Morgunblaðið - 31.08.2003, Blaðsíða 4

4 C SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Borgarleikhúsinu. „Við byrjuðum
að æfa á sama tíma og umræð-
urnar um fjármál leikfélagsins
stóðu sem hæst í vor. Ég get þó
ekki sagt að ég hafi mikið orðið
vör við umræðurnar. Hinum leik-
urunum var greinilega umhugað
um að fyrsta reynsla mín af leik-
húsinu væri jákvæð. Annars verð-
ur reyndar að viðurkennast að ég
hafði lítinn tíma til að spjalla eftir
æfingar þessar fimm vikur. Ég var
ýmist að æfa í Borgarleikhúsinu –
æfa eða sýna Tvö hús með Nem-
endaleikhúsinu. Upphaflega stóð
til að ég væri með í Erling í Loft-
kastalanum. Eftir að ég ljós kom
að frumsýna ætti verkin í sömu
vikunni varð ég því miður að
hætta við. Þetta voru frábærir 10
dagar.“
Lína vinnur hug og hjarta
Ilmur er spurð að því hvort hún
hafi rifjað upp bækurnar um Línu
áður en æfingar hófust. „Ég hafði
sáralítinn tíma til lestrar áður en
æfingarnar hófust í vor. Aftur á
móti ætlaði ég að vera voðalega
dugleg í sumarfríinu. Á endanum
gerði ég þó lítið annað en að horfa
á gömlu kvikmyndina. Við höfum
reyndar verið að glugga í bókina
með Maríu á æfingum í tengslum
við einstaka senur í leikritinu.“
Ilmur segir að söguþráður leik-
ritsins gangi í rauninni út á að
sýna fram á hvernig Lína vinnur
hug og hjarta bæjarbúa. Leikritið
hefst á því að Lína er kynnt til
sögunnar í gegnum systkinin
Tomma og Önnu (Bergur Þór Ing-
ólfsson og Edda Björg Eyjólfs-
dóttir). „Lína hefur týnt pabba
sínum og er flutt á Sjónarhól því
þar höfðu þau komið sér saman
um að hittast ef þau yrðu viðskila
hvort við annað. Eins og fram
kemur í bókunum vekur Lína tals-
verða furðu systkinanna og ekki
síður bæjarbúanna þegar hún hef-
ur betur í slagsmálum við sterk-
asta mann í heimi á sirkustorginu
skömmu síðar.“
Ilmur segir að sérstaða Línu
komi enn betur í ljós þegar hún
setjist á skólabekk með hinum
krökkunum í bænum. „Lína er
nefnilega vanari því að fara eftir
sínum eigin reglum heldur en við-
urkenndum samfélagsreglum eins
og kemur skýrt fram í kaffiboði
hjá mömmu Tomma og Önnu.
Þrátt fyrir að hafa tekið sig til
með „sínum hætti“ og reynt að
haga sér vel setur Lína allt á ann-
an endann. Maður skyldi því ætla
að bæjarbúar tækju því fagnandi
þegar pabbi Línu birtist allt í einu
og ætlar að taka hana með sér út
á sjó. Því fer þó fjarri. Bæjarbúar
taka ekki í mál að Lína fari svo á
endanum verður hún um kyrrt.“
Að vera sjálfum sér trúr
En hver er boðskapur Línu?
„Boðskapurinn í leikritinu snýst
um að vera sjálfum sér trúr, þora
að treysta á sjálfan sig og fara sín-
ar eigin leiðir í lífinu. Þessi boð-
skapur á örugglega ekkert síður
við núna en þegar sögurnar voru
samdar fyrir um 60 árum. Við er-
um einhvern veginn svo nið-
urnjörvuð í alls konar þjóðfélags-
gildi. Er ekki bara allt í lagi að
skella stundum framan í sig heilli
rjómatertu? Ég get ekki séð neitt
rangt við að bregða aðeins útaf því
viðtekna svo fremi sem enginn bíði
skaða af,“ segir Ilmur og jánkar
því að trúlega upplifi áhorfendur
af yngri kynslóðinni sig í gegnum
systkinin Tomma og Önnu.
„Tommi og Anna eru svona þessi
venjulegu börn en þau fara líka að
endurskoða gildi sín eftir að hafa
kynnst Línu. Annars finnst mér
líka svolítið merkilegt hvað margir
fullorðnir dýrka Línu. Innst inni
þráum við öll að vera frjáls eins og
Lína, fara stundum yfir strikið,
brjóta eitthvað af þessum óskráðu
reglum samfélagsins.“
Gaf hverjum einasta betlara
Hefur Lína haft einhver áhrif á
Ilmi Kristjánsdóttur og öfugt? „Já,
örugglega í báðar áttir. Ilmur hef-
ur alltaf reynt að vera frjáls í
anda. Hinu er ekki að leyna að
stundum hefur hún komist býsna
nálægt því að týna sér í lífsgæða-
kapphlaupinu. Á þeim stundum
hefur hún haft gott af áminningu
eins og felst í því að setja sig í fót-
spor Línu. Mig minnir að einhver
persónan í kvikmyndinni About
Smith hafi sagt að hún sæi mest
eftir því að hafa ekki gert fleiri
mistök í lífinu. Ilmur ætlar að
reyna að gera ekki þau mistök,“
segir hún og hlær.
„Grínlaust get ég sagt þér frá
því að í sumarfríinu ákvað ég að
tileinka mér viðhorf Línu til pen-
inga og sagði oft við sjálfan mig í
hálfum hljóðum: „Iss, skiptir ekki
máli. Ég á nóg af peningum.“ Ég
held að ég hafi gefið hverjum ein-
asta betlara sem ég hitti á ferðum
mínum í London og Grikklandi.
Ég hugsaði einfaldlega með mér
að þeir hlytu að hafa meira við
peningana að gera en ég.“
En Ilmur áttu ekki kistu fulla af
gulli! „Nei, nei, en veistu. Hlut-
irnir hafa alltaf tilhneigingu til að
reddast…“
Ilmur er ekki í nokkrum vafa
um að hennar eigin persónuleiki
hafi haft áhrif á persónusköpun
Línu í sýningunni. „Persónuleiki
leikarans hefur alltaf áhrif á túlk-
un hans á sviðinu. Ég get kannski
ekki sagt þér nákvæmlega hvað af
persónuleika Ilmar hefur skilað
sér til Línu. Hins vegar er alveg á
hreinu að Lína er fyrst og fremst
prakkari í þessari sýningu. Hún er
ekki illgjörn heldur góð og lífsglöð.
Ef hún fer að finna fyrir því að
hún er að byrja að vera leið byrjar
hún strax að dansa til að ná sér
aftur upp.“
Kraftar í genunum
Hvaða atriði hafa reynst þér erf-
iðust á æfingum? „Æfingarnar eru
auðvitað rosaleg líkamleg
áreynsla. Einna erfiðast held ég þó
að hafi verið að ná því að dansa og
syngja á sama tíma. Núna er ég
nokkurn veginn búinn að ná því að
gera hvort tveggja í einu. Svona
atriði eru auðvitað bara spurning
um þjálfun. Enda þótt Lína sé
sterkasta stelpa í heimi reyna
slagsmálin við glæpamennina líka
svolítið á hana,“ segir Ilmur, bros-
ir stríðnislega og bregst ljúflega
við þeirri bón blaðamannsins að
svara tveimur aukaspurningum frá
4 og 6 ára stelpum – sem bíða
spenntar eftir að sjá Línu á sviði.
Ilmur er ekki lengi að svara
fyrri spurningunni fyrir hönd
Línu. „Já, Lína getur haldið á bíl –
ekki spurning.“ Seinni spurningin
er öllu snúnari. Stelpunum leikur
nefnilega forvitni á að vita hvers
vegna Lína sé jafnsterk og raun
ber vitni. „Jú, að einhverju leyti
koma kraftarnir frá pabba Línu.
Hann er náttúrulega rosalega
sterkur skipstjóri. Kraftarnir eru
því að hluta til í genunum. Afgang-
inn hefur Lína sjálf byggt upp á
þrotlausum æfingum. Ekki þó með
því að lyfta lóðum á líkamsrækt-
arstöð heldur með því að vera sí-
fellt að taka upp alls konar hluti í
umhverfinu sjálfri sér til skemmt-
unar. Í augum Línu er lífið nefni-
lega samfelldur leikur.“
María leggur Ilmi línurnar á æfingu í Borgarleikhúsinu í vikunni.
Lína í hrókasamræðum við lögreglumennina Hæng og Klæng (f.v.: Þór Tulinius og Guðmundur Ólafsson).
ago@mbl.is
„ÉG býst við því að börn hrífist almennt af Línu af því að í henni felst óska-
draumur margra barna um hið fullkomna sjálfstæði. Mörg hver gæla þau
svona í aðra röndina við að fá að ráða sér sjálf, eiga sitt eigið hús og hafa
hlutina eftir eigin höfði. Lína er svona líkamlingur þessa frelsisdraums,“
segir Þórarinn Eldjárn rithöfundur. Hann þýddi
leikritið um Línu Langsokk fyrir sýningu Þjóð-
leikhússins á Línu Langsokki með Sigrúnu Eddu
Björnsdóttur í aðalhlutverki árið 1983.
En telur Þórarinn að sama skýringin eigi við
um fullorðna því Lína virðist hrífa bæði börn og
fullorðna með sér? „Já, ég býst við því að sama
skýringin eigi við um fullorðna. Við skulum held-
ur ekki gleyma því hvað Lína er skemmtileg per-
sóna, fer alltaf allt aðrar leiðir en allir aðrir á ein-
hvern svona eðlilegan hátt – án þess að vera
einhver yfirlýstur þverhaus eða „kverúlant“.“
Er Lína ekki orðin sígild? „Jú, jú, Lína er löngu
orðin klassísk – ekki spurning. Ég held að skýr-
ingin á því hljóti að vera að í henni séu einhverjir
frumþættir – rétt eins og í klassísku ævintýr-
unum. Einhvern veginn skiptir ekki máli þó eng-
ar nútímagræjur séu í umhverfi Línu. Þótt Lína
sé auðvitað á einhvern hátt staðsett í ritunartíma bókanna virðist tíminn
ekki skipta neinu máli. Á meðan maður er að lesa eða horfa er maður í
rauninni ekkert að hugsa: „Þetta er nítjánhunduruðfjörtíu og eitthvað í Sví-
þjóð. Alls ekki.“
Nú hlýtur Lína að hafa verið talsvert óvenjuleg persóna í barnabókum á
ritunartímanum? „Já, Lína hefur örugglega verið miklu meira ögrandi á
þessum tíma. Hegðun hennar hefur sjálfsagt þótt mun yfirgengilegri og
hneykslanlegri heldur en fólki þykir í nútímanum,“ segir Þórarinn og bætir
því við að hegðun Línu virðist þó ekki hafa komið að sök. „Aftur á móti er
athyglisvert að rifja upp að stærsta bókarforlag Svíþjóðar, Bonniers, leist
ekki meira en svo á Línu og hafnaði handritinu af fyrstu bókinni á sínum
tíma. Forlag samvinnuhreyfingarinnar undir heitinu Rabén & Sjögren gaf
síðan bókina út. Nú er þessi höfnun Bonniers talin eitt af mestu feilsporum
útgáfusögunnar. Þetta er talið svona svipað eins og hafa hætt í Bítlunum
rétt áður en þeir urðu heimsfrægir.“
En Lína er ekki slæm fyrirmynd í sjálfu sér eða hvað? „Nei, nei og Lína á
ekki til illsku. Þessi uppátæki hennar eru náttúrulega fyrst og fremst
skemmtileg. Svo skapa þessi prúðu og penu börn, sem hún kynnist, þarna
ákveðið mótvægi.
– Og svo kemur bakhliðin á því að vera svona alveg einn auðvitað í ljós.
Lína fer auðvitað á mis við ýmislegt og það er ýmislegt sem svona aðrir
geta gengið að sem sjálfsögðum hlut sem hana skortir.“
Frelsisdraumur margra barna