Vísir Sunnudagsblað - 10.09.1939, Blaðsíða 3

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
3
Á flutningadalli
& Martinique
Við erum með norskan flutn-
ingadall í kolakvínni í Newport
í Virginíu, og erum að ferma
kol. ÞaS er brunakaldur norS-
anstrekkingur. Þetta er síSustu
dagana í nóvembermánuSi og
viS erum aS taka farm til Mart-
inique.
Kolavagnarnir renna á trönu-
sporbrautum fram yfir lestar-
opiS. Þar er hvolft úr þeim í
rennur, og „hinir svörtu de-
mantar“ hrynja eins og fossar
ofan í gímöldin. KolarykiS þyi’I-
ast í háa loft og le’gst síSan í
þykt lag yfir alt og' alla. En eft-
ir því sem lestarnar fyllast fara
hásetarnir smám saman að búa
skipiS til brottfarar. Lestarhler-
arnir eru látnir yfir lestaopin,
dúkar breiddir yfir og gengiS
frá öllu sem vandlegast. Bóm-
unar eru lagSar niður og bundn-
ar. —
„Hvert á nú að halda, stýri-
maður?“ spyr einn hásetinn.
„Suður á bóginn, — til Mart-
inique.“
„Það er e’kki dónalegt. Alt
fína fólkið fer til sólskinsland-
anna, þegar fer að kólna í veðri
hérna.“
„ÞaS stendur lieima!“ svara
eg- —
Það er komið fram á nótt,
þe’gar fermingunni er lokið.
HafnsögumaSurinn er kominn
um borð og við losum landfest-
ar. Við förum hægt út úr höfn-
inni, sem filll er af duflum og
allskonar fleytum, og út Chesa-
peake-flóann' er þétt og grá
frostþoka. Við Henry-höfðann
léttir henni. Hafnsögumaðurinn
skilur við okkur og við hringj-
um á fulla ferð niður í véla-
ekki hampað, en þegar eg dreg
karlinn fram, þá standa augu
undrunar og öfundar áokkurog
allir fala karlinn. Þetta er pró-
ventukarl, segi eg, og hann
skiftir ekki um vist. Við stönd-
um svo upp og höldum í áttina
til liinna svörtu skúra í Abess-
iniu, sem nú eru heimili okkar.
— Gangan undan breklcunni í
fersku fjallalofti með kaffi
framundan fjörgar og yljar, og
eg kemst á þá skoðun, að þrátt
fyrir heillandi æfintýri undir-
heima lofts og lagar, þá verði
yfirborð jarðarinnar best.
rúmið. Það er stinnings kaldi af
norðaustri en sjólaust, og við
förum fram hjá Demantstál-
vitaskipinu hjá Hattershöfða, og
þar kveðjum við „Gods own
country".
Lífið er tilbreytingalítið á
flutningaskipi í rúmsjó. Það,
se’m gerist, er alt svo liversdags-
legt, að menn hvorki sjá það né
taka eftir því. Við erum ofurlít-
il félagsheild, þar sem hver ein-
staklingur gegnir skyldum sín-
um og veit um ábyrgðina, sem
á honum hvilir. Allir vita það,
að engum er ofaukið.
Ef alt á aS falla í ljúfa löð,
má enginn bregðast. Sjómenn
eru því ekki vanir, að leggjast
í kojuna sökum lasleika, fyrr
en þeir mega til.
Sjómaðurinn veit, að ef hann
er frá verkum, þá þyngist erfið-
ið á félögunum, og þess vegna
reynir hann oftast nær aS
standa á fótunum, þangað til
hann hnígur niður. Það eru ó-
skráð lög sjómanna, að reynast
góSir félagar. Eg sagði, að við
værum ofurlítil félagsheild. Við
erum 27 á sldpinu og allir er-
um við Norðmenn, að tveim
undanskildum. Annar þeirra er
matsveinninn, — „hann er út
af fyrir sig“ —• og er bergens-
ari, — frá Bergen. Hinn er
frammistöðupilturinn, liti.ll,
ljóshærður og bláeygur Austur-
ríkismaður og er frá borginni
„í % takt“ — „Vín, borg
drauma minna". Hann talar
norsku, énsku og spönsku, auk
sinnar eigin tungu, — dálítill
villimaðux’, en prýðilegur piltur
og landi sínu til sóma.
ViS erum brátt komnir suður
í hitabeltið — það er orðið heitt,
búningur okkar er ekki orðinn
annað en það, sem nauðsynleg-
ast er til þess að skýla „bláber-
um staðreyndum“. Norðaustan
staðvindurinn andar vel þegn-
um svalandi kalda yfir skipið.
Himininn „er heiður og blár og
hafið er skinandi bjart.“
Sunnudagur! Hvaða munur
er á sunnudegi og öðrum dög-
um „til sjós“. Ó-jú. Þá g&ra
menn sér það til tilbreytingar,
meðal annars, að þvo garmana
sína. Niðri á þilfarinu sitja pilt-
arnir, hver með sína þvottafötu
og hamast svo, að sápulöðrið
þeytist 1 allar áttir. Og garmam-
ir verða hreinir, því að alt hjálp-
ast að: Sunlight-sápan, sóhn og
norðaustan kaldinn. ÞaS er góð-
ur þui’kur. Þegar vei'ið er að
hengja upp síðustu flíkurnar, er
liægt að taka niður þær, sem
fyrstar voru hengdar upp.
Eg sagði, að piltarnir sætu.
Já, eg man ekki til þess, að eg
hafi nokkui'ntíma séS sjómenn
standa við þvott. Eg vil benda
þvottakonunum heima á að
setjast niðui', næst þegar þær
þvo þvott.
Ef maður er í vinfengi við
matsveininn, er hugsanlegt að
hann leyfi manni að bregða
þvottafötunni á eldavélina, til
þess að sjóða þvottinn litilshátt-
ar. Að kvöldinu eru svo „strau“~
járnin hituð.
Á afturlestarkarminum situr
bátsmaðurinn og er að bæta
buxur. ÞaS er nú sennilega eng-
inn harðangurs-saumur hjá
honum, en gatasaumur er það
þó, að minsta kosti. Kyndari
situr þar lika og er að bæta skó
og einn hásetanna er að sýna
fimi s'ína í hi'ingum, sem hanga
í reiðanum.
Svona eru sunnudagarxiir liér
um bil til sjós — svona eru þeir
næstum því allir, þegar gott er
veðrið.
Við erum úti á óendanle’gu
lxafinu, þar sem alt er blátt,
blárra og bláast. Sólin hverfur,
blóðrauð og tignarleg, út við
sjóndeildarbaug, — og svo að
segja samstundis er komið kol-
svart myrkur með molluhita.
Og nú er ekki annað en látlaus
stimplahöggin niði'i í vélinni og
maui'ildaglætui’nar í kjölfarinu
sem lífga upp tilbreytingalausa
næturkyrðina. Og þannig liður
nóttin fyrir þeim, sem á verði
eru. Ekkert að sjá. — Ó-jú,
þarna, óx-alangt í burtu, á hlé-
boi'ða sést ofurlítil ljósglæta.
Eimskip á fullri ferð að ein-
hvei-ju óþektu takmai'ki. Ljósið
hverfur sýnum. Okkar skip er
aftur eina skipið á þessum slóð-
um.
Eg heyri kliðinn í skóflum og
skörungum kyndaranna, geng
aftur á brúarkantinn og lít nið-
ur um ristax-nar. Þarna sé eg
kyndarana, þeir eru berir niður
að mitti, standa hálfbognir og
moka kolum inn í sex glóandi
eldsgin, sem eru óseðjandi.
Þarna er heitt, eins og í sjálfu
víti, og bökin eru löðrandi í
svita.
Út úr kolahólfi kemur „lemp-
ai'i“ skríðandi, svartur eins og
negri. Hann þrífur með áfergju
ryðgaða blikkfötu, sem hangir
undir lofthólkinum og þambar
vatnið í stórum teigum.
Eg á ei'fitt með að sannfæra
sjálfan mig um það, að þetta
svarta ófreski, sem eg sé þarna
niði’i, hafi rnætt mér á götun-
um í Oslo 17. maí, veifandi
stúdentahúfu. En þetta er nú
samt svona. Hann er stúdent —
ætlar að stunda vélaverkfræði.
Þetta er verklega námið.
Við erum búnir að vera 8
daga á siglingu, og eftir tvo sól-
ai'hringa eigum við að vera
komnir í höfn. Þessir gömlu
dallar fljúga ekki áfram. En ef
okkur verður það á, að hafa orð
á því við fyrsta vélstjórann
gamla, að okkur þyki seint
sækjast ferðin, — en hann er
búinn að vera á skipinu svo
lengi, að lxann er orðinn eins og
hver annar „naglfastur hlutur“
í þvi, — er hann vanur að svara
eittlivaS á þessa leið: „Þeir
komast lika leiðar sinnar, sem
liafa uxa fyrir vagni sínum.
Okkur hggur ekkert á. Ef út-
gerðin er ánægð með hraðann,
þá getum við verið það lika. Við
liöfum nógan tíma og kaupinu
höldum við því lengur, sem við
erum lengur á leiðinni. Og mat-
sveinninn sér um að við svelt-
um ekki.“ Og hann hefir nokk-
uð til síns máls, svo að eg tek
undir með Amerikananum og
segi „more days, more doll-
ars!“
Eyjan Martinique er um það
bil á 14. gr. n.br. og 62. gr. v.l.
og er ein hinna austlægustu
evja i eyjaþyrpingunni, sem
nefnd er „Litlu antillurnar“.
Kólumbus fann eyjuna 1493 og
hún er um 1000 ferkílómétra
að stærð með 240 þús. ibúa. —
Flestir eru íbúarnir blökku-
menn af allskonar kynblöndun.
Martinique er eldland.Einu sinni
flæddi glóandi hraunleðja yfir
höfuSborgina, St. Pierre, og
fórust þá fjötutíu þúsundir
manna. Þetta er eitthvert hið
stórkostlegasta manntjón, sem
sögur fara af.
Frá Marlinique var Jósefína
(Tascher de la Pagiere), sem
varð keisarafrú Napóleons. Hún
var dóttir frakknesks stórbónda
og fyrst gift Alex. Beauharnaie
hei-foringja.
Við liöfum nú farið fram hjá
mörgum þessara eyja, þar á
meðal eyjunum, sem Danir áttu
— Jómfrúeyjunum, en Banda-
i’íkjamenn kejqxtu af þeim og
heita nú Virgin-eyjar.
Um sólaruppkomu tíunda