Vísir - 10.11.1981, Blaðsíða 9

Þriöjudagur 10. nóvember 1981
VÍSIR
FurOuiegum vinnubrðgðum
f viiiandi skýrslu mótmæn
Herra ritstjóri
I tilefni af velviljaöri forystu-
grein blaös yöar s.l. laugardag,
gefst tækifaeri til aö koma hér á
framfæri athugasemdum um
skýrslu sem Rúnar B. Jóhanns-
son hefur gert á vegum ríkis-
endurskoöunar um Þjóöleikhús-
iö, nefnt „stjórnsýsluendur-
skoöun”. I forystugreininni eru
nefnd flest þau atriöi, sem túlk-
uö hafa verið sem „hörö gagn-
rýni” á Þjóðleikhúsiö og fjöl-
miölar hafa hent á lofti i góöri
trú um. aö allt sé meö felldu i
opinberu plaggi eins og hér um
ræöir, og skal þetta nú rakið.
ósæmileg vinnuaöstaða
1. „Fyrirhyggjuleysi um
niöurrööun á æfinga- og
sýningartimum”. Staöhæfingin
er ekki studd rökum, hvorki aö
þvi er varöar sýningar né æfing-
ar. Tengist annars spurningu
um mannahald. en i skýrslunni
kemur fram, aö skrifstofufólk
Þjóöleikhússins er hlutfallslega
of fátt og vinnuaöstaöa þess
ósæmileg. Niöurrööun æfinga og
sýninga er fyrst og fremst verk-
efni skipulags- eöa fram-
kvæmdastjóra. Óskaö var eftir.
aö til þess embættis væri
stofnaö 1972, likt og er i flestum
leikhúsum erlendis af svipaöri
stærö og starfsemi en fékkst
fyrst nú i ár, niu árum siöar.
Arangurinn hefur heldur ekki
látið á sér standa.
2. „Ekkert samræmi milli
starfsáætiana og fjárhagsáætl-
ana”. Þessi fullyröing lætur
manni bjóöa i grun, aö skýrslu-
höfundur hafi ekki kynnt sér
fjárhagsáætlanir leikhússins
vandlega. A þeim hefur t.d.
ævinlega komið fram hlutfall
hinna ýmsu starfsþátta sem er
grundvallandi fyrir fjárþörfina,
sömuleiðis i stórum dráttum
hvert einstakt verkefni, sem
fyrirhugað er. Aætlunum þess-
um er skilaö á vorin og siöasti
hluti þeirra kemst i gagniö tæp-
um tveimur árum siöar! Þaö
leiöir þvi af likum. aö ekki er
hægt að gera nákvæma fjár-
hagsúttekt á öllum verkefnum,
áður en listræn tök leikstjórans
hafa mótast og afstaöa hefur
veriö tekin til þeirra krafna sem
hannseturfram af þeim sökum,
allra sist i þjóðfélagi óöaverö-
bólgu.
Stóryrðar ásakanir
3. „Stöðuigildi eru langt um-
fram heimildir og lltið sem ekk-
neöcminals
I síðustu viku var f jallað í
leiðara Visis um „stjórn-
sýsluendurskoðun" rikis-
endurskoðunar um Þjóð-
leikhúsið. Ennfremur
voru birtar fréttir úr
skýrslunni. v
Sveinn Einarsson þjóð-
leikhússtjóri hefur sent
blaðinu athugasemdir
sínar um skýrsluna, sem
hann telur villandi í
meira lagi. Hrekur hann
lið fyrir lið ýmsar full-
yrðingar skýrslunnar.
ert eftirlit er meö mætingum og
vinnuafköstum”. Hvað stööu-
Igildin snertir. getur þaö veriö
skráningaratriði, hvaö telst
stöðuigildi eöa ekki. Hvort rit-
höfundur, sem kemur til starfa
á launum i húsinu i hálft ár eöa
eitt ár telst hafa stöðugildi, er
ekki aöalatriöi, ef fyrir honum
er ráöherraleyfi og þar fylgt
eftir ákvæöi I landslögum. Ef 5
C-samningsleikarar fá um
ákveöinn tima fastakaup, vegna
þess þeir hafa þá á hendi fleiri
en eitt hlutverk, þá er þaö bók-
haldsatriði, hvort þeir teljast
vera I stööugildi: þeir eru hvaö
sem tautar og raular til vinnu
komnir samkvæmt gildandi
kjarasamningum, sem fjár-
málaráðuneytiö hefur staðiö aö
og meö fullri samþykkt þess.
Einhver ókunnugur kann aö
spyrja, hvaö leikhúsiö hafi viö
C-samningsleikara aö gera. Þó
ekki sé nema aö hafður sé i huga
meðalaldur fastráöinna leikara,
er augljóst aö þörf er t.d. fyrir
yngstu leikarana. C-samningar
hafa veriö viö leikhúsiö frá upp-
hafi, likt og A- og B-samningar.
Sjö starfsmenn eru á árs-
samningi, gerðum meö sérstöku
samkomulagi BSRB og fjár-
málaráöuneytisins fyrir einum
þremur árum, og hvers vegna
sú samþykkt felur ekki I sér
stöðuheimildir er mér ókunnugt
um: þeir eru jafnfullgildir
starfsmenn hússins fyrir þvi og
hefur launamáladeild aö sjálf-
sögöu aldrei borið á þaö
brigöur. Einn starfsmaöur kom
til vinnu i fyrra I veikindafor-
föllum, en hefur nú látiö af
starfi enda sá, sem veikur var
kominn til starfa á ný. Hvers
vegna leikstjórar hússins hafa
ekki talist eiga stööugildi er mér
ókunnugt um, en heimild til aö
hafa leikstjóra á launum kom i
samningum 1973. Tveir starfs-
menn hafa fyrir vangá eöa at-
huganaleysi tölvu falliö út, þó aö
um heimilaöar stööur sé aö
ræöa, en um þrjá starfsmenn er
þaö aö segja, aö sótt hefur verið
um stööugildi fyrir þá á hverju
ári, eöa frá þvl litla sviöiö tók til
starfa og er tilvera þeirra ekk-
ert launungarmál, en ekki hefur
veriö bætt viö einu einasta
stööugildi þó aö þarna kæmi til
nýtt leikhús eins og lögin frá
1978 segja til um. Ég furöa mig
á þvi. aö skýrsluhöfundur skyldi
ekki kanna betur máliö áöur en
hann hóf á loft stóryrtar
ásakanir.
Hvaö mætingar og vinnuaf-
köst snertir, þá lit ég svo á aö
hér sé um ómakleg og móögandi
ummæli 1 garö starfsfólks Þjóö-
leikhússins aö ræöa. Og hvaö
eftirlit meö mætingum áhrærir,
þá gildir I leikhúsi þaö eftirlit,
sem tekur fram hvaöa stimpil-
klukku, sem er: leiksýning og
leikæfing getur ekki fariö fram
nema hver einasti hlekkur sé á
sinum staö og meö vakandi og
þá óvenjulegu einbeitingu. sem
þessi sérstæði vinnustaöur
krefst.
Skemmtilegur
vinnustaður
4. Skýrsluhöfundur eltir upp
sögur um óánægju og firringu
meöal starfsfólksins. Þeim, sem
eitthvaö þekkja til leikhúsa, er
ljóst, aö starfsandi og starfs-
hugur gengur þar i bylgjum og
hefuralltaf gert: meira aö segja
getur veriö feikna góöur andi
kringum eitt verkefni meöan á
sama tima er minni innblástur I
öðru verkefni og getur margt
ráöiö. Skoðun flestra I leikhús-
inu hygg ég vera þá.þó aö alltaf
komi upp deilumál ööru hverju
aö starfsandi I leikhúsinu sé oft-
ast góöur og stundum ágætur,
en sumum þykir leikhúsiö
„mjög skemmtilegur vinnu-
staöur” og fátitt menn leiti
þaöan, séu þeir á annaö borö
farnir aö vinna I húsinu. Þessi
staöhæfing min er aö sjálfsögöu
huglæg og ekki studd neinum
rökum, fremur en staöhæfing
skýrsluhöfundar sem ég skil þvi
ekki aö hafi átt neitt erindi i
skýrslu af þessu tagi.sem ætlaö
er aö hafa hlutlægni aö leiöar-
ljósi. Nema hún hafi veriö tekin
meö til aö styrkja þá pólitik
skýrsluhöfundar sem skýrslan
snýst um I áróöursrit fyrir: svo-
kallaö atvinnulýöræöi innan-
hússfólks.sem menn eru nú viöa
aö hverfa frá erlendis, t.d. á
Noröurlöndum, vegna misjafnr-
ar reynslu.
5. Um „einræöi þjóöleikhús-
stjóra” er þetta aö segja: Af-
staöa i öllum stefnumarkandi
málum, öllu sem til nýbreytni
horfir, öllu er snýr aö hlutföllum
hinna ýmsu starfshátta, svo og
verkefnaskrá er tekin i Þjóö-
leikhúsráöi og er samstaöa um.
Ekki er heldur valiö i verkefna-
valsnefnd eitt einasta verkefni
sem ekki er samstaöa um. 1
viku hverri eru a.m.k. þrir
fundir til aö skipuleggja starfiö
og útvikka grundvöll fyrir
ákvaröanatöku. Þetta fyrir-
komulag varö til I embættistiö
undirritaös.
Leiksýningar
6. Leikhús er sérstæöur og
viökvæmur vinnustaöur og
skýrsluhöfundur kemst á hálan
is, þegar hann slær þvi fram, aö
verkefni á stóra sviöi 1980 hafi
verið „mjög illa valin eöa upp-
færslurnar mislukkast”. Enn er
ástæöa til aö spyrja, hvert
skýrslugeröarmaöur hafi haldið
aö væri hlutverk sitt? A árinu
1980 voru frumsýnd eftirfarandi
verkefni: Astórasviöi: Náttfari
og nakin kona, tveir einþáttung-
ar eftir Feydeau og Dario Fo,
Sumargestir eftir Gorkij,
Smalastúlkan eftir Sigurö Guö-
mundsson og Þorgeir Þorgeirs-
son (frumflutningur) Snjór eftir
Kjartan Ragnarsson (frum-
flutningur), Könnusteypirinn
pólitiski eftir Holberg, Nótt og
dagur eftir Stoppard og Blindis-
leikur (ballett) eftir Jón As-
geirsson og Jochen Ullrich
(frumflutningur). Alitla sviði: I
öruggri borg eftir Jökul Jakobs-
son (frumflutningur). ötaldaf
eru svo tvær danssýningar Is-
lenska dansflokksins, dagskrá á
aldarafmæli Jóhanns Sigurjóns-
sonar (á listahátiö), gestaleikir
o.fl. Aöeins ein af þessum sýn-
ingum fékk mjög vondar
viötökur. einar þrjár þaö. sem
mætti kalla misjafnar eöa
þokkalegar, en allar hinar lof og
sumar frábærar viötökur.
Treystir skýrsluhöfundur sér aö
kasta fram huglægum stór-
oröum áfellisdómi á þeim
grundvelli aö aösókn hafi ekki
veriösú sama og áriö áöur (sem
var metár: Stundarfriöur,
Óvitar, A sama tima aö ári)? Ef
svo er, veit hann minna um leik-
hús en leyfilegt er þeim, sem
faliö er aö útbúa svona skýrslu.
Yfiryrmandi þrengsli
Hér skal látiö staöar numiö.
Af skýrslunni má einnig lesa aö
fjárframlög til rekstrar leik-
hússins hafa farið hlutfallslega
lækkandi og ekki haldið I viö
veröbólgu. þó aö þvi sé minna
haldiö á lofti. Sömuleiöis heföi
veriö i staö barnalegra full-
yröinga um hiö listræna sviö
fróölegt aö fá úttekt um þaö
hvernig ný ákvæöi um vinnu-
vernd og vinnutilhögun I lögum
og kjarasamningum hafa áhrif
á skipulag á svo sérstæöum
vinnustaö sem leikhúsi, og
hvernig skynsamlegt sé að
mæta þeim breytingum, þaö
heföi þó átt aö vera i verkahring
skýrsluhöfundar. Loks er svo
full ástæöa til aö taka undir orö
leiöarahöfundar Vísis um fjár-
svelti Þjóöleikhússins og hversu
ósæmilegt sé aö láta hana
drabbast niöur. Akveönar
breytingar á byggingunni sjálfri
sem stjórnvöldum hefur oft
veriö bent á, myndu og gera
reksturinn allan hagkvæmari og
kaup t.d. á iþróttahúsi Jóns
Þorsteinssonar myndu bæta úr
þeim yfirþyrmandi þrengslum,
sem nú rikja.
Meö þökk fyrir birtinguna
Sveinn Einarsson
Brýnu hagsmunamáli
slegiö á fresl aö óbörfu
neöanmŒls
Þaö hefur lengi verið baráttu-
mál Hverfasamtaka fram-
sóknarmanna i Breiöholti að fá
tengingu milli Breiöholts og Ar-
bæjarhverfis. Sá draumur er nú
i sjónmáli þar sem bygging
Höfðabakkabrúar er lokiö. En
sá galli er á gjöf Njaröar aö
borgaryfirvöld hafa slegiö á
frest endanlegum frágangi viö
vegarstæöi að brúnni og er ekki
fyrirhugað aö ljúka þeim fram-
kvæmdum fyrr en einhvern
tima á næsta sumri. Meö þeirri
ákvörðun frestast um nokkurt
skeiö aö fólk i mannflestu hverf-
um Reykjavikur fái notiö þeirr-
ar samgöngubótar sem brúin
óneitanlega veröur.
Aö mati undirritaös er þessi
töf bæöi ónauösynleg og óskyn-
samleg. Ef þaö eru fjárhags-
vandræöi sem tefja endanlegan
frágang, má vel hugsa sér aö
geröur veröi bráöabirgöavegur,
sem nota mætti I vetur og þyrfti
slik vegalagning ekki aö taka
nema örfáar vikur.
Ástæöur fyrir þvi aö undir-
ritaöur leggur mikla áherslu á
þessa framkvæmd eru einkum
tvær. Sú fyrri stafar af öryggis-
ástæöum og hin siöari af hrein-
um hagkvæmnisástæöum.
Umferðaröryggi
A þaö hefur veriö réttilega
bent, aö ekki megi mikiö út af
bera til aö Breiöholtshverfi ein-
angrist aö miklu leyti. þegar
vetrarveöur skellur á meö litl-
um eða engum fyrirvara. Er þá
illt til þess að vita. aö útgöngu-
og aökomuleiöir i Breiöholt
skulu vera jafnlélegar og nú er.
Eru mörg dæmi þess, aö örfáar
vanbúnar bifreiðir stöövi alla
umferö þúsunda fólks um lengri
eða skemmri tima. Höföa-
bakkabrú myndi veita mikiö
öryggi undir slikum kringum-
stæöum og m.a. gera borgar-
starfsmönnum kleift aö annast
snjóruöning viö góö skilyröi
meö þvi aö beina umferö um
Höföabakkabrú meðan snjó-
ruöningur ætti sér staö á aöaj-
leiöum.
Um hagkvæmnisatriöiö er
þaö aö segja.aö hundruö ef ekki
þúsundir Breiðhyltinga þurfa á
hverjum degi aö sækja vinnu I
iðnaöarhverfin I Arbæ. Eins og
sakir standa nú verður þetta
fólk aö taka á sig óþarfa krók og
aka fleiri kílómetra umfram
þaö, sem þaö þyrfti, vegna þess
að brúna vantar. A timum orku-
sparnaöar þarf ekki aö tiunda
hagkvæmni þess aö flýta fyrir
þvfaö brúin veröi tekin i notkun.
Vegna þeirra deilna.sem uröu
um brúna á sinum tima, er rétt
aö leggja áherslu á, aö borgar-
yfirvöld tryggi ibúum Arbæjar-
hverfis umferöaröryggi eins og
mögulegt er. Þaö er skoöun
undirritaös, aö brúin veröi i
framtiöinni álitin mikil sam-
göngubót fyrir bæöi hverfin,
Breiöholt og Árbæ.
Aitreð Þorsteinsson fyrr-
um borgarfulltrúi gerir
Höfðabakkabrúna í
Reykjavík að umtalsefni
og kvartar undan seina-
gangi í þessu brýna hags-
munamáli Breiðholts- og
Árbæjarhverfis.
Vekur hann athygli á
þeirri miklu umferð sem
nú er til og frá Breiðholti
og telur brúna af fjöl-
mörgum ástæðum vera
mál málanna í umferð
Reykvíkinga.