Vísir - 28.04.1980, Qupperneq 8

VÍSIR
Mánudagur 28. april 1980

utgefandi: Reykjaprent h/t
Framkvæmdastjóri: Davift Guðmundsson
Ritstjórar: Olafur Ragnarsson
Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaftamenn: Axel Ammendrup, Frlða Astvaldsdóttir, Gisli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir,
PálI Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Slftumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2 4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 4.800 á mánufti
innan-
Verð I iausasölu
240 kr. eintakift.
Prentun Blaftaprent h/f.
Aukin óvissa í gísiamálinu
Misheppnuð tilraun banda-
rískrar hersveitar til þess að
frelsa landa sína úr höndum ó-
aldarlýðs í bandaríska sendiráð-
inu í Teheran hef ur orðið til þess,
að meiri óvissa ríkir nú um
framtíð sendiráðsstarfsmann-
anna en nokkru sinni áður.
Iranir hafa samkvæmt f réttum
helgarinnar brugðið á það ráð að
f lytja gíslana burtu úr sendiráðs-
byggingunni og segjast hafa
dreift þeim um borgina og til
annarra borga landsins meðal
annars Khom, aðsetursstaðar
Khomeinis, erkiklerks. Þessi
ráðstöfun er sögð gerð með það
fyrir augum að koma í veg fyrir
að Bandaríkjamenn reyni á ný að
frelsa gíslana með hervaldi, eftir
svipaðri áætlun og þeir höfðu
hugsað sér í förinni, sem hætt var
við.
Þá herma fréttaskeyti, að fyr-
irmæli hafi verið gefin í íran um
að menn verði í „almennri við-
bragðsstöðu" og beri öllum, sem
hlotið haf a herþjálf un að gefa sig
fram við næstu herstjórn, hvað
sem slíkt útboð þýðir nú í raun.
í Bandaríkjunum hafa menn
að vonum orðið fyrir von-
brigðum með það hvernig þessi
Tilraun Bandarlkjamanna til þess aO bjarga glslunum úr höndum iranskra öfgamanna
meö hervaldi hefur orftift til þess aft auka á þá óvissu, sem rfkt hefur um afdrif glslanna
undanfarift háift ár. Friftsamleg iausn gislamálsins er ekki I augsýn.
björgunartilraun, sem virðist
hafa verið unnið að um margra
mánaða skeið, rann út í sandinn,
og þar eins og hér halda ýmsir,
að öll sagan hafi enn ekki verið
sögð.
Það fer ekki hjá því, að þessi
vandræðalega tilraun til björgun-
ar gíslanna valdi bandaríska
hernum álitshnekki, ekki síst
sökum þess, að þegar snúa átti til
baka rákust tvær leiðangursvél-
anna á með þeim af leiðingum að
átta Bandaríkjamenn létu lífið. í
Ijósi frægustu björgunarleið-
angra af þessu tagi, svo sem En-
tebbe-björgunar Israelsmanna,
verður klaufaskapur Banda-
ríkjamanna sárgrætilegur.
Eftirmál leiðangursins eiga
eftir að verða ýmis, meðal ann-
ars vegna þess að Bandaríkja-
þing var ekki haft með í ráðum
um ákvörðunina og ýmsir aðrir
aðilar, sem telja, að forsetinn
hafi tekið sér í þessu tilviki
meira vald en eðlilegt haf i verið.
Þá hafa ýmsir bandamenn
Bandaríkjanna í Evrópu kvartað
yf ir því, að þeir skyldu fyrst hafa
spurnir af leiðangrinum í út-
varpsfréttum á föstudagsmorg-
un. En hæpið er varðandi leiftur-
sókn sem þessa að vera að
básúna út fyrirfram, hvað á döf-
inni sé.
Auk þess sem þessi títtnefnda
björgunartilraun eykur enn á
spennuna milli Irans og Banda-
ríkjanna og minnkar líkurnar á,
að öfgamennirnir í Iran láti gísl-
ana lausa í bráð, er hætt við að
hún verði vatn á myllu ýmissa
afla i Arabaríkjunum.
Svo öfugsnúið sem það er, þá
kveða við fordæmingaróp úr
ýmsum áttum, fordæming á því
að reynt sé að bjarga úr prísund
saklausum borgurum, sem öfga-
menn hafa haft á valdi sínu með
samþykki ráðamanna heillar
þjóðar. Þótt (ranir hafi þverbrot-
ið allar alþjóðasamþykktir með
því að ráðast inn í sendiráðið og
handtaka þar alla starfsmenn,
virðist sem samúðin sé þeirra
megin en ekki með Bandaríkja-
mönnum víða í Asíulöndum.
Og það hlakkar í leiðtogum
Sovétríkjanna vegna misheppn-
aðra björgunaraðgerða Banda-
ríkjamanna. Athygli heimsins
beinist nefnilega frá illvirkjum
sovéskra hersveita í Afganistan
um stund.
Ep kvótakerfiö
framkvæmanlegt?
Fátt hefur meira verift rætt
um og ritaft slftustu tvö þrjil árin
en landbúnaftinn, skipulag hans
og vandamál. Framleiftsla um-
fram innanlands neyslu hefur
vaxift aft magni en þó einkum i
tölum miftaö vift Islenskan
gjaldmiöil. A yfirstandandi
fjárhagsári er búist vift aft um-
framleiftsla verfti upp á tæpa 7
milljarfta króna. Þaö hefur
verift vitaft nokkur undanfarin
ár aft hverju stefndi I þessu efni
en aftgerftir hafa tafist. Bændum
verftur I sjálfu sér ekki einum
um þaft kennt. 1 þeim hópi hafa
aft visu verift skiptar skoftanir.
Þaft er rlkisvaldift sem ekki
hefur staftift sig.
Offramleiösla.
A slftustu tveimur áratugum
hefur orftift framför I fram-
eliftslutækni I landbúnafti. Þetta
hefur auftvitaft leitt til aukinnar
ræktunar og stækkun búanna.
Fólki sem vinnur aft land-
búnaöarstörfum hefur fækkaft
en býlum hins vegar mjög lltift.
Vélarnar hafa leyst vinnufólkift
af hendi. Þaö leiftir svo af sjálfu
sér aft meft aukinni tækni og llt-
illi fækkun framleiftenda hlaut
framleiftslan fljótlega aft fara
allt langt fram úr neysluþörf
þjóftarinnar. Þaft eru ekki
miklir möguleikar á þvl aft
komast meft Islenskar land-
búnaöarvörur inn á markafti I
helstu viftskiptalöndum okkar
vegna þess aft þar eru búvörur
mjög nifturgreiddar. Þaft er ekki
skynsamlegt aö erlendur mark-
aftur taki vift meiru en þeim
toppum sem veröa I framleiftsl-
unni hjá okkur og óhjákvæmi-
legir eru þó afteins sé miftaft vift
innlendan markaft. Um þetta
eru menn kannski ekki svo mjög
ósammála, hvorki bændur né
stjórnmálamenn, hvaft svo sem
menn þora aft viöurkenna. En
þessi nifturstafta leysir hins
vegar ekki þann vanda sem vift
er aft etja, nefnilega aö draga úr
framleiftslunni sem fyrst án
neðanmals
Kári Arnórsson, skóla-
stjóri, skrifar i þessari
grein um landbúnaðar-
málin og kvótakerfið,
sem beita á til að draga
úr offramleiðslu.
þess aft gera 50% bænda gjald-
þrota.
Kvótakerfið.
Nú hefur þaft orftiö ofan á aft
beita kvótakerfi. Kvótakerfift
miftast vift meöaltal ærgildis-
afuröa fyrir árin 1976 til 1978.
Veröskerftingin verftur 8% fyrir
fyrstu 300 ærgildin og svo 20% á
þaft sem þar er umfram. Fram-
leifti menn umfram búmark (
meftaltalift þrjú árin) fá menn
afteins útflutningsverft sem
þýftir I raun aft þaft sé verftlaus
vara. Þessi aftferö vift aft finna
út hvaft mikift hver bóndi má
framleifta, þe. ekki meira en
hann framleiddi aft meftaltali
árin 1976,1977 og 1978 verftur aft
teljast mjög gölluft. í fljótu
bragfti sýnist svo aft stærstu bú-
in komi best út úr þessari skipF
ingu þrátt fyrir 20%. Minni búin
kannski einkum þau minnstu
hanga á horriminni þvl þau geta
ekki dregiö úr framleiftslunni.
Frumbýlingar og aftrir sem ný-
verift hafa staftift I fjárfrekum
framkvæmdum sjá slna sæng
útbreidda. Sömu sögu er aö
segja af þeim sem verift hafa aft
skipta um bústofn á þessum ár-
um t.d. frá kúabúskap yfir I
sauftfjárbúskap og hafa veriöaft
smá fjölga fénu.
Kvótakerfift á aö gilda þetta
almanaksár. Hér eftir verftur
hins vegar engu um þaö breytt
hve mörg lömb fæftast I vor.
Mikift kjöt verftur þvl umfram
búmarkift I haust og þvi aft
„Þvl má búast vift þvl.aft marglr mjókurframleiftendur verfti búnlr
aft framleifta upp I sinn kvóta I haust og geti þvl orftlft mjólkuriaust
tvo til þrjá siftustu mánufti árslns t.d. á Reykjavlkursvæftinu”.
óbreyttu verftlaust. Burftur
kúnna verftur ekki svo auftveld-
lega færftur til á einu ári. Þvi
má búast vift þvl aft margir
mjólkurframleiftendur verfti
búnir aft framleifta upp I sinn
kvóta I haust og þvl geti orftift
mjólkurlaust tvo til þrjá siftustu
mánufti ársins t.d. á Reykja-
vlkursvæöinu.
Fóöurbætisskattur.
Nú hagar svo til aft mjólk er
framleidd aft stórum hluta meft
fóöurbætisgjöf. Vift flytum inn
ódýran fóöurbæti vegna mikilla
nifturgreiftslna á honum er-
lendis. Þessi mikla fóöurbætis-
notkun á þvl stóran þátt I okkar
offramleiftslu. Þvi hljóta menn
aft spyrja hvort ekki hafi verift
skynsamlegra aft takmarka
framleiösluna meft þvi aft skatt-
leggja fófturbætinn og leggja á
^mjögnifturgreiddar.Þaöer ekki ur Oliraniieiusiu. búmarkiö i naust og pvi ao leggja ioourDæunn og leggja á
þaft áherslu aft bændur fram-
leiddu meft sem minnstum til-
kostnafti. Þaft heffti dregift veru-
lega úr offramleiftslu. A sama
hátt ætti aft afnema styrki til
grænfófturræktunar, en mikil
grænfóöurgjöf eykur fram-
leiftslu bæfti mjólkur og kjöts.
Þaft hlýtur hver maftur aft sjá I
hendi sér hvers lags hringavit-
leysa þaft er aft ausa inn 1 landiö
hræódýrum fófturvörum til þess
ein aft framleifta vöru sem ekki
er seljanleg. Stórkúabændur
börftust mjög eindregift gegn
fóöurbætisskattinum þegar
hann var á dagskrá. Þeirra
sjónarmift geta ekki ráftift I
þessu máli. Þaft er til muna auft-
veldara aö framkvæma þá aö-
gerft heldur en kvótakerfift auk
þess sem þaft er aftgerft til aft
hafa áhrif á nifturfærslu verö-
bólgunnar þ.e. aft lækka til-
kostnaöinn. jj