Pressan - 18.10.1990, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR PRESSAN 18. OKTÓBER
PRESSAN
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjórar: Gunnar Smári Egilsson Kristján Porvaldsson
Blaöamenn: Friðrik Þór Guðmundsson Hrafn Jökulsson Pórdís Bachmann
Ljósmyndari: Sigurþór Hallbjörnsson
Útlitsteiknari: Jón Óskar Hafsteinsson
Prófarkalesari: Sigriður H. Gunnarsdóttir
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn og skrifstofur: Ármúla 36, sími: 68 18 66. Auglýsingasími: 68 18 66.
Áskrift og dreifing: Ármúla 36, sími 68 18 66.
Áskriftargjald 500 kr. á mánuði. Áskriftargjald: Pressan og Alþýðublaðið:
1000 kr. á mánuði. Verð í lausasölu: 150 kr. eintakið.
Sjálfsmorð
í PRESSUNNI í dag kemur fram að tíðni sjálfs-
morða pilta og ungra manna er hvergi hærri í heim-
inum en á íslandi. Það sem gerir þessa staðreynd
enn óhugnanlegri er að há sjálfsmorðstíðni ungra
manna er bundin við sjávarpláss á landsbyggðinni.
Þessi ógnvekjandi staðreynd hefur komið geð-
læknum og sérfræðingum í opna skjöldu. Upplýs-
ingar um tíðni sjálfsmorða meðal ungra manna
hafa ekki legið fyrir á íslandi þrátt fyrir að eftir
þeim hafi verið leitað. Hins vegar hafa íslensk heil-
brigðisyfirvöld sent upplýsingarnar í gagnabanka
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar í Genf.
Fyrirlesarar á ráðstefnu geðlækna, sem haldin var
í Japan, sóttu þær síðan þangað. Þeir íslensku
læknar sem voru á ráðstefnunni heyrðu fyrst þar
hversu alvarlegt ástand hefur ríkt á íslandi á undan-
förnum árum.
Viðmælendur PRESSUNNAR í heilbrigðisstétt og
aðrir sérfræðingar eru sammála um að þessi mikli
fjöldi sjálfsmorða pilta og ungra manna beri vott
um þjóðfélagslegt mein. Hann gefi til kynna að
framtíðarsýn unglinga á landsbyggðinni sé brotin.
A undanförnum árum hefur hrikt í þeirri byggða-
stefnu sem hér hefur verið rekin af öllum stjórn-
málaflokkum. Fylgi við þessa stefnu hefur farið
dvínandi, þar sem allt bendir til þess að íslenskt
efnahagslíf standi einfaldlega ekki undir kostnaðin-
um við hana. Þau tíðindi sem birt eru í PRESSUNNI
í dag bera það hins vegar með sér að þetta mál
snýst ekki um fjármuni heldur fólk.
Stjórnmálamenn hljóta að taka þessi tíðindi til
gagngerrar athugunar. Þau eru krafa þess að eitt-
hvað verði aðhafst.
En svarið liggur ekki í því að reyna að viðhalda
núverandi ástandi með styrkjum, ef allar forsendur
stríða á móti því. Svarið hlýtur að liggja í því að
sætta mannleg sjónarmið og peningaleg.
HVAÐ MUNDIRÐU GERA VIÐ 1.427.000.000 KRÓNUR?
Hvað mundirðu gera ef þú
ynnir 1.427.000.000 krónur í
lottói?
Mér mundi vefjast tunga
um tönn, vegna þess að hálf-
ur annar milljarður er miklu
meiri peningar en nokkurt
venjulegt fólk getur látið sér
detta í hug eða ímyndað sér í
samhengi við daglegt líf.
Meira að segja þegar við
leggjum öll saman eru þetta
verulega miklir peningar. Ef
250 þúsund íslendingar
skiptu þeim bróðurlega á
milli sín fengi hvert manns-
barn fimmþúsundkall og gott
betur, og vísitölufjölskyldan
fræga fengi alls 21 þúsund
krónur til að gera við hvað
sem henni sýndist.
Þetta væru líka ótrúlegir
fjármunir ef maður þyrfti að
borga sjálfur, og entist ekki
lífið til, sama þótt nokkrir
meðaljónar legðu með
manni í púkkið. Jafnvel fyrir
þjóðina alla yrði verulega erf-
itt að ná þessu saman, til
dæmis ef Rauðikrossinn
reyndi að spila þetta út úr
okkur á samviskunni, eða þá
Krabbameinsmenn. Þá þyrfti
hver okkar að borga í pottinn
næstum átta þúsund krónur,
ef við gerum ráð fyrir að
blessuð börnin yrðu undan-
þegin, Víðfræg fyrri átaks-
met þjóðarinnar við allskyns
söfnun og aðstoð og hjálpar-
starf blikna og blána hjá þess-
ari glæstu hugsýn, að þjóðin
sameinist um að reiða fram
heilar 1.427 milljónir króna
til líknarmála.
GRANDI SLEGINN ÚT
Enda ekkert smávegis
hægt að gera fyrir svona pen-
ing. Það væri til dæmis hægt
að stofna nýtt millilandaflug-
félag með því að borga út í
hönd tvær eða þrjá stórar fín-
ar farþegaþotur, og skella sér
í bullandi samkeppni við
Flugleiðamafíuna. Ef manni
finnst nóg um slík ævintýri
hér undanfarið væri hægur
vandinn að velja traustari
leið og byrja að gera út upp á
gamla mátann. Með 1.427
milljónir í vasanum væri
hægt að stofna öflugasta út-
gerðarfélag landsins, byrja á
fimm til sex togurum og full-
um kvóta á hvern togara, allt
skuldlaust. Smákallar í
Granda og Útgerðarfélagi
Akureyringa gætu svo farið
að taka pokann sinn.
Vilji menn heldur hafa
skemmtun eða menntun fyrir
peningana þá er til dæmis
hægur vandi að reka Háskóla
íslands allan saman í heilt
skólaár fyrir 1.427.000.000
krónur. Áhugamenn um póli-
tík gætu stofnað handa sér
þrjú ný alþingi og látið þrisv-
ar sinnum 63 þingmenn
þrasa heilan vetur. Og ást-
menn íslenskrar menningar
gætu til dæmis komið á fót
annarri Stofnun Árna Magn-
ússonar og rekið hana alveg
fram til ársins 2025 án þess fé
þryti.
JARÐGÖNGí ÚTLÖNDUM
Hvaðan kemur svo þessi
ágæta fjárhæð — 1.427 millj-
ónir króna? Var manninn að
dreyma um Alí Baba? Er
þetta eitthvert grín úr
menntaskólablaði?
Neinei. Þetta er textabrot
úr fjárlagafrumvarpinu fyrir
1991, liður 04-290, „Uppbæt-
ur á útfluttar landbúnað-
arvörur". Sá fjárlagaliður er
bundinn samningi sem land-
búnaðarráðuneytið gerir við
höfðingja í Hótel Sögu. Fjár-
lagaliðurinn kemur öðrum
fjármálum þjóðarinnar ekki
við. Og það eru eingöngu
bændahatarar og þjóðníð-
ingar sem agnúast við þess-
um fjárlagalið. Skatturinn
minn og þinn fer auðvitað
með ánægju í þennan pott.
Við erum eftir allt saman að
borga fyrir barnaheimili og
sjúkrahús og vegi og skóla og
jarðgöng, — með innflutn-
ingstollum í ríkissjóði ann-
arra landa.
Svona erum við íslending-
ar ríkir og örlátir.
Höfundur er blaðamaður og
málfræðingur, og starfar nú
sem upplýsingafulltrúi fjár-
málaráðherra.
USS PALLI, ÞÚ MÁTT EKKI PRÓFA. MAÐURINN ER BARA AÐ SÝNA OKKUR. teikning: ómar stefánsson
ARANGUR=
'ragnarsson
Það er athygli vert að
hvorki frá Jóni Ólafssyni,
Stöð 2, íslandsbanka eða
útvarpsréttarnefnd hefur
heyrst hósti eða stuna eftir
ádrepu mína um fjármála-
spillingu á Stöð 2 í síðustu
viku. Skoðast þögn sama
og samþykki.
Skal því treyst að sinni að
útvarpsréttarnefnd fyrir
hönd almennings og Sím-
on Gunnarsson og Gest-
ur Jónsson fyrir hönd
Stöðvar 2 sjái til þess að
spilling í ljósvakamiðlum
verði eftirleiðis innan eðli-
legra marka.
Á meðan aðgerða er beð-
ið skulum við snúa okkur
að öðru máli; stórmerku
viðtali við Björn Halldórs-
son, nýjan yfirmann fíkni-
efnadeildar lögreglunnar í
Reykjavík, í PRESSUNNI sl.
fimmtudag.
Þar staðfesti hann það
sem margir vissu raunar að
löggæslan og dómskerfið
hafa vitandi vits eytt dýr-
mætum tíma og fjármun-
um almennings í að berja á
fórnarlömbum og smásöl-
um fíkniefna í stað höfuð-
pauranna.
„Löggæslan og dóms-
kerfið er druslá' er orðtæki
sem ég skal sjá til að festist
við þetta kerfi þar til al-
menningur fær tryggða
varanlega vernd gegn sölu-
mönnum dauðans sem
verða æ uppivöðslusamari
í samfélaginu.
HÖFUÐPAURAR
GANGA LAUSIR
í viðtalinu við Björn kem-
ur skýrt fram að fíkniefna-
NULL
lögreglunni hefur ekki enn-
þá tekist að handsama
einn einasta þeirra aðila
sem alþjóð veit að hafa ver-
ið stærstir í fjármögnun og
innflutningi þessara efna.
Þetta mál staðfestir þann
grun sem fengið hefur byr
undir báða vængi á siðustu
mánuðum að fsland sé að
verða það land á Vestur-
löndum þar sem stjórnvöld-
um verður minnst ágengt á
þessu sviði.
Á mæltu máli þýðir þetta
að á sama tíma og fíkni-
efnalögreglan hefur verið
að eltast við smásala og
fórnarlömb hvíta dauðans
hefur hún horft framhjá
starfsemi þeirra sem bera
höfuðábyrgð á bölinu.
Þetta þýðir einfaldlega,
eins og Brian de Palma og
aðrir af yngri filmurum
Hollywood hafa haldið
fram um árabil, að í stað
þess að vinna að réttiætinu
vinnur kerfið gegn því.
ÞJÓÐARÁTAK GEGN
FÍKNIEFNUM
Hér er svo stórkostleg
hætta á ferðum að vel er
hugsanlegt að íslendingar
hafi ekki staðið frammi fyr-
ir meiri vanda frá lýðveldis-
stofnun.
í fyrsta lagi. Á meðan
sölumenn dauðans halda
áfram að hlaða undir sig og
byggja upp glitfögur einbýl-
ishús, jafnvel með danspöll-
um og heimadiskóum, eru
skilaboðin til unga fólksins
þessi; glæpir borga sig.
í öðru lagi. Það sem eitur-
lyfjabarónar Amsterdam,
London, New York og
Miami eru stöðugt að leita
að eru hafnir, flugvélar og
landsvæði þar sem lög-
gæslan og dómskerfið eru í
molum eins og hér.
Það alvarlegasta er að
hvorki fíkniefnarlögreglan,
Rannsóknarlögregla ríkis-
ins né lögreglustjórinn í
Reykjavík hafa sent al-
menningi eða fjölmiðlum
nein SOS-skeyti sem gefa til
kynna að þeir séu að tapa
þessu stríði.
LOKAORÐ
Enginn vill til lengdar
búa í samfélagi þar sem
þeir sem framið hafa alvar-
legustu glæpina gegn þjóð
sinni ganga ekki aðeins
lausir, heldur fitna eins og
púkinn á fjósbitanum. Eng-
inn!!
Það er því tímabært að
lögregluyfirvöld leggi spil-
in á borðið og gefi almenn-
ingi upp myndina eins og
hún er. Ef þau þurfa stuðn-
ing, fé og mannafla munu
þau fá hann, svo fremi
tryggt sé að þau treysti sér
til þess að taka á vandan-
um.
Jafnframt þurfa kjós-
endur að gefa því gaum að
þeir mannkostir sem mestu
skipta í stjórnmálum á
meðan við erum að ná tök-
um á þessu böli eru um-
fram allt heiðarleiki og þor.
Við þurfum fólk sem vill,
getur og þorir!!
Ef fíkniefnayfirvöld
treysta sér ekki til að taka á
þessu kýii eiga þau hins
vegar umsvifalaust að
segja af sér og aðrir að taka
við. Þjóðarátak gegn fíkni-
efnum er nefnilega ekki
skálaræður á tyllidögum.
Það er dauðans alvara.
Björn á þakkir skildar
fyrir hreinskilnina, en án
efa eru ekki allir innan
kerfisins sama sinnis. Þeir
fáu frjálsu fjölmiðlar sem
eftir eru í landinu munu
hins vegar sjá til þess að
hann fái þann stuðning sem
dugir. Áfram Björn!
Höfundur er rithöfundur og
fyrrum sjónvarpsstjórí.