Vísir Sunnudagsblað - 20.02.1938, Blaðsíða 5

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
ÆFINTÝRI Á SPÁNI.
Frh. af 1. síðij.
eg, er eg gat aftur talað fyrir
lilátri.
— Þeir hafa kannast við
það, svaraði hann, — svo að
yðnr er óhætt að kannast við
yðar starf í þessn.
Eg fór nú að reiðast, því að
hann sagði mér, að eg yrði að
dúsa þarna „undir eftirliti“
fyrst um sinn.
Meðan við töluðum saman,
héldu lögregluþjónarnir áfram
að leita i spjaldskránni. Héldu
þeir auðsjáanlega, að þeir
myndu finna mynd af mér
þarna. Eitfhvert ofstækis-
kvendi þótti líkjast mér í and-
liti, en að lokum sannfærðist
lögreglan þó um, að eg væri
ekki hún.
Mér var þá gefið leyfi til að
fara aftur' til tollhúðarinnar og
gaf eg mig þá á tal við „sjálf-
boðaliðana“. Eg komst einnig
að þvi, að leynilögregluþjónn-
inn, sein hafði yfirheyrt mig,
hafði sagt við þá, að eg hefði
komið upp um þá.
— En við sáum strax, að
hann var bara að reyna að fá
okkur til að tala af okkur,
sögðu þeir.
Sumir „sjálfboðaliðanna"
voru orðnir leiðir á öllu þessu
stappi og vildu ekkert fremur
en komast heim aftur.
Tvær, þrjár, fjórar stundir
liðu. Þá kom leynilögreglu-
þjónninn aftur, fékk mér vega-
bréfið og sagði, að mér væri
óhætt að fara.
„Sjálfur veit eg ekki hvað
eg á að halda um yður, sagði
liann. — „En við getum ekkert
að yður fundið, svo að við verð-
um að sleppa yður. Eg þarf
auðvitað ekki að segja yður, að
við grunum yður ennþá. Hvers
vegna hafi þér ekki annan far-
angur en þessa handtösku og
hvers vegna eru þér í reiðföt-
um?“
Eg hikaði. Ef eg segði lion-
um frá hinni tilvonandi vöru-
bílsför minni, gat eg átt á
hættu, að eg yrði tekin föst af t-
ur og vörubíllinn stöðvaður til
skoðunar. Það mátti ekki
verða.
Eg ákvað því að þegja eins
og steinn, en varð þess vör, að
maður nokkur veitti mér eftir-
för, er eg var látin sleppa. Mér
tókst þó að hrista liann af mér,
og leitaði síðan niður að höfn-
inni, þar sem vöruskipin leggj-
ast að, og settist þar inn i kaffi-
hús, og gerði ekki annað alt
kveldið, meðan eg beið skips-
ins, en að sötra svart kaffi.
Skipið tók höfn á réttum
tíma, þrátt fyrir vonskuveður
á leiðinni, og orð fá tæplega
lýst feginleik mínum, er
„verndarenglarnir“ minir þrír
stigu á land. Eg sagði þeim
eklcert frá æfintýri minu, þvi
að þeir höfðu nóg af áhyggj-
um án þess.
Ökumennirir tveir settust
fram í, en „írland“ og eg tók-
um fram svefnpoka okkar og
létum fara eins vel um okkur
og unt var á vörupalli hílsins,
þar sem við höfðum rutt til
kössunum, svo að rúm yrði
fvrir okkur. Við reýndum að
sofa, en tókst ekki, og fórum
í þess stað að styðja kassana
umhverfis okkur, sem á hverju
augnabliki virtust ætla að
lirynja ofan á okkur.
Það var nístingskuldi, næt-
urvindurinn smaug i gegnum
seglið, er var breitt vfir lilass-
ið. Eg' hafði látið dæla í hand-
legg mér tveim skömtum gegn
taugaveiki, og var handleggur-
inn stokkbólginn. En eg var
ánægð með lilutskifti rnitt, því
að æfintýriið var byrjað. Eg
var á leið til Spánar.
Það var engin leið til að tala
við ökumennina, því að milli
okkar og þeirra voru margar
raðir af kössum, svo að þegar
einn kassinn datt af bílnum,
gátum við ekki látið þá vita,
fyrri en við námum staðar til
að taka bensín. Urðum við þá
að aka til baka meira en 30
km., til að ná í kassann.
Það var ekki fyrri en um sól-
arupprás, sem við komumst til
Parisar, en þá var okkur alls
ekki lileypt inn í borgina, því
að við játuðum, að við hefðum
matarkassa meðferðis. Við urð-
um því að leggja mikla lykkju
á leið okkar, til að geta kom-
ist fram hjá borginni.
Þennan morgun fór að snjóa,
en svo hlýnaði í lofti með degi
hverjum. Eg mun aldrei
gleyma förinni um Frakkland.
Þar roðnaði alt af kveldsólinni,
en á Spáni var það hlóð, er
gerði rauða litinn.
Einn dag töfðum við í Perpi-
gnan, en síðan urðum við að
bíða í tvo daga í Cerbére eft-
ir pesetum. í London fékk
maður 100 peseta fyrir livert
stpd., en á Spáni helmingi
minna. Við kusum þvi auðvit-
að að fá peningana að lieim-
an, fremur en að fá helmingi
minna fyrir pundin okkar á
Spáni.
Borgarstjórinn i, Cerbére,
sem var vinur Charley’s, bíl-
stjóra nr. 1, lét okkur búa
heima hjá sér, og þegar við
lögðum á brekkuna upp að
landamærunum, fylgdist hann
með okkur, til að hjálpa okk-
ur yfir þau. Þegar hann fékk
spænska landamæraverðinum
vegabréfið mitt, kom hann
auga á þýsku stimplana á því
og flýtti sér að fletta fram hjá
þeim, rétt eins og ekkert væri
um að vera. Mun eg' ávalt
minnast borgarstjórans með
þakklæti.
Það var dásamlegt augna-
blik, er við fórum yfir land'a-
mærin. Það var orðið skugg-
sýnt, og er við litum niður til
Cerbére, var staðurinn eins og
skínandi 10-ejrringur í dalbotn-
inum. Umhverfis okkur
gnæfðu tindar Pýreneafjall-
anna.
Charley, sem var ör af
frönsku víni og í besta skapi,
var næstum búinn að velta
bílnum í fyrstu kröppu beygj-
unni, en „írland“, eg og um
tvlft kassa hentist í allar áttir.
Þegar við vorum komin dá-
lítið lengra, vorum við stöðv-
uð af fyrsta spænska varð-
manninum, sem við sáum.
Hann var lítill og illmannleg-
ur, girtur sverði og hélt á lít-
:illi vélbyssu á handleggnum.
Hann var ekki í neinum sér-
stökum einkennisbúningi, og
mælti á katalónísku.
Hann baðaði út höndunum
og sagði:
— Þeir komu í nótt sem leið.
Sáu þið brúna? Nei? Hún er
öll hulin sandpokum núna.
Sprengjurnar hittu hana ekki,
en eyðilögðu tvö hús. Fjórir
menn og eitt harn mistu lífið.
Þetta voru fyrstu kynni okk-
ar af stríðinu. Fimm manneskj-
ur! Okkur fanst eins og var,
að „síðustu dagarnir" gætu ver-
ið á næstu grösum. Á hverju
augnabliki máttum við vænta
þess, að flugvél frá Franco
kæmi og' varpaði á okkur
sprengju. Yið litum upp í liim-
ininn.
Varðmaðurinn glotti: -— Það
eru flugvélarnar, sem maður
eygir ekki, sem eru hættuleg-
astar,“ sagði hann.
Við ókum síðan til Gerona,
og ákváðum að gista þar um
nóttina, og reyna að fá bensin-
lögg. Bensínskortur var mikill
á „Spáni stjórnarinnar“, en við
vonuðum samt, að geta feng-
ið nóg til fararinnar — svona
hingað og þangað.
Þegar við ókum inn í Castel-
lon, var þar niðamyrkur, eða
næstum því myrkur, þvi að
götuljóskerin voru niáluð blá.
Þannig voru götuljósin i öllum
borgum, sem við komum i,
nema i Madrid. Þar voru eng-
in götuljós.
Aðaldyr gistihússins voru
harðlæstar og gættu þeirra
tveir hermenn, með alvæpni
og virtu þeir olckur fyrir sér
með tortrvggni mikilli og
sögðu, að þarna væri alt fult
af liermönnum. Við héldum á-
fram, en þegar við komum á
enda aðalgötunnar, kallaði
varðmaður til okkar. Öku-
maðurinn heyrði ekki til hans,
og á næsta augnabliki þutu
hvínandi byssukúlur fram hjá
okkur. Var þá ekillinn ekki
seinn á sér, að stöðva bílinn,
en er við höfðuin gert grein
fyýiir tför (’okkar, fengum við
að sofa í hermannaskálanum
um nóttina.
Aður en við sofnuðum, feng-
um við okkur bita í svanginn
og meðan við vorum að því,
heyrðum við ógurlega spreng-
ingu úti fyrir og þvi næst aðra
lengra á brott, en síðan heyrð-
um við svarað með vélbyssu-
skothríð. Við stukkum öll út
og athuguðum skemdirnar,
sem þessar tvær sprengjur
uppreistarmanna höfðu valdið.
Sú fyrri hafði átt að hitta
hermannaskálann, en lenti á
slökkvistöðinni og drap næt-
urvörðinn. Mér varð hálf ilt
af þessu, og fór að hugsa um,
hvort eg myndi þola förina til
Madrid.
Um morguninn fengum við
tvo 5-lítra dunka af bensini ög
liéldum áfram áleiðis til Bar-
celona.
Þar dvöldumst við í þrjá
daga. Anarkistaflokkurinn, F.
A.I. (Federacion Anarchista
Iberica) hafði þar öll ráð, hvað
flutningana sneri, og gekk okk-
ur illa að fá bensinleyfi hjá
honum, því að milulangar rað-
ir af bílum stóðu við hverja
bensínstöð.
Það eina í Barcelona, sem
bar vott um að ófriður geys-
aði| vorú sandpokarti!ir, sem
hlaðið var upp við hverjar liús-
dyr. Borgin var full af mönn-
um á herskyldualdri, en þeir
héngu á kaffihúsum eða röltu
um götumar. Verslunin geklc
sinn vanagang og höfnin var
full af skipum.
Niðurl. í næsta Sunnud.bl.