Vísir Sunnudagsblað - 10.09.1939, Blaðsíða 2

2
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
verður að fara með mestu
varkárni.
Þarna fyrir innan tekur við
sá hluti, sem eg vildi nefna
töfrasalinn. Allur þessi hluti er
þakinn silfurgljáandi íssúlum,
stórum og smáum, sem eru lík-
astar flöskum í laginu.
Við birtuna, sem kemur ofan
um raufina á hellisþakinu, glitr-
ar þetta alt í æfintýraljóma,
sem minnir á höll Aladdins. —
Þessar íssúlur myndast af vatni,
sem drepur ofan um hellisþak-
ið. — Eitt er ótahð, við þessar
súlur og það er það, að þær eru
fullar af ísköldu, ljúffengu
vatni. Það þarf því ekki annað
en slá stútinn af til að geta sval-
að þorsta sínum.
Eg held að þetta vatn mynd-
ist þannig, að ísinn bráðnar
fyrst við steininn, sem súlan
situr á, og hún smá holist svo
innan upp eftir.
Það er ekkert spaug, að
staulast yfir þenna hluta
liellisins og menn verða
að nota jafnt henduí og
fætur og ekki vil eg eggja menn
á að fara það á klossum, því eg
hefi reynslu í þvi efni. — Þegar
íssúlunum sleþpir tekur við hið
myrka Ginnungagap. Við
kveikjum nú á gasluktunum og
höldum svo áfram ferðinni. —
Ekki batnar við það, að ganga
við ljósið, nema helst fyrir þá,
sem lialda á luktunum. Allur
hotninn er þakinn stórgrýti,
sem hefir fallið niður úr hvolf-
inu og vatnið fellur jafnt og
þétt, gerir grjótið sledpt og okk-
ur gegnblauta. Þar sporðreis
steinn með einn okkar og hann
slær luktinni við svo hún kemst
í ólag og Ijósið sloknar. Hún er
svo skilin eftir á auðþektum
stað og á að takast í bakaleið-
inni. Nú er enginn smeykur við
grjótlirun, því við sjáum svo ó-
glögt upp í hellishvolfið. Það
er liátt til lofts og við getum
ekki gert okkur grein fyrir því,
hvað það muni vera margir
metrar. Breiddin er nokkuð lík
víðast hvar. Við mælum hana á
einum stað og þar er liún ca.
13 m. Við göngum oftast í 2
flokkum sitt með hvorum vegg,
því þar er helst eitthvað merki-
legt að sjá. Veggirnir eru gár-
óttir og bera merki þess, hvern-
ig hraunflóðið hefir heljað
fram. Á þeim eru viða sillur,
hillur og skápar. Þegar hraunið
hefir kólnað, þá hefir síðast
dropið fram af þessum hillum,
og þar hefir svo hraunleðjan
storknað í ótal kynjamyndum.
Eitt aðaláhugaefni gestanna er
að ná í eitthvað af þessu til
minja. En gallinn er sá, að þetta
þarf að brjóta af með gætni. I
þess stað er sýnilegt að þetta
hefir verið baríð niður og eyði-
lagt, svo erfitt er að fá þar góða
gripi. Eg var svo heppinn, að
finna uppi á liillu úti í horni
sldnandi fallegan hraunkarl.
Hann hafði leynst fram í gegn-
um aldaraðirnar sem einvaldi á
hillunni. En nú var hans veldi
lokið, en mörg högg og stór
þurfti eg að greiða honum með
stafnum mínum, áður eli hann
hné að velli.
Sumstaðar voru hraunpípur,
en þeim var erfitt að ná heilum.
Áfram er haldið klofandi og
hnjótandi yfir götur og stór-
grýti, engin glæta nema af ljós-
unum og vatnið drýpur i sífellu.
Við höfum sterkan áhuga á að
rannsaka alt, sem við getum og
það heldur öðrum hugsunum
frá. Annars hefir maður það á
tilfinningunni, að það er eitt-
hvað fjarrænt og jafnvel ömur-
legt að krönglast þarna áfram í
iðrum jarðarinnar utan allrar
ljósglætu nema þeirrar, sem
lugtin veitir okkur. Eg vil reyna
að sjmgja og upp í hugann skýt-
ur vísubroti úr einhverju æfin-
týri eða tröllasögu og nú kyrja
eg fullum liálsi: „Leiðist mér
að liggja hér í Ijótum helli“. —
Syng eg í rauninni svona illa;
eg fæ ónotakend, þegar söngur-
inn bergmálar aftur í eyrum
mér svo að eg fæ enga löngun
til að taka lagið aftur.
Nú komum við að spýtu, sem
hefir verið skorðuð á milli
steina og leiðsögumaður segir,
að hingað liafi þeir komist síð-
ast og sigurreifir göngum við
yfir merkið. Á sumum stöðum
í liellinum hefir myndast geysi-
legt grjótlirun, svo fara verður
upp og niður snarbrattar brekk-
ur. Lengdarmælingu gátum við
ekki framkvæmt, enda er hún
erfið nema þá með sérstökum
tækjum. Innarlega í hellinum
sýnist hafa verið gerð tilraun
til mælinga, því þar var á löngu
svæði mjótt garn, sem hafði
verið rakið niður. Á að giska
liggur hellirinn að mestu í sömu
stefnu. Það eru að vísu á hon-
um krókar og bugður, en þær
virðast koma hver á móti ann-
ari.
Þegar komið er inn um % af
hellinum, þá er hann greiðfær-
ari og stórgrýtið minna í botn-
inum. Loftið ei- alltaf jafngott,
svo enginn þarf að grípa til súr-
efnis úr vösum sínum. Loftið
markaði maður á því, að það
var ekki sýnilegt að það hefði
nein deyfandi áhrif á ljósin.
1 insta hluta hellisins eru 3
afhellar, víðir og breiðir, en all-
ir stuttir. Yið gengum þá alla til
enda og aðra króka eða kima
gátum við ekki fundið svo telj-
andi væru.
Á einum stað fundum við
einkennilegt náttúrusmíði, sem
við nefndum skorsteininn. Það
var ferstrendur steindrangi,
sem er í hellisveggnum og litið
ber á nema við nánari athugun.
Kantarnir, sem út vita, eru svo
réttir og eggsléttir, að maður
undrast að finna slíkt á þessum
stað. Uppi þar sem ekki næst til,
er eins og glitti í op.
Hamingjunni sé lof! Þar er-
um við komnir í botn, um það
eru allir sammála. í axlarhæð
frá botninum er þröng renna í
berginu, þar sem hraunið hefir
siðast seitlað fram áður en það
storknaði. Nokkrir af okkur
klifra þar upp, en það er ekki
liægt að komast inn vegna
þrengsla. Þarna eru ótal figúr-
ur í hvolfi rennunnar, en við
náum engri óskemdri.
Gólfið er svo að segja slétt á
litlum bletti allra inst og í þvi
eru ótal skálar og bollar, stærri
og smærri, fullir af vatni, því
hvergi lekur meira en þarna. 1
rennuopinu eru 1 eða 2 pappírs-
miðar, sem eitthvað hefir stað-
ið á, sem nú er ólæsilegt, önn-
ur merki um mannaferðir sjást
ekki þarna. — I botni insta af-
hellisins er varða og þar voru
lika pappírssnifsi og á einu
þeirra gat eg lesið nafn Ferða-
félagsins.
Takmarkinu er náð og nú
viljum við halda rakleitt út.
Þreytan, bleytan og sulturinn
hafa deyft rannsóknaráhugann
að miklum mun og við litum á
klukkuna og ákváðum að ganga
rakleitt út til þess að vita hve
lengi þetta sé gengið. Allir höf-
um við eitthvað af grjóti, sem
við ætlum með heim til minja
og sumir hafa skilið það eftir
og ætla að taka það á útleiðinni.
Eg treð minu inn á mig, þvi
mér veitir elcki af að hafa
hendurnar lausar, því klossarn-
ir eru í sama ham. Aðrir hafa
aðra hendina lausa nema einn,
sem hefir svo mikið að hann
þarf fullkomlega á báðum
höndum að halda. Meðal ann-
ars hafði hann eitt stykki geysi-
fallegt. Þegar kom fram 1 hell-
inn þá datt hann og braut þetta
stykki og var merkilegt að hann
skyldi ekki meiða sig. Enginn
skyldi leika það, að teppa hend-
ur sínar á þessarí göngu. Við
skiftum okkur niður á ljósin og
liröðum göngunni svo sem við
megum og við húrrum af gleði,
þegar við sjáum fram í „töfra-
salinn“. Þar bíða okkar ljós, yl-
PRJÓNFATNAÐUR,
til útiveru að sumarlagi, á bað-
staðnum, við sportiðkun o.s.frv.
ur og töfradrykkur, og þegar
hann er að liverfa sjónum, þá
lítum við aftur og kveðjum
hann í þögulli lotningu.
Birtan liellist um okkur og
við slökkvum gasljósin, því
hvað eru þessi gasljós nú, sem
fyrir stundu voru almættið
sjálft. Altaf eru mennirnir böm
viðliorfsins. Von bráðar stönd-
um við úti fyrir hellismunnan-
um og teygum loftið og ljósið
að okkur.
Og nú lítum við á klukkuna
og síðan við lögðum af stað
innan, úr botni eru 1 klst. og 23
mínútur. Þess skal getið, að við
töfðumst ofurlítið við að skoða
einn skúta, og ef þar eru dregn-
ar frá 8 mín., þá er 1 klst. og 15
min. eftir, sem svarar til þess
að við hefðum á sléttu gengið
6 km. á þessum tíma. Það er
ekki gott að áætla muninn á
gangi þarna inni og á sæmileg-
um vegi, en eg vil ætla að hell-
irinn sé nær 2000 metrum en
1000, sem áætlað hefir verið.
Við tökum oklcur nú dálitla
hvíld og hver dregur fram sín-
ar minjar, sem eru rnældar og
vegnar eftir kostum og löstum.
Eg er með 2 stykki, sem eg hefi