Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.2002, Síða 16

16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 19. JANÚAR 2002
KAMMERMÚSÍKKLÚBBURINN heldur tón-
leika annað kvöld kl. 20.00 í Bústaðakirkju. Á
efnisskrá eru þrjú verk; Tríó í Es-dúr op. 40,
fyrir horn, fiðlu og píanó og Tríó í a-moll op.
114 fyrir klarinettu, selló og píanó eftir Jó-
hannes Brahms og Kvintett í Es-dúr op. 16
fyrir óbó, klarinettu, horn, fagott og píanó
eftir Ludwig van Beethoven. Þeir sem leika
eru félagar út Blásarakvintett Reykjavíkur,
þeir Daði Kolbeinsson, Einar Jóhannesson,
Joseph Ognibene og Hafsteinn Guðmunds-
son; Sigrún Eðvaldsdóttir og Bryndís Halla
Gylfadóttir. Sérstakur gestur á tónleikunum
verður píanóleikarinn Vovka Ashkenazy.
Þótt Vovka hafi búið bróðurpart ævi sinn-
ar fjarri Íslandi, talar hann enn um að koma
heim þegar hann kemur hingað, og íslenskan
hans er óaðfinnanleg. Það er tilviljun að svo
æxlaðist að faðir hans Vladimir verður einnig
hér á landi um helgina, en hann stjórnar og
leikur á tónleikum með Kammersveit Reykja-
víkur eftir helgi.
„Væri gaman að koma oftar“
Vovka og bróðir hans Dimitri léku hvor
sinn einleikskonsertinn á sinfóníutónleikum
hér árið 1998 og í umfjöllun um tónleikana
sagði himinlifandi gagnrýnandi að mikið
væri gaman að geta fengið að heyra oftar í
þeim bræðrum hér. En hvernig tilfinning er
það fyrir Vovka að koma til Íslands?
„Þetta er auðvitað eins og að koma heim.
Það er sterk tilfinning, hitt er ánægjan af því
að spila hér. Fyrir mig er það jafnvel meira
spennandi að spila með íslenskum tónlist-
armönnum en öðrum. Það er alltaf gaman að
koma heim og sérstaklega þegar maður fær
að spila með Íslendingum sem eru á heims-
mælikvarða.“
En þrjú ár, eru það ekki langur tími milli
tónleika á Íslandi?
„Jú, það væri mjög gaman að geta komið
hingað oftar. Reyndar kom ég fyrir tveimur
árum að taka upp geisladisk með Blásara-
kvintett Reykjavíkur, en hélt enga tónleika í
þeirri ferð. Við bræðurnir vorum svo hér fyr-
ir þremur árum, og ég hafði nú kannski von-
að að Sinfóníuhljómsveitin byði okkur að
koma aftur, en þeir hafa ábyggilega notað
það tækifæri til þess að fá pabba til baka, eða
það hefur bara gleymst að við bræðurnir höf-
um eitthvað fram að færa.“
Vovka segir að þeir feðgar spili ekki mikið
saman. „Við spilum svolítið saman og mjög
sjaldan. Reyndar vorum við að gera upptöku
á hluta af píanóumritunum eftir Rakhman-
inov. Pabba vantaði einhvern með sér í það
fjórhenta, og við spiluðum það saman. Svo
höfum við líka tekið upp tvö verk fyrir sex
hendur, og þá höfum við spilað með mömmu
á milli okkar. Það var mjög spennandi og
skemmtilegt. Við spiluðum þetta nýlega í
Englandi; það gekk mjög vel og okkur kom
mjög vel saman. Diskur með þessu kemur
vonandi út nú í haust.“
„Brahms er minn maður“
Á tónleikunum í Kammermúsíkklúbbnum
er engin hætta á óvæntum olnbogaskotum
því þar fær Vovka að sitja einn við píanóið.
Verkin þrjú eru sem fyrr segir eftir Brahms
og Beethoven. „Brahms er örugglega minn
maður, en Beethoven og Mozart auðvitað
líka, þeir eru klassískir. Tónhugsunin hjá
Brahms er bara allt öðru vísi; kannski marg-
slungnari. Hjá Mozart til dæmis er allt miklu
skýrara og opnara og feilnótur heyrast bet-
ur.“
Vovka Ashkenazy kennir píanóleik við
Gabriel Fauré konservatoríið í Angoulême í
Frakklandi. Hann er þó einnig á kafi í spila-
mennsku og tónleikahaldi. „Ég er mest í
kammermúsík; það er svo gaman að eiga þess
konar samskipti við fólk á tónleikasviðinu.“
„Gaman að eiga samskipti við
fólk á tónleikasviðinu“
Morgunblaðið/Ásdís
Gestir Kammermúsíkklúbbsins á tónleikunum í Bústaðakirkju annað kvöld kl. 20: Joseph Ognibene, Daði Kolbeinsson, Sigrún Eðvaldsdóttir,
Bryndís Halla Gylfadóttir, Vovka Ashkenazy, Einar Jóhannesson og Hafsteinn Guðmundsson.
Á KLAPPARSTÍGNUM má um þess-ar mundir sjá margan forvitinn veg-farandann taka á sig krók til aðgaumgæfa betur það sem fyrir augu
ber inni í galleríi i8. Um er að ræða loftháan
ljósskúlptúr sem lýsir út í janúarskammdegið
og láta margir sér nægja að staldra við og
horfa inn um gluggann um stund áður en för-
inni á vit hversdagsins er haldið áfram.
Finnska myndlistarkonan Helena Hietanen
er höfundur verksins, en sýning hennar, sem
ber yfirskriftina Tækniblúndur, var opnuð í i8
síðastliðinn fimmtudag. Helena er í hópi þeirra
samtímalistamanna frá Finnlandi sem vakið
hafa athygli í Evrópu undanfarin ár, en hún
hefur m.a. verið fulltrúi Finnlands á Feneyja-
tvíæringnum og hlaut nýlega ríkisverðlaun
Finnlands fyrir list sína. Skúlptúrinnsetningin
í i8 er þrískipt, meginverkið er stór skúlptúr
sem nær upp í loft og er unninn úr stáli, ljós-
kösturum með halógenljósum, glerskífum og
ljósleiðurum sem ofnir eru í fíngert mynstur.
Hinum verkunum má lýsa sem nokkurs konar
„ljóshnöppum“ sem vega upp á móti ljósskynj-
uninni af meginverkinu. Helena hefur talsvert
notað ljósleiðara undanfarin ár og segist beina
þar sjónum að áhrifum ljóss á það hvernig við
skynjum veruleika okkar. „Ég hef mikinn
áhuga á virkni og áhrifum lýsingar í tilteknu
rými og samspili lýsingar við náttúrulega
birtu,“ segir Helena. „Þó svo að við leiðum
sjaldnast hugann að því, eru birtubrigði mót-
andi þáttur í umhverfi okkar og tilveru, ekki
síst hér á norðlægum slóðum þar sem birtuskil
eru skörp. Hverja innsetningu vinn ég með
hliðsjón af þeirri birtu sem fyrir er í tilteknu
rými. Innsetningin í i8 verk á sérstaklega vel
við birtuna hér á Íslandi. Það dimmir fljótt og
þá lifna verkin við á sama hátt og borgin lýsist
upp og tekur á sig aðra mynd að næturlagi.“
Var sýningartíminn í i8 þá valinn sérstak-
lega með skammdegið í huga?
„Já, Edda (Jónsdóttir) sem rekur galleríið
stakk upp á þessum tíma fyrir innsetninguna,
en hún þekkti verkið frá fyrri sýningum. Ég
hef sýnt Tækniblúndurnar víða en hver inn-
setning er miðuð við gerð rýmsins. Þannig hef
ég þetta verk mjög stórt, læt það ná alveg upp
í loft og snúa út að götunni, þannig að fólk geti
komið og skoðað verkið í myrkri og séð það inn
um gluggann. Sýningin er því opin alla nótt-
ina“.
Tækniblúndur sýndi Helena fyrst á einka-
sýningu í Helsinki, innan sýningarraðar þar
sem ólíkir listamenn fjölluðu um samband
handverks og hugmyndalistar, kvenna og
tækni. „Mér fannst hugmyndin mjög spenn-
andi því hún hugar að þáttum sem eru annars
vegar ráðandi og hins vegar víkjandi í menn-
ingunni. Ég fann þennan efnivið, ljósleiðara,
og notaði hann til að vinna hefðbundið finnskt
handverk. Þar sótti ég til þekkingar í blúndu-
gerð sem m.a. hafði flust frá ömmu minni til
móður minnar og er kennd við ákveðið hérað í
Finnlandi. Mynstrin í verkinu vann ég að fyr-
irmynd þessarar finnsku handverkshefðar og
sæki þau í gamlar uppskriftabækur, þar sem
ég hef sjálf tapað niður þessari kunnáttu. Með
þessu móti reyni ég að miðla hverfandi hefð,
sem tilheyrt hefur kvenlegum heimi, í nútíma-
legum miðli,“ segir Helena.
Auk ljósleiðara, hefur Helena notast við allt
frá gúmmíi til mannshára í verkum sínum, þar
sem hún sækir jafnt til hefðbundins handverks
og samtímalegra aðferða og miðla í viðleitni til
þess að sætta andstæða heima. Þegar Helena
er spurð að lokum út í viðfangsefni sín í mynd-
listinni um þessar mundir, segir hún ljóspæl-
ingarnar hafa tekið óhlutbundna stefnu. „Ég
er að vinna lýsingu inn í kirkju eftir finnska
arkitektinn Aarno Ruusuvuori. Það er verk-
efni sem kallar á athugun á samspili birtu og
rýmis en kirkjan er hönnuð í mjög sérstökum
stíl og vinn ég lýsinguna inn í það samhengi.“
Í verki sem Helena vinnur að fyrir stóra
norræna samtímalistasýningu í Kína dregur
hún hins vegar fram spurningar um viðhorf til
kynþátta og menningarsvæða. „Ég hef verið
að sanka að mér hári af höfði ljóshærðra As-
íubúa. Það verður efniviður textílinnsetningar
sem ég mun vinna að miklu leyti á staðnum.
Þannig að leiðin liggur næst til Kína,“ segir
Helena Hietanen að lokum.
Finnska myndlistarkonan Helena Hietanen er upptekin af áhrifum birtu á umhverfi okkar og hefur skapað vef
sjónrænnar ljóshreyfingar í i8-galleríi. HEIÐA JÓHANNSDÓTTIR hitti Helenu að máli.
Skúlptúr í
skammdeginu
Morgunblaðið/Golli
Helena Hietanen umvafin ljósvefnaði sínum í i8.
heida@mbl.is