Vísir - 07.10.1981, Síða 27

Miövikudagur 7. október 1981
r
Nú vilja menn láta binda veiöarnar ( leyfi.
vtsm
Nýtingin og vöruvöndun munu aukast hægt og keppinautarnir munu sækja fast á.
Þröun sjávarútvegs:
L
Þegar sðknin hefur minkað niður í 41%
verður 33% hagnaður á liskveiðum
„Taliö er aö núverandi að-
feröir við stjórnun fiskveiöa
nægi hvorki til aö tryggja æski-
legt aflahámark né til aö stuðla
aö lágmörkum sóknar-
kostnaðar.” Þessi orð er aö
finna i nýútkomnu riti frá Rann-
sóknaráöi rikisins sem ber
nafnið „Þróun sjávarútvegs, á-
iitsgerð um stööu og horfur i
sjávarútvegi — helstu rann-
sóknarverkefni.”
Rit þetta er skýrsla starfs-
hóps um sjávarútveg, sem sett-
ur var á fót af Rannsóknaráði I
nóvember 1979. 1 starfshópnum
störfuöu Björn Dagbjartsson
formaöur, Jakob Jakobsson,
Jón Armann Héöinsson, Jónas
Blöndal, Páll Guömundsson og
Þorkell Helgason.
Skýrslan kemur viða viö og
fjallar um flesta þætti veiða og
vinnslu, stjórnun og stefnu-
mörkun og söluhorfur sjávar-
afurða.
1 kaflanum um afraksturs-
getu fiskstofnanna segir að i
öllum aðalatriðum verði að telja
að skoðanir á afrakstursgetu
fiskistofnanna séu enn hinar
sömu og fram voru settar i Bláu
skýrslunni árið 1975. Þó hafi á-
ætlanir um afla áranna 1975-
1980 reynst allt of lágar, af þrem
ástæðum. Nýliðun varð miklu
betri en gert var ráð fyrir. Nýt-
ing stofnsins hefur gerbreyst til
batnaðar og veldur þar mestu
að möskvi i botnvörpu og flot-
vörpu var stækkaður um 20 mm
á árinu 1977. Ásamt. svæðalokun
til verndar smáfiski hefur þetta
orðið til þess að þriggja ára
fiskur en nú litið veiddur og
sókn i fjögra ára fisk hefur
verulega minnkað. Þa hefur
komið i ljós að þyngdartölur
eftir aldri voru of lágar, þannig
að hver fullorðinn þorskur
reynist yera þyngri en menn
reiknuðu með áður.
Tímabundin fórn er
nauðsynleg
Starfshópurinn telur að
þorskaflinn geti þó tæpast orðið
meiri en 400-450 þúsund tonn á
ári en þeim afla megi ná með
verulega miklu minni til-
kostnaði. Settar eru fram ýmsar
töflur, sem sýna á hvern hátt
megi draga úr kostnaði við
veiðarnar smám saman og gera
þær um leið arðbærari. En til
þess að sá árangur megi nást,
telur starfshópurinn einsýnt að
timabundin fórn verði að koma
til. Orðrétt segir um þetta i
skýrslunni: „Að loknum aðlög-
unartima, verður hagnaður um
33% af tekjum 1979 og svipað
hlutfall af samtimatekjum, en
sókn 41% af sókninni 1979.”
Frumskilyrði að leyfis-
binda fiskveiðar
Til þess að ná þessum
markmiðum telur hópurinn að
til þurfi að koma mun virkari
stjórnun á sjávarútvegsmálum
en verið hefur. Og i skýrslunni
segir að engar stórvægilegar
umbætur hafi verið gerðar á
opinberri stjórnun fiskveiða fra
dögum Bláu skýrslunnar.
„Frumskilyrði bættrar stjórn-
unar,”segirþarenníremur, „er
að leyfisbinda allar fiskveiðar.
Leyfishafar gætu verið ein-
stök skip, útgerðir, vinnslu-
stöðvar eða hafnir. 1 fyrstu
mætti úthluta kvótum ókeypis.
Sveigjanleiki er þó nauðsyn-
legur t.d. með þvi móti að fram-
sal leyfa sé heimilað eöa auka-
kvótar séu boðnir til kaups.
Hagkvæmni útgerðar byggist
á þvi að draga megi úr út-
gerðarkostnaði. Bætt fiskveiði-
stjórnun er afgerandi i þessum
efnum.”
Svigrúm til sölu-
aukningar
Um fiskvinnsluna segir að af-
kastageta sé þar illa skilgreint
og illmælanlegt hugtak, m.a.
vegna blandaörar starfsemi
fyrirtækja. Þo er getan áætluð
um 400 þúsund tonn af bolfiski á
ári, miðað við átta stunda
vinnudag i 250 daga á ári. Þessi
tala er þó talin muni hækká um
fjórðung á næstu árum. Ýmis-
legt bendir til að fiskiðnaðurinn
standi nú á timamótum, að þvi
er varðar tæknivæðingu og vél-
búnað.
Talið er að á næstu árum
muni nýting batna nokkuð i hús-
unum, en hinsvegar er tæpast
að vænta stökkbreytinga á af-
urðagæðum, þó horfi heldur til
bóta, sé til langs tima litið. Og
búist er við að framleiðendur
sjálfir muni taka meiri þátt i
gæðaeftirliti en verið hefur.
Almennt er talið að svigrúm
sé til söluaukningar á Banda-
rikjamarkaði og reyndar lika i
Evrópu, þótt þar sé erfiðara um
vik. Þá er talið að saltfisk-
markaðir verði nokkuð hag-
stæðir á næstu árum en hættara
við sveiflum á skreiðarmark-
aðnum. Ekki er gert ráð fyrir
umtalsverðri hækkun á fiskaf-
urðum i heild.
-
Dauöí Mozarfs. Ludendorl og Olfar
Kunuur blaðamaður viö Þjóð-
viljann, Úlfar Þormóðsson,
hefur skrifað tveggja binda
verk um frimúrararegluna á
islandi. Hér er um alþjdðlega
hreyfingu að ræða, sem er þó
mjög misjafnlega skipuð eftir
löndum. Ekki er Ijóst aö hún
hafi nokkur bein afskipti af
stjórnmálum, en helst mun þar
að finna menn sem eru jafn-
framt i Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokknum, þótt eitthvað
af mönnum úr öðrum flokkum
séu i hinum einstöku stúkum.
Gott ef fjórtán Fóstbræöur voru
ekki teknir inn ieinu af þvisam-
tökin vantaði söngkrafta. En
Úlfar Þormóðsson er ekki aö
skrifa um slík meinlaus og á-
hrifalaus samtök heldur ein-
hvern undirheim i þjóöfélaginu,
sem enginn veithaus ná sporö á,
en mætti samkvæmt úlfars-
bindum helstlikja viö mafiuna á
Sikiley.
Nú hefur fjöldi bóka veriö
skrifaður um frimúrararegl-
una, og þvi auðvelt að afla upp-
lýsinga úr þeim um hina ýmsu
siði hennar. Félagatalið er aftur
á móti einhvers konar heima-
vinna. Svo virðist sem áhugi
mauna á þessu „bókmennta”
verki se' fremur takmarkaður,
enda virðist fólk láta sig litlu
skipta hvað áhrifalaus félags-
skapur er að bauka á bak viö
læstar dyr. Eitthvað af áhrifa-
mönuum hefur veriðog er tengt
frimúrarareglunni, en þeir
komust ekki i röð reglubræðra
fyrr en þeir voru orðnir býsna
voldugir fyrir, og þess eru ekki
dæmi að þeir hafiorðið voldugir
af þvi einu að vera frlmUrarar.
Frægasta aðför að frímUrur-
um var gerð I bók, sem þýski
herforingiim Ludendorf geröi i
bók um regluna. Bók hans varö
til þess aö Hitler bannaði fri-
múrararegluna i Þýskalandi, en
þess ber þá að gæta að Hitler
trúði á himintungl og forspár og
lifði á grænmeti. Ekki kann
Svarthöfði að greina frá ástæö-
unni fyrir örlagarikum bóka-
skrifum Ludendorfs, en eitthvaö
mun hann hafa taliö sig hafa
orðið fyrir barðinu á reglunni.
Hinn islenski Ludendorf getur
ekki vænst þess að frimUrara-
reglan verði bönnuö í bili vegna
bókarskrifa hans. Hann verður
að bíða þess að Hitlerar i flokki
hans nái hinum endanlegu völd-
um. Þá má búast við að reglan
verði bönuuð, og bannið verði
byggt á óljósum upplýsingum
Úlfars Þormóðssonar.
Á ritdómi i rauövinspressunni
sést, aö flest er tint til fri-
múrarareglunni til ófrægingar,
m.a. að hún heföi látið drepa
Mozart á eitri eftir aö hann
samdi óperu sniðna eftir siöa-
reglum friniúrara. Þetta er
auðvitað nokkuö langt aftur (
söguuni, þótt hius vegar megi
notast við það i hallæri, ef það
erþá ekki hugsað sem ábending
vegna hiima fjölmörgu tón-
skálda, sem nú gera garðinn
frægan á tslandi. Svarthöfða
minnir að dauðamein Mozarts
hafi verið berklar, en það
skiptir auðvitaö engu máli fyrir
þá sem þurfa aö nota söguna,
eða endurkenna hana, eins og
nú er gert undir eftirliti yfir-
stjórnar skólamála.
Úlfar Þormáösson er glöggur
áróöursmaður, sem hefur eitt-
hvaö komið viö sögu kosninga.
Hingaö til hefur veriö álitið aö
slikt veraldarvafstur sjóaöi
menn þannig aö þeir lytu ekki
aö hindurvitnum. En raunin
varö önnur bæöi hjá Ludendorf
og Úlfari. Kannski hefur hinn
gamli vopnabitur móögast þeg-
ar Hindanburg varö kanslari og
kennt frimúrurum um aö hann
var ekki valinn, og kannski þarf
Úlfar einhverra harma aö hefna
þótt ekki sé hann hershöfðingi.
Viö smáf Ólkiö látum okkur fátt
um finnast, enda ekki á eftir
viröingarstööum i þjóöfélaginu
hvorki fyrir tilstilli frimúrara-
reglunnar eöa Þjóöviljans. Viö
biöum hins vegar eftir þeim
manni sem i raun getur gert
Úlfar aö umtalsveröum höfundi
um frimúrararegluna. Hitler
geröi Ludendorf greiöa og
1 bannaöi regluna. Þeir voru
vinir og bræöur i trúnni. A Úlfar
einhvern vin?
Svarthöföi.