Morgunblaðið - 03.11.2002, Blaðsíða 16

16 B SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ferðalög
WIESBADEN, höfuðborg sam-
bandsríkisins Hessen í Þýskalandi, er
lítil borg að mati heimamanna. Eink-
um þó samanborið við nágrannaborg-
ina Frankfurt, miðstöð fjármála og
viðskipta í Þýskalandi en borgir eins
og Bonn, Köln og Darmstadt eru ekki
langt undan. Wiesbaden er systur-
borg Mainz og skilur Rínarfljótið
borgirnar tvær að. Það er með þessar
tvær borgir eins og fleiri systur að
nokkur rígur einkennir samband
þeirra þrátt fyrir mikla samvinnu,
m.a. í samgöngum og orkudreifingu.
Wiesbaden eignar sér um 270 þús-
und íbúa og lætur lítið yfir sér í sam-
anburði við volduga nágranna. En
borgin kemur á óvart og óhætt er að
mæla með stuttum heimsóknum
þangað. Hvort sem landinn er á leið-
inni í stutta borgarheimsókn út fyrir
landsteinana eða á ferð um sveitir og
vínræktarhéruð Þýskalands. Eflaust
eru margir sem kjósa að dvelja í
Frankfurt vegna stærðar hennar og
mikilvægis í viðskiptalífinu en óhætt
er að mæla með Wiesbaden, sem er
eins og falinn konfektmoli í miðju
Rínarhéraði. Þar er fjölmargt að
skoða, úrval verslana og fjörugt næt-
urlíf en að sama skapi er Wiesbaden
nógu lítil til að hægt sé að skoða
sögulegar byggingar, heita brunna,
heilsulindir og rómantíska garða á
tveimur jafnfljótum. Auk þess segja
kunnugir að gestir þurfi ekki að vera
jafnvarir um sig á kvöld- og nætur-
röltinu í Wiesbaden og í Frankfurt
eða öðrum stærri borgum Evrópu,
þar sé glæpatíðni mun lægri.
Það sem gerir Wiesbaden svo
heillandi og raun ber vitni er sú stað-
reynd að hún hefur löngum verið
gæluborg þýsks aðals. Borgin hefur
enn það orð á sér að laða til sín þotu-
liðið, alla vega fólk sem á eitthvað
meira en skiptimynt í vasanum. Þess
vegna hefur verið mikið lagt í útlit
borgarinnar í gegnum tíðina, í bygg-
ingarlist, garða og viðhald gamalla
bygginga.
Lækningamáttur heitra linda
Í borginni eru 26 allt að 67° heitar
lindir en það var einmitt jarðhitinn
sem fyrst gerði veg Wiesbaden mik-
inn. Lækningarmáttur lindanna,
gegn m.a. gigt og ýmsum líkams-
meinum, drógu ríka fólkið til hennar.
Rómverjar voru fyrstir til að nýta sér
lækningamátt lindanna svo vitað sé
en það var fyrst upp úr miðbiki 19.
aldarinnar að efra lag þjóðfélagsins
tók að fara í sérstakar heilsubótar-
ferðir til Wiesbaden. Vilhjálmur II
Prússlandskeisari heimsótti borgina
reglulega til að nýta sér heitt lind-
arvatnið til heilsubótar og bætti það
svo um munaði orðspor borgarinnar
fyrir evrópskt aristókratí á þeim
tíma.
Spilavítið í heilsulindinni
Það eru ekki eingöngu heilsulind-
irnar sem drógu til sín hina betur
efnuðu og þá sem gjarna vildu vera
það. Spilavítið í Wiesbaden hefur
löngum verið þekkt úti um allan heim
fyrir glæsileik sem að fullu jafnast á
við aðrar stofnanir af sama tagi suður
í Mónakó. Vísir að spilavítinu var
fyrst settur á laggirnar árið 1810 og
það varð fljótt leikstaður hinna ríku.
Spilavítið í Wisebaden getur gortað
af gestum eins og Richard Wagner
og Fjodor Dostojewski og fleirum
sem verða ekki taldir upp hér. Spila-
vítið er í glæsilegri byggingu, Heilsu-
lindinni (Kurhaus) sem byggð var ár-
ið 1907 og hýsti eitt sinn heilsulind
mikla og er því í daglegu tali kallað
Spielbank im Kurhaus, „Spilavítið í
heilsulindinni“. Hversu heilsusam-
legt það kann að vera að stunda
áhættuspil, það er svo annað mál!
Þúsund veitingahús
Þeir sem heimsækja borgina geta
valið úr tæplega 1.000 veitingastöð-
um í borginni og í nærliggjandi sveit-
um við bakka Rínarfljóts. Þetta
mikla úrval veitingastaða er ekki síst
að þakka hvítvíns- og matarmenn-
ingu svæðisins sem hefur þrifist í
krafti þeirra fjölmögu gesta sem
Wiesbaden hefur hýst. Að auki státar
borgin af óperu, ballettsýningum og
fjölda tónlistar- og myndlistarvið-
burða ár hvert.
Wiesbaden liggur í miðri Rínar-
sveit (Rheingau) og gestir borgarinn-
ar ættu ekki að láta fram hjá sér fara
að skoða vínræktarhéruðin við bakka
Rínarfljóts sem er lífæð þessa svæð-
is. Fljótið flæðir frá vestri til austurs
í Rínarsveit og frjósamir bakkar þess
snúa beint á móti suðri á stóru svæði;
sem er meginforsendan fyrir miklum
gæðum þeirra vínberja sem ræktuð
eru á svæðinu og svo hefur verið um
aldir. Hvítvínsframleiðslan einkenn-
ist af djúpri virðingu fyrir viðfangs-
efninu, allt að því trúarlegri nálgun,
sem byggist á aldalöngum hefðum.
Staðbundinn brandari segir að vín-
bændur svæðisins fæðist með annan
fótinn styttri en hinn til að auðvelda
þeim vinnuna á hæðóttum víngörðum
Rínarbakka. Fyrir gesti Wiesbaden
eru stuttar vínsmökkunarferðir við
bakka Rínarfljóts ógleymanleg upp-
lifun. Það er ekki laust við að Ís-
lendingnum finnist hann hafa verið
alls ófróður um hvítvín og fram-
leiðslu þess eðaldrykkjar þegar hann
heyrir um vínberjategundirnar, upp-
skeruna og mismunandi framleiðslu-
ferlið í formlegri vínsmökkun. Í Rín-
arhéraði eru að auki fjöldamörg
falleg þorp og litlir bæir sem eru þess
virði að heimsækja, bæir sem virðast
hafa staðnað í tíma og eiga lítið sam-
merkt með stærstu borgum Þýska-
lands.
Wiesbaden
Ríkisleikhúsið í Hessen sem byggt var árið 1894 en Wiesbaden er höfuðborg
samnefnds sambandsríkis í Þýskalandi. Stytta af Schiller prýðir flötina framan
við leikhúsið.
Ljósmyndir/Dóra Magnúsdóttir
Markaðskirkjan í miðbæ Wiesbaden
en hún var byggð á árunum 1852—
1862.
Borg evrópsks aðals í nútíð og fortíð
Wiesbaden er einkum þekkt
fyrir glæsilegt spilavíti og
heilsulindir. Dóra Magnús-
dóttir segir að borgin sé eins
og falinn konfektmoli í miðju
Rínarhéraði.





  

Nánari upplýsingar um
Wiesbaden fást á slóðinni
www.wiesbaden.de
FERLIR, sem er göngu- og útivist-
arhópur, að stofni til úr rannsókn-
ardeild lögreglunnar í Reykjavík,
hefur farið fjölda gönguferða um
Suðurnesin og fundið og skrásett
ýmsar merkar menningarminjar á
ferðum sínum.
Margir á suðvesturhorninu fara
upp á Keili bara til að ganga, en ým-
islegt fróðlegt ber fyrir augu á leið-
inni sem gerir gönguna skemmti-
legri. Ómar Smári Ármannsson,
einn af forsprökkum gönguhópsins
Ferlis, deilir hér með lesendum því
sem fyrir augu bar þegar hópurinn
gekk
nýlega hring frá Rauðhóli í Af-
stapahrauni, að Oddafelli og inn með
því að Driffelli, með Keili og áfram
niður að Rauðhól.
„Þessi gönguleið, sem tekur um
tvær og hálfa klukkustund, er auð-
veld, einkum með Oddafellinu og frá
Keili niður að Rauðhóli.
Þegar gengið er til vesturs norðan
Oddafells, um svonefndan Oddafells-
selstíg, er ljóst að þar fyrir innan
hafa verið að a.m.k. tvö sel frá mis-
munandi tímum en þau voru frá
Minni-Vatnsleysu.
Gengið er yfir fyrsta stekkinn
þegar komið er að vikinu eftir fyrstu
hæðina. Sér þaðan inn að Höskuld-
arvöllum. Skammt frá stekknum er
tótt og síðan annar hlaðinn stekkur á
bak við hraunhrygg. Innar sjást vel
tvær tóttir, sem nefna má Oddafells-
sel nyrðra.
Þar við virðist vera gamall brunn-
ur. Fjórir stígar liggja yfir hraunið,
sá fyrsti skammt fyrir innan fyrstu
tóttirnar. Hann er greinilega mest
farinn af fólki, sem gengur á Keili.
Ef haldið er áfram inn eftir hraun-
kantinum eru greinilegar tóttir, sem
nefna má Oddafellssel syðra.
Ofan þeirra eru fallega hlaðnar
kvíar utan í hraunkantinum og svo-
lítið ofar má sjá tvöfaldan hlaðinn
stekk utan í kantinum.“
Ómar Smári segir að þarna sé líka
einn mesti gufuhver landsins um
tíma, en nú er þar einungis litskrúð-
ug lægð í hraunið og smágufustrók-
ur í henni miðri. Við hverinn er smá-
gert hverahrúður í flögum við 4 eða
5 eldri hveraop.
„Frá hvernum má sjá í suðaustri
inn í Sogagíg þar sem Sogaselið er,
þrjár tóttir selja og fallega hlaðinn
stekk utan í norðurhlið gígsins og
annar vestast í honum.. Þarna var
sel frá Kálfatjarnarhverfi og jafnvel
Krýsuvík. Í suðri sér inn á Selsvell-
ina, en suðvestast á völlunum eru ein
þrjú sel og tveir hlaðnir stekkir.
Skammt úti í hrauninu er enn ein
tótt og lítil kví. Á ská á móti á völl-
unum austanverðum, undir hálsin-
um, eru þrjár tóttir eldra sels. Á
Selsvöllum var selstaða frá bæjum í
Grindavík. Frá þessum stað er um
klukkustunda greiðfær gangur inn
eftir völlunum og til baka. Tveir læk-
ir renna eftir völlunum. Einnig er
auðvelt að ganga frá þessum stað til
austurs upp í Sogagíg.
Efsti stígurinn norður yfir hraun-
ið liggur í átt að norðausturhorni
Driffells og er hann stystur stíg-
anna. Að honum gengnum og þegar
komið er yfir hraunið er leiðin greið
að uppgöngustíg á Keili.“
Ekki gamalt eldfjall
Margir halda að Keilir sé gamalt
eldfjall, en svo er ekki. „Hann hefur
aldrei gosið. Strýtumyndað fjallið
varð til við gos undir jökli og er úr
móbergi með dólerít-klöppum efst
uppi. Litlir mórauðir móbergstindar
standa fyrir norðan rætur hans og
eru þeir kallaðir Keilisbörn.
Ef gengið er austur eftir stígnum,
sem liggur að uppgöngunni að Keili,
er komið að vörðu. Við hana má sjá
gamlan stíg, Þórustaðastíg, sem
liggur til norðurs niður að Þórustöð-
um á Vatnsleysuströnd. Ef honum
er fylgt kemur annar stígur inn á
hann skammt norðar, Rauðhólssels-
stígur. Liggur hann þar til austurs.
Við hann er há og mjó varða. Stíg-
urinn er vel greinilegur.
Þegar komið er niður grasbrekk-
ur og að hraunkanti liggur stígurinn
norður með kantinum. Göngufólk á
Keili styttir sér stundum leið með
því að fara upp á hraunið þegar kom-
ið er að sléttri klöpp og gengur síðan
áfram þar til austurs sunnan Rauð-
hóls. Ef hins vegar haldið er áfram
niður með hraunkantinum liggur
leiðin niður að Rauðhólsseli sem
birtist í grashvammi undir hólnum.
Sel þetta var frá Stóru-Vatns-
leysu. Sagan segir að ekki hafi verið
vært í selinu eftir sextándu viku
sumars vegna draugagangs. Ekki er
að sjá neitt vatnsból við selið, en þar
nálægt má vel finna aðalbláberja-
lyng í þröngum gjám. Í norðanverð-
um hvamminum er yngsta tóttin og
önnur eldri í honum miðjum. Þaðan
er hægt að fylgja stígnum áfram til
austurs með norðanverðum Rauðhól
að upphafsreit.“
Gvendarborg
Þegar ekið er til baka eftir Hösk-
uldarvallavegi bendir Ómar Smári á
að rétt sé líta til vinstri.
„Uppi á klapparbrúnunum utan
við nýja hraunið blasir við falleg
hálffallin fjárborg, nefnd Gvendar-
borg. Borgina hlóð Guðmundur
Hannesson er seinast bjó á Ísólfs-
skála og sá er sagður er hafa skotið
síðasta hreindýrið á Reykjanesi.“
Margt að skoða þegar gengið er á Keili
Gönguhópurinn Ferlir hefur
skoðað tæplega þrjú hundruð
göngu- og þjóðleiðir á Suð-
urnesjum. Ómar Smári Ár-
mannsson segir að fróðleik sé
að finna við hvert fótmál og
bendir þeim fjölmörgu sem
ganga á Keili á að ýmislegt at-
hyglisvert verði á vegi þeirra.
Ljósmynd/Ómar Smári
Ferlisfélagarnir Egill Bjarnason, Dóra Hlín Ingólfsdóttir og Bergþóra
Haraldsdóttir.
Ljósmynd/Ómar Smári
Tótt og gerði vestan Selsvalla.

Gönguferðin frá Rauðhól í
Afstapahrauni, að Oddafelli og
inn með því að Driffelli, með
Keili og áfram niður að Rauðhól
tók um tvær og hálfa klukku-
stund.