Pressan - 23.11.1989, Blaðsíða 24

24
Fimmtúdagur'23. nóv. 1989
haldin. Nok bregst við á sama hátt
og ég. Hún reiðist ekki, en vissulega
sárnar henni, enda held ég að les-
endum þætti illa fram við þá komið
ef þannig væri til þeirra talað."
Svið með frönskum
,,Það hafa líka komið upp spaugi-
leg atvik í sambúð okkar sem má
rekja til þess hversu ólíkar aðstæður
okkar hafa verið. Til dæmis get ég
nefnt matargerð Nok. Þar sem hún
er vön að elda thailenskan mat er
slíkur matur matur hér á boðstólum
í flest mál. Stundum er nokkuð erfitt
um aðföng og það hefur orðið til
þess að úr verða hinir skrautlegustu
réttir. Réttir eins og saltfiskbitar í
kókosmjólkursúpu, djúpsteiktur
óútvatnaður saltfiskur með hrís-
grjónum og svið með frönskum, svo
nokkuð sé nefnt!
Það að búa hér saman er þrátt fyr-
ir allt auðveldara en ég átti von á.
Það er ekki síst vegna þess að við
höfum bæði gengið í gegnum mjög
harkalega hluti, höfum kynnst erf-
iðum hliðum lífsins, þó hvort á sinn
hátt. Ég upplifði í mörg ár það víti
sem Bakkus býður þegnum sínum
upp á og hún upplifði hroðalega
hluti í Thailandi. Sem dæmi get ég
nefnt að hún skildi við föður strák-
anna sinna þegar þeir voru 2 og 3
ára. Hann var thailenskur boxari og
barði hana sundur og saman, svona
rétt til að halda sér í formi. Hún flúði
og bjó í tæpt ár undir strigadúk í
vegkanti, með börnin. Hún vann í
byggingarvinnu til að halda lífinu í
sér og þeim. Vinnutíminn var tíu
tímar á dag og einn frídagur í mán-
uði. Hún skildi við strákana undir
dúknum á hverjum morgni vitandi
að það var ekkert sjálfgefið að þeir
yrðu lifandi að kvöldi. Á þessum
slóðum var nefnilega mikið um alls-
kyns villidýr, mennsk og ómennsk!
Strákarnir hafa mikið til sloppið
við árásir í skólanum, en sé hrópað
að þeim eða þeim strítt láta þeir eins
og þeir heyri það ekki. Ég held að
okkur gangi ekki síst svo vel vegna
þú og fjölskylda þín flytjið inn. Hvað
heldurðu að framtíðin beri í skauti
sér?
„Ég veit ekki fyrir víst hvað er
framundan, enda ekki til neins að
vera að hafa áhyggjur af því. Ein-
hverjar breytingar eru þó í vænd-
um, það finn ég. Ég veit að ég kem
til með að vinna á meðal fólks og
það sem er efst á vinsældalistanum
hjá mér í dag er eitthvert starf í lík-
ingu við fararstjórn. Þá er Thailand
efst á blaði, þar sem hugurinn dvel-
ur eðlilega löngum stundum þar. Ég
hef líka verið að undirbúa slíkt starf
nokkuð að undanförnu með öflun
allskyns upplýsinga um ferða- og
gistimöguleika þar eystra.
Thailand býður upp á stórkost-
lega hluti og þar er margt annað að
finna en þann ólifnað sem margir
telja að sé það eina sem þangað er
að sækja. Sögurnar sem fólk kemur
með þaðan eru í raun í fullu sam-
ræmi við fólkið sem segir þær og
það líferni sem það hefur stundað
þarna. Þetta þekki ég af eigin
reynslu, því þessir hlutir voru efstir
á blaði hjá mér þegar ég kom úr
fyrstu ferð minni þangað, enda í leit
að slíku.
Ég er í dag sáttur við sjálfan mig,
ég hef komist að því að lífið er dá-
samlega þægilegt og gott, þegar við
gerum okkur grein fyrir því að við
stjórnum því ekki nærri eins mikið
og við höldum. Þegar við fæðumst
virðumst við eiga að ganga
ákveðna braut. Við ráðum sjálf
hvort við gerum okkur hana auð-
velda eða erfiða. Ef við leyfum hlut-
unum, sem koma upp á, að koma
upp á, leysum úr þeim á jákvæðan
hátt og leyfum þeim að þroska okk-
ur, þá verður lífið auðvelt og Ijúft.
Við áorkum því jafnmiklu á þann
hátt og þegar við erum að reyna að
framkvæma eitthvað sem á ekki að
gerast. Þetta er líkt hurð með
pumpu eins og við þekkjum flest;
hún lokast ekkert hraðar þó þú legg-
ist á hana af öilum kröftum. Það ger-
ir sama gagn að ýta blíðlega á eftir
henni með þumalfingrinum."
þess að þau þrjú eru svo miklu „nær
tilfinningunum" en við íslendingar.
Reyndar held að það sé yfirleitt svo
með Thailendinga. Þeir vita að
ánægjan og tilfinningarnar koma
innan frá en ekki utan frá. Strákarn-
ir tveir, sem eru 8 og 10 ára, eru sér-
staklega athugulir og skemmtilegir.
„Nei, mér nægir það ekki. Ég hef
ákveðna ævintýraþrá og vagninn
minn var einn liður í að svala þeirri
þrá. Ég skapaði nýtt útlit, var með
nýja vöru. Þetta ævintýri fólst fyrst
og fremst í því að takast á við sjálfan
mig. Eftir mörg ár í sukki var ég svo
feiminn að ég skildi hreinlega ekki
uðu þeir mig síaukna vinnu og þá
ekki síst við að fylgjast með því að
aðrir væru ekki að svíkjast um í
vinnunni. Meiri umsvif þýddu meiri
peninga, sem aftur kölluðu á aukn-
ar áhyggjur, sem urðu til þess að ég
seldi eldhúsið og bílinn en hélt
vagninum. Hann stendur undir sér
Þeir eru svo meðvitaðir um það að
hlutirnir eru til að takast á við þá.
Við fullorðna fólkið hugsum alltof
mikið um hlutina, veltum þeim
endalaust fyrir okkur og miklum þá
fyrir okkur, í stað þess að ganga til
verks. Við afskrifum alltof margt áð-
ur en við einu sinni reynum það.“
Nú má lesa út úr þessari sögu
þinni að þú sért nokkur ævintýra-
maður. Þér virðist ekki nægja að
borða, sofa og safna skuldum eins
og mörg okkar virðast kjósa að
gera?
hvernig fólk gat unnið í sjoppu. Þess
vegna tókst ég á við það. Ég fór í
rauninni tveimur skrefum lengra en
áunnin skynsemi sagði til um. Þetta
er ég viss um að var ákveðið skref á
þroskabrautinni. Þegar það var að
baki var svo meiningin að gleypa af-
ganginn af heiminum. Ég setti upp
heljarinnar eldhús þar sem ég fram-
ieiddi rúllur í stórum stíl og smíðaði
á sama tíma sölubíl sem var í sama
anda og vagninn títtnefndi. Af þessu
brölti lærði ég fyrst og fremst það að
þó ég hefði meiri peninga þá kost-
og vel það og það er fyrst og fremst
lítill hópur tryggra viðskiptavina
sem sér til þess. Ég hef aídrei aug-
lýst, einkum vegna þess að ég er
nokkuð viss um að gerði ég það
myndi ég ekki anna eftirspurn á há-
annatímanum.”
Verð kannski
fararstjóri
Þú stefnir að því að gera húsið á
Álftanesinu fokhelt í vikunni og
væntanlega líður ekki á löngu þar til
kynlifsdálkurinn
Bréf til kynlífsdélksins má skrifa undir dulnefni.
Utanáskriftin er: PRESSAN— kynlífsdálkurinn, Ár-
múla 36, 108 Reykjavík.
Samfarir undir sjálfræðisaldri
„Elsku Jóna Ingibjörg.
Ég er ekki beinlínis í vand-
ræðum en mig langar að fræð-
ast um ýmislegt. T.d. er ég rúm-
lega fjórtán ára og er ekki
hrein meyt Geta foreldrar mín-
ir bannað mér að hafa samfarir
af því ég er undir sjálfræðis-
aldri? Er óeðlilegt að stelpu á
mínum aldri sé sama um mey-
dóminn og finnist ekki skipta
máli hver sviptir hana honum
né hvenær? Er verra að byrja
að stunda samfarir undir ferm-
ingaraldri og ef stelpa er ekki
byrjuð á blæðingum? Ég vona,
elsku Jóna Ingibjörg, að þú
svarir mér.
Þín einlæg „Sunneva“.“
Kæra Sunneva, þakka þér fyrir
bréfið. Þú ert ekki ein um að velta
fyrir þér hvort og hvenær heppi-
legt sé að unglingar hafi samfarir
í „fyrsta skiptið". Mörgum foreldr-
um finnst líka óhugsandi að
ímynda sér „börnin" sín í samför-
um en eiga auðveldara með að
ímynda sér þau í keleríi. Ég er ekki
að mæla með því að allir ungling-
ar lifi samlífi, en ef við lítum á stað-
reyndir málsins í því efni er ljóst að
það er ekki óalgengt að stelpur, og
strákar líka, hafi sínar fyrstu sam-
farir undir sextán ára aldri.
Hvernig á
aö framfylgja banninu?
Stelpur geta, löglega séð, fyrst
samþykkt að hafa samfarir þegar
þær eru sextán ára gamlar. Þessi
lög eru líka sett til verndunar. Við
þekkjum dæmi þess að fullorðnir
einstaklingar misnoti börn kyn-
ferðislega. Samkvæmt lögum má
kæra hvern þann sem hefur kyn-
mök við stúlku undir fjórtán ára
aldri og fangelsa í allt að tólf árum.
Þau réttindi, ef svo er hægt að
taka til orða, sem unglingur hlýtur
við sjálfræðisaldur eru að þá getur
hann/hún ráðið dvalarstað sínum
og getur sjálf/ur gert vinnusamn-
inga. Leyfi til að stofna til skulda
fær maður svo ekki fyrr en við átj-
án ára aldur, sem er sá aldur þegar
einstaklingur verður fjárráða.
Sjálfsagt gætu einhverjir foreldr-
ar í skjóli áðurnefndra laga bann-
að börnum sínum að hafa samfarir
undir sextán ára aldri. Hitt er svo
allt annað mál hvernig þeir eiga
að geta framfylgt þessu banni og
hvort barnið eða unglingurinn
hlýðir. Mér finnst miklu nær að
unglingar fræðist um hvað samlíf
snýst um, þekki að hægt er að
sýna ást án þess að sanna það með
því að „leyfa það“.
Aö taka við konu eins og
hún kom í vögguna
Áður fyrr, þegar amma mín var
ung, varðveittu stúlkur meydóm
sinn sem eitt það heilagasta sem
þær áttu. Stúlka sem svaf hjá strák
án þess að þau væru harðtrúlofuð
var „fallin stúlka" og konu fannst
það mikilvægt að tilvonandi eigin-
maður fengi hana í sama ásig-
komulagi og „þegar hún kom í
vögguna", þ.e.a.s. með óslitið
meyjarhaft. Kona á áttræðisaldri
sem ég ræddi við um daginn sagði
að konur hefðu stundum deilt um
það sín á milli hvað ætti að gera
við þær konur sem væru ekki
hreinar meyjar, því enginn karl-
maður vildi þær. Tvöfalda siðgæð-
ið (það sem annað kynið má, má
hitt ekki) var ríkjandi fyrir tveimur
kynslóðum, því karlmenn þurftu
að „hiaupa af sér hornin" en kon-
ur urðu að varðveita meydóminn.
Nú er öldin önnur og viðhorfin
hafa mikið breyst; ímynd stelpna
stendur ekki eða fellur með því
hvort meyjarhaftið er heilt eða
ekki. Bara sú einfalda staðreynd
að stelpur geta misst meydóminn
í leikfimi eða með sjálfsfróun hef-
ur breytt þessu. — Þú spyrð svo
margra spurninga, Sunneva, að ég
verð að svara síðustu tveimur bara
í næstu viku.
Kveðja, Jóna Ingibjörg.
JÓNA INGIBJÖRG
JÓNSDÓTTIR
KYNFRÆÐINGUR,