Lesbók Morgunblaðsins - 13.10.2001, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 13. OKTÓBER 2001 15
MYNDLIST
Árnastofnun, Árnagarði: Handritasýn-
ing opin þri.–fös. kl. 14–16. Til 15.5.
Galleri@hlemmur.is: Hildur Bjarna-
dóttir. Til 4. nóv.
Gallerí Fold, Rauðarárstíg: Þorfinnur
Sigurgeirsson. Til 28. okt.
Gallerí List, Skipholti 50: Elísabet Ás-
berg. Til 27. okt.
Gallerí Reykjavík: Vera Sörensen. Til
27. okt.
Gallerí Skugga: Hver með sínu nefi. Til
21. okt.
Gerðarsafn: Erla Þórarinsdóttir,
Hulda Hákon, Jón Óskar og Steingrím-
ur Eyfjörð. Til 4. nóv.
Hafnarborg: Sigurbjörn Jónsson. Til
15. okt.
Hallgrímskirkja: Detel Aurand. Til 26.
okt.
i8, Klapparstíg 33: Kristján Davíðsson.
Rósa Sigrún Jónsdóttir. Til 27. okt.
Listasafn Akureyrar: Frumherjar í
byrjun 20. aldar. Til 4. nóv.
Listasafn ASÍ: Harpa Árnadóttir, Sai
Maarit Cedergren. Til 14. okt.
Listasafn Borgarness: Sigrid Østerby.
Til 2. nóv.
Listasafn Einars Jónssonar: Opið alla
daga, nema mánudaga, kl. 14–17.
Listasafn Íslands: Naumhyggja. Til 14.
okt.
Listasafn Rvíkur – Ásmundarsafn:
Svipir lands og sagna.Til 10.2.
Listasafn Rvíkur – Hafnarhús: Erró.
Til 6.1. Einar Már Guðvarðarson og
Bjarne Lönnroos. Til 25. nóv.
Listasafn Rvíkur – Kjarvalsstaðir:
Myndir úr Kjarvalssafni. Til 31.5.
Kristján Guðmundsson. Til 16. nóv.
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar: Helgi
Gíslason myndhöggvari: Til 28. okt.
Listasalurinn Man: Fríða S. Kristins-
dóttir vefari. Til 20. nóv.
Listasetrið Kirkjuhvoli Akranesi:
Vignir Jóhannsson. Til 14. okt.
Listhús Ófeigs: Bubbi, Guðbjörn Gunn-
arsson. Til 20. okt.
Mokkakaffi: Karl Jóhann Jóns og Óm-
ar Smári Kristins. Til 16. okt.
Skaftfell, Seyðisfirði: Haustsýning. Til
18. nóv.
Skálholtskirkja: Anna Torfad. og Þor-
gerður Sigurðard. Til 31. des.
Slunkaríki, Ísafirði: Vignir Jóhanns-
son. Til 28. okt.
Straumur, Hafnarfirði: Marisa Nav-
arro Arason. Til 14. okt.
Stöðlakot: Margrét Margeirsdóttir,
ljósmyndir. Til 28. okt.
Þjóðarbókhlaða: Kristín Reynisdóttir.
Til 3. nóv.
Þjóðmenningarhúsið: Skjöl frá Þjóð-
fundinum. Til 15. okt.
Þjóðskjalasafn Íslands: Skjöl Einars
Laxness. Til 1. des.
Upplýsingamiðstöð myndlistar:
www.umm.is undir Fréttir.
TÓNLIST
Laugardagur
Fjölbrautaskólinn í Garðabæ: Vínar-
drengjakórinn. Kl. 17.
Hafnarborg: Norðurljós, Tónlistarhá-
tíð Musica Antiqua. Kl. 18.
Íslenska óperan: Töfrafl. Kl. 19.
Sunnudagur
Bústaðak.: Camerarctica. Kl. 20.
Íslenska óperan: Töfrafl. Kl. 17.
Salurinn, Kópavogi: Kammerhópur
Salarins. Mozart. Kl. 16:30.
Þriðjudagur
Salurinn, Kópavogi: Guðrún Birgis-
dóttir og Peter Máté. Kl. 20.
Fimmtudagur
Háskólabíó:
SÍ. Blásarakvintett Reykjavíkur. Kl.
19:30.
Föstudagur
Háskólabíó:
SÍ. Blásarakvintett Reykjavíkur. Kl.
19:30.
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið:
Með fulla vasa af grjóti, 13., 17. okt.
Vatn lífsins, 14., 18. okt. Blái hnöttur-
inn, 14. okt. Hver er hræddur við Virg-
iníu Woolf? 13., 17., 18. okt. Vilji Emmu,
13. okt.
Borgarleikhúsið:
Kristnihald undir Jökli. 13., 14., 18., 19.
okt. Beðið eftir Godot, 14., 18., 19.okt.
Píkusögur, 13., 18., 19. okt.
Hafnarfjarðarleikhúsið:
Englabörn, 13. okt.
Leikfélag Akureyrar:
Blessað barnalán, frums. 19. okt.
Möguleikhúsið:
Skuggaleikur, 21. okt.
MENNING
LISTIR
N Æ S T U V I K U
ÞAÐ var Erla Þórarinsdóttir sem áttihugmyndina að því að myndlistar-mennirnir fjórir héldu saman sýninguen þau eru öll af sömu kynslóð og eru
góðir vinir. Hver um sig sýnir verk sem hann
hefur verið að fást við undanfarið og eru þau
unnin með ólíkum aðferðum og efnum. Hulda
Hákon segir að skilja megi sýninguna sem
fjórar einkasýningar, þar sem ekki sé unnið
út frá heildarþema og sýningarhlutarnir séu
skýrt að greindir. „En um leið eiga sýning-
arnar vel saman því öll vinnum við með
manneskjuna og tengsl út frá henni á ein-
hvern hátt,“ segir Hulda.
Það er einmitt út frá samgangi vinanna
sem eitt verka Steingríms Eyfjörð, Vörpun,
er sprottið. Steingrímur sýnir þrjú verk á
neðri hæð safnsins, Ljóðaljóðin á Miklubraut-
inni, vatnslitamyndir um súkkulaðineyslu,
auk fyrrnefndrar Vörpunar sem unnin er í
kjölfar dularfullrar uppgötvunar Erlu Þór-
arinsdóttur á fatadræsum í gömlum skáp í
vinnustofu sinni. Um er að ræða rifinn kven-
undirkjól, rifnar kvenmannsnærbuxur og
blúndudulu, sem líklega hefur verið gardína,
með óljósum blettum í. „Erla fann nærfötin í
kuðli inni í skáp sem falinn hafði verið bak
við eldhúsinnréttingu og neglt fyrir hann.
Hann hafði líklega ekki verið opnaður í ára-
tugi og fékk Erla á tilfinninguna að þarna
hefði eitthvað óvenjulegt, jafnvel glæpsam-
legt átt sér stað. Hún sagði mér frá þessu
þegar ég kom í heimsókn skömmu síðar. Ég
fékk strax áhuga á að athuga þetta nánar og
fór með fötin til fjögurra miðla og fékk þá til
að segja mér hvað hefði gerst.“ Á sýningunni
geta gestir sett sig inn í málið, með því að
skoða sjálfa hlutina, lýsingu á samskiptum
þeirra Erlu og Steingríms og mynd af skápn-
um, myndbandsupptökur af frásögnum miðl-
anna og úrvinnslu Steingríms á brotakenndri
frásögn þeirra. „Ég er ekki síður að velta
fyrir mér þeirri vörpun sem á sér stað þegar
fólk reynir að túlka atburði og geta í eyður.
Niðurstöðurnar eru alltaf háðar vitundar-
ramma manneskjunnar sjálfrar, sem varpar
einhverju frá sjálfri sér yfir á ráðgátuna sem
fyrir er. Ég víkka þessa tilraun út með því að
bjóða sýningargestum að ganga inn í þetta
túlkunarferli.“
Steingrímur heldur áfram að vinna að því
sem skilja má sem sem kortlagningu hins
ímyndaða, skynjaða, ósýnilega í hinum tveim-
ur verkum sýningarinnar. Fjórar vatnslita-
myndir um konfektát skrásetja á myndrænan
hátt skynjaða reynslu Steingríms allt frá því
að súkkulaðimoli er borinn upp að munninum
og þar til hann hefur verið innbyrtur. Ljóða-
ljóðin á Miklubrautinni eru unnin út frá verk-
efni, þar sem Steingrímur gaf nokkrum karl-
mönnum það verkefni að lýsa hinni fullkomnu
konu, á skipulegan hátt og nota líkingar til að
lýsa hverjum líkamshluta fyrir sig.
Tímasetningar úr silfri
Erla Þórinsdóttir sýnir syrpu málverka
sem hún nefnir Tímasetningar. Um er að
ræða fjórtán málverk sem unnin eru í olíulit
og blaðsilfur á striga, og leitast Erla þar við
að fanga birtingarform tímans með því að
gera tilurðartíma verkanna sýnilegan. Verkin
bera undirtitla á borð við „6 sinnum fullt
tungl, desember 2000 – maí 20001“, „vorjafn-
dægur 2001“ og „apríl 2000“. „Ég vann verk-
in markvisst út frá tíma, og miða ég þá við
þær tímasetningar sem manneskjan þekkir
og hefur alla tíð tekið mið af. Sá tími sem
manneskjan hefur búið sér til tengist gangi
sólar og tungls, hann endurtekur sig, er
hringrænn,“ segir Erla. „En um leið er þessi
tími mennskur því við mótum hann og skynj-
um út frá okkar stutta lífi og út frá lífsklukku
líkamans. Þessi mennsku hlutföll nota ég
jafnframt í formum verkanna.“
Í verkunum kannar Erla það mark sem
ljósið setur á efni í tímanum og notar til þess
ljósnæma eiginleika blaðsilfurs. Um leið og
myndflöturinn er þakinn silfrinu hefst ox-
unarferli, sem greina má í breytingum á
áferð silfursins, sem heldur áfram allt þar til
það er stöðvað með lökkun. Erla hefur notað
nokkuð birtingu tímans í efninu í myndlist
sinni. Hún bendir t.d. á að á tjöldunum í
Tjarnarsal Ráðhússins, sem hún gerði með
Gerlu Geirsdóttur, séu stjörnur sem lýsist
upp við ákveðna afstöðu birtunnar á ákveðn-
um árstíma og birti því hringrás tímans og
eilífð hans. Verkin sem hún sýnir nú í Gerð-
arsafni eru hins vegar njörvuð niður í tíma
og mynda fastar „Tímasetningar.“
Sundurleitar heildir
Hjónin Hulda Hákon og Jón Óskar hafa
ekki haldið saman sýningu áður hér á landi.
Hulda sýnir frásagnarkenndar lágmyndir
sem steyptar eru í gifs og sýna mannsandlit,
eld- og blómahaf. Í miðju hverrar lágmyndar
er óræður texti sem engin augljós tengsl hef-
ur við sjálfa myndina. Hulda segir heildir
myndanna unnar út frá óljósum tengingum,
sem hún kunni ekki skýringu á, en vilji þvert
á móti eftirláta áhorfendum verksins að lesa í
„Þó ganga ákveðnir þættir í gegnum verkin
sem gefa áhorfendum vísbendingar til að
vinna eftir. Mótasagnir og andstæður birtast
í bláu draumkenndu blómahafinu annars veg-
ar og rauðum eldtungunum hins vegar.
Sömuleiðis finnur áhorfandinn ef til vill tog-
streitu í að samræma textann við myndina. Í
lágmyndunum af andlitum nota ég tilfinningu
fyrir mannmergð og návígi annars vegar og
einstaklingsvitund og frjálsa ferð hins veg-
ar.“ Lágmyndir af andlitum vann Hulda á
þessu ári og segir hún ákveðnar hugleiðingar
hafa verið ráðandi í vinnslu þeirra. „Þótt Ís-
land sé strjálbýlt upplifum við ef til vill
veruna hér sem mikið nábýli, vegna þess að
hér þekkja allir alla. Kannski fela myndinar
líka í sér spurningar um múgmennsku og
einsleitni,“ segir Hulda.
Verk Jóns Óskars á sýningunni eru unnin
með blandaðri tækni, út frá veggfóðri, ljós-
myndum, tölvugrafík, málverkum og ýmsu
öðru. Hér segist Jón Óskar nota mynstur og
endurtekningar sem verið hafa áberandi við-
fangsefni í málverkum hans. „Mynstur skipa
gjarnan einhvers konar bakgrunnsskreytingu
í umhverfi okkar, sem við gefum engan sér-
stakan gaum. Myndirnar sem ég sýni hér
vann ég að grunninum til út frá ólíkum gerð-
um veggfóðurs sem ég keypti í Berlín fyrir
nokkrum árum. Framhaldið er síðan nokkurs
konar bræðingur ólíkra hluta og miðla sem
ég hef fengist við í mínu starfi, ekki eingöngu
sem myndlistarmaður heldur einnig á sviði
hönnunar og tölvutækni. Þarna er um að
ræða ólíka hluti sem ég hef komið að, en eiga
ekkert sameiginlegt. Á þessari sýningu ákvað
ég að dengja þessu öllu saman. Þarna eru því
mynstur, skissur, persónur og textar úr
tölvuleiknum „Counter Strike“ og fleira.
Þannig reyni ég að mála þessi ólíku viðfangs-
efni saman og mála mig um leið út úr þeim.“
Myndum Jóns Óskars er raðað saman í
nokkurs konar fleka sem þekja hluta veggja
sýningarsalarins. Vegna þess úr hversu ólík-
um áttum viðfangefnin koma leitaðist hann
við að steypa þeim í sama formið. „Mynd-
irnar eru allar af sömu stærð, og hjúpaðar
með gleri sem límt er fast við þær. Þannig er
ég á vissan hátt að sterilísera myndirnar,
drepa þær.“ Jón segist hafa lagt áherslu á
hratt og tilraunakennt vinnuferli, hann prófi
sig þar áfram og skapi sér þannig nýja vídd
til að vinna áfram með.
Sýningunni lýkur sunnudaginn 4. nóvem-
ber og er jafnframt hægt að skoða hana á
veraldarvefnum á slóðinni www.jesh.org, á
sýningartímanum.
SKYNJAÐAR HEILDIR FJÖG-
URRA MYNDLISTARMANNA
Morgunblaðið/Kristinn
Erla Þórarinsdóttir, Steingrímur Eyfjörð, Jón Óskar og Hulda Hákon sýna í Gerðarsafni.
Þau Erla Þórarinsdóttir,
Hulda Hákon, Jón Óskar
og Steingrímur Eyfjörð
opna í dag kl. 15 sýningu
í Listasafni Kópavogs –
Gerðarsafni. HEIÐA
JÓHANNSDÓTTIR brá
sér í Gerðarsafn, skoðaði
sýninguna og ræddi
við listamennina.
heida@mbl.is