Morgunblaðið - 30.05.2002, Qupperneq 13

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 2002 13
FYRSTU forseta- og þingkosning-
arnar, í Sierra Leone eftir að ára-
tugalangri borgarastyrjöld lauk,
fóru fram þriðjudaginn 14. maí síð-
astliðinn og var Hjálmar Jónsson
dómkirkjuprestur á staðnum við
kosningaeftirlit. Að sögn Hjálmars
var hann hluti af sjö manna hópi frá
Alkirkjuráðinu og fólst starfið í að
kanna hvernig staðið væri að öllum
undirbúningi, auk eftirlits við kosn-
ingarnar sjálfar og talningu. Leitað
var til Hjálparstarfs kirkjunnar hér
á landi til að senda fulltrúa til Sierra
Leone en Jónas Ragnarsson, fram-
kvæmdastjóri þess, segir að kirkj-
urnar hafi í auknum mæli tekið þátt í
þróun lýðræðis í Afríkuríkjum og
víðar, meðal annars með því að þjálfa
fólk til kosningaeftirlits. „Við leituð-
um til séra Hjálmars, vegna þess að
hann er bæði vanur þingmaður og
hefur farið til þróunarlandanna. Það
er ekki svo létt að hoppa inn í svona
störf og við þær aðstæður sem þarna
eru. Hann varð við þeirri beiðni og
dvaldist í Sierra Leone í tíu daga,“
segir Jónas.
Boðskapnum komið á fram-
færi í gegnum útvarp
Hjálmar segir útvarpseign í
Sierra Leone vera mjög almenna og
komu Sameinuðu þjóðirnar á fót út-
varpsstöð, þar sem flokkar og fram-
bjóðendur gátu komið sínum stefnu-
miðum og afstöðu á framfæri. Í
landinu er ekkert útbreitt dagblað
og kemst því boðskapurinn best til
skila í gegnum útvarp. „Áhugi al-
mennings á kosningunum fór vax-
andi allan tímann og það eina sem
stóð í vegi fyrir því að þátttaka yrði
95–100% var að það þurfti að skrá
sig í janúar eða febrúar á kjörskrá og
þá voru ekki allir almennilega vakn-
aðir til þess. Samt sem áður voru um
80% atkvæðisbærra manna á kjör-
skrá,“ segir hann.
Að hans sögn voru allir alþjóðlegir
kosningafulltrúar sammála um að
það hefðu verið ýmsir ágallar á kosn-
ingunum, sem heimamenn geta lært
af, en engir þeir ágallar, hvorki í
framkvæmd eða neinu, skipta veru-
legu máli. Það voru afgerandi kosn-
ingaúrslit og það var niðurstaða allra
að þetta voru frjálsar og sanngjarn-
ar kosningar. „Einnig var yfirbragð
kosninganna miklu friðsamara, há-
tíðlegra og glaðara en nokkur bjóst
við.“
Hjálmar segir aðspurður að ágall-
arnir hafi falist til dæmis í skráning-
unni.
„Unglingar undir aldri áttu það til
að vilja kjósa og komust upp með það
í einhverjum tilvikum. Eitthvað yrði
sagt við því ef aðeins eitt barn myndi
kjósa hér á landi en það er ekkert
einfalt að hafa fulla stjórn á þessu í
landi sem hefur ekki þjóðskrá sem
hægt er að treysta,“ bætir hann við.
Kjörskrárnar ekki í stafrófsröð
Hann lýsir að kosningarnar hafi
hafist klukkan sjö um morguninn,
þegar að kjörstaðir voru opnaðir, en
þá þegar höfðu fjölmargir beðið í röð
í nokkra tíma. 5.200 kjörstaðir voru í
landinu og segist Hjálmar hafa orðið
sérstaklega var við að kjörstjórarnir
voru flestir tiltölulega ungt fólk, oft á
tíðum voru það ungar konur. Með
þessum fjölda kjörstaða var reynt að
tryggja að það væri hægt að finna
með sæmilegu móti hvern einstak-
ling, þar sem kjörskrárnar voru ekki
einu sinni í stafrófsröð. Til þess að
koma í veg fyrir að fólk kysi oftar en
einu sinni var sett sérstakt blek á
þumalfingur kjósenda, sem ekki var
hægt að má af. Þetta var merki þess
að fólk væri búið að kjósa. Fulltrúar
flokkanna voru viðstaddir kosn-
inguna á hverjum kjörstað, auk eft-
irlitsfulltrúa frá kirkjusambandinu
og fleiri samtökum.
Eftir að kjörstöðum var lokað
klukkan fimm var byrjað að telja.
Hjálmar segir að talið hafi verið úti á
bersvæði, þar sem hundruð manna
fylgdust með að jafnaði á hverjum
kjörstað. „Þannig að ég sannfærðist
um það að kosningarnar færu vel
fram. Það hefðu margir tekið eftir
því ef reynt hefði verið að hafa rangt
við og það kom ekki fram neinn sér-
stakur áhugi á slíku. Það fóru tveir
kassar á flakk, þeim var stolið en
þeir náðust fljótlega og maðurinn
var handtekinn. Kosningarnar voru
virkilega fyrir opnum tjöldum,“
nefnir hann og lýsir hvernig starfs-
fólk kosninganna setti kjörkassana á
höfuðið eftir að talningu var lokið og
gekk á talningarstaðinn, þar sem að
öllu var safnað saman í hverju kjör-
dæmi. Þar var talið aftur eftir að
kjörgögnin höfðu skilað sér en alls
var landinu skipt í átta kjördæmi.
„Ég hitti fólk um nóttina á talning-
arstaðnum, sem hafði gengið í allt að
fimm klukkutíma með kassana á
höfðinu til að skila þeim. Fólkið gekk
í fylgd með aðstoðarmönnum sínum
og alltaf var vopnaður lögreglumað-
ur með í för. Mér fannst í þessu eina
atriði að lið Sameinuðu þjóðanna
hefði getað staðið sig betur. Það
hefði átt að safna saman kössunum
og sækja fólkið á kjörstaðina í stað-
inn fyrir að láta það ganga alla þessa
leið,“ nefnir Hjálmar. Hann segir
hins vegar andrúmsloftið hafa verið
létt og engu líkara en það væri
þjóðhátíð. „Að kvöldi kosningadags-
ins, þegar verið var að telja í gömlu
íþróttahúsi í borginni Kenema, þar
sem ég var við talninguna, þá fór raf-
magnið reglulega af. Þá heyrðust
andvörp, stundum hlátur en fólk var
ekkert að fárast yfir því, vasaljósin
voru bara tekin fram og kveikt á
kertum.“
Allsherjartalning í kjördæmunum
tók tvo sólarhringa og voru úrslitin
birt 17. maí. Ahmed Tejam Kabbah
var kjörinn forseti með gífurlegum
yfirburðum og flokkur hans, Þjóðar-
flokkurinn (SLPP), vann einnig stór-
sigur í þingkosningunum. Kabbah
hefur ríkt síðan 1996 og segist
Hjálmar hafa orðið var við vinsældir
hans hvarvetna. „Fólkið telur að það
geti treyst friðinn í sessi með því að
veita sterkasta aflinu brautargengi.
En mér fannst eiginlega vera vakn-
ing í gangi þannig að fólkið ætlaði
sér sannarlega að nota tímann til
þess að tryggja lýðræðið á næstu ár-
um. Fólki þykir vænt um Kabbah og
vill hafa hann. Ég var alveg hissa á
hvað þetta var eindregið,“ segir
hann.
Hjálmar telur að það sem þurfi að
breytast núna í Sierra Leone sé
hugarfarið. „Það skiptir gríðarlega
miklu máli að alþjóðasamfélagið
haldi áfram með þróunar- og hjálp-
arstarf í landinu. Aðeins nokkrir
mánuðir eru síðan 10 ára hryllilegu
borgarastríði lauk og það er langt í
frá gróið um heilt. En ef allt gengur
vel næstu árin vex þjóðinni fiskur um
hrygg með bættu efnahags- og fé-
lagskerfi,“ segir hann og bendir á að
kosningarnar hafi gefið íbúum
Sierra Leone góða von og það sem
meira er sjálfstraust. „Við getum
þetta, við réðum við þetta,“ segir hin
stríðsþjáða þjóð, sem sameinaðist
um að kjósa með friðnum.
Hjálmar Jónsson var eftirlitsmaður við kosningarnar í Sierra Leone
Gengið með
kjörkassana
á höfðinu
Morgunblaðið/Golli
Hjálmar Jónsson dómkirkjuprestur og Jónas Ragnarsson, fram-
kvæmdastjóri Hjálparstarfs kirkjunnar.
Ljósmynd/Hjálmar Jónsson
James Nikol starfsmaður kirkjusambands Sierra Leone á kjörstað.
Ljósmynd/Hjálmar Jónsson
Langar biðraðir mynduðust við kjörstaðina þegar að morgni kjördagsins. Kjörstaðirnir voru 5.200.
JÓHANN Hauksson, forstöðumaður
svæðisútvarpsins á Austurlandi, hef-
ur verið ráðinn dagskrárstjóri Rásar
2. Jóhann verður með aðsetur á Ak-
ureyri og verður
jafnframt forstöðu-
maður Útvarps
Norðurlands og
yfirmaður svæð-
isútsendinga út-
varpsins.
Upphaflega voru
fimm umsækjend-
ur um starfið, þar á
meðal Sigurður Þór
Salvarsson, núver-
andi forstöðumaður Útvarps Norður-
lands. Á fundi útvarpsráðs 30. apríl sl.
var ákveðið að framlengja umsóknar-
frestinn til 19. maí og bættust þá
þrettán umsækjendur við. Dóra
Ingvadóttir, framkvæmdastjóri Rík-
isútvarpsins, segir að ástæðan hafi
verið að útvarpsráð hafi viljað hafa úr
fleiri umsækjendum að velja.
Ráðning Jóhanns tekur gildi 1. júní
og segir Dóra að ekki sé vitað hvenær
dagskrárstjórnin verður flutt norður,
eftir sé að ganga frá ýmsum skipu-
lagsmálum. Auglýst verður eftir arf-
taka í stöðu Jóhanns hjá svæðisút-
varpinu á Austurlandi, en annar dag-
skrárgerðarmaður, Haraldur Bjarna-
son, starfar á vegum Ríkisútvarpsins
á því svæði. Dóra segir að Sigurður
Salvarsson sé í leyfi, hann komi aftur
til starfa í ágúst.
Sex útvarpsráðsmenn sátu fund
með útvarpsstjóra á þriðjudag, þar
sem gengið var frá ráðningunni.
Fimm þeirra greiddu atkvæði með
ráðningunni, en Kristín Halldórsdótt-
ir sat hjá vegna gagnrýni á feril máls-
ins. Hún sat einnig hjá þegar ákveðið
var að framlengja umsóknarfrestinn,
að sögn Dóru.
Jóhann
Hauksson
ráðinn dag-
skrárstjóri
Rásar 2
Jóhann
Hauksson
 ÁRNI Kristjánsson varði doktors-
ritgerð í taugasálfræði við Harvard-
háskóla í Massachusetts í Bandaríkj-
unum 17. maí síðastliðinn. Titill rit-
gerðarinnar er „A primitive memory
system for the deployment of trans-
ient attention“.
Fjallar ritgerðin
um rannsóknir á
samspili sjón-
skynjunar og eft-
irtektar, með sér-
stöku tilliti til
þeirra tauga-
brauta sem fást
við þessa sam-
verkun. Rann-
sóknir að baki
doktorsritgerðinni hafa verið birtar í
ýmsum erlendum vísindatímaritum:
Nature Neuroscience, Psychological
Science, Cognition, Perception and
Psychophysics og víðar.
Árni hefur nú hafið störf við Inst-
itute of Cognitive Neuroscience við
University College London í Bret-
landi. Rannsóknir hans þar eru
styrktar af Human Frontiers Science
Program, vísindasjóði á vegum sam-
taka sjö helstu iðnríkja heims.
Árni útskrifaðist með stúdentspróf
frá Menntaskólanum við Hamrahlíð
árið 1990. Árið 1996 lauk hann BA-
prófi í sálfræði, með heimspeki sem
aukagrein, frá Háskóla Íslands.
Haustið 1997 hóf hann síðan dokt-
orsnám við Harvard-háskóla, Rann-
sóknarstofu í sjónskynjun (Vision
Lab).
Árni er kvæntur Önnu Maríu
Hauksdóttur og eiga þau þriggja ára
dóttur.
Doktor í
taugasálfræði
Árni
Kristjánsson
STUTT
♦ ♦ ♦