Vísir - 19.02.1981, Side 27

Fimmtudagur 19. febrúar 1981.
VfSIR
Leikfélag Akureyrar: Skáld Rósa
Höfundur: Birgir Sigurðsson
Leikstjóri: Jill Brooke Arnason
Leikmynd: Steinþór Sigurðsson
Búningar: Freygerður Magnús-
dóttir
Lýsing: Steindór Sigurðsson og
Viðar Garðarsson.
Bjartsýni kann að vera kristi-
leg dyggð, en leikritaskáld ættu
að iðka hana af hófsemi. í Skáld-
Rósu segir Birgir Sigurðsson
raunasögu konu. Eftir skelfingar,
sem yfir hana dynja og hún veld-
ur mestu um sjálf, virðist i lokin
vera bjartara framundan. Jafn-
vel þótt rétt sé, að Rósu hafi ekki
|farnast illa, eftir að hún hvarf frá
manni sinum, þá er ekki sjálf-
sagt, að leikritið lagi sig eftir
veruleikanum. Skáldum ber að
halda sig i hæfilegri fjarlægð frá
Þuriður Schiöth, Nanna I. Jónsdóttir, Björg Baldvinsdóttir og Ósk
Arsælsdóttir i hlutverkum sinum i Skáld-Rósu i uppfærslu Leikfélags
Akureyrar.
ORLAGASAGA
honum og taka ekki of mikið tillit
til hans. Það er galli á leikritinu,
að höfundur lætur rofa til i þvi
svartnætti, sem gengið hefur yfir
Rósu. Það hefði verið meira
bragð að þvi aö láta leikritinu
ljúka, þegar Rósa hefur lagst með
vinnumanni sinum. Þá hefði
fátæktin orðiö ömurlegri, siða-
boðin grimmari, sumar persón-
urnar stórfenglegri, aðrar enn
vesælli en þær eru nú.
1 leikritinu er rakin saga Rósu
frá þvi hún er ung stúlka á sýslu-
mannssetri Páls Melsteö, þar til
hún skilur viö mann sinn, ólaf, og
hafa þá liðið þrettán ár. Rósa
festir ung ást á Páli, þegar þau
dvelja saman á Mööruvöllum i
Hrögárdal. Páll veldur þó þvi, að
dóttir amtmanns veröur þunguð.
Hann kvænist önnu Sigriði,
barnsmóður sinni og veröur siðar
sýslumaöur. Þaö er gefið til
kynna i leikritinu, að hann hafi
aldrei getað gleymt Rósu og hann
hafi svikið hana vegna veiklyndis
sins og vegna þess, að hann mat
frama og öryggi meir en ást sina
á Rósu. Páll verður aldrei samur
maður, eftir að hann yfirgefur
Rósu. Þau örlög, sem Rósu eru
búin, eiga sér upphaf i þessari
æskuást.
Allar megin persónur i þessari
sögu eru dregnar ljósum drátt-
um, og áhorfandi aö þessari sýn-
ingu á ekki að vera i neinum vafa
um, hvers vegna og hvernig at-
vikin gerast. Best gerða persónan
i þessu leikriti er ólafur, eigin-
Guðmundur
Heiðar Frl-
mannsson
skrifar
maöur Rósu. Hann er aðhalds-
samur og fégjarn, huglaus og vit-
grannur, en stoltur af konu sinni
og þolir henni, hvað sem er, en
skilur engan veginn, hvað henni
gengur til með þvi, sem hún gerir.
Natan og Rósa eru bæði flóknari
manngerðir og erfiðara að skilja
þær til hlitar en Ólaf. En það
kemur ekki i veg fyrir, að þær
njóti sin báðar i þessari sýningu.
Þær eru einfaldari á yfirborðinu,
en þær i rauninni eru.
Það á við um hópinn, sem kem-
ur fram i þessari sýningu, að
hann er ærið misjafn, og eru
nokkuð glögg skil á milli þeirra,
sem veru sviðsvanir, og hinna,
sem minni reynslu hafa. Sunna
Borg leikur Rósu, sem er miö-
depill þessa verks. Hún kemur
þvi mjög vel til skila, hvernig
Rósa breytist úr ungri stúlku i
miöaldra konu, sem hefur verið
grátt leikin. Það er á stundum full
mikil tilfinningasemi i leiknum,
en hún gerir hlutverkinu ágæt
skil. Ég hef ekki séð Gest E. Jóns-
son leika betur en hann gerir i
hlutverki Natans. Honum tekst að
sýna flókið og margbreytilegt til-
finningalif Natans. Theodór
Júliusson skilar hlutverki Ólafs
algerlega misfellulaust og Ólafur
verður ljóslifandi á sviðinu. Það
er ástæða til að nefna okkra leik-
ara til viðbótar, sem skila hlut-
verkum sinum vel. Þaö er Þórey
Aðalsteinsdóttir i hlutverki
Agnesar, Marinó Þorsteinsson i
hlutverki hreppstjóra, Heimir
Ingimarsson i hlutverki Björns
Blöndal sýslumanns, Hermann
Arason og Þuriður Schiöth.
Leikmyndin tókst vel og skapaði
rétt andrúmsloft. Búningar hæfðu
hlutverkum. Og ég get ekki bétur
séð, en leikstjórinn hafi stjórnað
fólki sinu vel og nákvæmlega og
uppskorið góða sýningu. Nú verða
allir góðir menn að vona, að
áhorfendur flykkist i leikhúsið.
Það er vel þess virði.
Guðmundur Heiðar Frimanns-
son.
CíHlOll -kjör
JsJC.

Verslið hjá
fagmanninum
A-i/ AE-i AT-i
AV-l F-1 o.fl.
Winder og flösh
20 gerðir linsa:
18-600 mm og Zoom
Nýkomið mikið úrval
af myndavélatöskum.
Greiðslukjör.
LJÓSMYNDAÞJÓNUSTAN S.F.
LAUGAVEGI178 REYKJAVlK
SÍMI 85811
j Hraðfrystihús
j Keflavíkur h.f.
•
; Hraðfrystihús Keflavíkur óskar eftir
• að fá netabát í viðskipti.
•
• Útvegum veiðarfæri.
'•
• Nánari upplýsingar í síma 92-2095,
S milli kl. 1 og 5 næstu daga.
HÓTEL VARÐÐORG
AKUREYRI
SÍMI (96)22600
Góð gistiherbergi
Morgunverður
Kvöldverður
Næg bílastæði
Er í hjarta bæjarins.
Smurbrauðstofan
BJÖRNINIM
Njólsqdtu 49 — Simi 15105
BaK við ijöllin
öidinni?
Sýning Leikfélagsins á Ofvit-
anum er eitthvert mesta
snilldarbragð, sem hér hefur
verið unniö I leikhúsi. Leik-
verkið er svo Islenskt, að það
kemur eiginlega aftan að áhorf-
endum, sem eru vanastir marg-
víslegum krússidúllum úr hinni
og þessari áttinni, og nú um
stundir einhvers staöar utan úr
Marxismanum. Það var vitað
mál, að Þórbergur var i senn
mesti ritsnillingur, sem landið
hefur alið á þessari öld, og auk
þess sannasti humoristi þjóðar-
innar meðan hann var á dögum.
En sá skilningur og sú útfærsla,
sem birtist þarna frá hendi
Kjartans Ragnarssonar, eykur
og skírir þær myndir, sem Þór-
bergur bregður upp i bók sinni
Ofvitanum þannig, aö þaö sem
maður vill gjarnan segja um
Þórberg en kemur ekki oröum
að, birtist okkur sem tilfinning,
svo þórbergsk og suðursveitar-
leg að það er eins og Kjartan
hafi gengiö undir húö hans tl
föstbræðralagsins.
Einn þáttur þessarar mikil-
hæfu sjónhverfingar er auövit-
að leikur Jóns Hjartarsonar i
hlutverki meistaraans. Þeir
sem þekktu Þórberg sjá hann
aftur i mynd Jóns svo nauöalik-
an að nær verður ekki komist.
Gervi Jóns er auövitað til mikils
vndisauka fyrir kunningja Þór-
bergs, en það væri engu að slður
mikilsvert ,,I stöðunni” þótt
enginn Þórbergur stæði á bak
við Jón, og þvi til skemmtunar
fyrir þá sem ekki þekktu meist-
arann sjálfan — enda mun svo
vera. Hinn ungi Þórbergur meö
vanlíðanir sfðan, „millilanda-
frumvarpið”, sem kom eins og
kjötát mitt inn I jóganæringuna,
og fruntalega og nýtiskulega
Ijóðagerð er annað afrekiö til,
bæði frá hendi höfundar og leik-
ara. Og hvilik unggæöingsár
með þá Rögnvald og Þorleif við
hliðina.
Eftir aö margvisleg pólitisk
tilraunastarfsemi i leikhúsi, þar
sem áhorfendur eru tilrauna-
dýrin, hefur hrakið fólk frá leik-
húsum árum saman, svo þar
sjást nú varla lengur nema sið-
hærðir og skeggjaðir unglingar,
hlýtur það að vera nokkur upp-
lifun að sjá kommúnistann
sjálfan með sina islensku
Suðursveit að bakhjarli, stiga
fram Ur rökkri annars áratugar
svona alskapaðan. Vandamálin
eru þau sömu og þau eru I dag,
þegar fólk er aö vaxa upp.
Heimurinn er eitt helvlti og
kvennafarið hræmulegt I meira
lagi. Ætli sú viðbót sem fengist
hefur siðan i hárvexti og larfa-
gangi hafi ekki komið með góö-
Enginn hefur skrifað um
hreinni ást en Þórbergur. Þaö
er þegar komin fram tillaga um
að kortleggja og merkja
gönguleiðir hans um Hrúta-
fjörð, eins og þeim er lýst I
íslenskum aðli. En auðvitaö var
það Þórbergi llkt að hegða sér
þannig við kvenmanninn, sem
hann var samtíða i Bergshúsi og
hafði að auki samneytt um
sumarhátlð á Borðeyri, að hún
hafði aldrei hugmynd um hug-
renningar hans, og hefur þvl
raunar verið lýst i blaðagrein af
ágætum Hrútfiröingi. Ef sú ást
er ekki hrein, sem þjáist i ein-
rúmi og þögn, án stunu eða and-
varps, án hvlslinga og handa-
yfirlagninga, þá var bókstaf-
Ícga ekkert „tröllaukið lunga”
til á timum Ofvitans, eins og þó
var ort um af öðru tilenfi. Þess
vegna verða Hrútfirðingar að
vinda að þvl bug aö koma upp
merkingum um hinar heitu leið-
ir Þórbergs noröur þar.
Enginn maöurhefur haft önn-
ur eins áhrif á þá kynslóö sem
nú skrifar mest i landinu en ein-
mitt Þórbergur Þórðarson.
Þessi íslendingur úr Suð-
ursveit, þar sem menn
glöddust yfir fallegum strönd-
um (skipasköðum), kunni
Islensku meö yfirburðum, ljóst
og einfalt máí feðra sinna og
mæðra, og vildi vlst ekkert láera
af útlendum málum nema þá
helst esperanto, eins og það var
nú þýðingarmikiö. Lenti auk
þess i smáskritilegri saman-
burðarmálfræöi I Finnlandi. Og
þegar hann talaöi pólitik
hlustuöu helst forstokkaöir I-
haldsmenn. Hann var nefnilega
að tala gegn þeim svo þeir
skildu. Hannvar að flytja þeim
mál fátæklinga meö gömlum og
siungum íslenskum hætti án
innfiuttra lærdóma um réttlæti,
sem eru bara til aö gubba af.
Það er nefnilega réttlæti Suður-
sveitar sem gengur aö
tslendingum. En að fá að,sjá
hann svona góðan og snjallan,
eins og á fjölunum I Iðnó getur
engan dreymt um nema þann
sem reynir.
Svarthöföi.