafi ekkert vitaö um svindliö.
Fjögur skip Lima-félagsins
liggja nú bundin og ryöga I höfn
I Angóla. Perez haföi 350 þúsund
dollara upp úr svindlinu, en af-
gangurinn af 850 þúsund dollur-
um, sem bankinn haföi greitt,
gufaði upp.
Aöferöirnar viö aö svindla sér milijónir fyrir skip og skipsfarma eru
ýmsar mjög útsmognar, og oft hafa svindlararnir mörg hundruö pró-
senta hagnaö.
! ÞEGAR ANGÖLA LÉT \
! SflMfl SVINDLARANN j
! FÉFLETTA SIG ÞRISVAR !
Norðmenn iá að
s|ð „Dauði
prinsessu"
Sópar upp
ræningjum
Sciilldfiöl-
skyidunnar
Lögregiunni á Sardinlu viröist
ganga vel aö handtaka mannræn-
ingjana, sem stóöu aö ráninu á
Schild-fjölskyldunni I fyrra. Hef-
ur hiin mi 15 menn f haldi vegna
máisins.
Sföast var handtekinn biistjóri
kynbótabiis og bankafulltrúi einn.
Bankafulltrúinn er kæröur fyrir
aö hafa komiö I umferö og skipt f
„örugga peninga” lausnargjaid-
inu (500.000 milljön lfrum), sem
Schild greiddi fyrir konu slna og
dóttur.
Strauss ð
laraidsfæil
Franz Josef Strauss, kanslara-
efni Kristilegra demókraia f V-
Þýskalandi, flaug fyrir helgi tll
London til viöræöna viö Margaret
Thatcher, forsætisráöherra Bret-
iands.
AB venju flaug hinn 64 ára
Strauss einkaþotunni sjálfur, en
hefur þó flugmann meö I förinni.
— Hann ætlaöi aö hafa tveggja
daga viödvöl. Strauss hefur þegar
fariö slikar skyndiferöir til
Frakklands, Bandarfkjanna og
Rúmeníu, þaö sem af er þessu
ári, og ætlar slöar til Japan,
Pakistan og Arabalanda.
Teknlr af lifi
prðtl
lyrlr
fangelsisdóma
Elns og fram kom I fréttum sfö-
ustu viku, voru þrettdn embættis-
menn fyrrverandi stjórnar
Monrovfu teknir af Iffi, enfrést
hefur nú, aö sjö þeirra hafi veriö
dæmdir f fangelsi. — Dómstóilinn
fékk þó ekki rdöiö þvf, aö dómun-
um yröi fullnægt, og munu
hundruö manna hafa safnast þar
aö, sem fangarnir voru leiddir út
úr „réttarsalnum”, sem var her-
braggi. Var geröur aösúgur aö
föngunum og eftir klukkustundar
skrflslæti var þeim stillt fram
fyrir aftökusveit, bæöi þeim
dauöadæmdu og eins hinum.
Norska sjónvarpiö hefur keypt
réttinn til sýningar á hinni um-
deiidu sjónvarpsmynd „Dauöi
prinsessu” og fd Norömenn aö sjá
hana eftir mánaöartfma eöa svo.
Myndin hefur valdiö yfirvöld-
um Saudi Arabiu mikiiii gremju,
en hún er gerö i tllefni opinberrar
aftöku á arabiskri prlnsessu 1977
og elskhuga hennar. — Segja þeir
I Saudi Arabiu, aö myndin sé
móögun viö furstaættlna og árás
á Isiam.
Ferla vlsllr upp
I saljut
Sovétmenn skutu á loft f gær
ómönnuöu geimfari, sem flytja á
vistir upp f Sáljut-6 geimstööina,
þar sem gelmfararnir Popo og
Rjumin hafa veriö síöan 9. aprfl.
Þelr luku einmitt f gær vlö aö losa
aöra slika ómannaöa flutninga-
ferju, sem þeim haföi verlö send
upp f geimstööina.