Pressan - 30.03.1989, Síða 8

8
Fimmtudagur 30. mars 1989
VIKUBLAÐ Á FIMMTUPÖGUM
Útgefandi Blað hf.
Framkvæmdastjóri Hákon Hákonarson
Ritstjórar Jónína Leósdóttir
Ómar Friðriksson
Auglýsingastjóri Hinrik Gunnar Hilmarsson
Ritstjórn <?g skrifstofur: Ármúla 38, sími: 68 18 66. Auglýsingasími:
68 18 66. Áskrift og dreifing: Ármúla 38, sími 68 18 66. Setning og
umbrot: Filmurog prent. Prentun: Blaðaprent hf.
Áskriftargjald: 400 kr. á mánuði. Áskriftargjald: Pressan og Alþýðu-
blaðið: 900 kr. á mánuði. Verð í lausasölu: 125 kr. eintakið.
Sigur umbóta
og lýðræðis
Þegar almenningur í Sovétríkjunum fær nú fyrst þann
rétt í 70 ára sögu alræðisríkisins að velja á milli fram-
bjóðenda í kosningum er niðurstaðan á einn veg; afhroð
harðlínumanna kommúnistaflokksins og sigur umbóta-
sinna sem túlka þá lýðræðisvakningu sem á sér stað í
Sovétríkjunum.
Glæsilegur var stórsigur umbótasinnans Boris Jeltsín
en hvað merkast og gleðilegast við þingkosningarnar í
Sovétríkjunum síðastliðinn sunnudag er þó yfirburða-
sigur óháðra hreyfinga almennings í Eystrasaltslöndun-
um, Eistlandi, Lettlandi og Litháen.
Valdakerfi kommúnista í Sovétríkjunum er þannig
uppbyggt að formlegar ríkisstofnanir eru samfléttaðar
valdastofnunum kommúnistaflokksins á öllum stigum í
vardapíramídanum. Á hverju þrepi hefur flokkurinn
haft völdin en stjórnkerfið verið áhrifalaust. Með kerfis-
breytingum og nú kosningum til hins nýja fulltrúaþings
hefur lýðræðisstraumur farið um Sovétríkin. Umbætur
Gorbatsjoffs draga þannig smátt og smátt tennur úr al-
ræðisvaldi flokksins. Nýja þingið hefur að vísu tak-
mörkuð völd en með kosningunum hafa almenningi ver-
ið færð áhrif. Þess vegna er hér um sögulegan viðburð
að ræða.
„Sorry Stína — ef þið fœrið ekki skrúðgönguna í hvelli lcet ég strákana
æfa sig í að taka ykkur til fanga!“
leiðrétting
Misheyrn er algeng og misskiln-
ingur enn algengari. Dæmi um
slíkt birtist í síðasta tölublaði
Pressunnar þar sem rætt var við
nokkra aðila og fermingarmynd
af þeim birt. í samtali við Svan-
hildi Jakobsdóttur heyrðist henni
spurningin vera „hvenær fæddist
þú“ í stað fermdist. Svarið var
1940 og fékk Svanhildur mikið
hrós fyrir hvað hún væri ungleg!
Hið rétta í málinu er að Svanhild-
ur fermdist 11. apríl 1954 og von-
um við að villa þessi hafi ekki
orðið til annars en skemmtunar.
pressupóstur
og kraftaverk
Kirkja
„Er kirkjan að verða eins og jóla-
tré?“ er yfirskrift leiðara í 12. tölu-
blaði Pressunnar, sem út kom 22.
mars sl. Mér sýnist tilefni þessara
skrifa það að vekja umræður úm
þjóðkirkjuna. Ritstjóranum finnst
kirkjusókn lítil, nema á „ferming-
ar- og jólavertíðinni“, þegar kirkjur
fyllast, og þá af þeirri hvöt kirkju-
gesta að það tilheyri — sé hluti af
stemmningunni. Kirkjan sé að
verðaeins og hver annar hlutur, sem
menn nota til að skapa ákveðið
andrúmsloft. Ritstjórinn telur ver-
aldlegt glamur yfirskyggja hina trú-
arlegu hlið fermingarinnar. Álykt-
að er að klerkar nái ekki til fólksins,
og að það hljóti að valda þeim
áhyggjum, þar sem þeir hafi valið
sér það starf að útbreiða orð Guðs.
Þessa gagnrýni ber að þakka,
hún er af hinu góða, vissulega hefur
ritstjórinn áhyggjur af þróun mála
og segir skoðun sína umbúðalaust.
Þessi skrif ritstjórans eru áskorun
til þeirra, sem láta sig varða málefni
kirkjunnar og trú á Guð, að láta til
sín heyra, skiptast á skoðunum við
aðra menn umræðunnar.
Að því er varðar ferminguna er sú
athöfn svo miklu meiri en yfirborð
fermingardagsins, og miklu mikil-
vægari fyrir viðkomandi ungmenni
en vegleg veisla og góðar gjafir.
Þetta getur prestlærður maður út-
skýrt betur.
Hvert er upphaf kirkjunnar og
hvað er kirkja?
í Matteusarguðspjalli, 16:18, er
fyrst minnst á kirkju. Þar segir
Jesús: „Ég segi þér: Þú ert Pétur,
kletturinn, og á þessum kletti mun
ég byggja kirkju mína, og máttur
heljar mun ekki á henni sigrast." í
biblíunni er kirkja það sama og
kristinn söfnuður, Eins er það nú til
dags hér á landi, söfnuðurinn er
undirstaðan, hann kemur upp húsi
fyrir samkomur sínar — kirkju —
og ráðinn eða kosinn lærður starfs-
maður, prestur, sem veit skil á trú-
arathöfnum og hvers konar þjón-
ustu í þágu sóknarbarna sinna. Þá
hefur kirkjan og æðra stjórnkerfi.
En spurningin fjallar um það,
hversu við skuli bregðast síminnk-
andi kirkjusókn. „Klerkar ná ekki
til fólksins,“ segir Pressan, og „það
hlýtur að valda þeim áhyggjum,
sem valið hafa sér það starf að út-
breiða Guðs orð.“ Augljóst er,
hvers vegna prestarnir ná ekki eyr-
um fólksins. Kirkjan býður upp á
guðsþjónustur alla sunnudaga og
kirkjulega hátíðisdaga, þannig að
allir þeir sem það vilja geta komið
og notið hátíðlegrar guðsþjónustu.
Það neyðir hins vegar enginn menn
til að mæta á slíkar samkomur. Það
eru safnaðarmeðlimirnir sjálfir
sem vanrækja messuhaldið og
bregðast þannig sjálfum sér og
kannski almættinu um leið. Menn
geta ekki gert aðra ábyrga fyrir trú-
leysi sínu, það getur enginn orðið
trúaður fyrir annan mann, sjálfir
verða menn að taka afstöðu í mál-
um, sem varða sálarheill þeirra og
hamingju, það er hinn frjálsi vilji
sem gildir. Þessi vanræksla á
kirkjusókn veldur öllu kristnu fólki
áhyggjum, ekki aðeins prestunum.
Að mínu mati er velmegun fólks-
ins ástæða minni kirkjusóknar.
Fólkið þarf ekki að hafa áhyggjur
af morgundeginum, það býr við ör-
ugga afkomu. Jafnvel varanlega
óvinnufært fólk er öruggt um af-
komu sína, það þarf ekki á góðsemi
að halda, ríkið sér fyrir þörfum
þess. Fólkið sér ekki tilgang í því að
þiggja eitthvað óljóst af almættinu,
eða biðja „gef oss í dag vort daglegt
brauð“ á gnóttartímum. Til að af-
saka guðleysi sitt kennir lýðurinn
prestum sínum um, segir t.d. að
klerkar nái ekki til fólksins og lítil
kirkjusókn sé kirkjunni og prestun-
um að kenna.
Það eru gerðar miklar kröfuríil
presta. Presturinn á að halda fólki
sínu við trúna. Sumir söfnuðir telja
þúsundir meðlima, og er þá orðinn
lítill tími fyrir hvert sóknarbarn,
fyrir svo utan öll embættisverkin.
Prestur á líka að vera fyrirmynd
sóknarbarna sinna í öllum sam-
skiptum og allri hegðan. Sömuleið-
is verður maddaman að vera vamm-
laus og sjálfboðaliði til allra líknar-
mála. Jafnvel börnin þurfa helst að
vera fyrirmynd jafnaldra sinna.
Presturinn og fjölskylda hans eru
undir meiri gagnrýni en gerist og
ekki vantar dómhörkuna ef eitt-
hvað ber út af. Presturinn á að vera
eins konar atvinnugóðmenni og
menn leita oft til presta um mál,
sem eru utan verksviðs þeirra.
Þessi ágæti leiðari Pressunnar
gaf mér tilefni til að íhuga hversu
komið er fyrir kirkju Krists víðs
vegar um veröldina og hvað hafi
breyst í aldanna rás, allt frá því
Jesús hóf boðskap sinn um guðsríki
í nánd. Snemma á ferli sínum var
Jesús spurður: „Ert þú sá sem koma
skal, eða eigum vér að vænta ann-
ars?“ Jesús svaraði spyrjendum sín-
um: „Farið og kunngjörið Jóhann-
esi það sem þér heyrið og sjáið:
Blindir fá sýn og haltir ganga, lík-
þráir hreinsast og daufir heyra,
dauðir upprísa og fátækum er boð-
að fagnaðarerindi. Og sæll er sá,
sem ekki hneykslast á mér.“ Saga
Jesús er óslitið kraftaverk. Einnig
lærisveinar hans læknuðu sjúka.
Getið er um tilvik, þegar lærisvein-
arnir gátu ekki rekið út anda af
ungum dreng. Faðir drengsins sagði
við Jesúm: „ . . . ef þú getur nokk-
uð . . .“. „Get nokkuð?“ sagði
Jesú, „sá getur allt sem trúna hef-
ur.“ Faðir drengsins sagði: „Ég
trúi. Hjálpa þú vantrú minni.“
Lærisveinamir undruðust að hafa
ekki getað læknað drenginn en
Jesús útskýrði: „Þetta kyn verður
eigi út rekið nema með bæn. “ Jesús
kom til Nasaret og fékk miður góð-
ar viðtökur. „Og hann gerði þar
ekki mörg kraftaverk sökum van-
trúar þeirra.“
Postulasagan greinir frá mörgum
kraftaverkum. „í Lýstru var maður
nokkur máttvana í fótum, lami frá
móðurlífi, og hafði aldrei getað
gengið. Maður þessi heyrði á mál
Páls, en Páll horfði á hann og sá að
hann hafði trú til þess að verða
heill, og sagði hárri röddu: „Rís
upp og stattu í fæturna. “ Maðurinn
spratt upp og tók að ganga. Við hin
ýmsu tækifæri lagði Jesús áherslu á
trú þess sem hann læknaði, eða þess
sem bað hann um lækningu fyrir
annan. „Verði sem þú trúir. “ „Trú
þín hefur gert þig heila. “ Það er svo
greinilegt af frásögnum biblíunnar
að fólk, sem þannig læknaðist,
þurfti með vissum hætti að vera
móttækilegt fyrir lækningu. Hinn
sjúki sjálfur þurfti að trúa mannin-
um sem læknaði hann, trúa á mátt
hans til að lækna sjúka.
Frumkirkja Krists hefur í tímans
rás mátt þola misvitra og jafnvel
skaðlega stjórnendur, söfnuðir
hafa skipst í tvo meginflokka og
ýmsa smærri hópa, sem allir boða
hina einu og sönnu trú. Skírn hefur
orðið mjög umdeild athöfn. Kristn-
ir menn sem frelsast eiga sér ekki at-
hvarf hjá þjóðkirkjunni okkar, þar
sem þeir telja sig þarfnast endur-
skírnar. Á dögum Jesú var lögð svo
mikil áhersla á að menn Iétu skírast,
að það sýndist skilyrði fyrir fyrir-
gefningu syndanna. Páll postuli
kom til Efesus og hitti nokkra Iæri-
sveina. Hann sagði við þá: „Fenguð
þér heilagan anda, er þér tókuð
trú?“ Þeir svöruðu: „Nei, vér höf-
um ekki einu sinni heyrt að heilagur
andi sé til.“ Páll sagði: „Upp á hvað
eruð þér þá skírðir?“ Þeir sögðu:
„Skírn Jóhannesar." Þá mælti
Páll: „Jóhannes skírði iðrunarskírn
og sagði lýðnum að trúa á þann,
sem eftir sig kæmi, það er Jesúm.“
Þegar þeir heyrðu þetta létu þeir
skírast til nafns Drottins Jesú. Er
Páll hafði lagt hendur yfir þá kom
heilagur andi yfir þá, og þeir töluðu
tungum og spáðu. í 1. kafla Mark-
úsarguðspjalls segir Jóhannes skír-
ari: „Sá kemur eftir mig, sem mér er
máttugri, og er ég ekki verður þess
að krjúpa niður og leysa skóþveng
hans. Ég hef skírt yður með vatni,
en hann mun skíra yður með heilög-
um anda.“ Nútíminn er án skírnar
með heilögum anda og án krafta-
verka, það er að við getum ekki far-
ið á tiltekinn stað til að fá skírn með
heilögum anda, né að til sé stofnun,
sem hægt er að sækja kraftaverka-
lækningu til. Við getum engum um
kennt, það verður hver að líta í eigin
barm. Höfum við jafnvel ekki trú
til að þiggja æðstu gjafir.
Þorlákshöfn, á páskum 1989,
Haraldur Jónasson.