Morgunblaðið - 16.01.2004, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 FÖSTUDAGUR 16. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Kveðja frá Bænda-
samtökum Íslands
Við fráfall Ásgeirs
Bjarnasonar í Ásgarði
hverfur yfir móðuna
miklu einhver farsælasti leiðtogi
bænda á síðari hluta tuttugustu ald-
arinnar. Þótt Ásgeir í Ásgarði tran-
aði sér ekki fram urðu góðar gáfur,
traust uppeldi á mektarheimili, há-
skólamenntun í búvísindum og hóg-
værð og stefnufesta í málflutningi
þess valdandi að honum voru falin
fjölbreyttari trúnaðarstörf en öðrum
bændum.
Hann sat þannig samtímis á Al-
þingi, Búnaðarþingi og aðalfundi
Stéttarsambands bænda í hart nær
20 ár og var formaður Búnaðarfélags
Íslands í 16 ár.
Með setu á þingum beggja arma
samtaka bænda nýtti Ásgeir þekk-
ingu sína og viðsýni til að tengja
saman starfsemi þeirra, bændum til
hagsbóta.
Á Alþingi naut Ásgeir í Ásgarði
einnig mikils traust og var um skeið
forseti sameinaðs þings. Ekki er vafi
á að sú virðing, sem hann naut þar,
greiddi götu margra mikilvægra
landbúnaðarmála gegnum völundar-
hús Alþingis.
Óhætt mun að fullyrða að farsæl
störf Ásgeirs að landbúnaðarmálum
áttu mikinn þátt í framfarasókn ís-
lensks landbúnaðar á síðari hluta ný-
liðinnar aldar.
Ásgeir var heiðursfélagi Bænda-
samtaka Íslands.
Að leiðarlokum eru Ásgeiri í Ás-
garði færðar þakkir Bændasamtaka
Íslands fyrir mikil og farsæl störf í
þágu bænda um leið og fjölskyldu
hans er vottuð samúð við fráfall
þessa aldna heiðursmanns.
Ari Teitsson.
Í dag verður borinn til moldar í
Hvammi í Dölum bændahöfðinginn
Ásgeir Bjarnason. Ásgeir var mikll
heiðursmaður og mátti ekki vamm
sitt vita og vandaði alla tíð dagfar sitt.
Hann var alinn upp á stórbýlinu
Ásgarði, sonur Bjarna Jenssonar sem
var þjóðkunnur bóndi á sinni tíð. Eft-
ir búnaðarnám hér heima og í Noregi
og Svíþjóð kom hann heim og hóf bú-
skap í Ásgarði og rak þar bú af rausn
og myndarskap í fjörutíu ár. Marg-
vísleg trúnaðarstörf hlóðust á þennan
unga glæsibónda, bæði fyrir stétt sína
og hérað. 1949 vann hann frægan
kosningasigur fyrir framsóknarmenn
á Þorsteini Þorsteinssyni, sýslu-
manni, sem lengi hafði verið þing-
maður fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Varð
Ásgeir þingmaður Dalamanna í tíu ár
og síðar þingmaður Vesturlands til
1978 er hann ákvað mjög óvænt að
hætta þingmennsku.
Kynni okkar Ásgeirs hófust er ég
tók sæti á Alþingi 1974. Næsta kjör-
tímabil var hann forseti Sameinaðs
Alþingis. Ásgeir var mjög traustur
forseti og naut mikillar virðingar í
starfi. Úrskurðir hans á forsetastóli
voru ígrundaðir og ekki minnist ég
þess að nokkur þingmaður leyfði sér
að mótmæla úrskurðum hans eða
gagnrýna þá. Voru þó í stjórnarand-
stöðu umsvifamiklir þingskörungar
svo sem Magnús Kjartanssson, Lúð-
vík Jósepsson og Gylfi Þ. Gíslason.
Þingstörf öll leysti Ásgeir af hendi
af myndarskap og árvekni. Ásgeir tók
ekki oft til máls en talaði af skarpleik
og festu. Í þingflokki framsóknar-
manna gætti hann einnig hófs í ræðu-
höldum, en þegar hann tók til máls
var hlustað. Ásgeiri var einkar lagið
að segja minnisverða hluti í stuttu
máli og athugasemdir hans gátu verið
flugbeittar. Ásgeir var maður dulur
ÁSGEIR
BJARNASON
✝ Ásgeir Bjarnasonfæddist í Ásgarði
í Dalasýslu 6. septem-
ber 1914. Hann lést á
Sjúkrahúsi Akraness
29. desember síðast-
liðinn og var útför
hans gerð frá
Hvammskirkju 10.
janúar.
og sagði e.t.v. ekki alltaf
hug sinn allan, en það er
ættarfylgja viturra
Dalamanna allt frá Auði
djúpúðgu og Hvamms-
Sturlu. Mér reyndist
Ásgeir einstaklega ráð-
hollur og ég bar oftast
gæfu til að fara að ráð-
um hans. Fyrir þau ráð
öll er ég þakklátur svo
og aðrar velgjörðir hans
í minn garð. Ég saknaði
hans mjög úr þing-
mannahópi framsókn-
armanna.
Eftir að Ásgeir hætti
þingmennsku sneri hann sér alfarið
að félagsmálum stéttar sinnar ásamt
búskapnum. Hann var t.d. formaður
Búnaðarfélags Íslands í 16 ár og vann
þar mjög gott starf sem íslensk
bændastétt má vera honum þakklát
fyrir. Ævikvöldinu eyddi Ásgeir
heima í Ásgarði með sinni góðu konu,
Ingibjörgu Sigurðardóttur.
Við Sigrún kveðjum Ásgeir
Bjarnason með virðingu og þökk.
Páll Pétursson.
Ásgeir í Ásgarði var sprottinn upp
af sterkri rót íslenskrar sveitamenn-
ingar. Foreldrar og forfeður hans
voru bústólpar og úrræðafólk sem
bjargaðist af dugnaði sínum í hinu fá-
tæka samfélagi Íslendinga. Ásgarður
er í þjóðbraut í hinum forna
Hvammshreppi. Þar var gestkvæmt
og þangað bárust því auðveldlega
straumar og stefnur nýrra tíma.
Yfir Ísland og Íslendinga skellur
kreppa í upphafi fjórða áratugarins. Í
stað þess að bugast hefja íslenskir
bændur sókn og öflugir stjórnmála-
menn í ríkisstjórn og á Alþingi leggja
landbúnaðinum lið með löggjöf og
stefnumörkun. Í íslenskum sveitum
er að alast upp og komast til manns
frábært ungt fólk, hlaðið eldmóði,
knúið áfram af krafti sem var fullur af
frelsisþrá og samtakamætti; fólk sem
hét því að elska, byggja og treysta á
landið. Ásgeir var einn þessara ungu
hugsjónamanna. Hann aflaði sér bún-
aðarmenntunar hér heima frá Hólum
og var í námi í Asker og vann við bún-
aðarháskólann í Ási í Noregi.
Þegar Ásgeir hóf búskap sinn í Ás-
garði af miklum viljastyrk og sókn-
arhug, voru Dalamenn aftar í þróun
ýmissa mála en mörg önnur héruð.
Þeim fannst vanta öfluga forystu-
menn sem sameinuðu krafta og færu
fyrir liði svo héraðið næði árangri.
Enginn lýsir því jafn vel og Steinólfur
Lárusson, bóndi í Ytri-Fagradal, í ný-
útkominni bók sem Finnbogi Her-
mannsson skrásetti, hversu miklar
vonir sýslungar Ásgeirs bundu við að
hann gerðist þeirra foringi í fé-
lagsmálum, enda gerist það strax við
heimkomu að námi loknu að sveitar-
stjórnarmál og forysta í búnaðarmál-
um verða hans verkefni heima fyrir.
Ásgeir vinnur Dalasýslu í Alþingis-
kosningunum 1949 með 14 atkvæðum
af Þorsteini Þorsteinssyni sýslu-
manni. Í látlausri frásögn Steinólfs
kemur glöggt fram hversu auðvelt
mönnum fannst að sameinast um að
kjósa Ásgeir og hversu mikla trú þeir
höfðu á þessum unga manni. Hann
hefur það einnig eftir Ásgeiri að þá
hafi hugur hans ekki verið fangaður
af pólitík. Ungi bóndinn átti kannski
þá þrá heitasta að vera heima á búi
sínu og byggja það upp. Steinólfur
lýsir því svo hversu vel Ásgeiri farn-
aðist í þingmennskunni og hvernig
hann kom málstað og baráttumálum
Dalamanna áfram, „vegir voru lagðir,
vatnsföll brúuð og vélaöld hófst í
sveitunum“. Hann bætir því svo við
að hann hafi „fórnað sér fyrir Dala-
menn og dregið þá út úr steinöldinni“.
Það er auðvitað engin spurning um
að maður, sem áratugum saman
stendur í forsvari fyrir hérað sitt og
kjördæmi á Alþingi og fer jafnframt
um langa hríð með forystu fyrir
bændastéttina í Búnaðarfélagi Ís-
lands, gefur samtíðinni nokkuð af afli
sínu og fjölskyldan færir ekki síst
þær fórnir að samverustundir eru
stopulli en gerist og gengur. Íslensk
bændastétt á bóndanum í Ásgarði
þakkir að gjalda og hygg ég að á
fögru ævikvöldi hafi hann oft notið
þess að finna virðingu og þökk frá sín-
um samferðamönnum fyrir vel unnin
störf í þágu lands og þjóðar.
Sá er þetta ritar átti því láni að
fagna að kynnast bóndanum, þing-
manninum og baráttumanninum Ás-
geiri í Ásgarði allvel og njóta á stund-
um þess að leggja mál í hans hendur
og þiggja leiðsögn. Það lýsir oft lífs-
reyndum mönnum vel og segir mikið
um þroska þeirra og góðan vilja, ef
þeir sýna ungu fólki áhuga og leggja
því lið. Þannig kom Ásgeir undirrit-
uðum fyrir sjónir og þannig reyndi ég
hann oftar en einu sinni. Lítil saga
þess efnis er sú að á mínu fyrsta þing-
hausti vildi flokkur minn að ég tæki
sæti í Efri-deild þingsins, en þá var
Alþingi enn deildaskipt. Eitthvert
hugboð hafði ég um að nýliðar ættu
erfiðara um vik að gerast áberandi
innan um þá þingreyndu menn er þar
sætu. Ég leitaði til Ásgeirs og hafði
hann gaman af erindinu og sagði mér
að menn hefðu fallið í kosningum á
því einu að hafa aldrei starfað í Efri-
deild. Ásgeir hafði verið forseti Efri-
deildar og forseti sameinaðs Alþingis
um hríð og þekkti því vel til starfa
þingsins. Hann fór af mikilli þekkingu
yfir störf deildanna og sagði það sína
skoðun, að það gæfi ungum mönnum
meira frelsi til að láta að sér kveða að
hefja þingmannastarfið í Neðri-deild.
Þar sætu 2/3 hlutar þingmanna og
umdeildari lagafrumvörp kæmu oft
fyrr í þá deild. Það væri líklega heppi-
legra fyrir mig að byrja í Neðri-deild,
sem og varð niðurstaðan. Oft síðan
leitaði ég ráða Ásgeirs og líkaði vel.
Ásgeir var prúður maður, form-
fastur og góður ræðumaður sem var
gott að hlýða á. Hann fylgdi sínum
málum eftir af festu og kunni þá list
öðrum betur að leiða baráttumál sín
til lykta. Ég á ógleymanlegar minn-
ingar frá skemmtilegum stundum
með þeim Ásgeiri og Ingibjörgu í
litla, fallega húsinu sem þau byggðu í
hlaðvarpanum í Ásgarði. Það var
notalegt og lærdómsríkt að koma til
þeirra og njóta gestrisni og viðra
skoðanir sínar við þau hjón. Líf Ás-
geirs í Ásgarði var hvorki áfallalaust
né átakalaust. Hógværð og rökræða
öldungsins var skýr og meitluð af
rökhyggju og sátt við samferðamenn-
ina.
Við fráfall Ásgeirs hvílir skuggi yfir
sveitinni hans, en jafnframt fylgir sú
von að íslenskir bændur eignist á erf-
iðum tímum fleiri menn sem fylgi lífs-
stefnu hans og þrautseigju í málefn-
um líðandi stundar. Það er gott að
minnast Ásgeirs og það er fallegur
sólroði sem umleikur líf og starf þessa
heiðursmanns. Blessuð sé minning
hans.
Guðni Ágústsson.
Í dag verður borinn til moldar
bændahöfðinginn Ásgeir Bjarnason,
fyrrverandi alþingismaður í Ásgarði.
Þeir hverfa á braut einn af öðrum
frumkvöðlarnir sem ruddu brautina
fyrir framförum þjóðarinnar á tutt-
ugustu öldinni. Þeir sem unnu óskipt-
ir með hug og hönd að hag héraðs
síns, að heill ættjarðarinnar. Í hópi
þessara brautryðjenda fór Ásgeir í
Ásgarði fremstur í fylkingu. Ég
kynntist honum fyrst þegar hann
varð þingmaður Vesturlands og ég
bjó í Bjarnarhöfn. Var ég sem aðrir
snortinn af trausti og hlýju sem ein-
kenndi allt viðmót hans sem þing-
manns. Ásgeir skipaði sér í forystu-
sveit íslensks landbúnaðar um
áratugabil. Það var ekki hann sjálfur
sem hélt sér fram, heldur var hann
kvaddur til og Ásgeir var ekki maður
sem vék sér undan ábyrgð þegar eftir
var leitað.
Ásgeir var búfræðingur frá
Bændaskólanum á Hólum og minntist
veru sinnar þar með gleði og þakklæti.
Sagði hann mér að námsdvölin þar
hefði reynst sér drjúgt vegarnesti í
fjölbreyttu ævistarfi. Hann var ein-
lægur „Hólamaður“. Og þegar leiðir
okkar lágu aftur saman við endurreisn
Hólaskóla upp úr 1980 var hann for-
maður Búnaðarfélags Íslands og ég
nýráðinn skólastjóri. Til Ásgeirs var
þá gott að leita með ráð og stuðning.
Þegar leiðin lá um Dali var fastur
liður að koma við í Ásgarði, þiggja
góðgerðir og eiga stutt spjall. Stofan í
Innilegar þakkir færum við öllum þeim, sem
auðsýndu okkur samúð og vinarhug vegna
andláts og útfarar elskulegrar móður okkar,
tengdamóður, ömmu og langömmu,
HULDU AGNARSDÓTTUR
frá Ísafirði.
Sérstakar þakkir til starfsfólks hjúkrunarheimil-
isins Víðihlíðar í Grindavík fyrir góða umönnun.
Oddur Gunnarsson, Erna Bergmann,
Agnes Margrét Gunnarsdóttir, Thomas Henkel,
Gunnhildur Gunnarsdóttir, Guðmundur Sigurbergsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýju
við andlát og útför föður okkar, tengdaföður
og afa,
GUNNARS JÓHANNESAR
GUÐBJÖRNSSONAR
vörubílstjóra,
Hæðargarði 17,
Reykjavík.
Sérstakar þakkir fá fararstjórar Sumarferða á Kanaríeyjum.
Guðlaug Ósk Gunnarsdóttir, Indriði Rósenbergsson,
Gunnar Jóhannes Gunnarsson,
Jóhann Kristinn Indriðason,
Gunnar Örn Indriðason,
Sigurður Eiður Indriðason,
Sigríður Ósk Indriðadóttir.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug í okkar garð við andlát og útför
ÞORSTEINS BJARNASONAR,
Böðvarsgötu 9,
Borgarnesi.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Dvalarheimilis
aldraðra í Borgarnesi fyrir einstaka umönnun.
Sigríður Helga Aðalsteinsdóttir,
Sigurður Þorsteinsson, Steinunn Pálsdóttir,
Bjarni Kr. Þorsteinsson, Guðrún Kristjánsdóttir,
Unnsteinn Þorsteinsson, Guðbjörg Guðjónsdóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.
Systir mín,
SVAFA KRISTJÁNSDÓTTIR
frá Ytri-Tjörnum,
áður til heimilis á Ránargötu 4,
Akureyri,
verður jarðsett frá Akureyrarkirkju mánu-
daginn 19. janúar kl. 13.30.
Fyrir hönd ættingja,
Friðrik Kristjánsson.
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu okkur
vinarhug og samúð vegna andláts og útfarar
eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður
og afa,
INGVARS ÞÓRÐARSONAR,
Reykjahlíð á Skeiðum.
Sérstakar þakkir fær starfsfólk Ljósheima fyrir
mjög góða umönnun og aðstoð.
Sveinfríður Sveinsdóttir,
Sveinn Ingvarsson, Katrín Andrésdóttir,
Guðrún Ingvarsdóttir, Magnús Gunnarsson,
Steinunn Ingvarsdóttir, Ólafur Hjaltason,
Erna Ingvarsdóttir, Þorsteinn Hjartarson
og barnabörn.