Lesbók Morgunblaðsins - 23.06.2001, Síða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 23. JÚNÍ 2001 13
Í
SLENSK kammertónlist á Jónsmessu
er yfirskrift tónleika sem haldnir
verða í Ými við Skógarhlíð á sunnu-
dag kl. 16. Flytjendur á tónleikunum
eru Sigurður Ingvi Snorrason klarin-
ettuleikari, Sigrún Eðvaldsdóttir
fiðluleikari, Bryndís Halla Gylfadóttir
sellóleikari og Anna Guðný Guð-
mundsdóttir píanóleikari. Fimm verk eru á
efnisskránni, Ristur fyrir klarinettu og píanó
eftir Jón Nordal, Notturni I–III fyrir klarin-
ettu, fiðlu, selló og píanó eftir Pál P. Pálsson,
Plutôt blanche qu’ azurée fyrir klarinettu,
selló og píanó eftir Atla Heimi Sveinsson,
Sónatína fyrir klarinettu og píanó eftir Áskel
Másson og Áfangar fyrir klarinettu, fiðlu og
píanó eftir Leif Þórarinsson, og er ráðgert
að hljóðrita verkin til útgáfu á geisladiski.
Sónata úr hálöndum Skotlands
Jón Nordal samdi Ristur fyrir Sigurð I.
Snorrason og Önnu Guðnýju Guðmundsdótt-
ur en þau frumfluttu verkið á tónleikum
Musica Nova í Norræna húsinu í maí 1985.
Páll P. Pálsson samdi Notturni I og II sum-
arið 1999 og voru verkin frumflutt í Aust-
urríki skömmu síðar. Notturno III var samið
í lok ársins 2000 og tileinkað Sigurði. Verkið
er nú flutt í fyrsta sinn á Íslandi, en þriðji
þátturinn hefur hvergi heyrst áður. Sónatína
Áskels Mássonar er einnig sérstaklega sam-
in fyrir þau Sigurð og Önnu Guðnýju. Áskell
Másson segir verkið hafa verið rúmt ár í
smíðum, „...aðallega á Íslandi og í hálöndum
Skotlands, en ég lauk því á Orkneyjum 4.
nóvember 1998. Sigurður og Anna Guðný
frumfluttu verkið með litlum fyrirvara síðar
í þeim mánuði, eða hinn 21. nóvember 1998.
Kaflar verksins eru leiknir án hléa og byggj-
ast allir á sama tónefni, gamalkunnri laglínu
úr Þingeyjarsýslunni.“
Nokkrir ferðalangar í myndum
Kristjáns Davíðssonar
Áfangar eftir Leif Þórarinsson voru frum-
fluttir á Háskólatónleikum í maí 1979. Leifur
samdi verkið að tilhlutan Sigurðar I. Snorra-
sonar, Marks Reedmans fiðluleikara og
Gísla Magnússonar píanóleikara. Flutningur
verksins á Jónsmessutónleikunum í Ými er
tileinkaður minningu Gísla Magnússonar pí-
anóleikara, en hann lést fyrir skömmu. Leif-
ur Þórarinsson sagði um þetta verk sitt að
kveikjan að því væru líklega „...nokkrir
ferðalangar í myndum Kristjáns Davíðsson-
ar, enda verkið tileinkað honum.“ Verk Atla
Heimis Sveinssonar á tónleikunum heitir
Plutôt blanche qu’ azurée, eða Fremur hvítt
en himinblátt. Atli samdi verkið árið 1976 í
sumarhúsi danska tónskáldsins Pers Nørg-
årds. „Verkið lýsir löngum, björtum og heit-
um, sólríkum sumardegi á lítilli fjarlægri
eyju frá sólarupprás til sólarlags. Súrrealísk
rómantík í impressjónískum litum. Merking-
arlaus fegurð andtilbrigða; og eins og John
Cage var vanur að segja: Happy new ears.“
Áfangarnir minnisstæðir
Anna Guðný Guðmundsdóttir segir þessa
tónleika nú, eitthvað sem þau Sigurð hafi
lengi dreymt um að gera. „Þetta eru verk
sem tengjast Sigurði og okkur báðum. Það
er sjaldan minnst á Áfanga eftir Leif, en
frumflutningur verksins var minnisstæður
þeim sem á hlýddu. Nýjasta verkið er Nott-
urno III eftir Pál, en við pöntuðum verkið
frá Áskeli 1998. Það er gaman að spila þessi
verk og koma þeim á geisladisk.“ Það hlýtur
að vera sérstakt fyrir hljóðfæraleikara að
leika verk, sem hafa verið samin með hann í
huga. „Jú, það er mjög gaman, og ekki síst
að hafa átt þátt í því að verkið varð til; – tón-
skáldið gæti annars hafa farið að semja eitt-
hvað annað,“ segir Anna Guðný. „Þegar Ás-
kell var á Orkneyjum að semja fyrir okkur
komu fyrstu síðurnar heim í gegnum faxið.
Ég man líka þegar við æfðum Ristur fyrst,
þá vorum við að æfa í Tónlistarskólanum í
Skipholtinu, og lékum verkið í fyrsta sinn
fyrir Jón Nordal; það var mjög sérstakt.
Risturnar tengjast okkur Sigurði mikið og
okkur finnst vænt um þær. Við lékum þær
inn á plötu á sínum tíma, en fannst sjálfsagt
að taka þær aftur núna og leika inn á geisla-
disk. Það er mjög gaman að æfa þetta upp
aftur.“
Jónsmessutónleikar með íslenskri kammertónlist
„GAMAN AÐ HAFA ÁTT ÞÁTT
Í ÞVÍ AÐ VERKIN URÐU TIL“
Morgunblaðið/Sverrir
Bryndís Halla Gylfadóttir, Sigrún Eðvaldsdóttir, Sigurður I. Snorrason og Anna Guðný Guðmunds-
dóttir leika íslensk kammerverk í Ými á Jónsmessu.
VERK eftir Sigurð Árna Sigurðsson er á sumarsýningunni „Au-
tour de la lumiére“ Kringum birtuna, sem nú stendur yfir í Cava-
laire í Suður-Frakklandi. Þetta er í annað sinn sem borgin stendur
fyrir sumarsýningu. Á sýningunni eru útiverk sem öll hafa eitt-
hvað með ljós, sól, eða birtu að gera.
Verkið sem Sigurður Árni sýnir er endurgerð á verkinu Von
sem var sýnt í tilefni kristnihátíðar á Þingvöllum í fyrra. Verkið er
dúkur, 8 x 10 m að stærð, strekktur lárétt á fimm m hæð yfir
jörðu. Í dúkinn hafa verið gerð hringlaga göt sem hleypa sólarljósi
í gegn svo ljóspunktur myndast í skuggafleti undir dúknum. Eins
konar óáþreifanlegir sólstafir eða geislar sem áhorfandinn gengur
inn í.
Sýningin stendur til 15. september en formleg opnun verður 30.
júní.
LJÓSVERK SIGURÐAR ÁRNA Í FRAKKLANDI
Verk Sigurðar Árna Sigurðssonar á sumarsýningunni Kringum birtuna í Cavalaire í Frakklandi.
HINN virti breski listgagnrýn-
andi David Sylvester er látinn,
76 ára að aldri. Sylvester þótti
einn áhrifamesti gagnrýnandi á
sviði nútímalista í Bretlandi og
er hann þekktastur fyrir að
draga fram mikilvægi lista-
manna á borð við Francis Bacon,
Henry Moore og Rachel White-
read.
Jafnframt þótti Sylvester hafa
hæfileika til að miðla fróðleik
sínum á sviði lista á aðgengileg-
an hátt til almennings. Hann
starfaði lengi sem greinahöf-
undur, auk þess sem hann stýrði
þekktum sjónvarpsþáttum um
myndlist hjá BBC-sjónvarpsstöð-
inni. Sylvester verður þó fyrst og
fremst minnst fyrir starf á sviði
sýningarstjórnar, en hann setti
upp merkar myndlistarsýningar
með verkum listmanna á borð við
Soutine, Giacometti og Magritte,
í borgum eins og Brussel, París,
New York og Chicago. Árið 1993
vann David Sylvester Gulljónið á
Feneyjartvíæringnum fyrir starf
sitt og var það í fyrsta sinn sem
hin virtu verðlaun voru veitt fyr-
ir sýningarstjórn.
Deilt um verk Bruno Schultz
BITRAR deilur hafa komið upp í
kjölfar umdeilds brottnáms á
þremur hlutum úr veggmynd
eftir rithöfundinn og myndlist-
armanninn Bruno Schulz. Hann
var pólskur gyðingur og féll fyr-
ir hendi nasista á tímum helfar-
arinnar. Starfsmenn Yad Vash-
em, stærsta helfararsafnsins í
Ísrael, hjuggu í síðasta mánuði
þrjá hluta úr veggmyndinni, sem
prýddi barnaherbergi sonar yf-
irmanns Gestapólögreglunnar í
bænum Drohobycz í Úkraínu, en
bærinn heyrði undir Pólland á
tímum síðari heimsstyrjald-
arinnar. Er þar um að ræða síð-
ustu verkin sem vitað er til þess
að listamaðurinn hafi gert áður
en hann var skotinn til bana af
nasistum, en verkin fundust á
síðasta ári. Yfirvöld í Póllandi
hafa mótmælt brottnámi brot-
anna, þar sem þau telja verk
Bruno Schulz tilheyra pólskum
menningararfi. Forráðamenn
Yad Vashem-safnsins, sem
hyggjast sýna brotin við opnun
nýs sögusafns árið 2004, telja
verk Bruno hins vegar heyra
undir sögu gyðinga sem urðu
fórnarlömb helfararinnar. Að
sögn forráðamanna safnsins er
unnið að endurbótum á brot-
unum, en lausn í deilunni er ekki
í sjónmáli.
Útlegð fígúratívrar
myndlistar
STUART Pearson Wright, einn
færasti portrettlistamaður
Breta, gagnrýndi Nicholas Ser-
ota, forráðamann Tate-lista-
safnsins í London, í ræðu sem
hann hélt við viðtöku virtra
myndlistarverðlauna. Pearson
Wright ávítaði Serota fyrir að
virða að vettugi list þeirra, sem
vinna á sviði fígúratívrar mynd-
listar. Ítrekaði listamaðurinn
sjónarmið sín í viðtali við The
Daily Telegraph, þar sem hann
sagði forstöðumanninn hampa
flatneskjulegri hugmyndalist.
Bætti Pearson Wright því við að
hefðbundnir málarar, eins og
hann sjálfur, neyddust til að
starfa og sýna á útjaðri myndlist-
arheimsins. Þar væri um að ræða
þróun sem portrettlistamaðurinn
sagðist mundu gera allt sem í
sínu valdi stæði til að snúa við,
„fyrsta skrefið í rétta átt væri að
reka Serota úr starfi,“ sagði
Pearson Wright meðal annars í
harðorðri gagnrýni sinni.
ERLENDAR
BÆKUR
David Sylvester
látinn