Morgunblaðið - 13.07.2003, Blaðsíða 14

Marteinn í
Hollywood
Kvikmyndin
„Einn.0“,
er komin á
klippistigið.
 Gaman- og skapgerðarleik-
arinn Buddy Ebsen náði aldrei
sömu hæðum á stjörnuhimni
kvikmyndanna og Katharine
Hepburn en þau voru bæði
með elstu frumherjum í Holly-
wood.
Ebsen lést fyrir fáeinum dög-
um, á 96. aldursári, viku á eftir
Hepburn. Hann átti misjöfnu
gengi að fagna í kvikmynda-
heiminum og starfaði lengst af
á sviði. Meðal minnisstæðustu
mynda leikarans er Born to
Dance (’36) (með Elanor
Powell og James Stewart), og Morgunverður á
Tiffany (61), þar fór hann með hlutverk fyrrum eig-
inmanns Audrey Hepburn. Ebsen er tvímælalaust
kunnastur fyrir hlutverk Jeds Clampett í The Bev-
erly Hills Hillbillies, sjónvarpsþáttunum um sveita-
varg sem hélt til Hollywood með alla vasa úttroðna
af olíuauð. Þeir voru eitt langlífasta efni hjá CBS
fyrr og síðar og eitt vinsælasta efni á skjánum í
heilan áratug (1962–71), ekki síst fyrir einkar líf-
legan leik Ebsen.
Góðkunningi úr
Kanasjónvarpinu látinn
Stjörnur „Bev-
erly Hillbillies“,
Buddy Ebsen og
Donna Douglas.
 Franskir leikarar, búninga-
hönnuðir og fleira kvikmynda-
gerðarfólk stendur í verkfalli
þessa dagana. Það hefur þegar
gert margvíslegan usla, m.a.
lokað kvikmyndahátíðinni sem
kennd er við Avignon. Þá hefur
það tafið gerð fjölda mynda,
m.a. nýrrar, rómantískrar gam-
anmyndar sem verið er að taka
í París undir stjórn Nancy
Meyers. Hún hefur ekki enn
fengið nafn en Jack Nicholson, Diane Keaton og
Keanu Reeves fara með aðalhlutverkin. Hátíðin í
Avignon hefur aldrei lent í slíkum skakkaföllum á
þeim 56 árum sem hún hefur lífgað upp á lífið í
hinni fögru borg í Suður-Frakklandi. Hún stendur í 3
vikur og eru nokkur kvikmyndahús opin allan sólar-
hringinn af tilefninu.
Franskir mótmæla
Jack Nicholson
í töfum.
 Leikkonan Cate Blanchett
vann hylli írskra áhorfenda á
frumsýningu Veronica Guerin í
síðustu viku. Gagnrýnendur töl-
uðu um Óskarstilnefningu, svo
hrifust þeir af túlkun leikkon-
unnar á Guerin, sem var blaða-
maður og þjóðhetja á Írlandi
um miðjan síðasta áratug. Gu-
erin starfaði við eitt dagblaða
Dublin og varð víðfræg fyrir
krossferð í vikulegum dálki þar
sem hún herjaði á eiturlyfja-
sölumenn borgarinnar. Hún
dulbjó sig og reikaði um verstu hverfi Dyflinnar þar
sem hún ræddi persónulega við fórnarlömb og
sölumenn heróíns og annarra þeirra sterku eitur-
lyfja sem eru vaxandi vandamál þar sem annars
staðar í stórborgum Evrópu. Dópsalarnir sáu að
ástandið var óþolandi og settu morðingja til höfuðs
henni. Þessi rómaða og hugrakka blaðakona fannst
látin árið 1996, hafði verið misþyrmt og síðan skot-
in til bana. Joel Schumacher leikstýrir myndinni
þar sem Brenda Fricker og Ciarán Hinds eru á
meðal leikaranna.
Veronica vekur athygli
Cate Blanchett
er spáð
Óskars-
tilnefningu.
TIL að byrja með er kvik-myndin Kaldbakur (ColdMountain), byggð á sam-
nefndri, virtri og víðlesinni skáld-
sögu eftir Charles Frazier. Bókin
vann til bandarísku verðlaunanna
National Book Award í nóvember
1997 og hafði setið samfellt í 45
vikur á metsölulista New York
Times í maí 1998. Þannig að hand-
ritið, meginhöfuðverkur banda-
rískra (og flestra) kvikmynda,
ætti að vera hennar grundvallar-
styrkur.
Frábær leikstjóri, úrvalsfólk
Í öðru lagi er mannvalið á bak
við Kaldbak með eindæmum
traustvekjandi. Leikstjóri og
handritshöfundur er Bretinn
Anthony Minghella, sem gerði
garðinn frægan með Enska sjúk-
lingnum (The English Patient),
sinni þriðju mynd. Hún vann til
fjölda verðlauna árið 1997, hlaut
hvorki fleiri né færri en 8 Óskars-
verðlaun, sem féllu m.a. í hlut
Minghella fyrir leikstjórn; var val-
in sú besta á árinu; hún státaði af
bestu kvikmyndatökunni (John
Seale), tónlistinni (Gabriel Yared),
og besta leik í aukahlutverki (Juli-
ette Binoche).
Næsta verk Minghella, Hinn
snjalli hr. Ripley (The Talented
Mr. Ripley) (’99), var tilnefnd og
vann til fjölda verðlauna um allan
heim. Síðan hefur Minghella verið
upptekinn við gerð Kaldbaks,
stórmyndar um ástir, átök og
mannraunir í lok þrælastríðsins í
Bandaríkjunum þar sem hann
skipaði úrvalsmannskap í hvert
rúm. Það kemur ekki á óvart að
við sögu koma gamlir samstarfs-
menn hans og óskarsþegarnir
Yared og Seale; klipparinn Walter
Murch og búningahönnuðurinn
Ann Roth. Aðrir stjórnendur
tækniliðs eru langsjóaðir af sam-
vinnu með mönnum á borð við
Martin Scorsese, Bernando
Bertolucci, Franco Zefferelli,
o.s.frv. Þá má geta þess að stór-
stjörnurnar Elvis Costello og
Sting eru báðar ráðnar til að
semja lög fyrir myndina.
Ekki er ástandið síðra frammi
fyrir myndatökuvélunum. Með að-
alhlutverkin fara Nicole Kidman
(ferill hennar var rakinn ítarlega á
þessum síðum fyrir skömmu), og
Jude Law. Hann er einn af þeim
hratt rísandi karlleikurum sam-
tímans sem hafa ærinn starfa í
myndum eftirsóttustu leikstjór-
anna. Law fór m.a. með eitt aðal-
hlutverkanna í mynd Minghella
Hinn snjalli hr. Ripley, en hefur
leikið síðan í Óvini við borgar-
mörkin (Enemy at the Gates) (’01)
e. Jean-Jacques Annaud; Gervi-
greind (A.I.), e. Steven Spielberg
og Leiðin til Perdition (The Road
to Perdition) (’02), e. Sam Mendes.
Með þriðja stæsta hlutverkið
fer Renée Zellweger, ein virtasta
leikkona af sinni kynslóð, en
Zellweger var tilnefnd til Óskars-
verðlaunanna bæði í ár (f. Chic-
ago), og í fyrra (f. Dagbók Bridget
Jones). Auk þess á hún að baki
stórleik í myndunum Hjúkkan
Betty, Jerry Maguire, Ég sjálfur
og Irene (Me, Myself and Irene)
ofl.
Handritið kallar á fjölda leikara
í hlutverk litríkra aukapersóna og
nafnalistinn yfir skapgerðaleikar-
ana er svo dásamlega samansett-
ur að bíófíklar fá vatn í munninn
og fara að telja dagana fram að
jólum: Natalie Portman, Philip
Seymour Hoffman, Giovanni Ribl-
isi, Brendan Gleeson, Ray Win-
stone, Donald Sutherland, Kathy
Baker, James Rebhorn…
Þetta frábæra fólk þarf ekki að
kynna fyrir lesendum.
Þess má til gamans geta að Tom
Cruise var lengi orðaður við aðal-
karlhlutverkið í Kaldbak, var
reyndar stóra trompið sem
Minghella lagði upp með í byrjun.
Cruise leist greinilega ekki á blik-
una þegar Kidman, fyrrum spúsa
hans, þáði hitt aðalhlutverkið og
hvarf á braut.
Hvað er á ferðinni?
Sem fyrr segir er handritið
byggt á verðlaunaskáldsögunni
Kaldbaki (Cold Mountain), sem
stóð við í tæpt ár á metsölulistum
stórblaðanna. Höfundurinn,
Charles Frazier, styðst að nokkru
leyti við eigin rannsóknir á ferli
Inmans, forföður síns í þrælastr-
íðinu, en hann var líkt og Frazier,
Suðurríkjamaður frá Norður-
Karólínu.
Kaldbakur gerist undir og eftir
stríðslok er Inman (Jude Law),
stórslasaður suðurríkjahermaður,
rís af sjúkrabeði í trássi við skoð-
anir læknanna sem höfðu álitið að
hans biði ekkert annað en dauð-
inn.
Þar með hefst löng þrauta-
ganga hermannsins til síns heima í
fjallshlíðum Kaldbaks í Norður-
Karólínu. Þar bíður Ada (Nicole
Kidman), unnusta hans sem In-
man varð að yfirgefa er stríðið
brast á. Ada hefur barist öll stríðs-
árin við að halda í horfinu búgarði
föður síns eftir að hann fellur frá
og notið aðstoðar flækingsstúlk-
unnar Ruby (Renée Zellweger),
sem hefur reynst henni ómetanleg
hjálparhella á erfiðum tímum. Ada
er óvenjuleg persóna því hún er
borgarbarn, prestsdóttir sem um-
gekkst broddborgarana í Charl-
eston uns faðir hennar varð að
flytja til fjalla af heilsufarsástæð-
um. Hjálpin sem feðginin treysta
á, bregst þegar stríðið skellur á og
nú ekki um annað að ræða fyrir
Ödu en að duga eða drepast og
það kemur í ljós að hún lúrir á
nauðsynlegum mannkostum þeg-
ar neyðin er stærst.
Á langri og strangri heimleið-
inni um gjörsigruð Suðurríkin
hittir Inman fjölda litríkra ein-
staklinga sem ýmist reynast sigr-
uðum og illa förnum hermannin-
um hjálplegir eða leggja stein í
götu hans. Þeir endurspegla upp-
lausnarástandið sem ríkir í Suðr-
inu eftir niðurlægingu uppgjafar-
innar og vandann sem blasir við
Inman er hann snýr til baka af víg-
vellinum.
Upphaflega var myndin sam-
vinnuverkefni kvikmyndaveranna
MGM og Miramax, en það fyrr-
nefnda dró sig snemma út úr
framleiðslunni þegar í ljós kom að
kostnaðurinn yrði í hærri kantin-
um, eða um 80 milljónir dala.
Miramax dreifir myndinni á
Bandaríkjamarkaði þar sem hún
verður helsta von þess er kemur
að Óskarsverðlaununum fyrir árið
2003, en sem kunnugt er þá eru
menn þar á bæ einkar ötulir við að
krækja sér í slíkar vegtyllur. Enn
er ósamið um hvort eða hverjir
gangi til samvinnu við Miramax og
fá þeir aðilar hugsanlega alþjóð-
lega dreifingarréttinn.
Á hverfanda hveli? Varla, en
það má mikið vera ef Kaldbakur
verður ekki ein af stórmyndum
ársins.
Kaldbakur (Cold Mountain) hefur alla burði til að verða ein af myndum ársins
Meðal jólamyndanna eru nokkrar sem virðast hafa burði til að
lenda í hópi þeirra bestu þegar 2003 verður gert upp. Sæbjörn
Valdimarsson er ekki í vafa um að ódysseifskviðan Kaldbakur
er ein þeirra, enda kemur að myndinni ótrúlegur fjöldi frá-
bærra listamanna – framan sem aftan við tökuvélarnar.
Brendan GleesonJames Rebhorn Nicole Kidman Giovanni Riblisi
Philip Seymour
Hoffman
Natalie
Portman
Renée Zellweger
Heim úr þrælastríðinu
Reuters
Jude Law í Óskarstilnefningarformi í mynd Minghella um Hinn snjalla hr. Ripley. Leikarinn verður ekki svona vel kembdur og þveg-
inn sem sigraður og illa á sig kominn Suðurríkjamaðurinn Inman í stríðsdramanu, jólamyndinni Kaldbak.
Ray Winstone
Donald
Sutherland
 William Hurt er fáséður
gæðaleikari en aðdáendum
hans til óblandinnar gleði hef-
ur hann tekið að sér eitt aðal-
hlutverkið í Skóginum (The
Woods), nýjustu spennumynd
M. Night Shyamalan (Sjötta
skilningarvitið, Tákn). Bætist
í hóp Joaquins Phoenix,
Ashtons Kutcher og Bryce
Dallas Howard. Leikstjórinn
og handritshöfundurinn
Shyamalan er á kunnuglegum slóðum. Skógurinn
er spennuhrollur sem gerist árið 1897 og fjallar um
afskekkt og samheldið samfélag sem býr við þá
skelfilegu vitneskju að í skóginum sem umlykur
byggðina býr dularfullur kynstofn furðuvera. Skóg-
urinn verður frumsýnd 2004.
William Hurt gerist
„Skógar“-maður
William Hurt fer
með aðalhlutverk
íSkógi Shyamal-
ans.