Morgunblaðið - 03.04.2003, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 2003 B 5



























































NFRÉTTIR ÍSLENSK fyrir-
tæki standa almennt
frammi fyrir mikilli
gjaldeyrisáhættu í
starfsemi sinni en
mikill meirihluti fyr-
irtækja í Kauphöll Ís-
lands, eða tæp 90%,
hefur varið sig gegn
þeirri áhættu með
einhverjum hætti eða
eru með fyrirætlanir
um að gera slíkt.
Mesta áhættan sem
fyrirtæki standa
frammi fyrir er áhrif
gengissveiflna á
tekjur og skuldir en
minnst áhætta er áhrif gengis-
sveiflna á eignir. Algengustu varn-
araðferðirnar eru framvirkir
samningar og gengisbundin lán í
erlendri mynt. Þetta eru helstu
niðurstöður í lokaverkefni Péturs
Arnar Sverrissonar hdl. og MBA
frá viðskiptadeild háskólans í
Stokkhólmi, en yfirskrift verkefn-
isins er Varnir gegn gjaldeyris-
áhættu – Notkun varnaraðferða í
íslenskum fyrirtækjum öðrum en
fjármálafyrirtækjum.
Verkefnið vann Pétur útfrá
spurningalista sem hann sendi til
allra fyrirtækja sem skráð eru á
aðallista í Kauphöll Íslands ann-
arra en þeirra sem stunda fjár-
málastarfsemi. Svarhlutfall var
42%, þ.e. 18 fyrirtæki svöruðu
spurningalistanum.
Átti vel við núna
Pétur Örn segir í samtali við
Morgunblaðið að sér hafi þótt
áhugavert að taka þetta efni fyrir
vegna þess hve vel það ætti við
núna þegar gengi gjaldmiðla og
sveiflur á því á milli ára hefur af-
gerandi góð áhrif á afkomu mjög
margra fyrirtækja hér á landi en
til samanburðar var því þveröfugt
farið árið 2001.
„Ísendingar eru afskaplega háð-
ir erlendum viðskiptum og við höf-
um búið við miklar sveiflur í gengi
gjaldmiðla. Þetta er eitthvað sem
fyrirtæki verða að hugsa fyrir. Það
kom reyndar á daginn
í könnun minni að
mörg fyrirtæki hafa
gert áætlun til að
mæta gjaldeyris-
áhættu í starfseminni
og þeir sem ekki eru
búnir að því eru að
vinna í því að móta
sér slíka stefnu.
Þannig að það er
greinilega mikil vakn-
ing í þessu.“
Pétur segir að
þrátt fyrir vaxandi
vitund um þessi mál
meðal fyrirtækja sé
það nokkuð mismun-
andi hversu langt menn eru komn-
ir í að verja sig, og hversu viða-
miklar varnirnar eru. Varðandi
það hvort að fyrirtæki teldu að
varnaraðgerðir væru að skila ár-
angri, segir Pétur að almennt hafi
fyrirtæki sem lengra voru komin í
þessu verið ánægð með útkomuna.
„Þó svo að það kosti 1–2% að
verja sig þá er horft á það eins og
tryggingariðgjald. Það er meira að
segja hægt að kaupa tryggingu
gegn þessu, þó að það sé ekki
hægt hér á landi. Þó má segja að
svokallaðir valréttir hafi trygging-
arskyldleika þar sem maður kaup-
ir möguleikann á að nýta sér kaup
á gjaldeyri á ákveðnum tíma, en
er ekki skyldugur til þess. Þetta
kostar aftur á móti peninga.
Framvirkir samningar þar sem þú
skuldbindur þig til að kaupa eitt-
hvað á ákveðnum tíma í framtíð-
inni eru hinsvegar ókeypis við inn-
göngu, en maður tekur gríðarlega
áhættu.“
Pétur segir að forvitnilegt sé að
skoða í þessu samhengi hvort svo-
kölluð „translation risk“ eða
skiptiáhætta hafi áhrif á lánshæf-
ismat fyrirtækja. Þarna á Pétur
við vanda sem getur komið upp
þegar stórfyrirtæki sem t.a.m.
gerir upp í evrum fær tölur frá
útibúum sínum í öðrum löndum
sem gera upp í öðrum gjaldmiðl-
um, gjaldmiðlum sem hafa t.d.
lækkað mikið gagnvart evru. „Þá
er spurningin hvort það borgi sig
ekki að verja sig fyrir slíku. Þetta
á þó við um afskaplega fá fyr-
irtæki hér á landi,“ segir Pétur
Örn.
Smæðin gerir varnir dýrar
Aðspurður segir Pétur að íslensk
fyrirtæki hafi flest þau sömu tæki
í höndunum fyrir varnir gegn
gjaldeyrisáhættu og erlend fyrir-
tæki hafa, en þó ekki alveg öll.
„Vegna smæðar krónunnar er
tvennt sem þau geta ekki nýtt sér,
það er framvirkir samingar á
markaði, þ.e. engin stöðluð slík
lausn er í boði, og hið sama á við
með valréttarsamninga. Hér á
landi eru þessar lausnir til, en þær
þarf alltaf að klæðskerasauma fyr-
ir hvern og einn viðskiptavin sem
gerir vöruna dýrari. Þannig að
kostnaður íslenskra fyrirtækja við
að verja sig er nokkru hærri en
hann væri ef við værum með
stærri mynt hér á landi,“ sagði
Pétur Örn að lokum.
Varnir gegn gjaldeyris-
áhættu hjá 90% fyrirtækja
tobj@mbl.is
Pétur Örn Sverrisson
HAGNAÐUR Sparisjóðs Vest-
mannaeyja 2002 nam 79,1 milljón
króna eftir skatta. Heildarrekstr-
artekjur námu 544,6 milljónum og
heildarrekstrargjöld námu 446,9
milljónum að meðtöldum afskrift-
um.
Í fréttatilkynningu frá félaginu
segir að aðrar rekstrartekjur
hækkuðu aðallega vegna hag-
kvæmrar þróunar á innlendum
skuldabréfamarkaði. Þar segir
jafnframt að sparisjóðurinn hafi átt
1,01% hlutafjár Kaupþings um sl.
áramót. Þessi eignarhluti er að
mestu í fjárfestingabók og er því
óveruleg markaðsáhætta tengd
eignarhlut sparisjóðsins í félaginu.
„Bókfært eigið fé sparisjóðsins í
árslok 2002 var 511,9 millj. kr. og
hafði aukist á árinu um rúmlega
18%. Eiginfjárhlutfall samkvæmt
CAD-reglum var 12,76%. Í árslok
var niðurstaða efnahagsreiknings
4.301,1 millj. kr. og hafði hækkað
um rúmlega 8% á árinu.
Innlán og verðbréfaútgáfa Spari-
sjóðs Vestmannaeyja nam í árslok
3.133,7 milljónum króna og var
aukningin um 13,7% á árinu.
Heildarútlán að meðtöldum
fullnustueignum námu í árslok
2.751,5 milljónum og höfðu dregist
saman um 2,6% á árinu, m.a. vegna
hækkunar íslensku krónunnar.“
Hjá sparisjóðnum voru stöðu-
gildi við bankastörf 19 í árslok
2002 bæði í Vestmannaeyjum og á
Selfossi.
Stofnfjáreigendur í Sparisjóði
Vestmannaeyja eru 70 og eiga
stofnfjáreigendur allir jafnan hlut.
Sparisjóður Vest-
mannaeyja hagnast
um 79 milljónir
Frá hugmynd
að fullunnu verki
H
ön
nu
n:
G
ís
li
B
.
B+V Simplex
á s þ é t t i
Fylgibréfin heyra
sögunni tilnú
Hugbúnaðurinn Póststoð einfaldar frágang og
umsjón með sendingum fyrirtækja innanlands.
Öryggi alla leið
Póststoð tryggir fyrirtækjum betri yfirsýn yfir allar sendingar sem frá þeim fara,
sparar tíma og eykur öryggi.
Pósturinn lætur viðskiptavinum sínum Póststoðina í té, þeim að kostnaðarlausu.
Fjölmargir ánægðir viðskiptavinir hafa tekið Póststoð í sína þjónustu.
Nánari upplýsingar eru veittar hjá sölu- og þjónustudeild Póstsins
í síma 580 1030. Netfang: postur@postur.is Veffang: www.postur.is
62. Fiskiþing
verður haldið í Ársal á Radisson Hótel Sögu
SAS föstudaginn 4. apríl, og hefst kl. 13
Dagskrá:
„Sjávarútvegur í harðnandi heimi“
Setning 62. Fiskiþings
Pétur Bjarnason, stjórnarformaður Fiskifélags Íslands.
Árni M. Mathiesen, sjávarútvegsráðherra
Hvað gerir norskur sjávarútvegur þegar ímynd hans er ógnað á mörkuðum?
Svein Berg, forstjóri Norska útflutningsráðsins fyrir fisk.
Umhverfismál og markaðir fyrir sjávarafurðir- áhrif umræðunnar
Kristján Jóakimsson, framkvæmdastjóri vinnslu- og markaðsmála.
Hagsmunir Íslands í alþjóðasamstarfi um lifandi auðlindir sjávar
Gunnar Pálsson, sendiherra, forstöðumaður auðlindadeildar utanríkisráðu-
neytisins.
Sjávarútvegur í harðnandi heimi
Pallborðsumræður undir stjórn Ólafs Sigurðssonar, fréttamanns.
Þátttakendur: Jón Ásbergsson, forstjóri Útflutningsráðs Íslands, Kolbeinn Árna-
son, skrifstofustjóri í sjávarútvegsráðuneytinu, Finnbogi Jónsson, stjórnarformaður
Samherja hf., Eyþór Ólafsson, forstjóri E. Ólafsson ehf., auk framsögumanna.
Fiskiþing er öllum opið meðan húsrúm leyfir.