Pressan - 09.08.1990, Blaðsíða 8

8
Fimmtudagur 9. ágúst 1990
PRESSAN
VIKUBLAÐ Á FIMMTUDÖGUM
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjórar: Jónína Leósdóttir
Omar Friöriksson
Blaóamenn: Anna Kristine Magnúsdóttir
Björg Eva Erlendsdóttir
Friðrik Þór Gudmundsson
Ingibjörg Sólrún Gísladótlir
Ljósmyndari: Einar Ólason
Útlit: Anna Th. Rögnvaldsdóttir
Prófarkalestur: Magnea J. Matthíasdóttir
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Ritstjórn og skrifstofur: Ármúla 36 simi: 68 18 66. Auglýsingasími: 68 18 66.
Askrift og dreifing: Armúla 36, simi 68 18 66. Setning og umbrot: Leturval sf.
Prentun: Oddi hf.
Áskriftargjald 500 kr. á mánuði. Áskriftargjald: Pressan og Alþýðublaðið:
1000 kr. á mánuði. Verö í lausasölu: 150 kr. eintakið.
LÆKNAR LÆKNA,
AÐRIR „HEILA“
Nýtt er ekki alltaf betra en gamalt. Samt htifa menn tilhneig-
ingu til ad fleygja hugsunarlaust því gamla, ef eitthvað nýtt
stendur til boða. Þetta á til dæmis við í heilsugæslu — meðal
annars vegna þess að örar framfarir í tækni og vísindum hafa
ýtt undir ofurtrú á mátt læknastéttarinnar. Það vill gleymast í
tæknidýrkuninni að fyrr á tímum voru líka til ýmis ráð við hvers
kyns krankleikum, sem ef til vill voru óvitlaus þó ekki væru þau
vísindaleg í þeirri merkingu scm við nú leggjum í það orð.
Lyf hafa um langan aldur verið unnin úr jurtum, vitt og breitt
um heiminn. Líka á Islandi. 1 Kína uppgötvuðu menn tengsi
ákveðinna punkta á líkamanum við ákveðna sjúkdóma og verki.
Bæði jurtalækningar og nálastungur hafa verið notaðar með
góðum árangri í mörg hundruð ár, en í okkar íslenska nútíma-
þjóðfélagi eru þessar aðferðir ekki viðurkenndar. Einungis
læknar mega „iækna“. Þeir, sem fara óhefðbundnar slóðir, eru
ekki í náðinni hjá heilbrigðisyfirvöidum og Tryggingastofnun
og verða að tala um „heilun“, ef þeir vilja ekki fá kerfið upp á
móti sér.
Erlendis er vísindatilbeiðslan ekki lengur á jafnháu stigi og
hér á landi. Læknavísindin eru þó vissulega enn i hávegum höfð,
enda þeim að þakka að hægt er að lækna ótal sjúkdóma sem fólk
dó úr áður fyrr. Fordómar og fordæming á óhefðbundnum
læknisaðferðum hefur hins vegar smám saman minnkað og í sí-
fellt fleiri löndum gefst fólki nú kostur á að velja — innan hins
opinbera heilbrigðiskerfis — á milli nálastungulækna, „hómó-
pata“ eða hefðbundinna lækna. Oft hafa þessir aðilar líka sam-
starf sín á milli og sinna sjúklingum í sameiningu.
IPRESSUNNI í dag segjum við frá móður, sem fór óhefðbundn-
ar leiðir í leit að lækningu á magakveisu nýfædds sonar sins.
Hún frétti af því að erlendis leituðu foreldrar magakveisubarna
iðulega til kírópraktora, eða svokallaðra hnykkjara, og ákvað
að gera slíkt hið sama. Skemmst er frá því að segja að meðferðin
tókst vonum framar og líðan barnsins er gjörbreytt. Þetta er
einungis eitt af mörgum dæmum um það að fleiri geta læknað
en háskólamenntaðir „doktorar" í hvítum sloppum. En hvenær
ætla íslensk heilbrigðisyfirvöld að taka af sér þröngsýnisgler-
augun og viðurkenna þessa staðreynd?
Verða börn gáfaðri af bœtiefnum?
Því hefur verið lialdið fram
að samband sé á milli matar-
æðis skólabarna og fraijimi-
stöðu þeirra í námi. Ekki hef-
ur það þó veriö sannað enn.
Það kom nýlega fram í
skýrslu um rannsóknir sem
framkvæmdar voru á vegum
breska sálfræðingafélagsins
aö greindarvísitala barna
sem gefinn haföi verið auka-
skammtur af vítamínum
hækkaði um allt að því 9 stig.
Mest var hækkunin hjá börn-
um sem bjuggu við lélegt
mataræði.
Niðurstöður rannsókna á
þessu sviði liafa verið mjög
umdeildar og sumir vísinda-
menn segja að gerðar hafi
verið rannsóknir sem sanni
hið gagnstæða, þ.e. að bæti-
efnin hafi engin áhrif á
greindina eða námsárangur-
inn.
Holl fæða =
betri námsárangur
David Benton, sálfræðing-
ur sem starfar við háskólann
í Swansea og hefur öðrum
fremur rannsakað þessi mál,
gerði nýverið könnun á 160
12 ára gömlum skólabörnum
í Belgíu. Helmingur þeirra
fékk vítamíntöflur í fimm
mánuði en hinn helmingur-
inn fékk töflur sem engin
bætiefni voru í. Það kom
greinilega í ljós í þessari rann-
sókn að bætiefnin höfðu áhrif
á frammistöðu barnanna í
skólanum.
Benton gefur enga skýr-
ingu á niðurstöðunni en hann
heldur því fram að börn sem
skortir bætiefni í fæðunni
eigi erfiðara með að einbeita
sér á meðan á greindarpróf-
inu stendur. „Ef barn fær
holla fæðu með nægum Bæti-
efnum,” segir hann, ,,á það
auðveldara með að einbeita
sér og það kemur því til góða
í náminu."
Kvöldrósarolía
og greind
Eftir að Benton gerði heyr-
inkunnar niðurstöður rann-
sókna sinna og frétt hafði
birst um þær í sjónvarpi seld-
ust bætiefnabirgðir lyfjabúð-
anna upp á nokkrum dögum.
Lyfjafyrirtæki búa sig nú und-
ir aukna sölu á bætiefnum
næsta vetur. Það hafa birst
viðtöl í blöðum við gáfnaljós
sem lýsa því yfir að þau hafi
tekið inn bætiefni, svo sem
Lucinda Bailey, 12 ára göm-
ul bresk stúlka, sem fékk
hvorki meira né minna en
175 stig í greindarvísitölu-
keppni sem Mensa, alþjóða-
samtök gáfnaljósa, stóð
fyrir. Hún segist hafa tekið
inn kvöldrósarolíu og fjölvít-
amín í fimm ár. „Ég verð bara
slöpp ef ég tek þau ekki,” seg-
ir hún.
14 ára drengur, Jurí að
nafni sem tók þátt í einni
rannsókninni, sagðist hafa
bætt einkunnir sínar í þýsku
ogstærðfræði. Callow, 13 ára,
var ekki alveg eins viss um
ágæti bætiefnanna. Hann
segist bara hafa hækkað í
stærðfræði vegna þess að
hann hafi unnið meira. Ekki
er að efa að margir séu á
sömu skoðun og Callow litli
en það sakar altént ekki að
taka svosem eina vítamín-
töflu á dag.
„I kvennablööum
eru tennur lag-
fœröar, hrukkur
fjarlægdar og
rassar smœkkadir.
I karlablöðum
verdur gisid hár
þétt, mittisólar
eru hertar og
bindishnútar lag-
aðir.“
Þjóðviljinn.
„Við viijum til dæmis ekki
fá dóm aftur."
— Steingrímur Hermannsson í DV.
Það hefur alltaf farið lítið
Umsögn um skattkóng Reykjavíkur, Herluf Clausen í DV.
„Hagur Hörmunganna og
hugsuöa i anda merkantílism-
ans hefur sjaldan veriö betri
en nú."
— Kristin Ásgeirsdóttir um
BHMR-máliö í Morgunblaðinu.
„Reykjavíkurborg fitnar á
gjöldum fyrirtækja."
— Fyrirsögn í Alþýðublaðinu.
„Alit stofnanamanna væri aö
allir uppfinningarmenn á ís-
landi væru klikkaðir og þeir
væru meöhöndlaöir sam-
kvæmt því." t *> j
Frétt í Þjóðviljanum 1- -
„Allir lagatextar ónýtir.'
Svavar Gestsson í DV.

,,Frumstœð og
eigingjörn kven-
rembusjónarmið
liggja að baki
kenningunni um
,,náttúrulegan
mœðrarétt”.“
— Pabbastelpa i DV.
„Aldrei þessu vant geta
„gluggabréf" orðiö gleöiefni
þessa dagana."
— Heiður Helgadóttir i Timanum.